ناهید بناری

مقدمه: مهارت های شناختی- حرکتی بخش گسترده ای از زندگی انسان را تشکیل می دهد و سال های زیادی است که دانشمندان برای شناسایی عوامل تأثیرگذار بر آن ها تلاش می کنند. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی دستورالعمل های شناختی کانون توجه و آرایش تمرین بر عملکرد شناختی مردان سالمند بود. روش: پژوهش حاضر به روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و ۴ گروه آزمایشی بود. تعداد ۶۰ سالمند مرد شهر اهواز با دامنه سنی ۸۰-۶۰ سال به روش نمونه گیری داوطلبانه در سال ۱۴۰۰ انتخاب و به طور تصادفی در چهار گروه تجربی (تمرین متغیر- توجه درونی، متغیر- بیرونی، ثابت- بیرونی، ثابت- درونی) قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده هدف دارت روی دیوار بود. گروه های تحقیق ۱۰ جلسه و هر جلسه به اجرای ۳ بلوک ۱۰ کوششی پرداختند. پس آزمون ۴۸ ساعت بعد از آخرین جلسه تمرینی گرفته شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک راهه و تحلیل واریانس مرکب با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد در مرحله پس آزمون تفاوت معناداری بین گروه ها وجود دارد (F=۱۱/۴۳ ،P=۰/۰۰۱). نتایج آزمون توکی برای بررسی تفاوت ها نشان داد تفاوت معناداری بین گروه تمرین متغیر- توجه بیرونی با گروه های تمرین متغیر- توجه درونی (P=۰/۰۱۱)، تمرین ثابت- توجه بیرونی (P=۰/۰۰۱) و تمرین ثابت- توجه درونی (P=۰/۰۰۱) وجود دارد. بین سایر گروه های تحقیق تفاوتی مشاهده نشد. نتیجه گیری: براساس نتایج تحقیق، گروه تمرین متغیر- توجه بیرونی عملکرد بهتری نسبت به سایر گروه ها داشتند. با توجه به عملکرد شناختی بهتر گروه تمرین متغیر- توجه بیرونی، لذا به مربیان و متخصصان سالمند پیشنهاد می شود در طراحی های تمرینی خود از مزیت ترکیبی این دو روش استفاده نمایند.

مقدمه: سالمندی فرایندی است که باعث ایجاد تغییرات اساسی در سیستم های مختلف بدن و انحطاط آنها می گردد. چنین تغییراتی منجر به کاهش شدید در عملکردهای حرکتی و خصوصا شناختی در سالمندان می گردد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر آرایش تمرین و دستورالعمل های کانون توجه بر کارکردهای اجرایی در سالمندان بود. روش کار: روش پژوهش حاضر نیمه تجربی با طرح پیش آزمون_پس آزمون با گروه کنترل بود. تعداد 60 سالمند با دامنه سنی 60 تا 80 سال (میانگین: 23/74، انحراف معیار: 97/4) به روش نمونه گیری داوطلبانه انتخاب و به طور تصادفی در چهار گروه تجربی (تمرین متغیر+توجه بیرونی، تمرین متغیر+توجه درونی، تمرین ثابت+توجه بیرونی و تمرین ثابت+توجه درونی) قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، هدف دارت طراحی شده بر روی دیوار جهت تمرین، آزمون استروپ و آزمون مرتب کردن کارت های ویسکانسین جهت ارزیابی کارکردهای اجرایی بود. مداخله تمرینی شامل 300 کوشش پرتاب دارت در 10 جلسه (سه بلوک 10 کوششی هر جلسه) با توجه به شرایط تمرینی ثابت و متغیر، و کانون توجه درونی و بیرونی بود. داده های کارکردهای اجرایی نیز در دو مرحله پیش آزمون و پس از تمرین دارت ثبت گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که تمامی گروه های تحقیق بر بهبود کارکردهای اجرایی در سالمندان تاثیر معناداری داشتند؛ اما، از بین گروه های تحقیق گروه ترکیبی کانون توجه بیرونی+تمرین متغیر بهبود بیشتری را در خرده آزمون های استروپ و ویسکانسین سالمندان ایجاد کردند (05/0=P). نتیجه گیری: در کل می توان گفت که استفاده از دستورالعمل های کانون توجه به صورت بیرونی همراه با تمرین به صورت متغیربه عنوان یک روش سودمند کارکردهای اجرایی سالمندان توصیه می شود.