مطالب مرتبط با کلیدواژه

نماز


۱۰۱.

تأثیر نماز بر نشاط معنوی دانش آموزان مدرسه پاسداران جوانمردی

نویسنده:
منبع: رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری سال ۶ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۱ 1240-1247

کلیدواژه‌ها: نماز دین سلامت روان نشاط معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۲۵
هدف پژوهش بررسی تأثیر نماز بر نشاط معنوی دانش آموزان مدرسه پاسداران جوانمردی می باشد. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی می باشد. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان مدرسه پاسداران جوانمردی می باشد. حجم نمونه آماری با استفاده از جدول موزگان برابر 132 نفر می باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات عبارتست از دو پرسشنامه محقق ساخته که توسط روشهای علمی روایی و پایایی آن تأیید شده است. پایایی پرسشنامه نماز و پرسشنامه نشاط معنوی به ترتیب با ضریب آلفای کرونباخ 781/0 و 801/0 به تأیید رسیده است. در تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و جهت تجزیه و تحلیل توصیفی از نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته های تحقیق اثر بخشی انجام فریضه نماز بر نشاط معنوی دانش آموزان اثرگذاری مثبتی دارد.
۱۰۲.

درباره سیاست در اسلام: مطالعه ای غیر دولت بنیاد(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سیاست پژوهی اسلامی ایرانی سال اول پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 111 - 137

کلیدواژه‌ها: نماز امر سیاسی دولت شیوه زیست مسلمانانه حکومت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۳۲
در این مقاله تلاش خواهمی کرد تا در یک مطالعه پدیدارشناسانه رابطه ای هستی شناختی میان شیوه های زندگی پیشا-تأملی یک مردم و سیاست برقرار کنیم که بتواند فهمی از هستی شناسی سیاسی در پیوند با مفهوم بنیادین شیوه های زندگی را ممکن کند. در این چارچوب تلاش خواهیم نمود تا نشان بدهیم چطور این نه دولت اسلامی، چه حاکم آن پیامبر اکرم(ص) یا امام معصوم(ع) باشد و چه فقیه شیعی یا خلیفه سنی، بلکه نفس مسلمان بوده در مقام یک شیوه زیست یا شکلی از خو کردن با جهان است که از دین مبین اسلام یک هستی سیاسی می سازد.ما بحث درباره شیوه های خو گرفتن در جهان و نظام خاص کنترل بدنی را که هویّت های سیاسی گوناگونی را می سازند با مطالعه درباره نماز و هم پیوندهای منطقی آن موردمطالعه قرار خواهیم داد. بنا داریم در نهایت نشان بدهیم که چطور نماز، مخصوصاً در مقام یک فریضه جمعی، شکلی از هویت یابی یا تمایزیابی سیاسی است. تلاش خواهیم کرد تا به مطالعه درباره نسبت مفهوم دوستی، در معنای ارسطویی آن و سیاست در پیوند با نماز بپردازیم. همین طور نشان خواهیم داد که چطور نماز،مانند دیگر فرایظ دینی، در مقام مناسباتی جمعی می تواند مبنای دموکراتیک شکل گیری هویّت سیاسی،یا چنان که در رادیکال دموکراسی شانتال موف می بینیم، مجموعه دوستان باشد. ما تلاش خواهیم کرد تا مفهوم نماز را به بن مایه تئوریکی برای صورت بندی مفهوم شیوه زیست مسلمانانه در یک قرائت سیاسی از اسلام تبدیل کنیم.
۱۰۳.

واکاوی خلل در نیت نماز و نسبت آن با قاعده لاتعاد با رویکردی بر نظرات امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متین سال بیست و چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۹۴ 31 - 56

کلیدواژه‌ها: خلل رکن نماز قاعده لاتعاد قصد نیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۱۷۶
نماز مرکبی اعتباری و دارای اجزا و شرایط متعددی است که برخی رکن و برخی غیر رکن هستند. نیّت، رکن نماز محسوب می شود. خلل در نیّت گاهی نسبت به اصل نماز و گاهی نسبت به اجزای نماز است. این مقاله با شیوه توصیفی– تحلیلی به بررسی آرای فقها و امام خمینی پرداخته است. سؤال پژوهش این است که آیا هرگونه خللی در نیّت نماز، موجب بطلان آن می شود؟ نتیجه نشان داد که نیّت نماز عبارت است از اتیان نماز به قصد امتثال و اتیان اجزای آن به تبع اراده نماز. هرگونه اخلال در نیّتِ اصل نماز، موجب بطلان نماز می گردد؛ اما در مورد اجزای نماز، اگر مکلّف از اراده نماز به ایجاد اجزای آن منبعث شود، در این صورت آن اجزا، جزء مأموربه خواهند بود، ولی در غیر این صورت، آن ها جزء نماز نبوده و نماز باطل می شود. اگر اخلال در نیّت، نسبت به اجزای رکنی نماز باشد، موجب بطلان نماز می گردد؛ اما اخلال به نیّت در اجزای غیر رکنی، به دلیل مقتضای قاعده لاتعاد، موجب بطلان نماز نمی شود بلکه فقط همان جزء باطل می گردد که در صورت امکان تدارک آن، جبرانش واجب است والا به دلیل ورود در رکن بعدی و تجاوز از محل، با استناد به قاعده لاتعاد، نماز صحیح خواهد بود.
۱۰۴.

تأثیر عبادت در پایبندی به قوانین اجتماعی از منظر قرآن و احادیث

نویسنده:
منبع: مطالعات حدیث پژوهی سال هفتم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۳ 42 - 71

کلیدواژه‌ها: عبادت جرم ستیزی نماز روزه معنویت قوانین اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۱۹۳
از موضوعات مهم که قرآن آن تاکید دارد عبادت می باشد و آن را به عنوان غرض خلقت انسان بیان نموده است که آثار فراوان انفرادی و اجتماعی بر آن مترتب می شود، قرآن کریم برخی از آثار اجتماعی عبادت همچون تاثیر عبادت در اصلاح زندگی اجتماعی، اخلاق اجتماعی و کاهش آسیب های زندگی اجتماعی را بیان کرده است، انجام عبادت، برای فرد آرامش روانی پدید می آورد و دل مومن را امنیت می بخشد، آنان که حلاوت عبادت خالص در شب و راز گویی با خداوند عالمیان را چشیده اند؛ پس از ادای عبادت به سکینه و آرامشی کامل دست می یابند که این عاملی اساسی در ایجاد خود کنترلی در فرد است تقویت باورهای دینی باعث ایجاد محیط اجتماعی سالم می گردد. رفتارهای مردم برپایه فطرت سالم شکل می گیرد و با گسترش فضای سالم و محیطی معنوی باعث کاهش تخلف و جرم می گردد یافته های تحقیق حاضر که به شیوه توصیفی تحلیلی و به روش کتابخانه ای نگاشته شده است حاکی از آن است که عبادت از طریق ایجاد و تقویت خود کنترلی، حاکم سازی روح جرم ستیزی در محیط، احترام به قانون و دیگر افراد جامعه و ایجاد فضای معنوی در جامعه و کاهش آسیب های اجتماعی موجب پایبندی به قوانین اجتماعی می گردد.
۱۰۵.

تأثیر مداومت در عبادت بر پالایش رذایل اخلاقی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۲) 95-110

کلیدواژه‌ها: عبادت مداومت بر عبادت نماز رذایل اخلاقی فضایل اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۳۴
هدف اصلی آفرینش انسان، عبودیت و بندگی صحیح خدای تعالی است که نتیجه آن، رحمت واسعه خداوند است. به همین سبب، در شیوه تربیت عبادی اسلام، مداومت و استمرار عبادات چنان اهمیت دارد که در فقه، براى ترک بعضی عبادات، قضاى آن و گاهى نیز کفاره واجب مى شود. بدین روی محافظت و استمرار برخی از اعمال عبادی، مانند نمازهای روزانه، واجب و بعضی دیگر، مانند اذکار و ادعیه، مستحب است. نوشتار حاضر به روش توصیفی تحلیلی به بررسی مداومت در عبادت و تأثیر آن در پالایش رذایل اخلاقی پرداخته و به این نتیجه دست یافته که با توجه به تقابل میان فضایل و رذایل اخلاقی، نقش عبادت و مداومت بر آن، در پالایش انسان از رذایل، غیرقابل انکار است و ترک مداومت بر عباداتی مثل نماز، انحراف از مسیر بندگی و قرین با ارتکاب برخی از رذایل و گناهان است. بر اثر مداومت و تکرار اعمال عبادی، فضایل موجود در عبادت به تدریج در وجود آدمی رسوخ می کند و به ملکه حسنه تبدیل می گردد و رذایل متضاد با هریک از آنها از ساحت نفس برچیده می شود.
۱۰۶.

نماز مسافر در اماکن مقدسه چهارگانه از دیدگاه فقهای امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقه و حقوق اسلامی سال نهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۳۱ 165 - 182
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۹۲
آنچه مسلم است حکم نماز مسافری که قصد 10 روزه اقامت ندارد قصر است اما استثنائاتی در این مسأله وجود دارد که از آن جمله است نماز خواندن در اماکن اربعه(مکه- مدینه- مسجد کوفه -حائر حسینی) که در این مورد مباحث استدلالی زیادی مطرح است و از آنجایی که اقوال فقهای شیعه در این باب مختلف است در این مقال اقوال مهم مورد بررسی قرار گرفته است. بی گمان منشاء اختلاف فتاوای فقها در این مورد اختلاف استنباط آنان از روایات و ادله وارده می باشد. در این بحث فقها عمدتاً به سه گروه تقسیم می شوند: عده ای معتقد به قصر نماز هستند، گروهی قائل به اتمام نماز و گروه سوم قائل به تخییر با افضلیت اتمام صلاه در این اماکن هستند که پس از بررسی مستندات نظرات هر گروه اقدام به جمع بندی آنها شده است.
۱۰۷.

مطالعه تحلیلی نقش صدا و سیما در ترویج نماز

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری سال چهارم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱۲ 1 - 10
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۳۸
نماز، بارزترین جلوه فرهنگ عبودیت است. در بعد تربیتی، نماز به ایجاد شخصیت بالنده کمک می کند. در عرصه اجتماع، نماز بر عناصر اساسی جامعه در سطح فرد، اثر می گذارد. نماز، عبادتی همه جانبه است که تمامی ابعاد زندگی بشر را دربر می گیرد. با توجه به این که رسانه به ویژه صدا و سیما در سطحی گسترده با افکار عمومی ارتباط دارد و نقش بسیار مهمی در فرهنگ سازی جوامع امروزی بر عهده دارد، می تواند در ترویج فرهنگ نماز، بسیار مؤثر باشد. هدف اصلی این نوشتار، بررسی نقش صدا و سیما در ترویج نماز می باشد. مباحث مختلف این نوشتار شامل : نقش مثبت فعالیت های رسانه ای در ترویج فرهنگ نماز از جمله : آموزش، پخش مراسم نماز، پخش اذان، ترویج نماز در عرصه هنر، دکور و طرح صحنه، نمایش نامه، قصه و رمان، سرود و شعر و صدا و سیما و پیشبرد فرهنگ نماز می باشد که در این نوشتار، به روش توصیفی – تحلیلی مورد بررسی قرارگرفته است. حاصل نوشتار این است که، نماز منبع قدرتی لایزال می باشد و در برابر جبهه ای که امروز پیش روی ماست، به تکیه گاه مستحکم ذکر خدا و امید و اعتماد به او بیش از همیشه نیازمندیم و نماز، آن سر چشمه جوشانی است که امید و اعتماد و قدرت معنوی را به ما می بخشد و اینکه رسانه از نخستین دوران زندگی تا پایان حیات انسان، به عنوان عامل آموزنده و تأثیر گذار نقش قوی دارد. بنابراین، ظهور رسانه تولد دنیای نوینی است که بدون توجه به آثار تربیتی آن، توفیق در آموزش و گرایش به نماز امکان پذیر نیست. امید است مسئولان و دردمندان دین و اصحاب رسانه به ویژه صدا و سیما در درجه اول، به شناخت و درک عمیق نماز و در درجه دوم، همتی بزرگ و تلاشی گسترده برای تبلیغ و تعلیم نماز در جامعه نیاز دارند تا بتوانند با روش های مناسب، نسل قدیم وجدید را به درک و عمل به نماز هدایت کنند.
۱۰۸.

مرور نظام مند رویکرد و تاثیر خواندن نماز و جنبه های مختلف قرآنی در پاندمی کووید 19

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال چهارم فروردین ۱۴۰۱ شماره ۳۳ 12 - 1
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۸۳
هدف پژوهش: امروزه شیوع همه گیری کووید 19 همچنان بر سلامت عمومی جهان تاثیر می گذارد و رنج قابل توجهی برای انسان به همراه دارد. با توجه به اثرات منفی این بیماری بر بخش های مختلف جامعه و سلامت روان افراد، در این مطالعه رویکرد و تاثیر خواندن نماز و جنبه های مختلف قرآن در همه گیری آن به صورت مروری نظام مند بررسی شد. چارچوب نظری و روشی: این مطالعه مرور نظام مند بر روی مقالات منتشر شده تا نوامبر 2021 انجام شد. جستجوی گسترده با استفاده از پایگاه های Pubmed و Scopusصورت گرفت. در مجموع بیست و شش مقاله برای تجزیه و تحلیل جزئیات در لیست نهایی گنجانده شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که طب و تلاوت قرآن و گوش دادن به آن و نماز، قدرت منحصر به فردی در تغییر روحیه افراد دارد به گونه ای که تلاوت روزانه قرآن به عنوان منبع آرامش بخش و یک درمان بسیار موثر برای فردی است که در معرض فشارهای روحی مختلفی است. فرد با خواندن نماز که یکی از مصادیق ذکر الهی است می تواند با سپردن مشکلات خود به قدرت الهی بر آن ها غلبه کند. قرآن و نماز علاوه بر اثرات روحی، بر ابعاد مختلف جسمانی شخص نیز اثر می گذارد و سبب بهبود بیماری و رفع مشکلات ناشی از بار بیماری می گردد. نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که تلاوت قرآن و گوش دادن به آن و نماز ضمن افزایش سلامت روانی و جسمی، سبب رعایت بیشتر مراقبت های بهداشتی توسط عموم افراد و افزایش ظرفیت مراقبتی کادر درمان و خانواده ها و ... می شود.
۱۰۹.

معماری به مثابه روشی برای جذب دانش آموزان به نماز

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال چهارم آذر ۱۴۰۱ شماره ۴۱ 33 - 43
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۸۰
زمینه و هدف: نماز، تقدیم ستایش و سپاس به درگاه خالق منان و کامل ترین پاسخ به عالی ترین نیاز انسان است. با توجه به اینکه تعالی روح، شخصیت و فرهنگ افراد از کودکی و دوران دانش آموزی شکل می گیرد توجه به فریضه الهی نماز در این دوران بسیار حائز اهمیت است. و الزام است تا با بسترسازی از جنبه های مختلف به جذب دانش آموز جهت انجام این امر توجه ویژه شود. به همین دلیل پژوهش حاضر به بررسی معماری و نقش آن در جذب دانش آموز به نماز می پردازد. روش تحقیق: جهت این مهم از روش توصیفی- پیمایشی بهره گرفته شد. ابزار جمع آوری داده ها مقالات و پرسشنامه بودند. گویه های پرسشنامه به وسیله مطالعات پیشین به دست آمد و تحلیل ها نیز با نرم افزار spss نسخه ۲۴ انجام گشت. نتایج: نتایج نشان داد که مولفه های معماری رابطه معناداری با جذب دانش آموز به محیط مدرسه و نماز دارد، چرا که معماری محسوس ترین نماد هنری است که بیش از ظاهر به بعد معنایی و کارکردی آن پرداخته می شود؛ به عبارتی میتوان بیان داشت که وفاداری میان معبود و عبد، ارتباطی تنگاتنگ در خلق مفاهیم و نگرشهای بین معنا و فرم ایجاد کرده است.نتیجه گیری: با بررسی نتایج بدست آمده بیشترین میزان همبستگی در بین مولفه های مختلف، معماری داخلی با جذب دانش آموزان به نماز بود.
۱۱۰.

نمازهای مانویان؛شمار، زمان، فحوا و شیوه خوانش

نویسنده:
منبع: مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 83 - 98

کلیدواژه‌ها: نماز مانویان نیوشایان برگزیدگان سجده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۱۳۶
نماز به همان معنای عبادتی ویژه و پراهمیت همراه با قیام، رکوع، سجود و آدابی کمابیش مشابه در ادیان مختلف، در کیش مانوی نیز وجود داشته است. از آنجا که نماز خواندن مصداق ستایش بزرگترین ایزد یا ایزدان دینی با اذکار و اعمالی از پیش تعریف شده، بازه های زمانی خاص، شماری معیّن و تکراری شبانه روزی در میان تمام گروه های دینی است بالطبع حتا پس از گذشت مدتی مدید، کمتر دچار تغییر می گردد و چهره سنتی آن محفوظ می ماند اما با این وجود مسائلی مانند تعداد نمازهای نیوشایان و برگزیدگان مانوی، شمار سجده ها، زمان برگزاری، و فحوا و شیوه خوانش نمازها ابهامات فراوانی را با خود به همراه آورده است. تنها راه پیش رو برای حل این ابهام ها، مقایسه و دقت دوباره در منابع گوناگون مرتبط با مانویت است تا موجب اندکی نوآوری و پیشرفت در پژوهش های پیشین گردد. در این پژوهش ، برای نخستین بار تعدادی از لغزش های نویسندگان متون کهن و مانوی پژوهان معاصر در خصوص شمار، زمان و محتوای نمازهای مانویان تصحیح گردیده، و زمان بندی جدیدی برای نمازهای نیوشایان و برگزیدگان و تعداد سجده های ایشان با استناد به منابع کهنی که تاکنون مغفول مانده بود طرح شده است. 
۱۱۱.

نماز اول وقت از منظر قرآن کریم و پیام های تربیتی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال پنجم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۰ 169 - 188

کلیدواژه‌ها: نماز نماز اول وقت تفاسیر قرآن قرآن حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶ تعداد دانلود : ۱۱۷
نماز یکی از مهم ترین فرایض الهی است که اهتمام به آن و خواندن آن در اول وقت، سبب بهره گیری از برکات نماز و عامل صعود انسان به مراتب والا است. این مقاله سعی دارد تا با استفاده از آیات قرآن، مسأله نماز اول وقت را مورد کنکاش و تحلیل علمی قرار دهد. این تحقیق از لحاظ روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی است و از نظر روش جمع آوری اطلاعات از نوع تحقیقات تئوریک یا نظری و غیر تجربی می باشد، و از نظر ماهیت اطلاعات گردآوری شده، از نوع تحقیقات کیفی و غیر کمّی است.
۱۱۲.

تأثیر نماز بر وجدان کاری و ایجاد تعهد شغلی از منظر آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۵ 103 - 131

کلیدواژه‌ها: قرآن نماز اهمی ت برکات عب ادت اسرار فوائد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۰۹
با توج ه به نیاز فطری بشر به عبادت و وضعیت کنونی محیط های کاری در ج وامع اسلامی در عصر حاضر نیاز است تا در جهت تحقق فریضه واجب نم از و تق ویت آن در بین محیط های کاری گام ی برداریم؛ از این رو مقال ه حاضر سعی دارد در آغاز به مع رفی عب ادت، حقیقت، اهمیت، آثار و برک ات نم از با توجه به آیات و روایات بپردازد و سپس تأثی ر آن را بر ف رد و جامعه در داشتن وج دانی بیدار برای دستیابی به سع ادت حیات دنی وی و اخروی بحث نماید. در بخش دیگ ر این مق اله بحث راجع به موضوع هایی از قبیل اسرار نم از، علل غفلت از آن و ت أثیراتش بر تعهد شغلی کارکنان بوده که در نهایت با مدیریت صحیح مسئولین در ح وزه کاری خود با بالابردن انگی زه مسئولیت پذیری اف راد در جهت بهره وری بهتر و تع الی تعه د شغلی آنان با توجه به رش د فزاینده اخلاق حرفه ای به کمک فرهن گ اقامه نماز و ارائه راهکارهای کلیدی و سازنده که می تواند از مهم ترین ع وامل رشد و پیشرفت کاری باشد پرداخته شده است.
۱۱۳.

بررسی ریشه شناختی واژه "نماز" با تکیه بر متون ایران باستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۶ 115 - 125

کلیدواژه‌ها: نماز اوستا سنسکریت فارسی میانه ساسانی فارسی میانه اشکانی ختن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۱۰۵
با بررسی ریشه شناختی واژه نماز در ایران و تاریخ کاربرد آن می توان به اهمیت این فریضه به عنوان فعلی عبادی در میان ایرانیان پی برد. واژه نماز در اصل از ریشه هندو اروپایی nem به معنای تعظیم کردن آمده است. نماز در اوستا به صورت اسم خنثی از ماده nəmah که در اصل از اسم خنثی námas در سنسکریت به معنای تعظیم، کرنش گرفته شده که همراه با ریشه kṛi فعل نماز کردن در مفهوم سر تعظیم فرودآوردن، احترام کردن است. این فعل در اوستا از صورت ماده اسمی مذکور در وجوه مختلف ساخته شده است. در زبان های ایرانی میانه شرقی و غربی واژه نماز در متون بجامانده از این دوران به کار رفته است. واژه نماز در این متون گاه نشانگر ادای احترام فرودستان به مقامات فرادستی و گاه به عنوان فعل عبادی بیانگر رکوع و خضوع بندگی در برابر پرودگار بوده است.
۱۱۴.

برکت و اسباب آن در قرآن و حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال هشتم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۲ 115 - 140

کلیدواژه‌ها: زکات نماز سحرخیزی دعا قناعت مکه کشاورزی رمضان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۷۳
اسباب این جهان، منحصر به ظواهر و مادیات نیست؛ بلکه در ماورای عالم مادی، امور دیگری به نام معنویات وجود دارد که ارتباطی بس دقیق با مادیات و ظرافتی قابل تحسین دارد. یکی از این امور معنوی، واژه برکت است که در قرآن به صورت های تبارک، بارک، بارکنا، بورک، برکات، مبارک و مبارکه جمعاًً سی و دو بار به کار رفته است. این تحقیق به بررسی واژه برکت واسباب آن مانند قرآن کریم، نماز، حج، امر به معروف و نهی از منکر، عیادت از بیمار، صدقه، مکان ها و زمان ها، خوردنی ها و آشامیدنی ها و حیوانات بابرکت از دیدگاه قرآن و حدیث می پردازد. روش تحقیق آن به صورت کتابخانه ای است که از قرآن کریم، منابع تفسیری و روایی و نرم افزارهای قرآنی و حدیثی استفاده شده است. آشنایی با اسباب و عوامل افزایش برکت در زندگی و بکارگیری عملی و کاربردی آن در زندگی از اهداف این نوشتار می باشد.
۱۱۵.

بررسی میزان تأثیر والدین و دوستان در جذب فرزندان به نماز(استان اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴ 641 - 668

کلیدواژه‌ها: قرآن آموزه های دینی والدین دانش آموزان نماز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷ تعداد دانلود : ۹۳
نماز عالی ترین جلوه نیاز است که ارتباطی گسترده با ابعاد مختلف زندگی انسان دارد، ش رای ط و آدابش، تمام نظام و روابط انسانی را تنظیم و اصلاح می کند. در ج هان امروز که لجام گسیختگی فرهنگی به شدت سلامت و ام نیت بسیاری از جوامع را به مخاطره انداخته است، ن ماز و توکل و امدادهای غیبی خداوندی می تواند ناجی افراد از سقوط در منجلاب گناهان شود. پژوهش حاضر به روش میدانی و تحلیلی با نمونه گیری تصادفی میان تمام دانش آموزان مقاطع دوره ابتدایی، متوسطه دوره اول و دوم استان اردبیل صورت گرفته است و با تمسک به قرآن کریم در صدد ارائه راهکارهای کاربردی مؤثر و قابل اجرا جهت جذب فرزندان به نماز است. والدین از میان مؤلفه های مختلف با 3/46 بالاترین آمار را در جذب فرزندان به نماز به خود اختصاص داده است. لذا نقش والدین با تمسک به قرآن در ارائه راه های ترغیب فرزندان به نماز و مسجد جهت حفظ و ارتقای هویت اسلامی و ملّی و صیانت از خانواده و جامعه غیر قابل انکار است.
۱۱۶.

عوامل و موانع ارتباط جوانان مسجدرو تهران (15 الی 29 ساله) با مسجد

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی دوره ۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 115 - 138

کلیدواژه‌ها: مسجد جوانان تهران نماز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۹۸
هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل ایجابی و نیز موانع اثرگذار بر ارتباط جوانان با مسجد است. لذا، با تمرکز بر جوانان مسجدرو تهران، به بررسی عوامل و موانع تاثیرگذار بر حفظ ارتباط یا افزایش ارتباط این طیف از جوانان با مسجد پرداخته است.این مطالعه از نظر هدف، کاربردی بوده و از نظر شیوه اجرا کمّی بود. جامعه پژوهش، جوانان 15-29 ساله شهر تهران بودند. برای تعیین نمونه پژوهش از روش نمونه برداری احتمالی و گونه خوشه بندی استفاده شد. ابزار پژوهش پرسشنامه بود. روایی پرسشنامه با استفاده از «آزمون مقدماتی» در دو مرحله «پیش آزمون غیررسمی» و «پیش آزمون رسمی» تایید شد و برای محاسبه میزان پایایی ابزار اندازه گیری از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد که «مطلوب بودن امام جماعت» در میان عوامل افزایش ارتباط با مسجد محوریت دارد؛ چنانکه عوامل سه گانه «مطلوبیت ساختمان و امکانات مسجد»، «دسترسی خانواده ها و جوانان به محصولات فرهنگی مفید و جذاب» و «حضور چهره های مشهور در نماز جماعت» پائین ترین تاثیر را در بین عوامل دارند. یافته های پژوهش حاضر تاثیر تناسب نداشتن کارکردهاى مسجد با نیازهاى فعلى مردم به عنوان علل خلوت بودن مساجد و نیز وجود رابطه مستقیم بین آموزش نماز با میزان حضور جوانان در نماز و وجود رابطه مستقیم بین مکان، زمان و امکانات فیزیکی مناسب با میزان مشارکت جوانان را تایید می کند.
۱۱۷.

حقیقت اسرار عبادات (نماز، حج) از دیدگاه آیت الله جوادی آملی و مقایسه با دیدگاه امام خمینی (ره) و اعجاز معماری خانه کعبه به عنوان جلوه ای هنری از اسرار حج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال هجدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۸ 189 - 204

کلیدواژه‌ها: حج نماز جوادی عاملی امام خمینی (ره) کعبه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۵۵
یکی از مهم ترین مقولات مذهبی که مورد توجه فلاسفه و عرفای مسلمان بوده است مسئله عباداتی چون نماز و حج است. به عقیده عالمان و عارفان دینی هر عبادتی را بطن و سری است که علما و عرفا به نحوی تلاش کرده اند تا براساس نظام فکری و عرفانی، اخلاقی و دانش و شناخت معرفتی خویش اسرار موجود در آن را شناسایی کنند. در بین عبادات نماز و حج از جایگاه والایی برخودار است؛ به طوری که در میان عرفا و علما بیشتر آیت الله جوادی آملی و امام خمینی(ره) به بررسی اسرار نهفته در این دو عبادت پرداخته اند. در رویداد بزرگ حج که با مرکزیت کعبه انجام می شود یکی از مقولات مهم چگونگی معماری این بنا است. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای به رشته تحریر درآمده است. یافته های پژوهش حاکی از این است که هر دو عالم و عارف نگاهی عرفانی به اسرار موجود در نماز داشته اند با این تفاوت که نماز در دیدگاه امام خمینی (ره) یک رکعت و آن هم یک سفر عرفانی است و همچنین حج از نگاه امام خمینی (ره) یک عبادت سیاسی، اجتماعی، عرفانی و تربیتی و عبادی است؛ درحالی که آیت الله جوادی آملی بیشتر بر بُعد عرفانی و تهذیب نفس نماز و حج تأکید داشته است. معماری ساده و منحصربه فرد خانه کعبه نیز  در مراسم حج نقش مهمی در ایجاد احساس پرستش خداوند دارد.اهداف پژوهش:بررسی دیدگاه آیت الله جوادی آملی و امام خمینی درباره نماز و حج.بررسی معماری خانه کعبه.سؤالات پژوهش:دیدگاه آیت الله جوادی آملی و امام خمینی درباره نماز و حج چگونه است؟معماری خانه کعبه دارای چه ویژگی هایی است؟
۱۱۸.

«التزام مولانا جلال الدین به شریعت، طریقت و حقیقت»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: عرفان اسلامی سال ۱۱ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۴۴

کلیدواژه‌ها: مولانا شریعت طریقت حقیقت نماز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۸۱
غالباً صوفیه، سه مقوله شریعت، طریقت و حقیقت را مقوله ای واحد، تفکیک ناپذیرو به منزله چراغ راه تلقی کرده ومدعی بودند که طریقت، جز مجاهده در تزکیه نفس و مانع آمدن آن از تعلق خاطر به «ماسوی الله» نیست. ایشان سرآغاز ورود به مرحله حقیقت را شریعت می دانند و طریقت و حقیقت را بدون شریعت از باب زندقه و الحاد می شمارند. مولانا جلال الدین محمد بلخی عارف قرن هفتم، شریعت را بسان شمعی می داند که بی نور آن، سلوک در طریقت و رسیدن به حقیقت امکان پذیر نمی تواند بود. وی در آثار خود درباره ی عدم مغایرت این سه مقوله و وجوب انجام و رعایت آداب و معتقدات و معاملات شریعت و طریقت و حقیقت تأکید دارد. نگارندگان در این مقاله کوشیده اند پس از تفکیک نظرات وی در زمینه باورداشت های او درباره آداب شریعت و لبّ و معنای آن ها  در مقوله طریقت و حقیقت بررسی اجمالی داشته باشند
۱۱۹.

خوانش فارسی از فقه اسلامی در دورۀ عراقی متن پژوهی نسخۀ خطی کتاب ترغیب الصلوة در باب فقه و احکام نماز (قرن هفتم هجری قمری)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه متون ادبی دوره عراقی دوره ۱ بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 21 - 45

کلیدواژه‌ها: دورۀ عراقی فقه فارسی نماز احکام فتوی سبک شناسی متن پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۹۴
کتاب ترغیب الصلوة متنی کهن به زبان فارسی متعلق به دورۀ عراقی است که در آداب نیایش و پرستش اسلام یعنی نماز نوشته شده است. این اثر بیش از نهصد سال در دل کتابخانه ها، حوزه های دینی و مراکز علم و فرهنگ ذخیره شد تا امروز چشمه ای جوشان از زبان و ادبیات و تاریخ کهن را برای ما ارمغان آورد. پژوهش حاضر براساس تصحیح انتقادی متن کتاب ترغیب الصلوة، با رویکرد زبان شناسی انتقادی مبتنی بر متن و گفتمان (تحلیل نقش ایدئولوژی و قدرت در متن) و نظریۀ فرکلاف (1989) انجام گرفته است. فرضیۀ این پژوهش، بررسی شاخص های سبک عراقی در متن از دو منظر واژگانی و دستوری (دستور تاریخی) است و به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا متن به راستی به دورانی که بدان منسوب است تعلق دارد یا خیر؟ (مثبت) و آیا متن، از لهجه های فرعی سود جسته یا بر زبان فارسی معیار پای فشرده است؟ (فارسی معیار). با بررسی متن، واژگان و ترکیب های بدیع و نویافته ای که در لغتنامه های فارسی وجود ندارد و گنجی گرانقدر در این متن کهن است به همراه اطلاعات ارزندۀ تاریخی، جغرافیایی و اجتماعی و فرهنگی از تاریخ و جامعۀ ایران آن روزگار به دست آمده است. در پایان ضمن کتابشناسی مآخذ متن، دربارۀ آثار و کتاب های گمنامی که در این اثر از آنها یاد شده، سخن گفته شده و بخش کوتاهی از متن برای آشنایی بیشتر به پیوست مقاله گزارش شده است.  
۱۲۰.

ابعاد عقلی و عرفانی نماز از منظر حاج ملاهادی سبزواری با تکیه بر کتاب «اسرار الحکم»

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی دوره ۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 71 - 90

کلیدواژه‌ها: نماز ملاهادی سبزواری کتاب «اسرار الحکم» عرفان عقل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۶۵
هدف پژوهش حاضر بررسی ابعاد عقلی و عرفانی نماز از منظر حاج ملاهادی سبزواری با تکیه بر کتاب «اسرار الحکم» بود. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که نگاه بی بدیل حکیم سبزواری در تبیین سلوک عرفانی، عقلی و فقهی نماز موجب می شود نمازگزار بتواند در هر یک از اجزاء نماز، اعم از مقدمات، مقارنات یا ارکان نماز، در سلوک معنوی و سیر عرفانی، به حالت جذبه و ذکر به سوی محبوب سرمدی که هدف آفرینش موجودات است، برسد. بعد از این اتفاق نمازگزار درکی متفاوت از تقلید را تجربه می کند، به گونه ای که هر لحظه با شوق و نشاط، به انجام این فریضه می پردازد. لذا بیان اسرار موجود در اسرار الحکم می تواند راهگشای انسان قرن حاضر برای انس با نماز باشد. در پاره ای از موارد، رویکرد عرفانی و فلسفی سبزواری در شرح و تبیین احکام فقهی نماز، با چالش های ابهام و ناسازگاری مواجه شده است.