مطالب مرتبط با کلیدواژه
۶۱.
۶۲.
۶۳.
۶۴.
۶۵.
۶۶.
۶۷.
۶۸.
۶۹.
۷۰.
۷۱.
۷۲.
۷۳.
۷۴.
۷۵.
۷۶.
۷۷.
۷۸.
۷۹.
۸۰.
نماز
حوزه های تخصصی:
هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه میزان تقید به نماز و آثار آن بر بهداشت روانی اقشار مختلف جامعه می باشد که به روش کتابخانه ای انجام شد و برای گردآوری مطالب، ضمن مراجعه به کتب علمی، از مجموع مقالات و نظرات کارشناسان حوزه های تعلیم و تربیت و اندیشمندان مذهبی بهره برداری شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که توجه و خشوع که از شرایط مهم نماز است وسیله ای است برای پرورش و تمرین حضور ذهن و تمرکز حواس که در زندگی بسیار حائز اهمیت بوده، بیشتر موفقیت های انسان در نتیجه همین تمرکز و توجه کامل و حضور ذهن است. همچنین رویکردهای خود درمانی از طریق خودیابی، نقش معنادهی به حوادث در مقابل استرس ها، مسئله خود نظم جویی، کنترل خود، توکل و کنار آمدن با خدا و بالاترین و عالی ترین راه رسیدن به کمال و لقای حق ، حضور حضرت ربویی است. در اسلام بالاترین و شکوهمندترین نیایش نماز است. نماز سرود توحید و یکتاپرستی و زمزم دلنشین فضیلت و پاکی است. نماز تمرین وظیفه شناسی و سپاس به بارگاه ولی نعمت خویش است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مقید بودن به اقامه نماز در کاهش سطح اضطراب افراد تاثیر گذار می باشد و هر قدر تقید به نماز بیشتر باشد، فرد از آرامش روانی بیشتری نیز برخوردار خواهد بود.
نماز؛ تعالی فردی و اجتماعی در پرتو نگاه قرآن و عرفان
حوزه های تخصصی:
این نوشته پرتوی است از در مصادیق تعالی در نماز، با جرعه نوشی از (شراب طهوری) که راه نیل به آن فاسجدله(انسان/۲۶) و با سیری در اشعار و بهره ای از نورانیت آیات و روایات، سراغ جلوه هایی از تعالی فردی و اجتماعی در نماز را گرفته، با مختصر پرداختی به عنصر زکات و جوانب طراوت آفرین آن و نیم نگاهی به فواید بی کرانه ی اقیانوس مواج نماز جماعت برای برخورداری از ظرفیتهای مقدس و متعالی آن را. تعالی در نماز بلند پایگی است، بالا رفتن و اوج گرفتن است اما نه هر بالائی، بلکه تقرب و نزدیک شدن به خداست. اولین واجب در نماز که (نیت) یعنی تعیین هسته ی مرکزی عمل است، با کلمه مبارکه (قربة الی الله) زینت می یابد. قرب، نی بالانه پستی جستن است؛ قرب حق از حبس هستی رستن است (مثنوی مولوی).پس در همان قدم اول، مقصد مشخص است، همانطور که در آوای ملکوتی اذان می شویم، (آمد ندا از آسمان جان را که بازآ، الصلاه) دعوتی جانانه با نغمه ای عرشی که: (خیزید عاشقان که سوی آسمان رویم)(کلیات شمس). حضرت امام خمینی (ره) در استحباب افزودن ۶ تکبیربر تکبیره الاحرام در تحریر الوسیله می فرمایند: (پس بگوید "وجهت وجهی للذی فطرالسموات (۷۹/ انعام)" پس از آن قرائت را شروع کند) یعنی توجه محض به خالق آسمانها . چه حقیقت دل انگیز و چه معنویت روح نوازی از تعالی در گام آغازین معراج مومن موج می زند. رویم به خداست همان بلند بالائی که رب بزرگ جهانها با همه جلال و عظمتش ،و رب من است، ربی الاعلی؛ و با این تکبیر در لحظه ی آغاز محرم میشوی و به حریم حرم راه می یابی بالا میروی، نزدیک میشوی و متصل می گردی بسان قطره ای که به اقیانوس می پیوندد.
نقش نماز و دعا در تقویت بهداشت روانی
حوزه های تخصصی:
آگاهی از عواملی که به ارتقای سلامت انسان کمک می کند ، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بر مبنای این آگاهی آدمی می تواند از هر عامل مخرب ، سلامت و شادابی خود را برهاند و همواره جسم و روانی برخوردار از تعادل و سلامت و همراه با شادابی واقعی داشته باشد . آن چه در اسلام بر آن تأکید شده این است که انسان نباید با رفتارهای خود زمینه گرفتار شدن در دام بیماری های روانی را فراهم کند .پژوهش های زیادی نشان داده اند نماز و دعا می تواند مسائل و مشکلات روحی و روانی انسان را کاهش دهد. علت تأکید اسلام بر ذکر پیوسته ی خداوند ، این است که انسان در خلال زندگی دنیوی ، لحظه به لحظه ممکن است استرس ها و فشارهای روانی گوناگونی را تجربه کند ، که غلبه بر آن ها به تدریج از قدرت روحی و روانی انسان کاسته و زمینه را برای ایجاد بیماری های خطرناک روانی و گاه جسمی فراهم می سازد . بنابراین انسان باید با ارتباط دادن خویش به منبع و سرچشمه ی هستی و استمداد قلبی از او و در سایه ی دعا و نیایش پیوسته بر قدرت روحی و روانی خود بیفزاید . بنابراین باید تمامی اوامر و نواهی خداوند را درتقویت بهداشت روان همواره نصب العین خود قراردهیم وبرای اجرای آن از خداوند استمداد جوییم . روش تحقیق از نوع کتابخانه ای با مراجعه به آیات قرآن ، تفاسیر و روان شناسان بهداشت روان به تحلیل و توصیف آن پرداخته شده است.
ابعاد فردی اجتماعی نماز در سبک زندگی اسلامی
حوزه های تخصصی:
مدرنیسم، جریان اصلی تحولات دنیای امروز، کهبه جوامع اسلامی نیز راه یافته، به دنبال اینست که تحت عنوان دلفریب تجدد،مبانی سبک زندگی غربی را جایگزین اعتقادات بنیادی مسلمانانکرده و سبب فراموشی سرچشمه های باوری که اساس حیات متعالی مسلمانان بر آنها نهاده شده،گردد.برای مقابله با این جریان، رهبر فرزانه انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای مدظله العالیبا مطرح نمودن بحث تئوریک، انتقادی و دقیق«سبک زندگی اسلامی»به تقویت این سبک در جامعه اسلامی، از راه تحکیم «ایمان» تأکید ویژه دارند.ایمان در آموزه های اسلامی با«عمل صالح» پیوندی ناگسستنی دارند و بارزترین مصداق آن «برپایی نماز» می باشد. این اظهار بندگی و عبودیت نسبت به خداوند، شاخص و معیارسبک زندگی اسلامی استکه تنها یک تکلیف عبادی محضنبوده، وآن گاه که با سامان زندگی اجتماعی در هم بیامیزد، معجزه اسلام را در آرایش منظومه احکام عبادی آشکار می سازد. معجزه ای که پژوهش حاضر- بنا به رسالت خود در تبیین سخنان رهبر معظم انقلاب و تبدیل آن به گفتمان عمومی جامعه- سعی دارد به روش توصیفی - تحلیلی، به بررسی برجسته ترین ابعاد فردی اجتماعی آن در سبک زندگی اسلامیبپردازد. مطالعات و تحقیقات به عمل آمده گویای این مطلب است که نماز با سه مبنای«خدامحوری، جهان بینی الهی و جمع گرایی» متمایز کننده سبک زندگی اسلامی از سبک غربی استوبازتاب فردی اجتماعی وسیعی در سبک زندگی نمازگزار دارد، از جمله مهمترین این ابعاد عبارتند از: «اخلاق محوری، ایمن سازی، حرمت گذاری، بخشندگی و وحدت بخشی» که پژوهش پیش رو، هر یک را مورد تحلیل و واکاوی قرار داده است.
نماز و تقویت و تحکیم بنیان خانواده
حوزه های تخصصی:
نهاد خانواده به عنوان اولین کانونی که کودک در آن رشد می کند نقش اساسی در تربیت دینی دارد .از آن جا که کانون خانواده بهترین مدرسه برای رشد یافتن نسل های جوامع بشری است مسلما خانواده ی با محیط سالم رشد اجتماع را هم به همراه خواهد داشت .هر چه در این نهاد حس مذهبی رشد کند امنیت درونی و درک لذت واقعی از زندگی و استحکام خانواده بیشتر می شود .چرا که دین ،زندگی ما و سعادت دنیا و آخرت را تأمین می کند.و خط سیر فکری و عملی روشنی به فرد می دهد به طوری که نا کامی ها و مشکلات او را از پای در نمی آورد و گرفتار یأس و ناامیدی نمی شود . در بین همه ی عبادات ،نماز که در قرآن به عنوان باز دارنده از منکرات معرفی شده است با توجه دادن انسان به خدا و ارتباط قلبی او با خدا ،رضایت و خشنودی خانواده ها را فراهم کرده و از اضطراب های ناشی از آسیب ها رهایی می بخشد. نگارنده در این مقاله به جهت تأثیر نماز در همه ی ابعاد زندگی انسان به بررسی نقش نماز در استحکام خانواده که نقش مهمی در سلامت جامعه دارد پرداخته است و آثار اجتماعی نماز،عوامل بی نمازی ،تشویق جوانان به نماز ،پیامدهای آن در خانواده و تأثیر بر بهداشت روانی خانواده و تقویت کانون خانواده و جلوگیری از انحرافات و نهایتا تأثیر بر سعادت بشر را مورد مطالعه قرار می دهد.
«نماز در معابد اهل کتاب» از نگاه فقه اسلامی دیدگاه ها و نظریه معیار امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های فقهی دوره چهاردهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱
55 - 81
حوزه های تخصصی:
در فقه اسلامی جواز تصرف، خلو از نجاست و تصویر از جمله شرایط مکان نمازگزار محسوب می شود؛ برابر رویکرد برخی از فقهیان اهل سنت و شیعه، این شرایط در معابد اهل کتاب مفقود است؛ زیرا از یک سو این اماکن وقف عبادت اهل کتاب و معمولاً دارای تصویر هستند و از سوی دیگر مبنای نسخ شرایع و نجاست اهل کتاب، مانع اعتبار این اماکن برای انتفاع معنوی است؛ از این رو اقامه نماز در آنها خالی از اشکال نیست. در پژوهه حاضر به تقریر و ارزیابی ادله و مستندات این دیدگاه می پردازیم و نظر به ضعف آن، دیدگاه جواز را به عنوان نظریه معیار فقه امامیه در مسئله اقامه نماز در معابد اهل کتاب اثبات خواهیم کرد. این نظریه همسوی با رهیافت قرآنی، روایات اهل بیت (ع)، اصول عملیه و رأی مشهور فقیهان امامیه است و کاستی های رویکرد منع را ندارد.
تحلیل و بررسی قرآنی - روایی رویکرد «ذکریان» به نماز و ذکر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
ادیان و عرفان سال ۵۱ بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱
9 - 26
حوزه های تخصصی:
نماز، مورد سفارش خاص اسلام و معیار پذیرش اعمال است. فرقه باطنی گرای «ذکریه» که از حدود پنج قرن قبل در بلوچستان شکل گرفته مدعی است در اساس آنچه مورد سفارش می باشد، «ذکر» است و ترجمه «صلوه» به نماز، که آغازش تکبیر و فرجامش سلام و متنش حاوی انجام پاره ای اعمال و اذکار مخصوص می باشد، اشتباهی رخداده از سوی عجم هاست. بنابراین از منظر «ذکریه» نماز با شاکله معهود و روش عملی آن، منسوخ و اهتمام به آن کفر است. این رویکرد با تصریح آیات «فَإذا قَضَیتُمُ الصَّلَاه فَاذْکُرُوا اللَّهَ قِیامًا وَ قُعُودًا وَ عَلَ جُنُوبکُمْ» و «أَقِمِ الصَّلَاه لِذکْرِی» که بین ذکر و نماز تفاوت قائل شده و همچنین با روایات متواتری مانند «من ترک الصلوه متعمداً فقد کفر» واگرایی دارد. تحلیل سوابق و مشاهده رفتار ذکریان، نشان می دهد باورها و رفتارهای این فرقه دور از قرآن و روایات و آیینی عامیانه است که به نظر می رسد از روش های باطنی هندی نشأت گرفته است.
نقش محوری نماز در تعالی فرهنگی از دیدگاه قرآن کریم
منبع:
رهیافت فرهنگ دینی سال اول پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳
21 - 32
حوزه های تخصصی:
نماز، از سویی اولین، مهم ترین و با اولویت ترین واجبات الهی است که از زمان خلقت حضرت آدم علیه السلام وضع شد تا از این طریق، رابطه ی انسان ها را در تمام طول شبانه روز با خالق هستی زنده نگه دارد و عامل اصلاح رفتار، گفتار و کردار و به اصطلاح، تعالی فرهنگ آن ها باشد. نماز، مقدس ترین رابطه ی میان خالق و مخلوق است. نماز، برترین عبادت هاست؛ اگر در درگاه خداوند پذیرفته شود، همه ی عبادت های دیگر پذیرفته خواهد شد و اگر پذیرفته نگردد، عبادت های دیگر ارزشی ندارد. از سوی دیگر، نماز، معبر اصلی هدایت و تعالی فرهنگی و مهم ترین راه فرهنگ سازی الهی و یک هنرنمایی الهی است که خداوند تمام ارزش ها را به نحوی در آن قرار داده است. نتایج این پژوهش که به روش توصیفی و با بررسی تحلیلی- توصیفی آیات قرآن انجام شده گویای این است که نماز با ملاحظه ی آداب و شرایط آن، نقش محوری در فرهنگ سازی و تعالی فرهنگی در بین انسان ها و خصوصاً جوامع اسلامی دارد و در دین اسلام، همه اهداف فرهنگی از قبیل اخلاص و یکرنگی؛ تعاون و همکاری؛ ایثار و انفاق؛ جهاد و شهادت؛ امر به معروف و نهی از منکر؛ عفاف و حجاب؛ نظم و انضباط اجتماعی، برابری و برادری و همچنین فرهنگ تربیت دینی بر پایه ی نماز بنا نهاده شده است.
بازخوانی واقعة رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آلهدر کلام امیرمؤمنان علی علیه السلام و مقایسه با دیگر اخبار(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از مقاطع زندگی رسول خدا صلی الله علیه و آله روزهای پایانی عمر پربرکت و همچنین زمان رحلت جانگداز ایشان است. اخبار و گزارش های مختلفی در منابع تاریخی از این رویداد ثبت شده است که بعضاً اختلافات زیادی با هم دارند، به گونه ای که یافتن واقعیت و اصل ماجرا را تا حدی دشوار می سازد. سؤال این است که با وجود اخبار مختلف، کدام یک به واقعیت نزدیک تر است؟ قول کدام یک از منابع و راویان پذیرفتنی است؟ یکی از راه های تشخیص واقعیت بیان این واقعه از زبان همراه همیشگی و وصی همتاناپذیر رسول خدا صلی الله علیه و آله یعنی امیرمؤمنان علی علیه السلام است که مرجع بی بدیلی برای جمع بندی این رویداد به شمار می آید. در این تحقیق، سعی شده است تا کلام و بیان امام، به عنوان سند صحیح، در این واقعه آورده شود و اخبار راویان مختلف از منابع اولیه نیز در این باره نقل شود و با توجه به کلام و بیان امام بررسی و یا به عنوان مؤید قرار گیرد. به عبارت دیگر، با اشاره به اقوال مختلف، بعضی نقل ها کلام امام علیه السلام را تأیید می کند و بعضی از آنها نیز مخالف و یا مغایر با کلام ایشان است که آنها نیز به رؤیت خواهد رسید. آنچه به دست می آید یک روایت کوتاه از زمان رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله توسط یک راوی معصوم است که تفاوت آن با اخبار راویان دیگر معلوم می گردد.
بررسی نگارگری سده های میانه اسلامی و آثار تصویری دوران معاصر
منبع:
پیکره دوره پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۹
5 - 17
حوزه های تخصصی:
تقویت بنیان های قرآنی هنر، علاوه بر لزوم توجه به شرائط خلق اثر، مستلزم ارزیابی رویکرد قرآن به موضوع است. به منظور امکان سنجی چنین امری، آیات مربوط به نماز در قالب رویکردهای تبیینی یا توضیحی، ترویجی یا تبلیغی و تشریعی یا آموزشی دسته بندی شده و از سوی دیگر، آثار تصویری با موضوع نماز بررسی شده اند. در این بررسی، میزان توجه به این رویکردها در آثار تصویریِ ادوار پیشین اسلامی و دوران معاصر مورد توجه بوده است. از دوران اعتلای هنر اسلامی در قرون میانه، دو نگاره از عهد تیموری و صفوی و از میان آثار تصویری معاصر، دو اثر از هنرمندان مسلمان غیر ایرانی و سه اثر از تصویرپردازان ایرانی مورد تحلیل قرار گرفته است. این پژوهش در راستای پاسخ به این پرسش است که از گذشته تاکنون، میزان بهره مندیِ (صریح یا ضمنیِ) آثار تصویری از قرآن به چه صورت بوده است؟ مقاله با ارائه معیاری روش مند (در قالب تبیین رویکردهای سه گانه) به بررسی موضوع نماز در قرآن و آثار تصویری پرداخته و نگارگری سده های میانه اسلامی و تصویرپردازی های عصر حاضر را با توجه به این معیار و دیگر عوامل مؤثر بر صورت و محتوای این آثار مقایسه نموده است. روش تحقیق این پژوهش توصیفی تحلیلی است و نتایج پژوهشی حاصل رویکردی معناشناسانه به آیات قرآنی و آثار تصویری است.
بررسی مهمترین شیوه های دعوت دانش آموزان به نماز، از دیدگاه دانش آموزان دوره دوم ابتدایی
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بررسی مهمترین شیوه های دعوت دانش آموزان به نماز، از دیدگاه دانش آموزان دوره دوم ابتدایی در شهر آبیک انجام شد. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی و مقطعی بود. جامعه آماری، دانش آموزان دوره دوم ابتدایی شهر آبیک در سال تحصیلی 99-98 که شامل 3115 دانش آموز (1591 نفر دختر و 1524 نفر پسر ) و حجم نمونه که به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله انتخاب گردید 342 نفر بود. ابزار مورد استفاده در پ ژوهش پرسشنامه عوامل تاثیر گذار در نهادینه کردن نماز بود كه توسط دانش آموزان تكميل شد. برای تجزيه و تحلي ل داده ه ا از نرم افزار spss و روش آم اري t استفاده شد. نتایج بدست آمده حاکی از اهمیت نقش خانواده در جذب بیشتر دانش آموزان به نماز می باشد، در رتبه های بعدی به ترتیب گروه های دوستی، مدرسه و معلمان قرار دارد.
رهیافت عرفانی به ابعاد و لایه های باطنی نماز در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۰
129 - 149
حوزه های تخصصی:
نماز یکی از مظاهر عبادت در ادیان مختلف و بارزترین عمل عبادی در ادیان الهی است. آنچه از نظر اسلام حائز اهمیت بسیار است، از یک سو جایگاه رفیعی است که این عبادت در این دین دارد و از سوی دیگر، لایه های معنایی و رازهای درونی و عرفانی آن است. در یک نگاه کلی به ظاهر قرآن، خداوند در بیش از 40 سوره و بیش از 100 آیه در قرآن درباره نماز سخن گفته است و عرفا ی مسلمان نیز بر سر این سفره گسترده، از اسرار آن پرده برداشته اند. در پژوهش پیش رو به روش تحلیلی به ابعادی چند لایه های باطنی این فریضه بی بدیل از افق خوان اولیا ی الهی تاکید و از این میان به اسرار طهارت ، تلاوت، قیام و دیگر ارکان و اجزای نماز، از رهگذر آیات قرآن اهتمام شده است تا مرتبه ای از حقیقت نماز و قرآن در دسترس قرار گیرد . از نظر عرفا در تحت هر هیئتی از هیآت های صلاه، خدای متعال را سرّ و حکمتی است که در غیر آن نمی توان یافت. و در واقع نماز عقدی است که در آن، جوهرهای رنگارنگ است، هر رنگی از حال پیامبری و لذا اقامه دو رکعت نماز با حضور، قرب به مراتب کمالی بسیاری از انبیا (ع) است. از نظر عرفا بنده مادام که در نماز است، به صفات همه فرشتگان متصف است؛ چراکه فرشتگان یا به تلاوت اند، یا تسبیح، یا تحمید یا استغفار، یا دعا و یا درود بر پیامبر(ص). بنده نیز در هیئت نماز از این شش صفت خارج نیست.
نقش نماز در پیشگیری از آسیب های اجتماعی
حوزه های تخصصی:
در این نوشته ابتدا مقدمه ای در رابطه با نماز نوشته شده و در ادامه به اهمیت نماز پرداخته شده است، سپس واژه ی نماز و آسیب های اجتماعی تبیین شدند و نقش نماز در بازگشت به خویش روشن شد و گفته شد که نماز باید آگاهانه –عاشقانه – خالصانه باشد. در قسمت اصلی این مقاله موارد زیادی از آسیب های اجتماعی بیان و نقش نماز در پیشگیری از آنها توضیح داده شد، آسیب های همچون تضییع حقوق دیگران – بی برنامگی واتلاف وقت – پیروی هوای نفس – تفرقه – عدم بهداشت فردی – ارتکاب گناهان فحشا، منکر-.و در پایان به نتیجه گیری از بحث پرداختیم و به این نتیجه دست یافتیم که نماز سدی محکم در مقابل آسیب های اجتماعی و سیر دادن فرد به سوی تکامل و انسانیت است. اکثر افرادی که در جامعه به آسیب های اجتماعی مبتلا هستند رابطه ی خوبی با نماز و معنویت ندارند، به همین خاطر دچار بی برنامگی و بی نظمی و فاصله گرفتن از ارزش های اجتماعی می شوند، که روی آوردن به نماز و ذکر خدا می تواند نسخه ای شفابخش برای این آسیب ها باشد.
تاثیر نماز و نیایش در تقویت ابعاد معنوی انسان
منبع:
پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش سال سوم شهریور ۱۳۹۹شماره ۲۷
151 - 144
حوزه های تخصصی:
نماز زیباترین شیوه ی نیایش و مناسب ترین پاسخ به نیاز پرستشی است که بصورت فطری از آغاز آفرینش در نهاد بشر قرار داده شده است، می باشد. نماز آغاز پرواز و عروج انسان از دنیای مادی و رسیدن به قرب الهی و آغاز گفتگو با خالقی است که تمام هستی از اوست. نماز فواید و آثار بسیاری دارد و هم بر روان و هم بر جسم انسان اثر مثبتی دارد و تمامی زمینه های فردی و اجتماعی او را تحت تاثیر قرار می دهد. در این میان عصر معاصر که عصر پر از ریا و دروغ و ناامیدی است، نیاز به صداقت و امید و استقامت به عنوان عامل مهم برای بدست آوردن آرامش، گمشده عصر کنونی، بسیار احساس می شود از این رو بعد معنوی نماز بیش از پیش نیاز روز به حساب می آید. امنیت روانی نیاز نخست انسان است که در سایه آن استعدادها و خلاقیت های فردی رشد کرده و منجر به بالندگی انسان می شود. بدون تردید، آرامش، اکسیر نجات بخش بشر در دوران مدرنیته ی کنونی در سایه معنویت و نماز پدید می آید. نماز عاملی است که بذر امید را در دل ها می کارد و انسان را به کارهای شایسته وامیدارد و صداقت را در نهاد او درونی می کند. این پژوهش بر آن است تا با پرداختی بر ابعاد معنوی نماز تاثیر آن را بر تقویت ابعاد معنوی انسان نشان دهد.
واکاوی سندی و محتوایی «الصلاه معراج المؤمن»(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
حدیث و اندیشه بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۹
170 - 195
حوزه های تخصصی:
یکی از عبارات مشهور در افواه عوام و خواص، عبارت «الصلاه معراج المؤمن» است. این عبارت در علوم مختلف به انحاء گوناگون مورد استناد و استفاده قرار گرفته است؛ از این رو، این نوشتار ضمن اشاره به موارد استناد به این عبارت، در صدد بررسی سندی و محتوایی آن بر آمده است. عبارت مورد بحث، در میان دانشمندان و نویسندگان دینی، با دو رویکرد عمده مواجه است: برخی آن را روایت تلقّی کرده و به پیامبر اکرم نسبت می دهند؛ در مقابل برخی آن را عبارتی برداشت شده از روایات یا درایتی از برخی علمای متأخّر می دانند. گرچه در کتب غیر روایی این عبارت روایت تلقّی شده است، لکن پژوهش نگارنده نشان از آن دارد که چنین عبارتی در هیچ یک از کتب روایی فریقین به عنوان روایت نقل نشده است.؛ تنها مرحوم مجلسی در کتاب اعتقادات خود آن را بدون ذکر سند، به پیامبر اکرم نسبت داده است؛ در تفسیر محتوای عبارت نیز چهار رویکرد در این نوشتار نقل و مطرح شده است؛ لکن به نظر نگارنده تفسیر صحیح آن همان تلقّی رایج است که معراج اسم آلت بوده و معنای نهایی عبارت چنین خواهد بود: «نماز وسیله عروج و تعالی روحی مؤمن است.»
آداب شریعت و طریقت در نگاه احمد غزّالی و عین القضات همدانی
حوزه های تخصصی:
تأثیر نور و فضا در ساختار مسجد بر حالات معنوی نمازگزار (مسجد جامع اصفهان)
حوزه های تخصصی:
در معماری سنتی ایران، نور طبیعی که به عنوان تنها منبع روشنایی روز بود، به تأمین روشنایی محدود نشده و از نظر کیفیت بصری و زیبایی فضا نیز مورد توجه معماران بوده است. یکی از نمونه های خوب بازی نورپردازی طبیعی در معماری ایرانی را می توان در مجموعه های مذهبی با فضاهای متفاوت آن یافت. وجود بازشوهای متنوع دیواری و سقفی در این نوع معماری شاهد این ادعاست. به منظور بررسی نقش طراحی معماری و تنوع نورگیرهای مختلف در کمیت و کیفیت روشنایی فضا متناسب با کاربری آن، تحقیقی در مسجد جامع اصفهان که دارای حیاط ها و فضاهای متفاوت است، انجام شد. در این مقاله با استفاده از روش تحقیق گردآوری اطلاعات از طریق اسناد ضمن آشنایی با معماری معاصر ایران و ارتباط بین نور و فضا در این دوران معماری و توضیح هریک از این عناصر تأثیرگذار و همچنین دیدگاه معماران بزرگ ایران و جهان مجموعه فرهنگی، تاریخی را مورد بررسی قرار دهیم. این مجموعه یکی از مراکز مذهبی شهر اصفهان می باشد. در این مقاله ویژگی نورپردازی تعدادی از فضاهای منتخب این مجموعه که از نظر شکل هندسی فضا، وضعیت و موقعیت نورگیر، محل قرارگیری در مجموعه و کاربری فضا متفاوت هستند، بررسی شده و رابطه بین تصمیمات طراحانه معمار و کیفیت نورپردازی فضا معرفی می گردد. سپس به کمک معیارهای ارائه شده در کتب راهنمای نورپردازی، شرایط نوری هر فضا از نظر میزان روشنایی، تنوع و یکنواختی توزیع نور و کیفیت بصری حاصل از آن با توجه به کاربری فضا تحلیل شد. نتایج حاصله حاکی از آن است که در معماری سنتی ایران، نور روز در کلیه تصمیمات طراحی اعم از انتخاب فضاهای پر و خالی، تناسبات و ابعاد حیاط ها و اتاق ها، جهت گیری هر فضا نسبت به خورشید، میزان دید هر فضا به حیاط و آسمان، عمق هر فضا و شکل و موقعیت نورگیر آن، اهمیت هر فضا از نظر دسترسی و کاربری و غیره نقش تعیین کنندهای داشته و یکی از مهمترین ارکان طراحی محسوب می شده است. راهکارهای طراحانه به کار رفته در این شیوه از معماری، امروز هم می تواند راهگشا و الهام بخش معماران معاصر باشد و امکان بهره مندی هر چه بیشتر از نعمات نورپردازی طبیعی برای مردم را فراهم کند.
بررسی نقش مدیران و معلمان در دعوت دانش آموزان به نماز
حوزه های تخصصی:
یکی از مهم ترین ارکان دین اسلام، نماز می باشد و روح پرستش در این رکن مهم دین نهفته است. به همین سبب می بایست، از بهترین شیوه ها و بهترین افراد برای دعوت به این امر مهم استفاده کرد؛ تا بتوان اهمیت این ستون خیمه دین را به نحو احسن برای جامعه و افراد آن، بالاخص دانش آموزان که سرمایه اصلی نیروی انسانی در جامعه هستند بازگو کرد و نشان داد که مقید بودن به نماز گزاردن و خصوصا تاثیرات مثبت نماز اول وقت، چه نتایج روشن و امیدوار کننده ای در زندگی افراد خواهد داشت. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی و با مراجعه به کتب، مقالات گوناگون و سایر اسناد مدون نگاشته شده است؛ به دنبال آن است که به نقش موثر و سازنده مدیران و معلمان در مدارس در جهت یادآوری اهمیت نماز به دانش آموزان بپردازد. زیرا دانش آموزان به واسطه روحیه پرسش گری که دارند، اگر با ابزار و افراد مناسب در این کار روبرو شوند و سوالاتشان راجع به نماز، یاد خدا و اهمیت آن و نیز پیامدهای منفی غفلت از آن با ادله درست و منطقی پاسخ داده شود و نیز خود مدیران و معلمان، عامل به سخنان خود در این زمینه باشند؛ خواهیم دید که چگونه دانش آموزان با میل و رغبت و با اشتیاق به سوی نماز پر می کشند و همچون عاشقی که در انتظار به سر میبرد؛ آن ها نیز منتظر لحظه اذان و نماز گزاردن می شوند.
آموزش آثار و برکات نماز یکی از راه های دعوت دانش آموزان به نماز در مدرسه
حوزه های تخصصی:
نماز یک کلاس تربیتی است که در یکی از محیط های تربیتی به نام مدرسه مخصوصاً دوره راهنمایی و دبیرستان با آموزش و مطلع کردن دانش آموزان از اهمیت نماز ، اثرات روحی و درمان جسمی (از لحاظ پزشکی) اظهار علاقه نویسندگان خارجی و بزرگان ایرانی از نماز، شناخت آنها را به این مسئله حیاتی افزایش می دهد. بی توجهی به اثر بخشی نماز و عدم آگاهی دانش آموزان به نماز به عنوان قشر آینده ساز جامعه که با دانش دینی و علمی شان باید خلائ های جامعه را از بین ببرند، فقط انسان هایی تک کاربردی (علمی) می شوند که خیلی از معضلات برایشان قابل حل نیست و از لحاظ روحی و حتی درمان جسمی از نصایح دین بی بهره اند. در این تحقیق با شیوه توصیفی تحلیلی به اهمیت نماز در اسلام ،سیمای نماز، اثرات تربیت روحی و جسمی نماز پرداخته شده است و با روش اسنادی و کتابخانه ای گرداوری شده است. یافته های تحقیق حاکی از این مطلب است که قران، فرستادگان خدا، بزرگان دین، محققین خارجی با دانش و رفتار خود نماز را نجات دهنده روح و جسم می دانند که می تواند بسیاری از مشکلات دنیای امروز را از لحاظ روحی و پزشکی و ...حل کند. آگاهی دانش آموزان از این توضیحات باتوجه به ذهن آماده آنها به عنوان یک شیوه دعوت آنها مطرح شده است که البته در این تحقیق علاوه بر آگاهی بخشی در مسیر شناخت نماز نکاتی برای تسهیل جذب دانش آموزان به نماز مانند آگاه کردن آنها از اراده خدا، معرفی دانش آموزان ممتاز در محیط نماز خانه، انتخاب معلمین دینی و علمی نه علم محور و ...شده است.
بررسی سهولت و صعوبت نماز در اسلام و یهودیت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
معرفت سال بیست و نهم آذر ۱۳۹۹ شماره ۲۷۶
33-44
حوزه های تخصصی:
نماز یکی از مهم ترین عبادات در یهودیت و اسلام به شمار می رود. سهولت و صعوبت یکی از جنبه های نماز است که می توان آن را مورد مطالعه تطبیقی قرار داد تا برتری دین اسلام و جامعیت آن روشن شود. در این نوشتار صرفاً به سهولت و صعوبت نماز توجه شده است. با مراجعه به متون فقهی هر دو دین و با روش توصیفی تحلیلی و توجه به ملاک و عوامل سهولت و صعوبت، این نتیجه به دست آمده که نماز در یهودیت، عبادتی صعب و مشقت بار است؛ برخلاف اسلام که با توجه به شروط مناسب و متناسبی که برای نماز و ارکان آن مقرر گردیده، عبادتی سهل و آسان است. براین اساس برتری اسلام در این جنبه یعنی سهولت و صعوبت ثابت شده است. ازآنجاکه دین جامع باید تمام جوانب موردنیاز بشر را در نظر بگیرد، سهولت نماز در اسلام برخلاف یهودیت می تواند به نشان دادن یکی از جنبه های جامعیت دین اسلام کمک کند.