نماز

شیوه عبادت مریم (س) که آیه 43 سوره آل عمران از آن خبر می دهد، همواره در طول تاریخ تفسیر قرآن مورد بحث بوده است. طبق این آیه فرشتگان مریم را به قنوت، سجده و رکوع با رکوع کنندگان امر می کنند. دو پرسش مهم در مورد این آیه قابل طرح است: یک این که آیا انجام این عبادت تشریعی جدید است و دیگر آن که چنین عبادتی ریشه در تاریخ سنت یهود دارد یا نه. نوشته حاضر کوشیده است علاوه بر به نمایش گذاشتن تعارضات آرای مفسران در این باب، با رویکردی تحلیلی-تاریخی این نقطه مبهم در تاریخ تفسیر قرآن را بکاود و با رجوع به متن مقدس یهودیان و مهم ترین تفسیر آن ، یعنی تلمود، به پاسخی قانع کننده دست یابد. نتیجه حاصل از این کاوش عبارت است از این که به گواهی تاریخ یهود، عبادت مذکور در آیه نمازی متداول میان یهودیان و مختص به مردان بوده که به شکل جمعی برگزار می شده است. قرآن هم از آن عبادت گزارش تاریخی می دهد و بنابراین ، مریم امر شده تا همان نماز را به همراه دیگران برپای دارد. از این روی، همراهی مریم با مردان در این نماز تشریع جدیدی بوده است.

با ژرف نگری در متون عرفانی، در کنار رابطه مطیعانه عارف با حقّ، گونه دیگری از ارتباط وجود دارد که در گفتار و کردارشان مرزهای مقدّس نادیده انگاشته می شود که اجتماع این دو، تأمّل برانگیز است. جستار حاضر با روش تحلیلی توصیفی ضمن بیان اَشکال تابوشکنی در نماز و روزه، در پی اثبات پیوند این تابوشکنی ها با دو شکل اصلاح «خود» و «دیگری» با اولویّت «اصلاح خود یا تأدیب نفس» است که در نهایت به «اصلاح دیگری یا جامعه» منجر می شود. همچنین تابوشکنی های دو مقوله مذکور در مقاله به شکل های انتخاب اُولی، مردم گریزی و تأدیب نفس و ... استخراج شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد گرچه شکستن ظاهر حریم مقدّسات، با وجود پایبند بودن عرفا به شریعت، از یک سو مخاطبان را دچار تناقض می کند، کارکردهایی همچون کشاندن انسان از مرتبه عادت و غفلت به آگاهی (معرفت) و تزکیه اخلاقی را در پی دارد که با گذر از ظاهر به باطن و معانی پوشیده در اشارات ایشان، قابل توجیه است؛ از دیگر سو نه تنها روش این بزرگان برای جامعه مُضر نیست، بلکه مبانی اخلاقی ارائه می کند که انسان و جامعه را به جایگاهی اعتلا می بخشد که عبادت، شکلی از اخلاق و اخلاق شکلی از عبادت شده و موجب انضباط بیرونی و درونی می گردد.

هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه تفسیری شیخ احمد العلاوی (یکی از مشاهیر عارفانِ شمال آفریقا در قرن بیستم) پیرامون نماز است. در این راستا، اقسام معانی و کاربردهای اصطلاح «صلوه»، معانی رمزی و باطنی اجزاء و ملزومات نماز به مثابه فرضیه ای شرعی مورد مطالعه قرار گرفت. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که مبتنی بر نمازشناسی عرفانی علاوی، نماز طرحی نمادین از مراحل سلوک عرفانی و مراتب وصول عارفان است که همه اقسام، شرایط، فرایض، سُنن و مکروهات آن دربردارنده معانی رمزی و باطنیِ ناظر به سیر و سلوک عرفانی می باشد. از این منظر، احکام و استنتاجات فقهی ناظر به فرائض دینی، همگی از خاستگاه و آبشخوری تکوینی نشأت می گیرند. رویکرد تفسیری علاوی در شرح و تببین معانی رمزی و باطنی احکام فقهی همانند بسیاری دیگر از نمونه های مشابه، با چالش هایی نظیر تکلّف و ابهام در رمزگشایی از احکام فقهی و نیز طرح توجیهات متناقض و ناسازگار با یکدیگر و از همه مهم تر، باور به وجود خاستگاه و بنیانی تکوینی برای احکام فقهی معارض و متناقض روبه رو است.     

انسان موجودی است دو بُعدی که بُعد روحانی آن دارای اصالت است. از جمله جلوه های ارزشمند بُعد روحانی، نیایش است. توجه به مفاهیم نماز، تلاش در جهت تعالی فرهنگ انسانی ، الهی است؛ چرا که این مضامین حرکت ساز هستند. در حقیقت درک چیستی نماز، علاوه بر آموزش عشق ورزی به خالق بی همتا، عشق ورزی به مخلوق را آموزش می دهد. از اینروست که نماز محل تقرّب انسانهای جویای قرب و عروج مؤمنان معرفی شده است. همین اَسرار باطنی نماز است که آن را در زمره ارکان آئین اسلام درآورده است. تبیین دقیق چیستی نماز نقش مهمی در اقامه نماز و گسترش انس و علاقه به آن را دارد. این پژوهش که به روش تحلیلی، اسنادی است، نقش معلّم در تبیین دقیق مفاهیم نماز را مورد بررسی قرار داده و چگونگی انتقال این مفاهیم را مورد مداقّه قرار می دهد تا در نتیجه، توجه بیشتر دانش آموزان به این فریضه الهی را سبب گردد.

پژوهش حاضر با هدف تدوین پرسشنامه تدریس اثربخش آموزگاران و سنجش اعتبار و پایایی آن انجام شده است. برای دستیابی به هدف پژوهش، 422 نفر از آموزگاران شاغل در مدارس استان همدان انتخاب شد و پرسشنامه ها را تکمیل کردند. اعتبار پرسشنامه با استفاده از روش تحلیل عوامل بررسی و بر این اساس 8 عامل استخراج شد. این عوامل با توجه به مبانی نظری تحقیق و محتوای سؤالات قرارگرفته روی عوامل، با عنوان هایی همچون جامع نگری در تدریس، شناسایی و حل مشکلات یادگیری، طرح درس، ایجاد جوّ یادگیری، ارزشیابی، ایجاد روحیه و جوّ مثبت در کلاس، مدیریت زمان و استفاده از تقویت کننده های مثبت نام گذاری شدند. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برآورد شد. براساس نتایج                به دست آمده، ضرایب آلفای عوامل 8 گانه رضایت بخش بود. کوچک ترین ضریب آلفا متعلق به عامل مدیریت زمان برابر با 57/0 و بزرگ ترین ضریب متعلق به عامل جامع نگری در تدریس برابر با 81/0 به دست آمد. ضریب پایایی کل پرسشنامه نیز 93/0 به دست آمد.

در یکی از جنگ ها، تیری به پای علی(ع) اصابت کرد به گونه ای که بیرون آوردنش دشوار می نمود. از این رو پیشنهاد شد به هنگام نماز که آن حضرت از خود غافل شده و غرق ارتباط با پروردگار است، تیر را بیرون آورند. پرسش اصلی مقاله این است که چنین رخدادی از سوی چه کسانی و با چه هدفی در قالب منقبت گزارش شده است؟ در بررسی تاریخی گزارش های موجود درباره این منقبت روشن شد که این گزارش، نخستین بار در سده ششم هجری ساخته شد و ترویج کنندگان آن نیز صوفیان خراسان بوده اند. آن گاه این منقبت از طریق صوفیه به کتاب های شیعه و از طریق منابع شیعه به برخی مناقب نگاری های اهل سنت راه یافته است. در این بررسی نشان داده شد این منقبت با آموزههای اصیل دینی و آیات قرآنی در تضاد است. همچنین مشخص شد که این گزارش در مسئله زمان و مکانِ اصابت تیر و نیز پیشنهاد دهنده روش بیرون آوردن تیر با واقعیت های تاریخی ناسازگار و متناقض است.

برای دینی سازی جامعه و شکل دهی جامعه آرمانی اسلامی لازم است که آموزشهای لازم از همان دوره کودکی مورد توجه قرار گیرد و از جمله مواردی که در روایات معصومین (ع) بر آن تاکید شده است آموزش قرآن و نماز است از جمله راهکارهای آموزش قرآن و  نماز در روایات این است که در سیره  معصومین(ع) آموزش قرآن را به عنوان اولین و مهم ترین ماده درسی به کودکان و بزرگسالان آموزش می دادند و نیز به کودکان سفارش می کردند که به صورت مرتب به تلاوت قرآن بپردازند و والدین را موظف به آموزش نماز می کردند و آموزش نماز را قبل از سن تکلیف و از هفت سالگی شروع می نمودند و در انجام آن نسبت به کودکان سخت گیری نمی نمودند.

صلاه همان عبادت مخصوص به معنای نماز است و اصل آن به معنای دعا است و نماز از جمله عباداتی است که هیچ شریعتی از حضرت آدم علیه السلام تا حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلّم از آن خالی نبوده است ما مسلمانها بر سنت پیامبر خدا حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلّم هستیم ما باید بر طبق سنت پیامبر خدا نماز بخوانیم زیرا پیامبر خدا فرمودند: "صَلُّوا کَمَا رَاَیتُمُونی اُصَلِّی" نماز بخوانید همانگونه که مرا دیدید نماز خواندم. ولی البته امروزه می بینیم دربرخی ازجزئیات نماز بین مسلمانان از مذاهب مختلف اختلافاتی است وبرخی ازمذاهب زوائدی به نماز اضافه کرده اند که مورد قبول دیگر مذاهب نیست از آن جمله دست بسته نماز خواندن است همه مسلمانان با اختلاف مذاهبِ شان بر اصل این مسئله اتفاق دارند که تکتف در نماز واجب نیست ولی در عین حال از جهاتی دیگر با یکدیگر اختلاف کرده اند، برخی مطلقاً قائل به استحباب هستند، چه در نماز واجب و چه در نماز مستحب و برخی دیگر قائل به جواز در نماز مستحبی و کراهت در نماز واجب اند و برخی مانند امامیه  قائل به حرمت و مبطلیت نماز هستند مطلقاً چه در نماز واجب و چه در نماز مستحب و یا مسئله تامین آمین گفتن بعد از قرائت حمد آمین گفتن هست که طبق نظر فقهای حنفیه، شافعیه، مالکیه و حنابله آمین گفتن مستحب است و طبق نظر امامیه نه تنها گفتن آمین در نماز مستحب نیست بلکه موجب بطلان نماز می گردد، زیرا کلام آدمی است و دلیلی بر استحباب آن در نماز وجود ندارد پس زوائد نماز اهل سنت بنابر دیدگاه امامیه دست بستن در نماز و آمین گفتن است و ایندو بدعتی محض هستند که در دین وارد شدند.

نماز یک ارتباط قوی با سرچشمه خوبی ها، یعنی خداوند باری تعالی می باشد. نماز، پایه قوام دین و سرچشمه زلال معنویت همواره مورد توجه همه ادیان الهی و فرستادگان خداوند متعال بوده است. در جوامع امروزی، بیشتر از هر زمان دیگری، به اخلاق احساس نیاز می شود و مردم بیشتر دچار خلاء معنوی شده و برای رسیدن به خواسته ها و امیال خود، به هر کاری دست می زنند و در این راه به هویت و کرامت انسانی لطمه وارد می گردد. امروزه زندگی انسان ها، مملو ازحوادثی است که عامل بداخلاقی شده است از جمله: آلودگی صوتی، آلودگی هوا، بی هدفی، نداشتن تکیه گاهی مطمئن، مناقشه های خانوادگی و غیره. تمدن بشر در کنار گسترش رفاه نسبی و ارتباطات مختلف، یکسری رذایل اخلاقی را نیز توسعه داده است. این نوشتار یک پژوهش کاربردی به روش تحلیلی و توصیفی می باشد که به اهمیت رابطه بین نماز و اخلاق مداری پرداخته است. نماز بهترین ارتباط با منبع اصلی خلقت می تواند، انسان را با فضایل اخلاقی تربیت کند. نماز باعث ایجاد خلقیات حسنه ضروری و کاربردی در انسان می شود از جمله: توکل، صبر در برابر مشکلات ،امیدواری به رحمت خدا و غیره. این فضایل اخلاقی هم توسط نماز، روز به روز تقویت می شود تا جایی که انسان می تواند از بحران های امروزه نجات یابد و به سعادت، آرامش و شادی درونی برسد.

نماز عالی ترین جلوه نیاز است که ارتباطی گسترده با ابعاد مختلف زندگی انسان داشته و تأثیر بسزایى در زندگى فردى و اجتماعى فرد دارد و ش رای ط و آدابش، تمام نظام و روابط ان س ان ى را تنظیم و اصلاح مى کند. در ج هان امروز که لجام گسیختگى فرهنگى به شدت سلامت و ام نیت بسیارى از جوامع را به مخاطره انداخته است، مساله بی انگیزگی جوانان به نماز خواندن مورد توجه پژوهشگران دینی قرار گرفته است. چرا که ن ماز و توکل به امدادهاى غیبى خداوندى مى تواند ناجى افراد از سقوط در منجلاب گناهان شود. لذا دستیابی به میزان تاثیر عوامل فردی و اجتماعی در میان دانش آموزان ساکن شهر اردبیل و متغیرهای مرتبط با آن هدف اصلی مطالعه بوده است. پژوهش حاضر به روش آماری و تحلیلی با نمونه گیری تصادفی نشان می دهد که: دوستان 7/41 درصد، نگرش فردی 44 درصد، مساجد و محافل معنوی 44 درصد ، معلمان و محیط مدرسه 3/40 درصد ، رسانه 40 درصد و والدین با 3/46 درصد بیشترین ارتباط را دارد. لذا والدین باید با راهکارهای مناسب جهت ترغیب فرزندان به نماز آشنا شوند تا بتوانند با تبیین فلسفه نماز، هویت دینی را جایگزین بی انگیزگی به نماز نمایند.

اقامه ی نماز از اصلی ترین دستورهای دین اسلام به پیروان خود است و پیشوایان و بزرگان دین، این شکل از عبادت را، به شرط رعایت تمامی لازمه ها و آداب آن، از جمله ی مهم ترین راه های تحقق رفتار دین مدارانه در وجود انسان ها می دانند. اگر نماز به طور صحیح و کامل، با حفظ شرایط، حضور قلب و با توجه به روح اصلی و ماهیت حقیقی اش خوانده شود، هم انسان را منظم، مقید، اجتماعی و دور از غفلت و دنیازدگی می کند و هم جلو بسیاری از مفاسد اجتماعی را می گیرد. نماز، در صورت داشتن شرایط، بازدارنده ی انسان از فحشا و منکرها است؛ و این در حالی است که بعضی از نماز ها به علت نداشتن شرایط و روح نماز، کم اثر هستند. تحقیق حاضر برای اصلاح این امر است تا ان شاء الله از اقامه ی نماز ها بهره ی بیشتری برده شود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلیِ مقطعی(Cross Sectional) است. محیط پژوهشی این تحقیق، دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی تبریز بوده است. در این مطالعه دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه علوم پزشکی تبریز (سال تحصیلی 86-87) مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار پژوهش، پرسش نامه بود.پرسش های پرسش نامه درباره ی نماز و التزام به آن و نیز درباره ی مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر بود. روایی و پایایی پرسش نامه مورد تأیید قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS و آزمون کای دو استفاده شد. نظرهای دانشجویان بر اساس درصد و نسبت محاسبه گردید و سطح معنی دار 5 درصد در نظر گرفته شد. یافته ها: التزام به برپایی نماز در این دانشجویان بالا بود. سن تجربه ی نماز در دانشجویان غیرمصرف کننده، در مقایسه با دانشجویان مصرف کننده، پایین بود و گویای آن بود که درصد زیادی در سنّ زیر 15 سالگی نماز را تجربه و آغاز کرده اند. افرادی که مصرف نداشته بودند در مقایسه با افراد مصرف کننده ی سیگار، الکل و مواد مخدر، خواندن نماز را فقط وسیله یی برای رسیدن به خدا تصور می کردند که از نظر آماری معنی دار نبود. افرادی که مصرف نداشتند، در مقایسه با افراد مصرف کننده ی سیگار، الکل و مواد مخدر، به شکل معنی داری خداوند متعال را شایسته و محترم برای عبادت می انگاشتند. افراد غیرمصرف کننده، در مقایسه با افراد مصرف کننده به طور معنی داری اعتقاد داشتند نماز خواندن در تمام بُعدهای زندگی مؤثر است. تعداد کمی از افراد غیرمصرف کننده، در مقایسه با افراد مصرف کننده ی سیگار، الکل و مواد مخدر ،به گویه هایی چون به نماز اعتقاد نداشتن، نماز را بی نتیجه دانستن و یا برای خواندن نماز بی حوصله بودن و وقت نداشتن، پاسخ مثبت دادند. نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد که بین سایر گویه های پرسش نامه و نماز خواندن دانشجویان، مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر رابطه ی منفی و پایدارای وجود دارد.

سابقه و هدف: اجرای اوامر و فرائض دینی از جمله التزام عملی به نماز و تجارب معنوی یکی از راه های نجات بخش و رهایی از ناملایمات، ناراحتی ها و استرس های روزمره ی دانشجویان است. این مطالعه با هدف تعیین رابطه ی نگرش و التزام عملی به نماز و تجارب معنوی با سلامت روان در دانشجویان دختر دانشگاه تهران در سال 1396 انجام شده است. روش کار: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانشجویان دختر دانشگاه تهران بود که در سال 1396 تحصیل می کردند و نمونه ی پژوهش شامل 150 دانشجو بود که به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه یی انتخاب شدند. ابزارهای گرد آوری اطلاعات عبارت بود از: پرسش نامه ی نگرش و التزام عملی به نماز، تجارب معنوی روزانه و سلامت عمومی گلدبرگ 28GHQ-. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از همبستگی پیرسون و رگرسیون هم زمان استفاده شد. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان داد که مقدار r در رابطه ی بین مؤلفه ی اثربخشی نماز در زندگی فردی و اجتماعی با مقدار 251/0-، توجه و عمل به مستحبات با مقدار 507/0-، التزام و اهتمام جدی برای انجام نماز با مقدار 373/0-، مراقبت و حضور قلب در نماز با مقدار 251/0- و نمره ی کل متغیّر التزام عملی به نماز با مقدار 401/0- با سلامت روان در سطح 05/0 به صورت منفی و معکوس معنادار بود. علاوه براین، مقدار r در رابطه ی بین مؤلفه ی احساس حضور خداوند با مقدار 498/0-، ارتباط با خداوند با مقدار 325/0-، احساس مسئولیت در قبال دیگران با مقدار 259/0- و تجارب معنوی با مقدار 474/0- با سلامت روان در سطح 05/0 نیز به صورت منفی و معکوس معنادار بود ( 657/0-). نتیجه گیری: التزام عملی به نماز در ایجاد بهداشت و سلامت روانى افراد نقش اساسى دارد. همچنین، نتایج تأیید کرد که مذهب کارکرد حمایتی از سلامت روان دارد و تجارب معنوی در پیشگیری از بیماری های روانی و تسهیل مقابله با بیماری و بهبودی آن سهیم است.

سابقه و هدف: با توجه به فراوانی عوامل استرس زا در دانشجویان علوم پزشکی و آثار مخرب افسردگی و تشکیل نشدن هویت بر زندگی شخصی و کاری آنان و با توجه به تأثیرات عمیق و شگرف اعمال مذهبی و در صدر این اعمال نماز در سلامت روان قشر دانشجو و لحاظ موارد ضد و نقیض در این زمینه، پژوهشگران بر آن شدند تا این مطالعه را با هدف تعیین ارتباط فریضه نماز با میزان افسردگی و نوع سبک های هویتی دانشجویان مجتمع آموزش عالی سلامت کاشمر طراحی و اجرا نمایند. روش کار: در این مطالعه توصیفی- همبستگی از نوع مقطعی، تعداد 129 نفر از دانشجویان مجتمع آموزش عالی سلامت کاشمر که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند به صورت آمارگیری تمام شماری در سال 1397 وارد مطالعه شدند. روش جمع آوری داده ها به این صورت بود که پس از توضیح اهداف پژوهش، شرکت کنندگان پرسش نامه های جمعیت شناختی، افسردگی دانشجویان(USDI) و سبک های هویتی (ISI-6G) را تکمیل کردند. داده ها پس از جمع آوری با آزمون های آماری توصیفی و ضریب همبستگی تجزیه و تحلیل شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: طبق نتایج نمره میانگین افسردگی آزمودنی ها 99/26±18/63 و بالاترین نمره سبک های هویتی مربوط به گویه اطلاعاتی و هنجاری به ترتیب با نمره 09/6±55/40 و 24/5±22/33 بود. بین متغیّر اقامه نماز، التزام به اقامه نماز و شرکت در نماز جماعت با میزان افسردگی و سبک هویت هنجاری دانشجویان ارتباط معنی داری وجود داشت. دانشجویانی که به اقامه فریضه نماز اهتمام می ورزیدند سطح افسردگی کمتر و سطح هویت بالا و همچنین دانشجویانی که در نماز جماعت به صورت همیشگی شرکت می کردند پایین ترین سطح افسردگی و بالاترین سطح گویه های اطلاعاتی، هنجاری، اجتنابی و تعهد را داشتند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های مطالعه حاضر مبنی بر ارتباط فریضه نماز با افسردگی و سبک های هویتی دانشجویان، می توان با سیاست گذاری مؤثر در فرهنگ سازی صحیح اقامه نماز در دانشگاه ها، موجبات ارتقای سطح هویتی و کاهش سطح افسردگی دانشجویان را مهیا ساخت.

سابقه و هدف: امروزه سلامت انسان ها بیش از پیش یکی از مهم ترین نگرانی های قرن 21 شناخته می شود. این در حالی است که توجه محققان به ابعاد مختلف سلامت انسان ها جلب شده است و تنها سلامت جسمانی مد نظر نیست. در این زمینه، نماز یکی از فرائضی به شمار می رود که می تواند نقش مهمی در سلامت روانی، جسمانی، اجتماعی و معنوی انسان ها داشته باشد. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف تبیین کارایی پرتوهای نماز در ساختار سلامت انجام گرفته است. روش کار: پژوهش حاضر از نوع مطالعات مروری است. بر اساس منابع کتابخانه ای آثار و پرتوهای نماز بر ابعاد سلامت بر مبنای اسناد موجود تفسیر و نتایج با یافته های مربوط به پژوهش های صورت گرفته، توصیف شد. داده های لازم از طریق اسناد بایگانی شده افزون بر قرآن و نهج البلاغه؛ کتاب های تخصصی دیگر، مقالات و منابع دست اول اسلامی، روایی و فقهی به دست آمد. مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: بر مبنای نتایج این تحقیق مشخص شد که نماز رابطه مستحکم و مثبتی با ابعاد چهارگانه سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی دارد که تحقیقات میدانی نیز این تأثیر را تأیید می کند و در موارد اندکی رابطه بین نماز و سلامت ضعیف گزارش شده است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های به دست آمده، نماز در افزایش رضایتمندی و سلامت نقش مهمی ایفا می کند و می توان توجه به این مسئله مهم را با توسعه برنامه های تربیتی مناسب در نظام ساختاری و محتوایی کتب درسی و رشته های مختلف در سطح آموزش عالی بیش از پیش گسترش داد. همچنین با پدیدآوردن توان و ظرفیت مقابله با مشکلات و سختی ها، تقویت نظام ارزشی مطلوب، برنامه های فرهنگی و کارگاه های مناسب تا حد امکان از ابتلا به بیماری های مختلف جلوگیری کرد.

در اسلام مسجد به عنوان مهم ترین پایگاه برای برپایی نماز، عبادت خداوند، اقامه ذکر الهی و اجتماع مسلمانان به حساب می آید. مسجد علاوه بر کارکردهای عبادی و تبلیغی، دارای کارکردهای اجتماعی دیگری است. یکی از کارکردهای اجتماعی متصور برای مسجد، کارکردهای اقتصادی است. بعد از انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی، توجه به جایگاه مسجد افزایش یافته و به تبع آن فعالیت های مالی و اقتصادی با محوریت مسجد در حال گسترش است. این در حالی است که نسبت مسجد و امور مالی و اقتصادی به خوبی مورد تبیین قرار نگرفته و امکان مسجدمحوری در امور اقتصادی با ابهام و تردید جدی مواجه است. در پژوهش حاضر، این پرسش که «آیا ارتباطی بین مسجد با امور مالی و اقتصادی وجود دارد؟» با روش تدبر قرآن به قرآن و با راهبرد مسئله محور، به محضر قرآن کریم عرضه شده و سعی در یافتن پاسخ این پرسش شده است. در پژوهش حاضر با بررسی و تدبر در آیات مرتبط با مسئله پژوهش، در چهار مرحله به شواهد ارتباط بین مسجد و امور اقتصادی پرداخته شده و اهمیت و محوریت مسجد در امور مالی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که براساس آموزه های قرآن کریم در مورد رابطه بین مسجد، نماز و ذکر الهی با امور مالی و اقتصادی می توان به چهار گزاره 1) «عدم مغایرت و تضاد بین امور مالی و اقتصادی و مسجد، نماز و ذکر الهی»؛ 2) «تأکید بر عدم غفلت از نماز و ذکر الهی در امور مالی و اقتصادی»؛ 3) «مؤثر بودن نماز و ذکر الهی در امور مالی و اقتصادی»؛ 4) «اهمیت و محوریت مسجد در امور مالی و اقتصادی» اشاره کرد.

هدف: هدف از انجام این تحقیق نشان دادن نقش استعانت و بهره گیری از قران کریم در کاهش استرس و متعاقبا کاهش احتمال سکته قلبی است. مواد و روش: این پژوهش با بررسی متون علمی و مقالات چاپ شده در مجلات داخلی و خارجی، استناد به آیات قران کریم و همچنین وبسایت های معتبر صورت پذیرفته است. نتیجه: قرآن در حدود 236 آیه در زمینه پرورش صحیح انسان و حفظ بهداشت روان سخن گفته است. یکی از این موارد آیه 28 سوره رعد است.\" الَّذِینَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ \" همان کسانى که ایمان آورده اند و دلهایشان به یاد خدا آرام مى گیرد آگاه باش که با یاد خدا دلها آرامش مى یابد. بحث و نتیجه گیری: خداوند متعال که انسان را خلق نموده اند کلیه جوانب زندگی وی را نیز مورد توجه قرار داده و راهکاهای مقابله با مشکلات را نیز بیان فرموده اند. کافیست با استعانت از منابع در دسترس که مهمترین آنان فرمایشات باریتعالی در قران کریم است از راهکارهای ارائه شده بهره جوییم تا دچار خسران نشده و نعمات دنیوی و جزای اخروی برخوردار گردیم. مطالعات متعددی که برخی از آنها توسط محققین غیر مسلمان صورت گرفته نشان می دهد که بهترین شیوه بدون عارضه کاهش استرس و آرامش روحی همان ارتباط با خداوند بواسطه قران کریم است. گوش فرادادن به صوت دلنشین قران، برپایی نماز، توسل و ذکر از موارد دیگر است که در شادی روان و سلامت جسمی حائز اهمیتند.

هدف: از دیدگاه روان شناسى مثبت نگر، سلامت روان شامل توانایى فرد در لذت بردن از زندگى، برقرارى تعادل بین فعالیتها و تلاش براى کسب تاب آورى روان شناختى است. در روان شناسی اسلامی، سلامت روانی از طریق اعتقاد به نیرویی برتر که در زندگی از انسان حمایت می کند، تأمین می شود. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر نماز بر سلامت روانی دانشجویان با میانجی گری هوش معنوی انجام شد. روش : این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی است و برای تعیین حجم نمونه، از جدول مورگان استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه بود و تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار لیزرل انجام گرفت. یافته ها: نماز بر سلامت روانی تأثیر مثبت و معناداری دارد(0.79) و هوش معنوی رابطه بین نماز و سلامت روانی را به میزان کمی(0.02) میانجی گری می کند. نتیجه گیری : فریضه نماز در بهبود سلامت روان دانشجویان تأثیر بسزایی دارد و این امر چندان متأثر از سطح هوش معنوی آنها نیست. در واقع؛ نماز، سلامت روان دانشجویان را با هر میزانی از هوش معنوی بهبود می بخشد و این از برکات فریضه الهی است که دامنه تأثیرگذاری روانی آن، فارغ از ظرفیتهای معنوی دانشجویان، شامل حال همه می شود. بر این اساس، با توجه به نقش مؤثر دانشگاه در بالندگی و پرورش دانشجویان، نهادینه کردن انجام فریضه الهی نماز و تأکید بر آثار مثبت آن می تواند زمینه ساز تحولات بنیادین در بهبود سلامت و بهداشت روانی سرمایه های انسانی جامعه شود.

ارتباط دو زبان فارسی و عربی و تأثیرپذیری این دو از یکدیگر غیرقابل کتمان است. در دوره قبل و بعد از اسلام این دو زبان بر همدیگر تأثیر بسیار گذاشته اند. پذیرش دین اسلام توسط ایرانیان باعث رواج لغات عربی بسیاری شد. نمازهای پنچگانه که در اوقات مختلفی از شبانه روز خوانده می شود، باعث توجه خاص به زمان نمازگزاری شده و لحظات و زمان های نماز، اهمیت خاصی پیدا کرده است. به همین دلیل، عباراتی که برای اشاره به زمان ادای نماز به کار می رفت، بعد از مدتی برای اشاره به زمان به طور مطلق به کار رفت و کم کم عباراتی همچون «نماز دیگر»، «نماز پیشین» و «پسین» و کلمات دیگر، علاوه بر اشاره به زمان نماز، به عنوان قید زمان به معنای «عصر، غروب و مانند آن» در بین زبان های ایرانی رایج شدند. این تحقیق در پی آن است نشان دهد که در گویش های ایرانی چه واژه هایی تحت تأثیر نماز ایجاد شده و یا معانی تازه ای پیدا کرده اند. داده های این تحقیق هم به روش کتابخانه ای از کتبی همچون ترجمه تفسیر طبری و هم به روش میدانی از گویش های مختلف ایرانی گردآوری شده اند. نتیجه تحقیق نشان می دهد هم در متون ادب فارسی و هم در گویش های ایرانی واژه های زمان نَمای قابل ملاحظه ای تحت تأثیر نماز رایج شده اند.

«ذکر خدا» به معنای یاد کردن خداوند، خواه با زبان باشد، خواه با قلب، خواه با هر دو، مصادیق گوناگونی دارد، که ازجمله آن ها عبارت اند از: قرآن ، پیامبر(ص) و دیگر معصومان(ع)، دعا، انواع نمازها و... . هدف از پژوهش حاضر تبیین نقش مصادیق گوناگون ذکر خدا در بهبودی بیماری ها، ازجمله کرونا است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر حاکی از آن است که همه ی مصادیق ذکر خداوند، در غلبه بر اضطراب و بیماری ها، ازجمله کرونا مؤثر هستند، زیرا تلاوت و استماع قرآن  در درمان بیماری های قلبی، روحی و جسمی مفید است. همچنین سخنان پیامبر(ص) درباره ذکر خدا و تفسیر قرآن  به تحقق آرامش کمک می کنند. زیارت مرقد پیامبر(ص) و دیگر معصومان(ع) نیز که با ذکر و یاد خدا همراه است، جلوی اضطراب های ناشی از بیماری ها را می گیرد. دعا نیز در ایجاد آرامش و غلبه بر اضطراب و دیگر مشکلات ناشی از بیماری ها بسیار مفید است، زیرا گذشته از مضامین ارزشمندی که دعاها دارند، با درخواست از خداوند همراه هستند. انواع نمازها، خواه واجب، خواه مستحب نیز در درمان بیماری های قلبی، مفید هستند و موجب آرامش و غلبه بر اضطراب و بیماری های جسمی می شوند. همه ی مصادیق ذکر خداوند، موجب آرامش و رضایتمندی و تقویت سیستم دفاعی بدن می شوند. جمع چندین مصداق ذکر باهم، ممکن است. مثلاً زیارت مرقد پیامبر(ص) و دیگر معصومان(ع) ممکن است با خواندن نماز، تلاوت قرآن ، تسبیحات حضرت زهرا (س) و دعا همراه باشد. نتیجه: تعبیر فقهاء از دستورات پزشکان به عنوان«اوامر ارشادی» نشان می دهد که دستورات پزشکان درباره ی بیماری ها، به ویژه بیماری های نوظهوری همچون کرونا مهم هستند. مصادیق گوناگون یاد خدا نیز می توانند در بهبودی از بیماری ها، ازجمله کرونا به پزشکان و بیماران کمک کنند.

سابقه و هدف: مفهوم رضایت از زندگی طی دو دهه گذشته توجه زیادی را به خود جلب کرده است. رضایت از زندگی به معنای داشتن نگرشی مطلوب نسبت به زندگی خود به عنوان یک کل است. هدف مطالعه حاضر پیش بینی رضایت از زندگی بر اساس نگرش و التزام عملی به نماز در دانشجویان دانشگاه فرهنگیان تبریز بود.