مهارتهای اجتماعی

اهمیت برنامه ریزی برای آینده و تلاش کشورهای پیشرفته دنیا برای پیشرفت مستمر، پژوهشگران بسیاری را بر آن داشته است که از طریق آینده پژوهی مهارت های موردنیاز برای زندگی و کار در آینده را پیش بینی کنند. در این میان سازمان فنی و حرفه ای کشور که راهبری اصلی جریان مهارت آموزی در کشور را بر عهده دارد، بیش از سایر مؤسسات آموزشی به این آینده پژوهی ها نیاز دارد. پژوهش حاضر با درک اهمیت آینده پژوهی در مهارت آموزی برای توسعه افراد و بالندگی جوامع آینده، به مروری بر جدیدترین مطالعات صورت گرفته در دنیا پرداخته است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که مهارت های مبناسازی، هوش اجتماعی، تفکر انطباقی، شایستگی های بین فرهنگی، تفکر محاسباتی، سواد رسانه ای جدید، دانش فرا رشته ای، ذهنیت طراحی، مدیریت بار شناختی، همکاری مجازی جزو مهم ترین مهارت های موردنیاز برای رویارویی با دنیای کار آینده است. همچنین در مهارت های موردنیاز در آینده را می توان در سه طبقه بندی کلی شامل مهارت های تکنولوژیکی، مهارت های اجتماعی و احساسی، و مهارت های شناختی عالی در نظر گرفت.

مهارتهای اجتماعی و کاهش پرخاشگری از جمله ویژگیهای مهمی هستند که لازمه موفقیت افراد جامعه می باشند. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر هوش هیجانی بر مهارتهای اجتماعی و کاهش پرخاشگری با متغیر میانجی عزت نفس در بین بانوان سرپرست خانوار بهزیستی شهرستان سرخس انجام شد. این مطالعه به روش میدانی در بین جامعه آماری بانوان سرپرست خانوار بهزیستی شهرستان سرخس در سال 1399 که تعداد آنها 200 نفر بود، انجام شد. نمونه آماری طبق جدول مورگان 127 نفر از بانوان شهرستان سرخس بودند که به روش نمونه گیری غیر احتمالاتی در دسترس انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات و داده ها از پرسشنامه های استاندارد و معتبر استفاده شد. پرسشنامه های هوش هیجانی شوت و همکاران، عزت نفس کوپر و اسمیت، مهارتهای اجتماعی ماتسون و پرسشنامه پرخاشگری باس و پری، پرسشنامه های استفاده شده در این تحقیق بودند. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده ها شامل آمار توصیفی، مدلسازی معادلات ساختاری و تحلیل مسیر در نرم افزارهای Excel،SPSS و Smart PLS انجام شد. نتایج نشان داد که هوش هیجانی بر عزت نفس، همچنین عزت نفس بر مهارتهای اجتماعی و کاهش پرخاشگری تأثیر داردو همچنین هوش هیجانی بر مهارتهای اجتماعی و کاهش پرخاشگری از طریق متغیر میانجی عزت نفس تأثیر دارد، اما تأثیر مستقیم هوش هیجانی بر مهارتهای اجتماعی و تأثیر مستقیم هوش هیجانی بر کاهش پرخاشگری معنادار نمی باشد.

هدف پژوهش بررسی اثر روش تدریس پیش سازمان دهنده بر مهارتهای اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بوده است. . طرح از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه و به شیوه شبه تجربی بود. نمونه مورد مطالعه شامل 100 نفر از دانش پسر و آموزان دختر سال اول دبیرستان بود که دانش آموزان شرکت کننده در پژوهش به صورت تصادفی انتخاب شدند ابزار اندازه گیری تحقیق شامل یک پرسش نامه ی مهارت اجتماعی و یک آزمون تستی برای درس مطالعات اجتماعی سال اول متوسطه بود که پس از بررسی روائی و پایایی آزمون ها، به عنوان پیش آزمون بر روی هر دو گروه اجرا شدسپس به گروه آزمایش قبل از تدریس پیش سازمان دهنده و به گروه کنترل تدریس بدون پیش سازمان دهنده ارائه گردید.و سپس پس آزمون در هر دو زمینه اجرا گردید. نتایج تحقیق این فرضیات را که "دانش آموزانی که روش تدریس مبتنی بر الگوی پیش سازمان دهنده را دریافت کردند نسبت به دانش آموزانی که این روش را دریافت نکردند عملکرد بهتری در آزمون ها خواهند داشت" مورد تایید قرار داد. هم چنین در تمام فرضیه های این تحقیق،نتایج یافته ها نشان دادندکه نمرات دانش آزموان در پیش آزمون تفاوت معناداری با یکدیگر نداشته است اما در پس آزمون افزایش نمرات در گروه آزمایش ملاحظه گردید و گروهی که پیش سازمان دهنده را دریافت کرده بودند در مقایسه با گروه کنترل از یادگیری بهتری برخوردار بودند. بنابراین پیش سازمان دهنده می تواند نقش موثری بریادگیری مهارت اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان داشته باشد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش والدین با رویکرد رفتاری بارکلی و رویکرد آدلری-درایکورس بر بهبود مهارت های اجتماعی کودکان مبتلا به اختلالات دفعی انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل کلیه کودکان مبتلا به اختلالات دفعی مراجعه کننده به کلینیک تخصصی کودکان شهر گرگان در سال 1399 بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش 10 نفری قرار گرفتند. در گروه اول آزمایشی مادران آموزش به روش رفتاری بارکلی و گروه دوم آزمایشی مادران آموزش به روش آدلری –درایکورس را در 12 جلسه 90 دقیقه ای دوبار در هفته دریافت کردند. ابزار پژوهش پرسشنامه مهارت اجتماعی ماتسون (1983) (MESSY) فرم والد بود. داده ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری و با استفاده از نرم افزار SPSS 22 تحلیل شدند. یافته ها نشان داد بین نمرات اختلافی پیش آزمون- پس آزمون در گروه های مداخله آموزش والدین با رویکرد رفتاری بارکلی و رویکرد آدلری-درایکورس با گروه گواه همه خردهمؤلفه های مهارت اجتماعی جز مؤلفه برتری طلبی تفاوت معناداری وجود دارد (05/0P<). همچنین بین آموزش والدین با رویکرد بارکلی و آموزش والدین با رویکرد آدلری-درایکورس برای خرده مؤلفه های مهارت های اجتماعی تفاوت معناداری وجود ندارد (05/0P<). براساس یافته ها می توان نتیجه گرفت آموزش والدین با رویکرد بارکلی و رویکرد آدلری-درایکورس باعث بهبود همه خرده مؤلفه های مهارت اجتماعی جز خرده مؤلفه برتری طلبی در کودکان مبتلا به اختلالات دفعی شده اند و هر دو روش درمانی اثربخشی یکسانی بر بهبود مهارت های اجتماعی داشته اند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی تربیت جنسی مبتنی بر آموزه های اسلام بر مهارتهای اجتماعی و خودشناسی انسجامی دانش آموزان نوجوان دختر انجام شده است. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان دختر نوجوان دوره ی متوسطه ی اول در سال تحصیلی 1401-1400 است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای از بین آنها تعداد 30 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده است. جمع آوری داده ها، با استفاده از پرسشنامه ی مهارتهای اجتماعی (ماتسون،1983) و پرسشنامه خود شناسی انسجامی (قربانی و همکاران،2008) انجام گرفته و در نهایت با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شده است. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که اختلاف نمره مهارتهای اجتماعی و خودشناسی انسجامی در دو گروه کنترل و آزمایش معنادار است (sig=0.00<0.05) و می توان نتیجه گرفت آموزش به طور معنادار باعث افزایش نمره مهارتهای اجتماعی و خودشناسی انسجامی دانش آموزان شده است. با توجه به سن بحرانی دانش آموزان در این مقطع و نقش مهمی که در آینده ی نوجوانان دارد، نیاز است که به این موضوع واقع بینانه نگریسته شود و متولیان آموزشی، دوره های آموزشی تربیت جنسی متناسب با شرایط سنی دانش آموزان در این دوران و دوران بعدی برگزار نمایند.

پژوهش حاضر باهدف تدوین و تعیین اثربخشی برنامه پشتیبانی مجازی بر رفتارهای چالش برانگیز و مهارت های اجتماعی کودکان مبتلا به اُتیسم با عملکرد بالا، انجام شد. روش پژوهش ترکیبی بود. در بخش کیفی، 14 متخصص به روش نمونه گیری هدفمند، به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند. به روش کدگذاری نظری، برنامه پشتیبانی مجازی در 11 هدف تدوین شد. در بخش کمی، روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان پسر 7 تا 11 ساله با اختلال اُتیسم مراجعه کننده به مراکز درمانی و توان بخشی پدیده و رهیاب شهر تهران در سال 1399 بود. از بین آن ها 20 نفر به روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب و به صورت تصادفی در 2 گروه آزمایش (10 نفر) و گروه کنترل (10 نفر) گمارده شدند. افراد گروه آزمایش، به مدت 13 جلسه (هر هفته 2 جلسه)، برنامه پشتیبانی مجازی را دریافت کردند؛ گروه کنترل 2 ماه در لیست انتظار قرار گرفت. ابزار سنجش شامل پرسشنامه های رفتارهای چالش برانگیز بودفیش و همکاران (2000) و مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت (1990)، بود. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره تحلیل شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که برنامه پشتیبانی مجازی بر کاهش رفتارهای چالش برانگیز و بهبود مهارت های اجتماعی افراد گروه آزمایش، تأثیر معناداری داشت (001/0>P)؛ بنابراین، پیشنهاد می شود تا روان شناسان و مربیان حوزه کودکان مبتلا به اُتیسم، از برنامه پشتیبانی مجازی در جهت توانمندسازی، مدیریت و کاهش مشکلات روان شناختی این کودکان و کمک به والدین آن ها، بهره ببرند.

هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش دو روش سیستم ارتباطی مبادله تصویر و آموزش ماتریس بر مهارت های زبانی و مهارت های اجتماعی کودکان با اختلال طیف اوتیسم بود. روش این پژوهش روش نیمه آزمایشی  با طرح پیش آزمون_پس آزمون همراه با گروه گواه در نظر گرفته شد. جامعه آماری شامل تمامی کودکان مراجعه کننده به مراکز اوتیسم شهر قم در سال 1400 که با توجه به ملاک های راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی_ویرایش پنجم[1]  نشانه های اختلال را داشتند و طبق نظر مراکز و متخصصان تشخیص اختلال اوتیسم گرفتند. ۴۵ نفر (9 دختر و 36 پسر) نمونه به صورت در دسترس از مراکز اوتیسم استان قم انتخاب شدند و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه جایگزین شدند. گروه های آزمایش به مدت ۳ ماه و در هر هفته ۴ جلسه ی ۱۵ تا ۲۰ دقیقه ای تحت آموزش قرارگرفتند. یک گروه، آموزش شش مرحله ای سیستم ارتباطی مبادله تصویر و یک گروه، آموزش ماتریس را به شکل انفرادی دریافت کردند و گروه گواه آموزشی دریافت نکردند. در این پژوهش برای جمع آوری داده ها از آزمون های زبان بیانی و دریافتی و گفتاری رشد نیوشا و نیمرخ مهارت های اجتماعی اوتیسم استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از نرم افزار 26 spss و از روش آماری تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده گردید. یافته ها نشان دادند که میان دو گروه آموزش ماتریس و آموزش پکس تفاوت معناداری مشاهده شد (p<0/05). بر اساس نتایج هردو مداخله اثربخش بوده اما می توان گفت که سیستم ارتباطی مبادله تصویر بر مهارت های زبانی و مهارت های اجتماعی کودکان با اختلال طیف اوتیسم تأثیرگذارتر است.   Diagnostic and Statistical Manual of Psychiatric Disorders_5 (DSM5)

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش مؤلفه های همدلی بر سازگاری و مهارت های اجتماعی کودکان پیش دبستانی شهر سنندج انجام گرفت. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت روش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه هدف کودکان پیش دبستانی شهر سنندج است که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، 10 نفر در گروه کنترل و 10 نفر در گروه آزمایش قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها از دو پرسشنامه مهارت های اجتماعی الیوت و گرشام (1990)، پرسشنامه سازگاری اجتماعی دانشگاه کالیفرنیا (1987) و بسته آموزشی مهارت همدلی(وزیری، لطفی کاشانی 1390) که بسته آموزشی مهارت های همدلی دارای پنج فرایند دانش افزایی، کاربستن، ارزشیابی، تحلیل و ترکیب است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین، انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (آزمون نرمال بودن داده ها، شیب همگونی رگرسیون، آزمون لوین، آزمون تحلیل کواریانس، آزمون آنکووا) استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که آموزش مؤلفه های همدلی بر سازگاری اجتماعی کودکان و مؤلفه های آن(قالب های اجتماعی، مهارت های اجتماعی، علایق ضداجتماعی، روابط مدرسه ای و روابط اجتماعی) تاثیر دارد و آموزش مؤلفه های همدلی بر مهارت های اجتماعی کودکان و مؤلفه های آن (مهارت اجتماعی و مشکلات رفتاری) تاثیر دارد.

ضعف در مهارتهای اجتماعی کودکان با آسیبهای متعدد در دوران کودکی و بزرگسالی همراه است. پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر بازیهای گروهی بر بهبود مهارتهای اجتماعی کودکان انجام شده است. مطالعه حاضر از نوع مطالعه نیمه آزمایشی، با طرح پیش آزمون، پس آزمون، پیگیری و با گروه کنترل بود. از میان کودکان 6-5 ساله مراکز پیش دبستانی واقع در منطقه 2 شهر تهران و با مهارت اجتماعی ضعیف، با روش نمونه گیری هدفمند، 30 کودک انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. به منظور آموزش مهارتهای اجتماعی، اعضای گروه آزمایش به مدت ده جلسه و دو بار در هفته در بازیهای گروهی شرکت کردند. برای ارزیابی رفتارهای اجتماعی از مقیاس مهارتهای اجتماعی ماتسون استفاده شد. داده های به دست آمده با آزمون آماری تحلیل واریانس آمیخته آنالیز شدند. نتایج نشان داد که بازیهای گروهی بر بهبود مؤلفه های مهارتهای اجتماعی شامل مهارتهای اجتماعی مناسب، رفتارهای غیراجتماعی، پرخاشگری، برتری طلبی و رابطه با همسالان در کودکان پیش دبستانی مؤثر است (0/05 > p). بر این اساس، متخصصان فعال در حوزه کار با کودکان می توانند در کنار سایر مداخلات از بازیهای گروهی نیز به منظور اصلاح و تقویت مهارتهای اجتماعی در کودکان بهره ببرند.

مقدمه: این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی بازی درمانی کودک محور (CCPT) بر افزایش جرئت مندی و مهارتهای اجتماعی در کودکان طلاق پیش دبستانی انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری شامل همه کودکان طلاق پیش دبستانی شهر مهاباد در سال تحصیلی 1402-1401 بود. 20 کودک به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و پس از جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 10 نفر) موردمطالعه قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه (هر جلسه 1 ساعت) به مدت پنج هفته تحت آموزش بازی درمانی قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند. همچنین، داده ها با استفاده از مقیاس جرئت ورزی گمبریل و ریچی (1975) و مقیاس درجه بندی مهارتهای اجتماعی تراسکات (1989) جمع آوری شدند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیره (MANCOVA) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: با کنترل اثرات پیش آزمون، نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش بازی درمانی منجر به تفاوت بین گروه آزمایش و گروه کنترل شده است. به این معنا که آموزش بازی درمانی، جرئت مندی و مهارتهای اجتماعی کودکان طلاق پیش دبستانی را بهبود بخشیده است. بحث: بازی درمانی کودک محور می تواند عامل مؤثری در افزایش جرئتورزی و مهارتهای اجتماعی کودکان پیش دبستانی باشد. بنابراین این رویکرد درمانی توجه ویژه معلمان و متصدیان آموزشی را می طلبد.

هدف: هدف از انجام این پژوهش، تبیین رابطه بین آموزه های تربیتی دعای ابوحمزه ثمالی با رشد مهارتهای اجتماعی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان بود. روش: این پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی انجام شد و جامعه آماری آن، دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فرهنگیان استان تهران به تعداد 250 نفر بود. حجم نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران، 151 نفر و از نوع همبستگی به صورت پیمایشی انجام شد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه محقق ساخته آموزه های تربیتی و پرسشنامه مهارتهای اجتماعی گرشام و الیوت، با طیف پنج گزینه ای لیکرتی بود و روایی صوری و محتوایی آنها توسط صاحب نظران تأیید شد. پایایی پرسشنامه ها از طریق ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب: 94/0 و 81/0 محاسبه شد. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیّره انجام شد. یافته ها: بین آموزه های تربیتی دعای ابوحمزه(توبه، توکل، خوف و رجا، دوری از ریا، دوری از کبر و غرور، محبت، شکرگزاری و حلم) با رشد مهارتهای اجتماعی(خودکنترلی، همدلی و همکاری) دانشجویان هدف، ارتباط معنا داری وجود دارد؛ در حالی که بین مؤلفه ابراز وجود، با هیچ یک از آموزه های تربیتی دعای ابوحمزه رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین آموزه های تربیتی دعای ابوحمزه می تواند 42 درصد از رشد مهارتهای اجتماعی دانشجویان را پیش بینی کند. نتیجه گیری: رشد مهارتهای اجتماعی دانشجویان و آگاهی به تأثیر ادعیه مأثوره در زندگی را به دنبال خواهد داشت.

پژوهش حاضر باهدف اثربخشی الگوی تدریس جیک ساو و مهارت های اجتماعی و خوش بینی تحصیلی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر سرابله انجام شد پژوهش حاضر یک تحقیق نیمه تجربی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل می باشد به نحوی که ۳۰ نفر است دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر سرابله در دو گروه ۱۵ نفره به طور تصادفی انتخاب شدند جامعه آماری دانش آموزان پایه پنجم شهر سرابله به تعداد ۲۵۰ نفر که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی تعداد ۳۰ نفر در دو گروه کنترل و آزمایش انتخاب گردیدابزار اندازه گیری پرسشنامه خوشبینی اسچنن موران و همکاران ۲۰۱۳ و عملکرد تحصیلی فام و تیلور ۱۹۹۰ و آزمون معلم ساخته استفاده گردید جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی و مانکوا و کوواریانس استفاده گردید یافته ها نشان می دهد که الگوی تدریس جیگساو بر مهارت های اجتماعی و خوش بینی تحصیلی دانش آموزان تاثیر بسزایی دارد به نحوی که دانش آموزانی که با یادگیری مشارکتی از نوع جیکساو آموزش می بینند به مسائلی از قبیل کنترل زمان بررسی اهداف ایجاد ارتباط بین مطالب جدید و قبلی و درک مطلب درسی توجه می کنند و در نتیجه پیشرفت تحصیلی بالاتری کسب می کنند