کارکردهای اجرایی

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی عملکرد مدیران مدارس ابتدایی برحسب مؤلفه های کارکردهای اجرایی مغز نظیر؛ بازداری پاسخ، توجه پایدار، حافظه کاری، انعطاف پذیری، برنامه ریزی، تصمیم گیری و شناخت اجتماعی، انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه مدیران مدارس ناحیه 7 مشهد بوده که با روش نمونه گیری طبقه ای با احتساب متناسب، حجم نمونه 106 نفر تعیین شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه کارکردهای اجرایی با پایایی (88 / 0) و پرسشنامه ارزیابی عملکرد مدیران مدارس با آلفای کرونباخ (90 / 0) گردآوری شد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون حاکی از آن بود که بین کارکردهای اجرایی مغز مدیران با عملکرد آنان (0001 / 0=sig، 71 / 0= r) در سطح معناداری 01 / 0 همبستگی مثبت و مستقیم وجود دارد. همچنین، یافته های رگررسیون گام به گام نشان داد در بهترین مدل پیش بینی (مدل چهارم) برای عملکرد مدیران مدارس ابتدایی ناحیه 7 مشهد، مؤلفه شناخت اجتماعی کمترین نقش پیش بینی کننده (156 / 0 =Beta) و مؤلفه انعطاف پذیری بیشترین نقش پیش بینی کننده (482 / 0 =Beta) را دارد. با توجه به یافته های به دست آمده، ضرورت دارد برای انتخاب و انتصاب مدیران مدارس به منظور انجام بهینه وظایف خویش، در درجه اول از میزان و کیفیت بالای کارکردهای ایشان اطمینان حاصل کرد.

زمینه و هدف: بررسی های انجام گرفته نشان داده است که اضطراب تحصیلی تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد بنابراین هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه اضطراب تحصیلی با کارکردهای اجرایی و درگیری تحصیلی می باشد. مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر از توصیفی از نوع همبستگی بود و جامعه آماری پژوهش حاضر دانش آموزان مقطع دبیرستان شهر همدان می باشد که با استفاده از روش خوشه ای چندمرحله ای و استفاده از جدول کوکران ۴۰۰ نفر از آن ها انتخاب شدند. ابزارهای تحقیق شامل پرسشنامه مقیاس اضطراب اهواز، پرسشنامه مقیاس درگیری تحصیلی پینتروچ و پرسشنامه کارکردهای اجرایی کولیچ بود. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که بین اضطراب تحصیلی با نقص در کارکردهای اجرایی رابطه مثبت و معنی دار و بین اضطراب تحصیلی با درگیری تحصیلی رابطه منفی معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: به نظر می رسد که کارکردهای اجرایی و درگیری تحصیلی می تواند در جهت پیش بینی اضطراب تحصیلی مفید باشد. در این راستا جهت بالا بردن اعتبار بیرونی تحقیق پیشنهاد می گردد تحقیقات بیشتری صورت گیرد.

مقدمه: سالمندی فرایندی است که باعث ایجاد تغییرات اساسی در سیستم های مختلف بدن و انحطاط آنها می گردد. چنین تغییراتی منجر به کاهش شدید در عملکردهای حرکتی و خصوصا شناختی در سالمندان می گردد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آرایش تمرین و دستورالعمل های کانون توجه بر کارکردهای اجرایی در سالمندان بود. روش کار: روش پژوهش حاضر نیمه تجربی با طرح پیش آزمون_پس آزمون با گروه کنترل بود. تعداد 60 سالمند با دامنه سنی 60 تا 80 سال (میانگین: 23/74، انحراف معیار: 97/4) به روش نمونه گیری داوطلبانه انتخاب و به طور تصادفی در چهار گروه تجربی (تمرین متغیر+توجه بیرونی، تمرین متغیر+توجه درونی، تمرین ثابت+توجه بیرونی و تمرین ثابت+توجه درونی) قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، هدف دارت طراحی شده بر روی دیوار جهت تمرین، آزمون استروپ و آزمون مرتب کردن کارت های ویسکانسین جهت ارزیابی کارکردهای اجرایی بود. مداخله تمرینی شامل 300 کوشش پرتاب دارت در 10 جلسه (سه بلوک 10 کوششی هر جلسه) با توجه به شرایط تمرینی ثابت و متغیر، و کانون توجه درونی و بیرونی بود. داده های کارکردهای اجرایی نیز در دو مرحله پیش آزمون و پس از تمرین دارت ثبت گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که تمامی گروه های تحقیق بر بهبود کارکردهای اجرایی در سالمندان تاثیر معناداری داشتند؛ اما، از بین گروه های تحقیق گروه ترکیبی کانون توجه بیرونی+تمرین متغیر بهبود بیشتری را در خرده آزمون های استروپ و ویسکانسین سالمندان ایجاد کردند (05/0=P). نتیجه گیری: در کل می توان گفت که استفاده از دستورالعمل های کانون توجه به صورت بیرونی همراه با تمرین به صورت متغیربه عنوان یک روش سودمند کارکردهای اجرایی سالمندان توصیه می شود.

مقدمه: یکی از مواردی که روی فرایند یادگیری اثر می گذارد و به تبع آن علایق و آموزش ها در فرد تحت تاثیر قرار می گیرد اختلالات یادگیری است. هدف از پژوهش حاضر، اثربخشی دو روش آموزش توجه بر اساس برنامه Fletcher و بازتوانی شناختی رایانه ای بر کارکردهای اجرایی و اجتناب شناختی کودکان دارای اختلال یادگیری خاص انجام شد. روش کار: این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آمون_پس آزمون سه گروهی با گروه کنترل (دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل) بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان 7 تا 10 سال دارای اختلال یادگیری مراجعه کننده به مراکز اختلال یادگیری آموزش و پرورش واقع در شهر تهران در سال تحصیلی 1399-1398 بودند که از میان آنان 30 نفر به عنوان نمونه به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های اجتناب شناختی Sexton وDugas (2008) و کارکردهای اجرایی (فرم والدین) Gioia و همکاران (2000) استفاده شد. آموزش توجه بر اساس برنامه Fletcher (12 جلسه 45 دقیقه ای گروهی )، بازتوانی شناختی رایانه ای (10 جلسه 30 دقیقه ای به صورت فردی) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های تحلیل کوواریانس چند متغیره و یک متغیره و با نرم افزار SPSS-24 انجام گرفت. یافته ها:. هر دو مداخله آموزش توجه بر اساس برنامه Fletcher، و روش بازتوانی شناختی رایانه ای، بر افزایش کارکرد اجرایی و میزان اجتناب شناختی کودکان دارای یادگیری خاص تأثیرگذار بودند. از طرفی تفاوت معنا داری میان این دو روش مشاهده نشد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می شود و نظر به این که به طور تقریبی در تمامی مدارس رایانه وجود دارد می توان این گونه برنامه ها را به عنوان بخشی از برنامه آموزشی دانش آموزانی که با مشکلات یادگیری روبه رو هستند قرار داد.

زمینه و هدف: هدف از این پژوهش بررسی نقش واسطه گری کارکردهای اجرایی در رابطه بین مهارت های حرکتی ظریف با مهارت خواندن در دانش آموزان دارای اختلال خواندن بود. روش: این پژوهش توصیفی-همبستگی و از نوع مدل سازی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دارای اختلال خواندن بود که در سال تحصیلی 98 - 97 به مرا کز آموزشی و توان بخشی مشکلات ویژه یادگیری شهر ایلام مراجعه کردند، که از میان آنان نمونه ای به حجم 120 نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس براساس جدول مورگان و به روش تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل، مقیاس هوش وکسلر) 2003 (، پرسشنامه کارکردهای اجرایی جیوا، ایزگوث و کن ورثی) 2002 (، آزمون رشد حرکتی لینکلن ازرتسکی) 1950 ( و آزمون خواندن و نارساخوانی کرمی نوری و مرادی) 1387 ( بود. داده ها با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری و با نرم افزار AMOS-21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد مهارت های حرکتی ظریف هم به صورت مستقیم و هم از طریق کارکرد های اجرایی بر مهارت خواندن دانش آموزان دارای اختلال خواندن اثر معنادار، دارد) 05 / .)P<0 نتیجه گیری: این پژوهش رابطه مثبت و معنادار بین مهارت های حرکتی ظریف و مهارت خواندن و رابطه معکوس و معنادار بین مهارت های حرکتی ظریف و کارکردهای اجرایی و همچنین رابطه معکوس و معنادار بین کارکرد های اجرایی و مهارت خواندن را تأیید کرد. بنابراین مربیان مرا کز مشکلات ویژه یادگیری و مرا کز پیش دبستانی می توانند از نتایج این پژوهش در برنامه های آموزشی و توان بخشی استفاده کنند.

زمینه و هدف: پژوهش های دهه های اخیر، تمرین های ورزشی را در بهبود کارکردهای اجرایی مؤثر دانسته اند. از این رو، هدف از این مطالعه بررسی نقش تمرین های تناسب اندام و هوازی در فرایند حل مسئله کودکان نارساخوان و حساب نارسا است. مواد و روش ها: با استفاده از روش پژوهش مرور نظام دار و با واژه های کلیدی ورزش های هوازی، تناسب اندام، فعالیت بدنی، آمادگی جسمانی و اختلالات یادگیری در منابع اطلاعاتی گوگل اسکولار، اسپرینگر، ساینس دایرکت، الزویر، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران در طی سال های 2010 تا 2020 تعداد 34 مقاله به دست آمد و در نهایت 10 مقاله گزارش شد. یافته ها: براساس این یافته ها، فعالیت های ورزشی باعث تحریک رشد مغز، افزایش کارایی ادرا کی و در تمرکز کردن به کودکان کمک می کند و همچنین می تواند یادگیری و موفقیت را برای کودکان آسان تر کند و مداخله منظم تمرین های ورزشی اثر معنا داری بر یادگیری و کارکردهای اجرایی افراد داشت. با این حال، برای بررسی نقش تمرین های ورزشی، اندازه شدت کار، مدت و نوع ورزش بر کارکردهای اجرایی در بافت مغز کودکان به جستجوی علمی بیشتری نیاز هست. نتیجه گیری: نقش تمرین های ورزشی تناسب اندام و هوازی برای افزایش کارکردهای اجرایی بااهمیت است و همچنین نقش این عوامل در پیشگیری و درمان احتمالی مشکلات یادگیری وابسته به کارکردهای اجرایی، باید مورد توجه قرار گیرد.

زمینه: دیدگاه های اخیر عصب شناختی مطرح می کنند که حافظه کاری و انعطاف پذیری شناختی به عنوان دو هسته اساسی کارکردهای اجرایی، تحت تأثیر نگرانی و عدم تحمل ابهام قرار می گیرند. با توجه به این که در تحقیقات انجام گرفته نقش کارکردهای شناختی در فهم و درمان اختلالات هیجانی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، به نظر می رسد شکاف تحقیقاتی عمده ای برای تمرکز روی این جنبه های نوین وجود دارد. هدف: هدف این مطالعه مقایسه حافظه کاری و انعطاف پذیری شناختی در افراد با نگرانی و عدم تحمل ابهام بالا و پایین بود. روش: روش پژوهش حاضر، علّی – مقایسه ای بود که در آن نمونه ای به حجم 500 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه مقیاس عدم تحمل ابهام (IUS) (فرستون و همکاران، 1994) و پرسشنامه نگرانی پنسیلوانیا (PSWQ) (میر و همکاران، 1990)، این نمونه 500 نفری مورد غربالگری قرار گرفته و 50 نفر به صورت هدفمند به عنوان افراد دارای نگرانی و عدم تحمل ابهام بالا و نیز 50 نفر به عنوان گروه دارای نگرانی و عدم تحمل بلاتکلیفی پایین در پژوهش شرکت داده شد و درنهایت هر دو گروه آزمون رایانه ای استروپ (ریدلی، 1935) و حافظه کاری ان بک (کرچنر، 1958) را تکمیل کردند. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری، تفاوت معناداری را بین حافظه کاری با آماره 417/49 F= و انعطاف پذیری شناختی با آماره 30/27 F= در بین دو گروه در سطح معناداری 0/0001 P= نشان داد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که حافظه کاری و انعطاف پذیری شناختی در افراد با نگرانی و عدم تحمل ابهام بالا نسبت به افراد با نگرانی و عدم تحمل پایین دچار افت معناداری شده است. بنابراین توجه به این تفاوت می تواند در روند درمانی این افراد مؤثر باشد.

هدف: هدف این مطالعه، تعیین تاثیر چرخه های جنسی زنان بر کارکردهای اجرایی و بازشناسی هیجانی بود.روش:پژوهش حاضر، یک مطالعه توصیفی از نوع علی-مقایسه ای است که یک گروه از زنان را در سه مرحله جنسی (خونریزی، فولیکولار، و لوتئال) مورد مطالعه قرار داده است. نمونه پژوهش، شامل 30 زن داوطلبِ سالم 20 الی 40 ساله از شهر اصفهان بودند که بصورت در دسترس، و با توجه به معیارهای ورود به پژوهش، از شهر اصفهان انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل نرم افزار آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین، نرم افزار آزمون استروپ، نرم افزار آزمون ان بک، و مقیاس بازشناسی هیجان چهره مونتانیا و همکاران (2007) بود. یافته ها: طبق نتایج تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر، تفاوتی در کارکردهای اجرایی و بازشناسی هیجان چهره ای در چرخه های مختلف جنسی در زنان ایرانیِ سالم 20 تا 40 ساله، مشاهده نشد. نتیجه گیری: با توجه به اینکه، یافته های اخیر با تکنولوژی های مغزنگاری نشان داده اند که سطح هورمون ها در مغز، هم ساختار و هم عملکرد مغز را تحت تاثیر قرار می دهند، بررسی های بیشتر با ابزار های دقیق تر برای تعیین اثرات هورمون ها بر کارکردهای شناختی و اجرایی و پردازش چهره ای، لازم است. زیرا، به نظر می رسد این تفاوت ها چنان ظریف هستند که ابزارهایی مانند ئآزمون های استفاده شده در این پژوهش، قادر به تشخیص آن نبودند.

مقدمه: کووید-19 (COVID-19) یک بیماری بسیار عفونی است که به سرعت در سراسر جهان در حال انتشار است. یکی از اقداماتی که از روزهای اول همه گیری برای جلوگیری از انتشار بیشتر ویروس توصیه شده است، رعایت پروتکل های بهداشتی است. علی رغم توصیه های مکرر، هنوز هم بخش قابل توجهی از افراد ضمن داشتن قصد رعایت پروتکل ها، در رعایت کردن آنها دچار مشکل هستند. پژوهش حاضر با هدف تبیین شکاف بین قصد-رفتار در رعایت پروتکل های بهداشتی ویروس کرونا بر اساس متغیرهای خودکنترلی صفتی و کارکردهای اجرایی طراحی شده است. روش: روش پژوهش حاضر علی- مقایسه ای بود و جامعه آماری آن افراد بزرگسالی بودند که به اینترنت دسترسی داشتند. نمونه این پژوهش شامل 60 نفر از بزرگسالانی بودند که بر اساس روش نمونه گیری در دسترس و معیارهای ورود انتخاب شدند و پس از همتاسازی در دو گروه با شکاف-قصد بالا و پایین جایگزین شدند . شرکت کنندگان این پژوهش به پرسشنامه های خود کنترلی تانجی (2004) و آزمون های دسته بندی کارت های ویسکانسین (1948)، برو نرو (2002) و حافظه فعال ان بک (1958) و پرسشنامه محقق ساخته شکاف قصد-رفتار پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از آزمون یومن ویتنی و آزمون استقلال (کای دو) استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بین این دو گروه از نظر صفت خودکنترلی تفاوت معناداری وجودندارند، اما از نظر کارکردهای اجرایی تفاوت معناداری وجود داشت (P=0.05). نتیجه گیری: در مجموع می توان چنین نتیجه گرفت که کارکردهای اجرایی در تبدیل قصد افراد به رفتار نقش اساسی ایفا می کند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر بسته آموزشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی بر حافظه کاری و نشاط ذهنی دانش آموزان انجام شد. طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون به همراه گروه گواه بود. در این پژوهش جامعه آماری تمام دانش آموزان پسر کلاس پنجم ابتدایی شهرستان شهرضا در سال تحصیلی 1400-1399 بودند که که در مجموع تعداد 40 دانش آموز با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه 20 نفری آزمایش و گواه جایگزین شدند. گروه آزمایش تحت 10 جلسه آموزش مبتنی بر کارکردهای اجرایی قرار گرفت؛ درحالی که گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. فرایند جمع آوری داده ها در مرحله پیش آزمون و پس آزمون با مقیاس سنجش حافظه کاری دانیمن وکارپنتر (1980) و پرسشنامه نشاط ذهنی ریان و فردریک (1997) برای همه شرکت کنندگان در دو گروه انجام گرفت. داده های گردآوری شده با روش تحلیل کواریانس مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش مبتنی بر کارکردهای اجرایی باعث افزایش حافظه کاری و نشاط ذهنی دانش آموزان گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه در پس آزمون شده است (05/0> P). بنابراین بسته آموزشی مبتنی بر کارکردهای اجرایی می تواند برای افزایش حافظه کاری و نشاط ذهنی دانش آموزان در مدارس و مراکز آموزشی مورد استفاده قرار گیرد.

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی بسته آموزشی کارکردهای اجرایی بر ارتقای سطوح همدلی در کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی انجام شد. روش پژوهش، نیمه آزمایشی با پیش آزمون پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه ی پژوهش شامل تمامی کودکان 6 تا 8 ساله ی تبریزی بودند که از بین آنها 30 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15) و کنترل (15) قرار گرفتند. سپس پرسشنامه همدلی شناختی و عاطفی گریفیت(GEM) توسط والدین هر دو گروه تکمیل گردید. پس از اجرای پیش آزمون، گروه آزمایش تحت آموزش برنامه کارکردهای اجرایی قرار گرفت، این برنامه توسط پژوهشگران طراحی شد که شامل 24 جلسه بود که در آن 4 مهارت(حافظه کاری، بازداری، انعطاف پذیری و توجه) آموزش داده می شد، در این مرحله کودکان گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند و دوباره پس آزمون اجرا شد و داده های به دست آمده از پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از روش تحلیل کواریانس مورد تحلیل قرار گرفتند. اطلاعات به دست آمده نشان دهنده ی تفاوت معنی داری بین دو گروه کنترل و آزمون در نمرات متغیر پس آزمون همدلی بعد از تعدیل تأثیر پیش آزمون همدلی می باشد (P<01). بر اساس این پژوهش می توان مطرح کرد که با ارتقاء کارکردهای اجرایی می توان سطوح همدلی را افزایش داد.

هدف: هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش کارکردهای اجرایی داغ و سرد بر رفتارهای درونی سازی و برونی سازی شده در کودکان بیش فعال بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پژوهش پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه همراه با دوره پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانش آموزان مقطع ابتدایی (پایه اول، دوم و سوم) دارای اختلال کاستی توجه/ بیش فعالی در سال تحصیلی 1400-1399 بود که به مراکز مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران مراجعه نمودند که از بین آن ها، تعداد 30 نفر از کودکان بیش فعال با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (15 نفر) قرار گرفتند. داده ها با استفاده از پرسشنامه کانرز والدین و سیاهه رفتاری کودک آخنباخ-نسخه والدین (آخنباخ،1991) به دست آمد. برنامه آموزش کارکردهای اجرایی داغ و سرد عزیزیان و همکاران (1395) در 10 جلسه 90 دقیقه ای بر روی گروه آزمایش اجرا شد اما گروه گواه در لیست انتظار باقی ماند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و نرم افزار Spss.22 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش کارکردهای اجرایی داغ و سرد بر رفتارهای درونی سازی (59/3=F، 036/0=p) و برونی سازی شده (24/9=F، 001/0>p) در کودکان بیش فعال بود. نتیجه-گیری: می توان نتیجه گرفت وزش کارکردهای اجرایی داغ و سرد بر رفتارهای درونی سازی و برونی سازی شده در کودکان بیش فعال موثر بود و می توان از این روش در جهت بهبود مشکلات کودکان بیش فعال استفاده کرد.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی توانبخشی شناختی با استفاده از نرم افزارکاپیتان لاگ در بر کارکردهای اجرایی در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس انجام شد. روش بررسی: پژوهش حاضر یک پژوهش کاربردی و از نوع نیمه آزمایشی است که در آن از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل استفاده شده است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه ی بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس در سطح شهر اصفهان در سال ۱۳۹۹ بودند که از میان آنها، ۳۴ نفر با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس معیارهای ورود به پژوهش انتخاب شدند و به طور مساوی، در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 17 نفر) قرار گرفتند. سپس در فرایند اجرا، گروه آزمایش طی ۱۶ جلسه ی ۶۰ دقیقه ای، به مدت ۴ هفته، تحت مداخله با آموزش تمرین های مبتنی بر مهارت های عصب روان شناختی در نرم افزار کاپیتان لاگ قرار گرفت و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. لازم به ذکر است که داده ها به کمک پرسشنامه کارکردهای اجرایی نجاتی (1392) جمع آوری شد و سپس، به منظور تجزیه و تحلیل آنها، از تحلیل کواریانس تک متغیره و چندمتغیره در نرم افزار SPSS-21 استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که تمرین های مبتنی بر مهارت های عصب روان شناختی در نرم افزار کاپیتان لاگ اثر معناداری بر کارکردهای اجرایی در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس داشت (0.01p<). نتیجه گیری: تمرین های مبتنی بر مهارت های عصب روان شناختی در نرم افزار کاپیتان لاگ باعث بهبود کارکردهای اجرایی در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس شد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه دوعاملی نارسایی کارکردهای اجرایی در نوجوانان انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع پژوهش های روان سنجی بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی دانش آموزان پسر 12 تا 18 ساله استان آذربایجان شرقی در سال تحصیلی 1401-1400 تشکیل می دادند که از این جامعه تعداد 1000 دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند و والدین آن ها پرسشنامه دوعاملی نارسایی کارکردهای اجرایی نوجوانان (TEXI) و مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی- ویراست دوم را تکمیل کردند که درنهایت پرسشنامه 602 والد تحلیل شد. جهت بررسی پایایی، روش همسانی درونی، آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی بین سؤالات با نمره کل به کار گرفته شد و همچنین برای سنجش روایی از تحلیل عاملی تأییدی به روش مؤلفه های اصلی و روایی ملاکی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که پرسشنامه دوعاملی نارسایی کارکردهای اجرایی از پایایی و روایی مطلوبی برخوردار است. همچنین روایی ملاکی پرسشنامه نیز تائید شد (05/0p). بنابراین، می توان نتیجه گیری کرد که پرسشنامه حاضر ابزار مناسبی برای ارزیابی نارسایی کارکردهای اجرایی در نوجوانان می باشد.

با توجه به محدودیت های پیش رو اندازه گیری مبتنی بر عملکرد کارکردهای اجرایی کودکان و نوجوانان، مقیاس های درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی به عنوان جایگزین های مناسب پیشنهاد می شوند. از این رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی - ویراست دوم در دانش آموزان 13 تا 18 سال انجام شد. در قالب یک طرح همبستگی، 300 نفر از دانش آموزان13 تا 18 سال (7/50 درصد پسر و 3/49 درصد دختر) مشغول به تحصیل در مدارس دوره متوسطه شهر تهران در مطالعه حاضر شرکت کردند. تجزیه و تحلیل یافته ها با استفاده از نرم افزار هایSPSS25 ، AMOS24 و SmartPLS 3 انجام شد. تحلیل عاملی تائیدی نشان داد که ساختار سه عاملی (شاخص های رفتاری، هیجانی و شناختی) با 9 خرده مقیاس (بازداری، خود پایشی، جابجایی، کنترل هیجانی، آغاز گری، حافظه کاری، برنامه ریزی/ سازمان دهی، پایش تکلیف و سازماندهی مواد)، مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی- ویراست دوم در دانش آموزان 13 تا 18 سال ایرانی از برازش لازم برخوردار است. همسانی درونی این مقیاس با استفاده از آلفای کرونباخ برای شاخص ها بین 87/0 تا 89/0 و برای خرده مقیاس ها نیز بین 87/0 تا 9/0 به دست آمد. همچنین پایایی بازآزمایی این مقیاس 9/0 به دست آمد. روایی همگرا برای سه شاخص تنظیم رفتاری (52/0AVE=)، تنظیم هیجانی (54/0AVE=) و تنظیم شناختی (58/0AVE=) به دست آمد. افزون بر این، پایایی ترکیبی (CR)، برای سه شاخص تنظیم رفتاری (85/0CR=)، تنظیم هیجانی (87/0CR=) و تنظیم شناختی (83/0CR=) گزارش شد. با توجه به یافته های به دست آمده می توان عنوان کرد که نسخه پارسی مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی- ویراست دوم، جهت سنجش کارکردهای اجرایی دانش آموزان 13 تا 18 سال در ایران از ویژگی های روان سنجی مناسبی برخوردار است و می تواند ابزار قابل اعتمادی در موقعیت های بالینی و پژوهشی باشد.

هدف از مطالعه حاضر بررسی تدوین مدل رضایت زناشویی براساس کارکردهای اجرایی با میانجیگری همدلی در زوجین شاغل بود. طرح پژوهش حاضر از نوع توصیفی همبستگی است. برای این منظور 500 نفر از زوجین شاغل شهر تهران با استفاده از نمونه گیری خوشه ای طبقه ای انتخاب شدند و به مقیاس کارکردهای اجرایی بارکلی، مقیاس همدلی اساسی و پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ پاسخ دادند. تحلیل داده ها با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری انجام شد. همچنین برای طبقه بندی، پردازش، تحلیل داده ها و بررسی فرضیه های پژوهش از نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده شد. ارزیابی مدل فرضی پژوهش با استفاده از شاخص های برازندگی نشان داد که مدل فرضی، با مدل اندازه گیری برازش دارد (98/0=CFI، 94/0 = NFI ،02/0 =(RMSEA. نتایج پژوهش نشان داد که کارکردهای اجرایی با واسطه گری همدلی بر رضایت زناشویی در سطح 05/0P< تاثیر معناداری دارد. کارکردهای اجرایی به طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق همدلی در رضایت زناشویی موثر است. از این رو جهت بهبود رضایت زناشویی، مداخله در کارکردهای اجرایی و همدلی در زوجین شاغل می تواند دارای اهمیت باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بین کارکردهای اجرایی مغز با هوش و خلاقیت مربیان پیش دبستانی و به روش توصیفی- همبستگی انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر مربیان مراکز پیش دبستانی آموزش و پرورش و بهزیستی شهرستان آران و بیدگل بوده که از این تعداد 97 نفر براساس جدول کرجسی و مورگان و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش عبارتند از: آزمون نرم افزاری ویسکانسین و نرم افزار استروپ (1935) برای سنجش کارکردهای اجرایی، آزمون هوش ماتریس های پیشرونده ریون (1956) و آزمون خلاقیت تورنس تصویری فرم ب (1974). تجزیه و تحلیل داده ها توسط روش های آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون با نرم افزار SPSS22 انجام شد. طبق نتایج بین مولفه های توجه، بازداری و انعطاف پذیری کارکرد اجرایی و هوش رابطه آماری معناداری دارند (0.05P<). همچنین نتایج حکایت از آن دارد که متغیرهای کارکرد اجرایی با مولفه های انعطاف پذیری، سیالی و ابتکار خلاقیت رابطه معناداری دارند (0.05P<). بنابراین بین مولفه های کارکرد اجرایی با هوشبهر و خلاقیت در مربیان پیش دبستانی همبستگی معنادار وجود دارد. نتایج مطالعه حاضر از نقش کارکرداجرایی در هوش و خلاقیت حمایت می کنند و به درک بیشتر ما در رابطه کارکردی بین هوش و خلاقیت کمک می نماید.

مقدمه: مطالعه حاضر ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس کارکردهای اجرایی بزرگسالان را مورد بررسی قرار داده است. این مقیاس کوتاه به تازگی طراحی شده، دارای 14 گویه است و تمرکز اصلی اش بر سنجش حافظه کاری و بازداری است. روش کار: شرکت کنندگان در این مطالعه شامل 250 نفر (126 نفر زن و 124 نفر مرد) از افراد بزرگسال ساکن شهر تهران بودند. میانگین سنی شرکت کنندگان در این پژوهش 09/5±76/28 سال بود. شرکت کنندگان نسخه فارسی مقیاس کارکردهای اجرایی بزرگسالان و مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی-فرم بزرگسالان را تکمیل کردند. ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی مقیاس کارکردهای اجرایی بزرگسالان با استفاده از همسانی درونی، پایایی بازآزمایی، روایی همگرا (بر اساس همبستگی با نمرات مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی-فرم بزرگسالان و روایی سازه با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری جهت ارزیابی برازش ساختار دو عاملی از نسخه انگلیسی مقیاس کارکردهای اجرایی بزرگسالان مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد که نسخه فارسی مقیاس کارکردهای اجرایی بزرگسالان دارای پایایی مطلوب (همسانی درونی بین 82/0 تا 85/0 و پایایی بازآزمایی بین 89/0 تا 90/0) و روایی همگرای مناسب از طریق همبستگی با مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی-فرم بزرگسالان در دامنه بین (63/0 تا 68/0) قرار داشت. همچنین با توجه به اعتبار سازه، مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که مدل دو عاملی بهترین مدل برازش برای مقیاس کارکردهای اجرایی بزرگسالان در زبان فارسی است. نتیجه گیری: ADEXI می تواند یک ابزار غربالگری ارزشمند جهت ارزیابی نقص در حافظه کاری و کنترل مهاری در بزرگسالان ایرانی باشد. با این حال، مشابه سایر مقیاس های رتبه بندی های کارکردهای اجرایی، مقیاس کارکردهای اجرایی بزرگسالان باید به عنوان مکمل به جای جایگزینی برای آزمون های عصب روان شناختی استفاده شود. در مجموع، نتایج پژوهش ما نشان داد که نسخه فارسی مقیاس کارکردهای اجرایی بزرگسالان ویژگی های روان سنجی رضایت بخشی را در جمعیت بزرگسال نشان می دهد و می تواند یک ابزار معتبر و قابل اعتماد جهت ارزیابی کارکردهای اجرایی باشد.

زمینه و هدف: اختلال نقص توجه/ بیش فعالی یکی از شایع ترین مشکلات رفتاری کودکان در سراسر جهان است که بر زندگی مبتلایان، والدین و جامعه تأثیر می گذارد. ویژگی اصلی این اختلال، الگوی پایدار نبود توجه و یا بیش فعالی و تکانشگری است که در مقایسه با افرادی که در همان سطح از رشد قرار دارند، علایم فراوان تر و شدیدتری دارند. روش پژوهش: هدف از پژوهش حاضر تعیین تفاوت کارکردهای اجرایی و کمک طلبی در دانش آموران مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش فعالی و دانش آموزان عادی بود. پژوهش حاضر توصیفی و از نوع علی-مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان(دختر و پسر) پایه های چهارم تا ششم دوره ابتدایی شهر یاسوج در سال تحصیلی 99 – 1398 تشکیل دادند . از بین جامعه آماری 50 نفر از دانش آموز عادی به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و 50 نفر از دانش آموز مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش فعالی به روش هدفمند (مبتنی بر هدف) انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های کمک طلبی تحصیلی ریان و پینتریچ (۱۹۹۷) و کارکردهای اجرایی بریف(2000) استفاده شد. بعد از جمع آوری و استخراج داده ها، نمرات شرکت کنندگان با استفاده از تحلیل واریانس (تک متغیره و چند متغیره) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . یافته ها : نتایج تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که بین کارکردهای اجرایی و کمک طلبی تحصیلی در دانش آموزان مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش فعالی و دانش آموزان عادی تفاوت معنادار وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد بین مؤلفه های کارکردهای اجرایی(تنظیم رفتار، فراشناختی)، مؤلفه های کمک طلبی تحصیلی(پذیرش کمک و اجتناب از کمک طلبی) بین دو گروه دانش آموزان مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش فعالی و دانش آموزان عادی تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: کودکانی که از اختلال نقص توجه/ بیش فعالی رنج می برند، در مقایسه با کودکان بهنجار اختلال بیشتری در کارکردهای اجرایی دارند و از رفتارهای کم ک طلب ی ب رای حل مسائل کمتر س ود م ی برن د. بنابراین لازم است مداخله ها و آموزش های روانشناختی در جهت بهبود و اصالح مشکلات این دانش آموزان لحاظ شود.

زمینه و هدف : در سال های اخیر شناسایی عواملی که در حفظ و ایجاد رفتارهای خوردن ناسالم موثرند، به کانونی برای انجام تحقیقات بیشتر تبدیل شده است؛ لذا این پژوهش با هدف، تبیین رفتارِ خوردن بر اساس کارکردهای اجرایی و نقش میانجیگری تنظیم هیجانی ا نجام شد. روش پژوهش : رروش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه زنان و مردان بین 30 تا 40 سال شهر تهران در سال 1400 بودند که از میان آن ها 190 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. در این پژوهش از ابزارهای رفتار خوردن (داچ، 1986)، کارکردهای اجرایی (نجاتی، 2013) و تنظیم شناختی هیجانی (گارنفسکی و کرایج، 2006) استفاده شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار Amos-V8.8 استفاده گردید. به منظور تحلیل داده های پژوهش از روش مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد . یافته ها : یافته های پژوهش نشان داد که مدل پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است. نتایج نشان داد که کارکردهای اجرایی عصبی شناختی به صورت منفی و معنادار رفتار خوردن را پیش بینی می کند. همچنین نتایج نشان داد که کارکردهای اجرایی عصبی شناختی رفتارخوردن را با میانجی گری تنظیم شناختی هیجانی به صورت مثبت و معنادار پیش بینی می کند. نتیجه گیری : بنابراین کارکردهای اجرایی و تنظیم هیجانی، نقش مهمی در پیش بینی رفتارهای خوردن افراد دارای اضافه وزن و چاقی ایفا می کند که در برنامه های پیشگیری و درمانی لازم است مد نظر قرار گیرند.