محمدرسول تحفه

هدف از مطالعه حاضر، بررسی و شناسایی ادراکات کارکنان شرکت توزیع نیروی برق استان فارس درباره توانمندسازی منابع انسانی برای رسیدن به شناختی عمیق تر از آن به منظور برنامه ریزی و سیاست گذاری در این حوزه بود. برهمین اساس با استفاده از فن استخراج استعاره ای زالتمن، به بررسی و تحلیل ساختارهای شناختی کارکنان پرداخته شد. مشارکت کنندگان پژوهش به تعداد 12 نفر و از بین مدیران و کارشناسان خبره شرکت مذکور با به کارگیری روش نمونه گیری مفهوم برگزیده شدند؛ بعد از آن از افراد مذکور درخواست شد برای جلسه مصاحبه، تصاویری را که از دید آن ها مبین معنای توانمندسازی منابع انسانی است، انتخاب کنند. در جلسه مصاحبه، پرسش هایی مربوط به تصاویر مطرح و بعد از آن، جواب ها با هدف کشف مفاهیم تحلیل شد. در کل چهارده ساختار استخراج شد که ساختارهای «تفویض قدرت و پرداخت حقوق بر اساس آن»، «پذیرش هوشمندانه ریسک»، «مدیریت مشارکتی»، «روابط مبتنی بر عملکرد»، «خلاقیت توأم با خردگرایی»، «خود اثربخشی و احساس شایستگی» و «تحول سازمانی» به عنوان ساختارهای اصلی در نقشه اجماعی شناسایی شدند. براساس نقشه اجماعی، «تفویض قدرت و پرداخت حقوق بر اساس آن» و«خلاقیت توأم با خردگرایی»، ساختارهای علّی و «مدیریت مشارکتی»، «خود اثربخشی و احساس شایستگی» و «تحول سازمانی»، ساختارهای معلول محسوب می شدند. نقشه اجماعی نشان می داد که باتوجه به روابط بین ساختارها، سازمان می تواند جهت توانمندسازی منابع انسانی، با استفاده از تفویض قدرت و ایجاد خلاقیت توأم با خردگرایی، به خلق مدیریت مشارکتی و خود اثربخشی و حس شایستگی در کارکنان اقدام نماید که در نهایت تحول سازمانی را به دنبال خواهد داشت.

بازنشستگی در مرحله ای از چرخه زندگی اتفاق می افتد که ظرفیت سازگاری افراد با شرایط جدید زندگی، به دلیل کاهش در سرمایه ها و منابع شخصی محدود می شود. وقتی که در آستانه بازنشستگی فرد برای وی برنامه ریزی شود، او به راحتی با آن روبه رو می شود، در این راستا یکی از اقداماتی که می تواند توسط سازمان ها انجام شود توانمندسازی کارکنان در شرف بازنشستگی است. از این رو هدف اصلی این تحقیق، شناسایی سازوکارهای توانمندسازی کارکنان در شرف بازنشستگی و روابط میان آن ها و در نهایت ارائه الگوی توانمندسازی کارکنان در شرف بازنشستگی صنعت برق ایران می‎باشد. با توجه به ماهیت موضوع، پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق کیفی و با استراتژی داده بنیاد انجام گرفت. داده های تحقیق، پس از مصاحبه با 14 نفر از خبرگان صنعت برق که با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند، تحلیل گردید که در مجموع تعداد 357 کد، 70 مفهوم و 18 مقوله شناسایی شد. پس از کدگذاری باز، از میان تحلیل داده های کیفی، پاردایم کدگذاری محوری تدوین شد که براساس آن، خط ارتباطی میان مقوله های پژوهش شامل شرایط علی (مهیاسازی فرد و سازمان برای مواجهه با دوران بازنشستگی)، مقوله محوری (اجرای برنامه های توانمندسازی کارکنان در شرف بازنشستگی)، بستر (عوامل پیش برنده توانمندسازی کارکنان در آستانه بازنشستگی)، شرایط مداخله گر (عوامل بازدارنده توانمندسازی کارکنان در آستانه بازنشستگی)، راهبردهای توانمندسازی افراد در آستانه بازنشستگی و پیامدها مشخص گردید. در ادامه با پی ریزی کدگذاری انتخابی، اجزای مدل پژوهش بررسی و شرح داده شد.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی ذهنیت کارکنان صنعت برق درباره توانمندسازی کارکنان درشرف بازنشستگی است. این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و ازحیث روش، توصیفی و ازنظر جمع آوری و تحلیل داده ها، ترکیبی (کیفی-کمّی) است. مشارکت کنندگان به تعداد 24 نفر، از میان کارکنان صنعت برق و با استفاده از روش نمونه گیری مفهوم انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از ابزار مصاحبه ساختارمند و جدول کیو استفاده شده است. در ارزیابی کیفی، بعد از انجام مصاحبه ساختارمند با مشارکت کنندگان، نظرهای متفاوتی نسبت به توانمندسازی کارکنان درشرف بازنشستگی استخراج شد. سپس در قسمت کمّی، با تکمیل جدول های کیو به شیوه تحلیل عاملی، فهم و درک ذهنی افراد هر گروه احصا و تجزیه و تحلیل شد. نتیجه این بررسی، نمایانگر وجود شش الگوی ذهنی متمایز شامل «هواخواهان راهکارهای روان شناختی»، «معتقدان به هموارسازی راه توانمندی»، «خوش بینان به قابلیت و توانایی ها»، «حامیان رفع موانع فردی و اجتماعی»، «ناقدان موانع سازمانی و حکومتی» و «طرفداران خلق فرصت» نسبت به توانمندسازی کارکنان در آستانه بازنشستگی است که هرکدام از ذهنیت ها دارای خصوصیات، معانی و محتواهای متفاوتی نسبت به یکدیگر هستند.