روش شناسی کیو

تحقیق حاضرکه با استفاده از روش شناسی کیو انجام شد، با هدف کشف مدل ذهنی خبرگان در مورد راهکارهای توسعه ورزش در دانشگاه فرهنگیان با توجه به جنبه های تربیتی آن انجام گرفت. پژوهش بر اساس هدف کاربردی، به لحاظ ماهیت توصیفی- اکتشافی و به دلیل کاربرد روش شناسی کیو از نوع پژوهش های آمیخته می باشد. جامعه پژوهش کلیه اساتید و کارشناسان خبره، پیشکسوتان ورزش دانشگاه، مدیران اداری و سرپرستان شبانه روزی فعال در این حوزه بودند که به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. برای انجام این پژوهش از نمودار کیو با توزیع شبه نرمال و توزیع اجباری استفاده شده است. داده ها به کمک تحلیل عاملی کیو تجزیه و تحلیل و ذهنیت های مختلف شرکت کنندگان شناسایی گردید. بر پایه نتایج پژوهش، نه (9) الگوی ذهنی متمایز در خصوص راهکارهای توسعه ی ورزش با رویکرد تربیتی در دانشگاه فرهنگیان شناسایی شد. عوامل انگیزشی بیرونی، ساخت و توسعه ی اماکن و تجهیزات مناسب و استاندارد، توجه به نیازهای جسمی، تربیتی و روانی افراد، امکان مشارکت اعضای خانواده و دوستان در فعالیت ها، درونی سازیِ ارزش مشارکت در برنامه های ورزشی، مدیریت و برنامه ریزی آگاهانه، تبلیغ و اطلاع رسانی مناسب، توجه به هزینه ها و مسائل مالی. الگوهای ذهنی استخراج شده می باشند. به طور کلی مدیریت دانشگاه فرهنگیان در صورت توجه به الگو های ذهنی استخراج شده می تواند به رشد و توسعه ورزش در دانشگاه و بهره مندی از آن کمک نموده و سازمان خود را در راستای اهداف عالی تعلیم و تربیتی هدایت نماید.

افزایش کمبود آب کشاورزی نه تنها گسترش سطح آبیاری را محدود می کند بلکه مستقیماً تولیدات کشاورزی را کاهش می دهد و امنیت غذایی و درآمد روستاییان را تهدید می کند. تحقیق حاضر با هدف شناسایی و تحلیل انگاره های ذهنی بهره برداران خراسان جنوبی در زمینه مدیریت آب کشاورزی با استفاده از روش شناسی کیو انجام شده است. این پژوهش، ازنظر هدف کاربردی بوده و از نوع تحقیقات اکتشافی است و ازلحاظ روش گردآوری داده ها، کمی - کیفی است. در پژوهش حاضر تعداد 21 بهره بردار با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و تکنیک گلوله برفی انتخاب شدند. بر اساس یافته های به دست آمده ذهنیت بهره برداران چاه آب در چهار گروه ذهنیت برابر نگر، تقدیر نگر، دانش نگر و مصرف نگر دسته بندی شدند که به ترتیب 7/22 درصد، 10/165 درصد، 35/14 درصد، و 13 درصد از واریانس کل را تبیین کردند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که توجه به مباحث مدیریت تعارض و فنون مذاکره و رسیدن به توافق جمعی در استفاده پایدار از آب کشاورزی مهم ترین عامل در راستای نیل به یک ذهنیت مشترک نسبت به مدیریت پایدار آب کشاورزی در بین بهره برداران چاه آب است. لذا پیشنهاد می شود دست اندرکاران مربوطه با در نظر داشتن این مهم زمینه برنامه ریزی و اجرایی شدن آن را فراهم آورند.

به موازات حضور زنان در سازمان ها، طبق برنامه ششم توسعه 30 درصد پست های مدیریت در سازمان های دولتی ایران در انتهای برنامه می بایست توسط زنان اشغال شده باشد. با این حال مسیر ترقی زنان در سازمان ها با چالش های متعددی مواجه است. از جمله این چالش ها، پدیده "خروج از مسیر ترقی" است. وقوع خروج از مسیر ترقی در رهبران و مدیران به ویژه مدیران زن به پدیده سازمانی فراگیری تبدیل شده، که پیامدهای منفی بسیار وسیعی برای فرد و سازمان ایجاد خواهد نمود. در این پژوهش تلاش شده تا با شناسایی موانع خروج از مسیرترقی، الگوی ذهنی مدیران زن موفق در این زمینه بررسی شود، لذا با استفاده از روش کیو، کلیه موانع خروج از مسیر ترقی به عنوان فضای گفتمان پژوهش، از ادبیات موضوع گردآوری شد و سپس با انتخاب نمونه ای 15 نفره از مدیران زن موفق در سازمان های دولتی ایران، الگوی ذهنی غالب این مدیران با کمک چیدمان فضای گفتمان در نمودار کیو، شناسایی گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که داشتن دانش تخصصی، ارتباطات موثر، و داشتن چشم انداز فردی و نگاه بلندمدت، از مهمترین موانع در خروج از مسیر ترقی در میان مدیران زن سازمان های دولتی ایران است. همچنین بر اساس نتایج تحقیق، زنان موفق در سازمان های دولتی ایران، علاوه بر حفظ روحیه زنانه و لطیف خویش، فرزندآوری و مسئولیت تربیت فرزند را مانع رشد و ترقی خود نمی دانند. در مقابل با تقویت روحیه استقلال و کمال طلبی، رشد حرفه ای و یادگیری را تقویت نموده، و مسیر حرفه ای خود را راهبری می نمایند.

در پژوهش حاضر از روش شناسی آمیخته کیو استفاده شد. ابتدا از رویکرد کیفی و سپس رویکرد کمی با اجرای کارت ها، برای گردآوری داده ها بهره گرفته شد. مرحله نخست، با مرور ادبیات موضوع و مراجعه به منابع مختلف و با 11 نفر از نخبگان کارآفرین مطلع مصاحبه انجام شد؛ سپس فضای گفتمان جمع بندی و ارزیابی شد، در مرحله بعد 65 گزاره برای نمونه کیو انتخاب شدند و دسته کیو ایجاد شد؛ بعد از انتخاب مشارکت کنندگان که شامل معلمان کارآفرین شهرستان تبریز که حدوداً تعداد 260 نفر بود، مرتب سازی گزاره ها توسط 152 نفر که به شکل نمونه هدفمند انتخاب شدند، آغاز شد و پس از ثبت داده ها، تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار آماری Spss به روش تحلیل عاملی کیو انجام گردید. طبق یافته های پژوهش در نهایت 8 دیدگاه مختلف در خصوص ترویج فرهنگ کارآفرینی در مدارس، به دست آمد. این دیدگاهها حاکی از آن است که ترویج فرهنگ کارآفرینی در مدارس به ترتیب تحت تأثیر عواملی از قبیل ایجاد زیرساخت های کارآفرینی، توسعه آموزش های کاربردی، بهبود منابع و امکانات مدارس، توانمندسازی کنشگران انسانی، مدیریت مدرسه محور، پذیرش تفاوت ها، ارتباط با جامعه و صنعت، آموزش و برنامه درسی خلاق، قرار دارد.

این پژوهش با هدف شناخت گونه های ذهنی گردشگران از منظر معنای مقصد گردشگری در شهر شیراز بررسی شده است. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی است. با توجه به هدف این پژوهش مبتنی بر گونه شناسی ذهنی، روش کیو برای این منظور به کار گرفته می شود. جامعه آماری پژوهش افرادی بوده اند که دست کم یک بار تجربه سفر به شهر شیراز را داشته اند. روش انتخاب نمونه در این پژوهش بر مبنای نمونه گیری هدفمند بوده است. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی کیو استفاده شده است. یافته های این پژوهش هفت گونه ذهنی برای معنای مقصد گردشگری در شهر شیراز را شناسایی کرده است. این هفت نوع گونه شناسی عبارت اند از: لذت گرایان، جمع گرایان، ماجراجویان، آرامش طلبان، درون اندیشان، متمایزگران، یادکنندگان. درنهایت این ذهنیت های استخراج شده مورد تفسیر قرار گرفتند. این پژوهش به مدیران مقصد گردشگری برای بخش بندی بازار بر مبنای معنای مقصد گردشگری و هدف گیری آن فراهم می آورد.

دنیای معاصر امروز به دلیل افزایش رقابت روز افزون در حوزه بانکداری در سطح ملی و بین المللی، شاهد رخداد تغییراتی استراتژیک همپای محیط کلان در سراسر جهان است که از سیاست گذاری و ساختار گرفته تا خط مشی و طرز اداره این نهادها را تحت تأثیر خود قرار داده است. به طبع این دگرگونی ها و تغییرات، عملکرد مؤسسات مالی نیز تحت تأثیر قرار می گیرد بنابراین به کارگیری دانش بازاریابی به عنوان یکی از عناصر نظام های مدیریتی نوین در مؤسسات مالی، بسیار حیاتی به نظر می رسد و دقیقاً به همین دلیل است که مفهوم برند در بازاریابی خدمات نسبت به سایر بخش ها از جایگاه پررنگ تری برخوردار است و از آن به عنوان عامل تعیین کننده انتخاب در بخش خدمات یاد می شود . هدف پژوهش حاضر شناسایی الگوی ذهنی مشتریان نسبت به برند بانک ملی ایران به روش کیو می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی و از نظر جمع آوری و تحلیل داده ها ترکیبی ) کیفی- کمی) است . جامعه آماری موردبررسی مشتریان بانک ملی ایران می باشند . ابزار گردآوری داده ها مصاحبه ساختارمند، منابع کتابخانه ای و جدول کیو می باشد. در بخش کیفی با انجام مصاحبه ساختارمند با 22 نفر از مشتریان و تحلیل آن ها به روش تماتیک، نظرهای مشابهی نسبت به برند بانک ملی ایران استخراج گردید. سپس در بخش کمی با تکمیل جداول کیو به تعداد 36 گویه و تحلیل داده های به دست آمده به روش تحلیل عاملی، ذهنیت افراد هر گروه مورد شناسایی، تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که چهار الگوی ذهنی متفاوت نسبت به برند بانک ملی ایران وجود دارد و هرکدام از ذهنیت ها دارای مفاهیم و ویژگی های متفاوتی نسبت به یکدیگر هستند .

هدف: خط مشی گذاری اثربخش در حوزه مدیریت شهری، به آگاهی از نقشه ذهنی دست اندرکاران این حوزه نیاز دارد. هدف این پژوهش، ارائه راهکار هایی برای تسریع هوشمندسازیِ شهری با شناسایی و تفسیر الگوهای ذهنی مدیران شهری در رابطه با شهر هوشمند است. روش: روش شناسی پژوهش، روش کیو است. فضای گفتمان پژوهش با انجام 11 مصاحبه و به شکل اکتشافی و همین طور با استفاده از ادبیات پژوهش گردآوری شد. مشارکت کنندگان پژوهش تعداد 25 نفر از مدیران و متخصصان شهریِ شهر همدان بودند که در تصمیم گیری های کلان شهر دارای نفوذ بالایی بوده و به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. یافته ها: پس از ارزیابی و جمع بندی فضای گفتمان، تعداد 204 عبارت کوتاه مانند عبارات کیو انتخاب شدند. بعد از نظرسنجی از خبرگان، در نهایت تعداد 42 عبارت به عنوان نمونه عبارات کیو انتخاب شدند. بعد از جمع آوری اطلاعات حاصل از مرتب سازی کیو از 25 مشارکت کننده، این اطلاعات توسط نرم افزار اس پی اس اس نسخه 25 با روش تحلیل عاملی کیو تحلیل شد و تعداد 11 الگوی ذهنی متمایز را میان مشارکت کنندگان پژوهش در رابطه با شهر هوشمند شناسایی کرد که 32/77 درصد از واریانس کل را تبیین می کند. نتیجه گیری: این 11 الگوی ذهنی، به ترتیب با نام های «کلان نگران امیدوار»، «طرفداران خدمات محوری»، «طرفداران شهروند محوری»، «علاقه مندان به مدیریت واحد شهری»، «واقع بینان عدالت گرا»، «فرهنگیان قانون گرا»، «طرفدار راهبردهای بالندگی»، «توسعه گرایان علمی»، «برون گرایان علاقه مند به چابک سازی»، «اقتصادگران ریسک گریز» و در نهایت «مدافعان محیط زیست»، نام گذاری شدند و اهمیت و اولویت بندی موارد شناسایی شده، بر اساس الگوهای ذهنی به دست آمده انجام شد. در پایان، با توجه به تفسیر الگوهای ذهنی به دست آمده، راهکارهایی برای تسریع در هوشمندسازی شهرها پیشنهاد شد

امنیت سیستم های اطلاعاتی، یکی از مهم ترین چالش های سازمان های امروزی است. بیشتر سازمان ها از فناوری های امنیتی استفاده می کنند، اما به این نتیجه رسیده اند که فناوری به تنهایی کافی نیست و تهدید اصلی برای امنیت سازمان از کارمندانی نشئت می گیرد که با سیاست های امنیت سازمان موافق نیستند. بنابراین حوزه رفتارهای امنیتی کاربران نهایی در سازمان، توجه جدی سازمان ها را به خود جلب کرده است. مطالعات اخیر نشان داده است که کاربران نهایی، دیدگاه های امنیتی متفاوتی دارند که موجب ناتوانی در نظارت بر رفتارهای امنیتی کاربران شده است. این پژوهش با بهره مندی از روش کیو، تلاش می کند الگوهای ذهنی کارمندان در خصوص سیاست های امنیت اطلاعات را در راستای همراه کردن کارمندان با الزامات امنیتی سازمان، شناسایی کند. بدین منظور، پس از بررسی مطالعات پیشین، ارزیابی و جمع بندی فضای گفتمان، عبارات کیو انتخاب شدند و 31 نفر از کارمندان شرکت پخش فراورده های نفتی آنها را رتبه بندی کردند؛ سپس عبارات تحلیل و چهار الگوی ذهنی شناسایی و بدین ترتیب دسته بندی شدند: ارزیابان، متعهدان، منسوبان و افرادی که ابزارهای بازدارندگی را در جهت همراهی با سیاست های امنیت اطلاعات مفید می دانند.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی ذهنیت کارکنان صنعت برق درباره توانمندسازی کارکنان درشرف بازنشستگی است. این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و ازحیث روش، توصیفی و ازنظر جمع آوری و تحلیل داده ها، ترکیبی (کیفی-کمّی) است. مشارکت کنندگان به تعداد 24 نفر، از میان کارکنان صنعت برق و با استفاده از روش نمونه گیری مفهوم انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از ابزار مصاحبه ساختارمند و جدول کیو استفاده شده است. در ارزیابی کیفی، بعد از انجام مصاحبه ساختارمند با مشارکت کنندگان، نظرهای متفاوتی نسبت به توانمندسازی کارکنان درشرف بازنشستگی استخراج شد. سپس در قسمت کمّی، با تکمیل جدول های کیو به شیوه تحلیل عاملی، فهم و درک ذهنی افراد هر گروه احصا و تجزیه و تحلیل شد. نتیجه این بررسی، نمایانگر وجود شش الگوی ذهنی متمایز شامل «هواخواهان راهکارهای روان شناختی»، «معتقدان به هموارسازی راه توانمندی»، «خوش بینان به قابلیت و توانایی ها»، «حامیان رفع موانع فردی و اجتماعی»، «ناقدان موانع سازمانی و حکومتی» و «طرفداران خلق فرصت» نسبت به توانمندسازی کارکنان در آستانه بازنشستگی است که هرکدام از ذهنیت ها دارای خصوصیات، معانی و محتواهای متفاوتی نسبت به یکدیگر هستند.

منابع انسانی به قدرتمندترین منبع مزیت رقابتی در فضای کسب وکار امروزه تبدیل شده است. به همین جهت پژوهش گران، مدیران ارشد و همچنین کارشناسان منابع انسانی همواره بر  اهمیت موضوع مدیریت منابع انسانی تأکید دارند. ظهور و توسعه مفهوم جدید مدیریت منابع انسانی پایدار از جمله مفاهیمی است که سازمان را در راستای توسعه پایدار قرار می دهد. از این رو، مدیریت منابع انسانی پایدار به عنوان یک حوزه مطالعاتی برای تسهیل درک روابط سازمان و ذینفعان تکامل یافته است. اگرچه تعاریف زیادی در ادبیات مدیریت منابع انسانی پایدار وجود دارد، اما مجموعه مشخصی از ویژگی های مؤثر در شکل گیری مدیریت منابع انسانی پایدار وجود ندارد. از آنجایی که عملیاتی کردن استراتژی پایداری سازمانی با استفاده از منابع انسانی به عنوان محور اصلی هر کسب و کاری از جایگاه خاصی برخوردار است،  براین اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی و دسته بندی راهبردهای مدیریت منابع انسانی پایدار با استفاده از روش شناسی کیو می باشد. به این منظور، درگام اول مقالات و پژوهش های مرتبط و مورد تأیید بررسی و فیش برداری شد. علاوه براین، با خبرگان اجرایی و دانشگاهی مصاحبه های عمیق صورت گرفت. در گام دوم،  شناسایی ذهنیت ها با روش کمّی و به کمک تکنیک تحلیل عاملی کیو انجام گرفت. برای تعیین الگوهای ذهنی از متخصصان موضوع و خبرگان اجرایی - دانشگاهی استفاده شد. یافته ها و تحلیل آن ها حاکی از وجود 5 الگوی ذهنی در خصوص راهبردهای مؤثر بر شکل گیری مدیریت منابع انسانی پایدار شامل تعامل گرایی، عقلانیت گرایی، انتقاد پذیری، تنوع پذیری و عدالت گرایی می باشد.

خدمت نظام وظیفه دغدغه ای است که در سطح فردی برای جوانان و حتی خانواده های آنها اهمیت قابل توجهی دارد؛ به این سبب مطالعات متعددی به جنبه های مختلف خدمت نظام وظیفه پرداخته اند. پرسش اصلی این مقاله این است که آیا دانشجویانی که در مقطع تحصیلات تکمیلی دارای معافیت تحصیلی هستند برای تعلیق خدمت سربازی دوره تحصیل خود را طولانی تر کرده و به تعبیری ماندگاری بیشتری را در دانشگاه تجربه می کنند؟ در پاسخ به این پرسش فهم آرایه های ذهنی پسران دارای معافیت تحصیلی مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران در خصوص مسئله ماندگاری در دانشگاه مورد بررسی قرار گرفته است. بر همین اساس، با بهره گیری از روش شناسی کیو و با اخذ 48 گزاره از تالار گفتمان مرتبط با موضوع و گردآوری داده از 119 مشارکت کننده از جامعه آماری پسران تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران، پژوهش اجرایی شد. تحلیل نظرات مشارکت کنندگان با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی، 8 عامل نهایی را مشخص ساخت. هر یک از این 8 ذهنیت ناظر بر درک خاصی از پدیده ماندگاری در دانشگاه در ارتباط با تعلیق خدمت نظام وظیفه هستند که مورد بررسی عمیق قرار گرفته اند. کفه ترازو از منظر کمی به سمت «تعلیق کنندگان» سنگینی می کند. این گروه از عامل ها هر کدام به نحوی از انحاء تلاش می کنند تا از طریق ماندگاری در نظام آموزش عالی خدمت را به حالت تعلیق در بیاورند. گروه دیگر عامل ها (دانشگاهیان بیزار از خدمت و مهارت آموزان خدمت گریز)، علاقه خود به دانشگاه را نشان دادند اما همچنان در بیزاری از سربازی با گروه اول توافق نظر دارند. در این میان عامل «دانشگاهیان آماده به خدمت» عاملی متمایز است که نشان دهنده گرایش نسبی به هر دو محیط است و عامل «عافیت طلبان» نیز رویکردی منفعت طلب را نسبت به هر دو محیط نشان می دهد. آرایه های ذهنی به دست آمده در این بررسی نشان می دهد که سیاست های خدمت وظیفه در ایران برای دانشجویان اثر فراگیر نداشته و عده ای تلاش می کنند تا از مسیر های ممکن انجام آن را به تعلیق در بیاورند.

در ماه های اخیر، جامعه ی جهانی با بحران بزرگی با عنوان همه گیری ویروس کرونا روبرو شده که تمام سیستم های اقتصادی و اجتماعی از جمله، اکوتوریسم را تحت تأثیر منفی قرار داده است. اما، همه گیری ویروس کرونا درس آموخته هایی را برای آینده اکوتوریسم فراهم نموده است که با توجه به این تجربه ها می توان در جهت توسعه و بالندگی آن گام برداشت. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی الگوهای ذهنی خبرگان در مواجه با اکوتوریسم پساکرونا با استفاده از روش شناسی کیو می باشد. جامعه ی آماری پژوهش حاضر شامل کانون انجمن های صنفی کارگری راهنمایان گردشگری سراسر کشور است. فضای گفتمان پژوهش حاضر شامل پایان نامه ها و مقالات معتبر داخلی و خارجی می باشد که برای پرهیز از سوءگیری پژوهش، از نمونه ی کیو بی ساختار استفاده شده است. برای ایجاد نمونه ی کیو بی ساختار تعداد 60 نفر از اعضای جامعه به عنوان خبرگان گردشگری و اکوتوریسم انتخاب گردید. برای بررسی روایی و پایایی روش پژوهش از آزمون آلفای کرونباخ، شاخص KMO و آزمون بارتلت استفاده شد. در زمینه شناسایی الگوهای ذهنی خبرگان، تحلیل عاملی اکتشافی و ماتریس همبستگی بکار رفته شده و از روش مؤلفه های اصلی برای استخراج نهایی عوامل استفاده شد. درنهایت، هشت عامل با مجموع واریانس کل تبیین شده به میزان 899/71 درصد به عنوان عوامل اصلی شناسایی شد.

رفتارهای ضد بهره وری نوع مهمی از رفتارهای غیراخلاقی ارادی و عمدی با رویکرد منفی در سازمان ها هستند که موجب کاهش بهره وری سازمان می شوند. از این رو با توجه به پیامدهای منفی رفتارهای ضد بهره وری در سازمان، شناسایی الگوهای ذهنی مدیران نسبت به این رفتارها از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از پژوهش حاضر شناسایی ذهنیت مدیران نسبت به رفتارهای ضد بهره وری کارکنان بانک های شهر ایلام است که با استفاده از روش شناسی کیو انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت روش، توصیفی- پیمایشی است. شیوه انجام این پژوهش از نوع آمیخته می باشد. در مرحله جمع آوری نظرات از روش کیفی و در مرحله شناسایی الگوهای ذهنی از روش کمی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل متخصصین و مدیران ارشد بانک های منتخب سطح شهر ایلام شامل 12 نفر است که کارت های مربوط به گزاره-های کیو در بین آن ها توزیع و با آن ها مصاحبه مبتنی بر روش شناسی کیو انجام شد. بر اساس کارت های توزیع شده از میان 98 گزاره، 43 گزاره نهایی شناسایی و در مرحله بعد توسط مشارکت کنندگان اولویت بندی شدند. درنهایت، بر اساس یافته ها و نتایج تحلیل عاملی کیو چهار الگوی ذهنی رهبری مخرب، ادراک بی عدالتی، ضعف سیستم اداری و ناهمخوانی محیط شناسایی شدند. بر اساس نتیجه گیری نهایی این گونه می توان تفسیر نمود که بنابر ذهنیت مدیران عامل رهبری مخرب بیشترین تأثیر را در بروز رفتارهای ضد بهره وری در بین کارکنان بانک دارد.

در سال های اخیر، سازمان ها در بخش دولتی و خصوصی، با حجم بالایی از داده های ساختاریافته و غیرساختاریافته روبرو هستند که نیاز به یک چارچوب حاکمیتی داده های بزرگ احساس می شود. حاکمیت داده های بزرگ، با استفاده از پایش محیط و جمع آوری داده ها، ذخیره سازی و تجزیه و تحلیل داده ها ، اطلاعات مورد نیاز تصمیم گیرندگان سازمانی را تامین می کند. استقرار چارچوب حاکمیت داده های بزرگ، سازمان ها را در بخش دولتی و خصوصی قادر می سازد تا بر اساس شواهد و بینش، تصمیمات بهتری را اتخاذ نمایند. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی ذهنیت خبرگان در زمینه استقرار حاکمیت داده های بزرگ است و برای این منظور از روش شناسی کیو استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل خبرگان سازمان های دولتی بوده و بر اساس نمونه گیری هدفمند، تعداد 38 نفر برای مطالعه انتخاب شدند. فضای گفتمان پژوهش حاضر شامل، کتب و مقالات معتبر داخلی و خارجی و مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. تعداد گزاره هایی که در فضای گفتمان شناسایی شد شامل 52 گزاره بود که با تعدیل و حذف گزاره های تکراری، تعداد 48 گزاره نهایی شناسایی شد. سپس، هر کدام از گزاره های کیو شماره گذاری شد و از خبرگان خواسته شد تا شماره هر گزاره کیو را در نمودار کیو مرتب سازی کنند. برای تحلیل داده های حاصل از فضای گفتمان، از روش تحلیل عاملی اکتشافی و ماتریس همبستگی استفاده شد. برای بررسی روایی و پایایی روش پژوهش از آزمون آلفای کرونباخ، شاخص KMO و آزمون بارتلت استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر، تعداد سه گونه ذهنیت را نشان داد که مقدار مجموع واریانس کل تبیین شده برابر با 81/80 درصد بود. مقدار درصد واریانس تبیین شده برای گونه اول برابر با 59/30 درصد و برای گونه دوم برابر با 31/26 درصد و برای گونه سوم برابر با 90/23 درصد بود. ارزیابی گزاره های مربوط به دهنیت خبرگان نشان می دهد که عمده خبرگان، بر نتایج استقرار حاکمیت داده های بزرگ تاکید دارند؛ بر مواردی مانند تسهیل جریان دانش، تصمیم گیری کارآ و اثربخش، عملکرد نوآورانه، تقویت کار تیمی و برنامه ریزی و تحلیل استراتژیک تاکید دارند. از طرفی، خبرگان بر پیشران هایی مانند فناوری اطلاعات، کنترل و نظارت بر داده ها، مکانیسم های ساختاری، ظرفیت دموکراتیک سازی و ظرفیت های قانونی توجه دارند. بطورکلی، برای بهره گیری از مزایای حاکمیت داده های بزرگ در سازمان های دولتی و کاستن از شکاف داده ای، باید بین گزاره ها و نتایج استقرار حاکمیت داده های بزرگ، هماهنگی و انطباق وجود داشته باشد و این پژوهش می تواند به عنوان تقشه راهی برای این مورد باشد.

امروزه دانشگاه ها علاوه بر پژوهش و آموزش، به ایفای نقش در جهت مأموریت جدید مشارکت در توسعه اقتصادی جامعه نیز می پردازند؛ به عبارت دیگر، امروزه تجاری سازی دانش به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است.این در حالی است که هنوز دانشگاه های ایران نتوانسته اند به طور مطلوب دانش خود را تجاری نمایند. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش کیو موانع تجاری سازی دانش شناسایی شود و سپس با استفاده از تحلیل عاملی کیو، ذهنیت های مختلف افراد نسبت به این موضوع مورد تحلیل قرار گیرد. روش کیو ترکیبی از دو روش کیفی و کمی می باشد و همچنین رویکردی است که در آن ذهنیت های مختلف افراد نسبت به یک موضوع شناسایی می گردد. در این تحقیق پس از بررسی ادبیات تحقیق و انجام ده مصاحبه با خبرگان آگاه در این حوزه، حدود 41 مانع شناسایی گردید و توسط مشارکت کنندگان اولویت بندی شد. در نهایت، بر اساس یافته ها و نتایج تحلیل عاملی کیو، ذهنیت مشارکت کنندگان به 3 عامل یا گروه دسته بندی شد؛ به عبارت دیگر، نتایج حاصل از تحقیق نشان داد سه دیدگاه مختلف یا الگوی ذهنی نسبت به موانع تجاری سازی دانش در میان خبرگان آگاه وجود دارد.

یکی از چالش های اصلی تصمیم گیرندگان حوزه توسعه نوآوری و فناوری، چگونگی سیاست گذاری بخشی در شرایط وجود پیچیدگی ها و ناپایداری های محیطی است. در این راستا در مقاله پیش رو با الهام از رویکرد دیالکتیکی هگل به شناسایی تنوع دیدگاه های خبرگان صنعت حفاری نفت و گاز ایران و تضادهای موجود در آنها در خصوص سیاست گذاری توسعه فناوری و نوآوری در شرایط گذار اقتصادی پرداخته شده است. با توجه به مناسبت روش کیو، از این روش شناسی جهت انجام مطالعه موردی و استخراج تنوع دیدگاه ها استفاده شده است. خروجی روش کیو حاکی از تنوع بالای دیدگاه ها (ده دیدگاه متفاوت) و در نتیجه وجود حجم زیادی از تضاد و اختلاف نظر در این حوزه است. به منظور تحلیل دقیق تر تضادهای موجود که بنا به رویکرد دیالکتیک، منشاء پویایی نظام ها هستند نیاز به دسته بندی دیدگاه ها بوده که از طریق روش آماری خوشه یابی سلسله مراتبی انجام شده و نشان می دهد دیدگاه های منتسب به هر گروه از بازیگران کلیدی، در یک خوشه مشترک قرار گرفته اند. می توان ادعا کرد که دیدگاه گروه های بازیگران و نه تک تک افراد در صنعت، دارای تضاد و اختلاف است. به این ترتیب توصیه های سیاستی حاصل از خروجی این روش، نقطه بهینه تعادل میان دیدگاه ها یا اجماع آنها نبوده و دیدگاه جدیدی است که از ترکیب (سنتز) دیدگاه های متضاد حاصل می شود. نهایتاً هم مدل مارپیچ سیاست گذاری نوآوری برای بخش (صنعت)، مفهوم سازی و پیشنهاد شده است.

یکی از چالش های فراروی مدیریت دولتی ایران، تقویت تاب آوری کارکنان در شرایط مواجهه کشور با انواع بحران-هاست، زیرا سازمان های دولتی با اتکا نیروی انسانی خود می توانند راهبری و مدیریت برخورد با انواع بحران ها را به صورت اثربخش انجام دهند. پژوهش های متعددی در مورد راهبرد های نظام اداری برای ارتقا تاب آوری کارکنان بخش دولتی انجام شده است؛ ولی این راهبرد ها مبنی بر نگاه مدیران و حکمرانان سازمان ها اقامه شده است. شکاف دانش مهم در این زمینه نبود نگاه خود کارکنان در باب راه های تقویت تاب آوری آن ها است. هدف غایی این پژوهش مفهوم پردازی گفتمان های خود کارکنان در مورد راهبرد های بالابردن تاب آوری کارکنان در شرایط بحران (مثل کرونا) با استفاده از روش شناسی کیو بوده است. در پاسخ به پرسش های پژوهش شش گفتمان ذهنی (تاب آوری در پرتو ایجاد حس مهم بودن در سازمان، تاب آوری در پرتو غنی سازی محیط کاری در سازمان، تاب آوری در پرتو برنامه ریزی بحران محور، تاب آوری در پرتو تحول فرایندها، تاب آوری در پرتو تعاملات سازنده در سازمان و تاب آوری در پرتو تحول دموکراسی سازمانی) در پرتو تحلیل عاملی پدید آمدند و در پایان دلالت های این الگو های ذهنی برای نظریه و عمل تاب آوری کارکنان برای دانش پژوهان و خط مشی گذاران بحث شد.

دانش و قدرت دو روی یک سکه هستند که عبارت توانا بود هر که دانا بود را تداعی می کند، اما آیا منظور از این دانایی بیشتر شدن دانش است؟ یا منظور تشخیص آنچه باید بدانیم و آنچه نباید بدانیم است. ساده تر آنکه «گاهی می دانیم که اگر ندانیم بهتر است». از این رو، دانش را پس می زنیم. این پدیده «واپس زنی دانش» نامیده می شود. مطالعه حاضر به دنبال درک و کشف ابعاد آن از نگاه مدیران ارشد سازمان است. تجربه زیسته پژوهشگران در کنار مدیران ارشد در سازمان های مختلف خاستگاه شکل گیری این مطالعه است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که از مجموعه استراتژی های رفتاری مدیران این گونه بر می آید که کسب دانش به خودی خود قدرت نیست، بلکه در جبهه مقابل آن، غفلت و عدم شفافیت با دانش رقابت می کند. مطالعه حاضر، پژوهشی کیفی است که با استفاده از روش پژوهش کیو انجام شده است. داده های کیفی در این مطالعه برگرفته از مصاحبه های عمیق با 16 مدیر ارشد در بخش دولتی است. یافته ها حاکی از آن است که به دلایل سازمانی، محیطی و شخصی مدیران گاهی «عمداً و آگاهانه» دانش را پس می زنند و در مواجهه با شواهد متناقض با عقاید خود «بی توجهی» می کنند.

اجرای سیاست های قرنطینه و تعطیلی های موقت کسب وکارها، فاصله گذاری اجتماعی و... برای مهار همه گیری کووید-19 از سوی دولت ها و شهروندان، بزرگ ترین شوک را بر صنعت گردشگری دنیا تحمیل کرده و باعث ازبین رفتن کسب وکارهای مختلف و معیشت ذی نفعان صنعت گردشگری شده است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل آثار شیوع کووید-19 بر صنعت گردشگری از نظر روستاییان شاغل در بازارچه مرزی شهر جوانرود بوده و از حیث هدف کاربردی، از نظر ماهیت و روش توصیفی - تحلیلی می باشد. بنیان فلسفی پژوهش، ترکیبی است که در مرحله بررسی تالار گفتمان (Q) رویکرد کیفی و در مرحله تحلیل عاملی جنبه کمی دارد. جامعه گفتمان شامل 23 نفر از افرادی است که در یکی از روستاهای نزدیک به شهر جوانرود ساکن بوده و در حوزه گردشگری (شغل اصلی یا فرعی) فعال بوده اند که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس و نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. جهت تجزیه وتحلیل داده های ماتریس های Q از تحلیل عاملی به روش اکتشافی (استنفسون) و نرم افزار KADE v1.1.0 استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که پنج الگوی ذهنی در زمینه تأثیرگذاری کووید-19 بر افراد شاغل در بخش خدماتی صنعت گردشگری شناسایی شده است که عبارت اند از: ناپایداری اشتغال و درآمد، مسائل اجتماعی - زیست محیطی، کاهش سرمایه گذاری، مسائل روانی - بهداشتی و مسائل آموزشی.

الگوهای ذهنی و نگرشی، از تعیین کننده های مهمِ تمایلات و رفتارهای فرزندآوری زوج هاست. این مطالعه با به کارگیری روش شناسی کیو، درصدد شناسایی دیدگاه ها و الگوهای ذهنی رایج در بین مردم شهر اصفهان در مورد فرزندآوری بوده است. برای اجرای مطالعه، با استفاده از مصاحبه های عمیق با ۳۰ زن و مرد اعم از مجرد و متأهل با استراتژی نمونه گیری حداکثر تنوع، ۷۵ گزاره استخراج شد. سپس، از ۴۸ مشارکت کنندهٔ دیگر خواسته شد تا گزاره های کیو را در یک توزیع نرمال در مقیاس ۷- تا ۷+ طبقه بندی کنند. بر اساس تحلیل نتایج، چهار الگوی ذهنی رایج در جامعهٔ موردمطالعه به دست آمد که شامل «الگوی ذهنی فرزندآوریِ معطوف به اقتصاد»، «الگوی ذهنی فرزندآوریِ رفاه طلبانه»، «الگوی ذهنی موافق فرزندآوری» و «الگوی ذهنی مخالف فرزندآوری» بود. شناسایی الگوهای ذهنی به سیاست گذاران و برنامه ریزان این امکان را می دهد که در مورد سیاست های مشوق فرزندآوری، تصمیمات مؤثرتری اتخاذ کنند و از سوی دیگر این سیاست ها از سوی مردم که مخاطبین سیاست ها هستند، قابل پذیرش باشد. پژوهش حاضر، یک مطالعهٔ اکتشافی اولیه در این زمینه است و تحقیقات بیشتری لازم است تا سنخ شناسی به دست آمده را در پیمایش های وسیع تری به کار بندند.