روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی

هدف این پژوهش بررسی تحولی ادراک دیداری و فرافکنی در دانش آموزان بود. 129 دانش آموز(۶۰ پسر، ۶۹ دختر) از منطقه ۲ تهران در سال تحصیلی ۱۳۹۶-۱۳۹۷، بااستفاده از روش نمونه برداری در دسترس انتخاب شدند. آزمودنی ها شامل ۴۴ نفر در مقطع پیش دبستانی، 42 دانش آموز کلاس اول و 43 دانش آموز کلاس سوم بودند. طرح پژوهش از نوع علی مقایسه ای بود و آزمودنی ها آزمون تصاویر درهم آندره ری(ری، ۱۹۴۱) و آزمون ترسیم درخت (کخ، ۱۹۴۹) را کامل کردند. سپس تحلیل واریانس تک متغیری و چندمتغیری و آزمون همبستگی پیرسون به کار گرفته شد. یافته ها نشان داد که ادراک دیداری و فرافکنی کودکان با افزایش سن و مقطع تحصیلی تحول می یابد. همچنین نتایج نشان داد که کودکان با سنین مختلف از نظر ادراک دیداری و فرافکنی با هم تفاوت دارند و عملکرد آنها با افزایش سن بهبود پیدا می کند.

هدف این پژوهش، تعیین تاثیر آموزش آگاهی واج شناختی برحافظه فعال دیداری فضایی دانش آموزان دارای اختلال بیان نوشتاری در پایه سوم ابتدایی بود. طرح پژوهش از نوع شبه تجربی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه گواه بود. 30 نفر از دانش آموزان دارای اختلال بیان نوشتاری از پایه سوم ابتدایی به شیوه هدفمند، انتخاب و با استفاده از مقیاس هوش وکسلر کودکان (وکسلر، ۲۰۰۰)، آزمون بیان نوشتاری (فلاح چای، 1384)، و آزمون حافظه فعال دیداری فضایی (کورنولدی و ویشی، 2004)، ارزیابی و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه (هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایشی در 13 جلسه آموزشی آگاهی واج شناختی شرکت کردند، اما گروه گواه فقط برنامه متداول مدرسه را دریافت نمود. حافظه دیداری فضایی تمامی دانش آموزان پس از جلسه سیزدهم و دو ماه پس از آن، مجددا ارزیابی شد. داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس و تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که تقریبا 32 درصد از تغییرات در بهبود حافظه فعال دیداری فضایی شرکت کنندگان در گروه آزمایشی، ناشی از مداخله آموزشی آگاهی واج شناختی بوده است، حتی این بهبود پس از گذشت 2 ماه، پایدار بود. می توان نتیجه گرفت که آموزش آگاهی واجی سبب ارتقاء حافظه فعال دیداری فضایی دانش آموزان با اختلال بیان نوشتاری شده است و تأثیر آن پس از گذشت دو ماه پایدار بود. بنابراین، معرفی و اجرای این برنامه در تقویت حافظه فعال دیداری فضایی دانش آموزان با اختلال بیان نوشتاری، پیشنهادمی شود.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی مداخله شناختی رفتاری متمرکز بر آموزش خانواده بر کاهش انطباق خانواده و شدت وسواس کودک بود. طرح پژوهش از نوع شبه تجربی همراه با پیش آزمون، پس آزمون و گروه گواه بود. با استفاده از مقیاس اختلال وسواس بی اختیاری یل براون کودکان (اسکاهیل و دیگران، 1997)، 20 کودک مبتلا به اختلال وسواس بی اختیاری 8 تا 12 ساله به عنوان نمونه انتخاب شدند و به تصادف در دو گروه آزمایش (10 نفر) و گواه(10 نفر) قرار گرفتند. سپس مقیاس انطباق خانواده (کالووکورسی و دیگران، 1999) و مقیاس اثر وسواس بر کودک (پیاسنتینی، برگمن، کلر و مک کراکان، 2003) اجرا شدند. سپس، کودکان و خانواده های آنها در گروه آزمایش تحت درمان 12 جلسه ای راهنمای عملی شناختی رفتاری متمرکز بر آموزش خانواده قرار گرفتند. در این بازه زمانی گروه گواه هیچ مداخله ای را دریافت نکرد. همه مقیاس ها به عنوان پس آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر مورد تحلیل قرار گدفتند. نتایج نشان داد که پس از این مداخله، انطباق خانواده، شدت وسواس و اختلال درعملکرد کودکان گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه کاهش معنادار داشت. یافته های این پژوهش با روشن ساختن نقش انطباق خانواده در شدت وسواس کودکان، منجر به کاربرد بیشتر الگوی ترکیبی درمان شناختی رفتاری و آموزش خانواده در موقعیت های بالینی خواهد شد.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر دو شیوه تعاملی و روان نمایشگری بر جهت گیری هویت در دختران نوجوانباپریشانی روان شناختی بود. طرح پژوهش  تجربی همراه با پیش آزمون، پس آزمون و گروه گواه بود. 33 دختردانش آموز (16-14 ساله) با پریشانی روان شناختی در سال تحصیلی 96-1395 با شیوه نمونه برداری هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در سه گروه برابر جایگزین شدند. مداخله ها در 10 جلسه دوساعته درمان گروهی مبتنی بر دو شیوه تعاملی و روان نمایشگری انجام شد. سپس مقیاس پریشانی روان شناختی (کسلر و دیگران، 2002) و پرسشنامه جهت گیری هویت (چیک و بریگر، 2003) اجرا شدند.نتایج آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیری و چندمتغیری نشان داد که گروه درمانی مبتنی بر شیوه های تعاملی و روان نمایشگری در کاهش پریشانی روان شناختی اثربخش است. همچنین روان نمایشگری در جهت گیری هویت شخصی و گروه درمانی تعاملی در جهت گیری هویت اجتماعی اثربخش نشان داد. در نهایت نتایج این پژوهش لزوم توجه به جهت گیری هویت و اقدامات پیشگیرانه و درمانی برای بهبود سلامت روان شناختی نوجوانان را پیش بینی کرد.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد کودک بر افزایش خودکارآمدی و بهبود رابطه مادر کودک بود. طرح پژوهش از نوع شبه تجربی همراه با پیش آزمون، پس آزمون، گروه گواه و پیگیری بود. جامعه آماری شامل تمام مادران دارای کودکان 3 تا 5 سال که به مهدکودک های تهران می رفتند، بود. از بین مادرانی که در مقیاس رابطه والد کودک (پیانتا، 1992) و خودکارآمدی والدگری (دومکا و دیگران، 1996) نمره پایینی کسب کردند، 30 نفر انتخاب شدند و به طور تصادفی در 2 گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. مادران در مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری مقیاس ها را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. بر اساس نتایج،بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد کودک منجر به افزایش چشمگیر خودکارآمدی والدگری شد. همچنین این مداخله، باعث افزایش معنادار نمره کلی مادران در مقیاس رابطه مادر کودک و حوزه نزدیکی و کاهش معنادار نمره ها در حوزه های تعارض و وابستگی شد. به نظر می رسد بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد کودک می تواند به عنوان مداخله ای اثربخش در حوزه کودک مورد استفاده قرارگیرد.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش زایشی مبتنی بر نظریه یادگیری زایشی بر بهبود خودنظم‌جویی شناختی، فراشناختی و باورهای انگیزشی دانش‌آموزان پایه هفتم بود. طرح پژوهش از نوع شبه‌تجربی همراه با پیش‌آزمون‌ـ‌پس‌آزمون و گروه گواه‌ بود. 100 دانش‌آموز با استفاده از روش نمونه‌برداری در دسترس و از میان دانش‌آموزان پایه هفتم همدان انتخاب شدند و به‌طور تصادفی به دو گروه آزمایش (۵۰ دانش‌آموز) و گروه گواه (۵۰ دانش‌آموز)نقسیم شدند.قبل و بعد از اجرای برنامه آموزش زایشی، پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری (پینـتریچ و دیگـروت،1990) اجرا شد. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکووا) استفاده شد. نتایج نشان داد برنامه آموزش زایشی قادر است 44 درصد از تغییرات خودنظم‌جویی شناختی، 32 درصد از تغییرات خودنظم‌جویی فراشناختی و 39 درصد از تغییرات باورهای انگیزشی را تبیین کند. بر اساس این یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که برنامه آموزش زایشی بر افزایش خودنظم‌جویی شناختی، فراشناختی و باورهای انگیزشی دانش‌آموزان تاثیرگذار است.

هدف این پژوهش تعیین رابطه بین کمال‌گرایی مثبت و رویدادهای منفی زندگی با سبک‌های مقابله و بهزیستی روان‌شناختی با توجه به نقش واسطه‌ای سرمایه روان‌شناختی در میان دانشجویان دانشگاه شهید چمران بود. 254 دانشجوی دختر و 253 دانشجوی پسر با روش تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند. سپس پرسشنامه سرمایه روان‌شناختی (لورنز، بیر، پوتز و هینیتز، 2016)، پرسشنامه کمال‌گرایی (تری‌ـ‌شورت، اونز، اسلاد و دیوی، 1995)، مقیاس رویدادهای استرس‌زای زندگی (هولمز و راهه، 1967)، نسخه کوتاه سیاهه مقابله با موقعیت‌های تنیدگی‌زا(اندلر و پارکر، 1990) و نسخه کوتاه مقیاس بهزیستی روان‌شناختی (ریف، 2002) اجرا شدند. یافته‌ها نشان داد که کمال‌گرایی مثبت و رویدادهای منفی زندگی، سرمایه روان‌شناختی را پیش‌بینی می‌کنند و سرمایه روان‌شناختی نیز به‌نوبه خود بهزیستی روان‌شناختی، سبک مقابله مسئله‌مدار و سبک مقابله هیجان‌مدار را پیش‌بینی می‌کند. این نتایجاهمیت سرمایه روان‌شناختی، کمال‌گرایی مثبت و رویدادهای منفی زندگیدر تبیینبهزیستی روان‌شناختی و سبک‌های مقابله دانشجویانرا برجسته ساختوهمچنین نشان داد کهکاربردهایمهمیدرزمینهاقداماتلازمبهمنظور ارتقاء بهزیستی روان‌شناختی و سبک مقابله مسئله‌مدار دردانشجویاندارد.

هدف این پژوهش بررسی نقش واسطه ای پرخاشگری واکنشی در رابطه بین حساسیت به قربانی شدن با احساس تنهایی در نوجوانان بود. 349 دانش آموز پسر مقطع راهنمائی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پژوهش شامل پرسشنامه حساسیت به عدالت، پرسشنامه پرخاشگری واکنشی کنشی و مقیاس احساس تنهایی بود. سپس سیاهه حساسیت به عدالت (بوندو و السنر، ۲۰۱۵)، پرسشنامه پرخاشگری کنشی واکنشی (رین و دیگران، ۲۰۰۶) و مقیاس احساس تنهایی(راسل، ۱۹۹۶) اجرا شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهشاز روش تحلیل مسیر و آزمون بوت استرپ استفاده شد. نتایج نشان داد که حساسیت به قربانی شدن و احساس تنهایی به ترتیب پیشایند و پیامد معنی دار پرخاشگری واکنشی هستند. به علاوه، نتایج نشان داد که پرخاشگری واکنشی در ارتباط بین حساسیت به قربانی شدن و احساس تنهایی نقش واسطه ای دارد. درنهایت، این یافته ها می تواند برای مشاوران مدارس، روانشناسان تربیتی و معلمان در کاهش مشکلات پرخاشگری نوجوانان کمک کننده باشد.