خودنظم جویی

در این پژوهش، تأثیر ایجاد تغییر در بار شناختی تکلیف و شرایط اجرای آن در عملکرد نوشتاری فراگیران زبان مطالعه شده است. بررسی رابطه بین خود نظم جویی فراگیران و تولید نوشتاری انفرادی و مشارکتی آن ها در تکالیفی متفاوت ازنظر پیچیدگی شناختی، هدف دیگر تحقیق حاضر است. 122 فراگیر زبان انگلیسی به طور تصادفی در چهار گروه تقسیم شدند و چهار نوع تکلیف ساده- انفرادی، ساده- مشارکتی، پیچیده- انفرادی و پیچیده- مشارکتی را انجام دادند. داده های جمع آوری شده با تحلیل واریانس چند متغیره و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند که شرایط انجام تکلیف باعث ایجاد تفاوت معنا داری در صحت نوشتاری فراگیران زبان شد؛ ولی پیچیدگی تکلیف تفاوت چشمگیری در اَبعاد مختلف نگارش آن ها ایجاد نکرد. فراگیرانی که تکلیف ساده را به طور مشارکتی انجام دادند، بالاترین میانگین را در صحت نوشتاری به دست آوردند. همچنین، خودنظم جویی فراگیرانی که تکلیف پیچیده را به شکل انفرادی انجام دادند، همبستگی مثبت معنا داری با صحت نوشتاری آن ها نشان داد. یافته های ما بر نیاز به توجه بیشتر به شرایط انجام تکلیف و تفاوت های فردی فراگیران در مدل ها و چارچوب های ارائه شده برای طراحی و تنظیم تکالیف، تأکید می کند.

هدف این پژوهش تدوین برنامه آموزش زایشی مبتنی بر مؤلفه های یادگیری زایشی به منظور افزایش خودنظم جویی است. بدین منظور از طریق تحلیل محتوای کیفی به شیوه استقرایی، مؤلفه های یادگیری زایشی استخراج و ترتیب و تقدم فعالیت های آموزشی مشخص و سپس با استفاده از ماتریس مضامین راهکارهایی برای بهبود خودنظم جویی استخراج شد. جامعه آماری این پژوهش برای تدوین برنامه آموزشی، شامل همه کتاب ها و مقالات پژوهشی و مروری، پایان نامه ها و منابع مرتبط با یادگیری زایشی از سال 1974 تا 2017 بود. نمونه آماری برای تعیین مؤلفه های این برنامه 47 مقاله و یک پایان نامه بود، که به صورت هدفمند انتخاب و تحلیل شد. برای رواسازی برنامه، 20 نفر از متخصصان روان شناسی تربیتی و تکنولوژی آموزشی به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج این بررسی به شناسایی 14 مقوله اصلی منجر شد، شامل: توجه، انگیزش، معلم، دانش پیشین، فرصت های یادگیری، ادراک دانش آموز، یادگیرنده فعال، زایش و خلق معنا، ارزشیابی، محتوا، تحلیل، دستورالعمل، محیط آموزشی و یادگیری مشارکتی؛ سپس، بر اساس این مقوله ها، طرح و برنامه مورد نظر با بخش های زیر تدوین شد: شناخت و تحلیل یادگیرنده، تهیه دستورالعمل، درگیرسازی یادگیرنده، فعال سازی دانش پیشین، تدوین محتوای آموزشی، ایجاد فرصت های یادگیری، تسهیل گری و تکیه گاه سازی، یادگیری مشارکتی، زایش و خلق معنا و ارزشیابی. در نهایت با استفاده از ماتریس مضامین برای هر یک از بخش ها راهکارهایی استخراج شد.

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش حالت فراشناختی و مؤلفه های آن در خودنظم جویی دانش آموزان بود. روش: پژوهش از نوع همبستگی و جامعه شامل 31263 نفر دانش آموز دبیرستانی بود. بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای، 139 دانش آموز شامل 64 پسر، 75 دختر از مناطق 2 و 6 شهر تهران انتخاب شدند و به پرسشنامه حالت فراشناختی اونیل و عابدی، 1996 و پرسشنامه خودنظم جویی پنتریچ و دی گروت، 1990 پاسخ دادند. داده ها با استفاده از رگرسیون چندگانه و تحیل واریانس چندمتغیری یک راهه تحلیل شد. یافته ها: یافته ها رابطه مثبت حالت فراشناختی و خودنظم جویی را نشان داد به گونه ای که مؤلفه های حالت فراشناختی شامل آگاهی فراشناختی، راهبرد شناختی، خودبازبینی و برنامه ریزی 57 درصد از واریانس خودنظم جویی را پیش بینی می کردند. علاوه بر این، تفاوت بین دانش آموزان دختر و پسر در مؤلفه برنامه ریزی معنادار بود و دختران وضعیت بهتری در این مؤلفه نسبت به پسران داشتند. ولی تفاوت آن ها در سایر مؤلفه های فراشناختی، معنادار نبود. نتیجه گیری: با توجه به رابطه مثبت حالت فراشناختی با خودنظم جویی، آموزش مؤلفه های حالت فراشناختی می تواند در افزایش بازبینی فراشناختی، کنترل فراشناختی و خودنظم جویی دانش آموزان مؤثر باشد و پیشرفت تحصیلی آن ها را تسهیل کند.

زمینه: تجربه ء تنیدگی، تعادلِ سازمان روانی انسان را بر هم می زند، در نتیجه فرد هیجان های ناخوشایندی را تجربه می کند که ظرفیت کم برای نظم جویی این هیجان ها منجر به بروز علائم روانی و جسمانی می شود. آیا برای کاهش سطح اضطراب این افراد باید به آنها کمک کرد تا از طریق افزایش ظرفیت روانشناختی، که فرض بر آن است به واسطه ی خودنظم جویی، قابل پرورش است، بهتر بتوانند با تجربه سخت خود کنار بیایند و کارکرد بهتری داشته باشند. هدف: هدف از این پژوهش بررسی آموزش گروهی راهبردهای سه گانه خودنظم جویی شامل آموزش خودشناسی انسجامی، خودمهارگری و شفقتِ خود( قربانی و همکاران، 2012؛ نف، 2009) بر پیامدهای مخرب جسمانی و هیجانی ناشی از تنیدگی، شامل علائم جسمانی، هیجانات ناخوشایند و خود تخریب گری بود. روش: این پژوهش یک مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه پژوهش شامل مادران دارای فرزند مبتلا به سرطان مراجعه کننده به بیمارستان نمازی و درمانگاه امام رضا در شهر شیراز در سال 1396 بود. از بین 245 مادر که مقیاس تنیدگی ادراک شده (کوهن و همکاران، 1983)، چک لیست علائم بدنی (بارتون، 1995)، مقیاس هیجان های ناخوشایند (لیری و همکاران، 2007)، و مقیاس خودتخریب گری مزمن (کلی و همکاران، 1985) را کامل کرده بودند، 30 مادر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و در سه گروه همتا شده شامل گروه آزمایش، گروه گواه و گروه لیست انتظار گمارده شدند. داده ها در دو سطح توصیفی و استنباطی (تحلیل کوواریانس چندمتغیری) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد که آموزش گروهی خودنظم جویی منجر به کاهش معنادار میانگین نمرات علائم جسمانی، هیجانات ناخوشایند و خود تخریب گری گروه آزمایش در پس آزمون نسبت به گروه گواه و لیست انتظار پس از کنترل نمرات پیش آزمون شد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج، آموزش گروهی راهبردهای سه گانه خودنظم جویی شامل خودشناسی انسجامی، خودمهارگری و شفقتِ خود می تواند ظرفیت روانی افراد درگیر با تنیدگی های مزمن را برای کنار آمدن سازگارانه با تنیدگی افزایش دهد و از این طریق پیامدهای مخرب تنیدگی را در آنها کاهش دهد.

زمینه: مطالعات زیادی به رابطه مستقیم خود نظم جویی هیجانی، حمایت اجتماعی ادراک شده و باورهای فراشناختی با رفتارهای اعتیادآور پرداخته اند، اما در زمینه رابطه غیرمستقیم حمایت اجتماعی ادراک شده و باورهای فراشناختی با اعتیاد به بازی های ویدئویی-رایانه ای با میانجی گری خود نظم جویی هیجانی پژوهشی صورت نگرفته است. بنابراین، مسئله این است که آیا خود نظم جویی هیجانی می تواند در این رابطه نقش میانجی داشته باشد؟ هدف: این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی خودنظم جویی هیجانی در رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک شده و باورهای فراشناختی با اعتیاد به بازی های ویدئویی-رایانه ای در دانش آموزان پسر انجام شد. روش: این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان (نوجوانان) پسر متوسطه دوره اول تهران در سال 98- 1397 بودند. حجم نمونه شامل 405 دانش آموز بود که از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه های مقیاس اعتیاد به بازی های ویدئویی-رایانه ای (آنیوتاورن، 2008)، خودنظم جویی هیجانی (گارنفسکی و همکاران، 2001)، حمایت اجتماعی ادراک شده (زیمت و همکاران، 1988) و باورهای فراشناختی (ولز و کارترایت-هاتون، 2004) جمع آوری شدند. داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون، رگرسیون و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته های تحقیق نشان دادند که حمایت اجتماعی ادراک شده و باور مثبت درباره نگرانی بر خودنظم جویی هیجانی و اعتیاد به بازی های ویدیوئی – رایانه ای و از سوی دیگر خودنظم جویی هیجانی بر اعتیاد به بازی های ویدیوئی – رایانه ای تأثیرگذار است(01/0 p< ). نتیجه گیری: افرادی که از میزان حمایت اجتماعی ادراک شده و باور مثبت درباره نگرانی بیشتری برخوردارند، میزان خودنظم جویی هیجانی در آنها افزایش یافته ودر نتیجه میزان اعتیاد در آنها کاهش می یابد.

زمینه : بازخورد مثبت به مدرسه، محتوای درسی و رفتارهای معلم، باعث ایجاد انگیزش یادگیری در دانش آموزان می شود. یادگیرندگان خودنظم جو به واسطه خود آگاهی از فرآیندهای فکری خود و دانستن چگونگی استفاده از راهبردهای یادگیری، دارای این بازخورد مثبت هستند. از این رو مسئله پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش خودنظم جویی در دانش آموزان دارای بازخورد پایین به مدرسه بوده است. هدف: این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی خودنظم جویی در افزایش بازخورد نسبت به مدرسه در دانش آموزانِ پایه یازدهم انجام گرفت. روش: روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. نمونه پژوهش 88 دانش آموز (44 دختر و 44 پسر) پایه یازدهمِ دارای نمراتِ بازخورد نسبت به مدرسه پایین بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه بازخورد نسبت به مدرسه مککوچ و سیگل (2003) بود. و برای تجزیه تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس تک متغیری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان دهنده افزایشِ معنادار بازخورد نسبت به مدرسه در دانش آموزان دختر و پسرِ گروه آزمایشی بود ( 0/01 P< ). نتیجه گیری: بدین معنی که کسب توانش های خود نظم جویی باعث شده دانش آموزان در مقایسه با قبل، عملکرد بهتری در یادگیری از خود نشان دهند، که این مهم، افزایشِ بازخورد مثبت به مدرسه را به دنبال داشت.

این پژوهش با هدف ترکیب پژوهش های انجام شده در قلمرو اثربخشی راهبردهای یادگیری خودنظم جویی بر اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان انجام شد. جامعه آماری دربرگیرنده پژوهش های مرتبط با موضوع است که در بین سال های 1370 تا 1396 در ایران منتشر شده بود. از میان یافته های کمّی، 21 پژوهش برگزیده شد و با استفاده از روش فراتحلیل، 48 اندازه اثر با توجه به ملاک های تعریف شده ورود وخروج به دست آمد. یافته ها نشان داد که میانگین اندازه اثر کلی پژوهش های مورد بررسی برای مدل اثرات ثابت 78/0- و برای اثرات تصادفی 85/0- است که هر دو در سطح 001/0 معنادار بود. با توجه به ناهمگونی اندازه های اثر، جنس، روش پژوهش و نوع آموزش به عنوان متغیرهای تعدیل کننده بررسی شدند. نتایج t مستقل نشان داد که اندازه اثر رابطه راهبردهای یادگیری خودنظم جویی با اهمال کاری تحصیلی دختران و پسران تفاوت معناداری وجود ندارد، اما اندازه های اثرهای پژوهش های تجربی به طور معناداری بیشتر از پژوهش های همبستگی است. همچنین اندازه اثر مربوط به راهبردهای فراشناختی بیشتر از راهبردهای شناختی و مدیریت منابع به دست آمده است. بر پایه اندازه اثرهای به دست آمده می توان دریافت که آموزش راهبردهای یادگیری خودنظم جویی تأثیر چشمگیری در کاهش اهمال کاری دانش آموزان دارد.

هدف این پژوهش بررسی نقش واسطه ای خودنظم جویی تحصیلی در رابطه بین امید به تحصیل و تحصیل گریزی بود. شرکت کنندگان پژوهش 265 نفر از دانش آموزان (170 دختر، 95 پسر) مقطع متوسطه دوم بودند که با روش نمونه برداری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به مقیاس امید به تحصیل (خرمائی و کمری، 1396)، پرسشنامه خودنظم جویی تحصیلی (بوفارد، بویس ورت، وزیو و لاروچه، 1995) و پرسشنامه تحصیل گریزی (خرمائی و صالح اردستانی، 1395) پاسخ دادند. به منظور پاسخگویی به فرضیه های پژوهش از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که امید به تحصیل، هم به صورت مستقیم و هم به طور غیر مستقیم و از طریق خودنظم جویی تحصیلی بر تحصیل گریزی اثر منفی دارد. در مجموع، یافته های این پژوهش بیانگر اهمیت توجه به نقش امید به تحصیل و خودنظم جویی تحصیلی در کاهش تحصیل گریزی دانش آموزان است.

هدف این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش زایشی مبتنی بر نظریه یادگیری زایشی بر بهبود خودنظم‌جویی شناختی، فراشناختی و باورهای انگیزشی دانش‌آموزان پایه هفتم بود. طرح پژوهش از نوع شبه‌تجربی همراه با پیش‌آزمون‌ـ‌پس‌آزمون و گروه گواه‌ بود. 100 دانش‌آموز با استفاده از روش نمونه‌برداری در دسترس و از میان دانش‌آموزان پایه هفتم همدان انتخاب شدند و به‌طور تصادفی به دو گروه آزمایش (۵۰ دانش‌آموز) و گروه گواه (۵۰ دانش‌آموز)نقسیم شدند.قبل و بعد از اجرای برنامه آموزش زایشی، پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری (پینـتریچ و دیگـروت،1990) اجرا شد. برای تحلیل داده‌ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکووا) استفاده شد. نتایج نشان داد برنامه آموزش زایشی قادر است 44 درصد از تغییرات خودنظم‌جویی شناختی، 32 درصد از تغییرات خودنظم‌جویی فراشناختی و 39 درصد از تغییرات باورهای انگیزشی را تبیین کند. بر اساس این یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت که برنامه آموزش زایشی بر افزایش خودنظم‌جویی شناختی، فراشناختی و باورهای انگیزشی دانش‌آموزان تاثیرگذار است.

زمینه: با مطالعه پژوهش های انجام شده درباره اعتیاد به بازی های ویدئویی - رایانه ای، از یک سو، مشخص شد که تمامی متغیرهای مطرح شده در این پژوهش، یکجا مورد بررسی قرار نگرفته اند. از سوی دیگر، در این مطالعات به رابطه علی متغیر مستقل با وابسته پرداخته شده و مکانیسمی که از طریق آن متغیر مستقل بر وابسته تأثیرگذار بوده، مورد بررسی قرار نگرفته است. بنابراین، سؤال این است که آیا هیجان خواهی می تواند در این رابطه نقش میانجی داشته باشد؟ هدف: هدف مطالعه حاضر بررسی نقش میانجی هیجان خواهی در رابطه بین خودنظم جویی هیجانی و هویت سردرگم با اعتیاد به بازی های ویدئویی - رایانه ای در دانش آموزان پسر بود روش: این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر متوسطه دوره اول تهران در سال 98- 1397 بوده و حجم نمونه شامل 405 دانش آموز می باشد که از طریق نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه های مقیاس اعتیاد به بازی های ویدئویی – رایانه ای (آنیوتاورن، 2008)، خودنظم جویی هیجانی (گارنفسکی و همکاران، 2001)، هویت سردرگم (برونسکی، 1989) و هیجان خواهی (آرنت، 1992) به دست آمده و با استفاده از همبستگی پیرسون، رگرسیون و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته های تحقیق نشان دادند که خودنظم جویی هیجانی و هویت سردرگم از یک سو، بر هیجان خواهی و از سوی دیگر، بر اعتیاد به بازی های ویدئویی – رایانه ای تأثیرگذار هستند. همچنین، هیجان خواهی بر اعتیاد به بازی های ویدئویی – رایانه ای تأثیر دارد (0/01 p˂ ). نتیجه گیری: افرادی که از خودنظم جویی هیجانی بیشتری برخوردارند و همچنین افرادی که از هویت سردرگم کمتری برخوردارند، میزان هیجان خواهی در آنها کاهش یافته و در نتیجه میزان اعتیاد به بازی های ویدئویی – رایانه ای در این افراد کاهش می یابد.

زمینه: یکی از موضوعاتی که در سال های اخیر توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است، ناتوانی های یادگیری ویژه در دانش آموزان است. پژوهش حاضر درصدد است ضمن تدوین برنامه آموزشی والد – فرزند که محتویات آن برگرفته از سند تحول بنیادین است، اثربخشی این برنامه را بر سطح خودنظم جویی، خودکارآمدی و حرمت خود دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه که همواره در این عوامل دچار ضعف هستند، بررسی کند. هدف: پژوهش حاضر با هدف تدوین برنامه آموزشی والد – فرزند بر اساس تربیت تمام ساحتی سند تحول بنیادین و بررسی اثربخشی آن بر عزت نفس، خودکارآمدی و خودتنظیمی دانش آموزان دچار اختلال یادگیری ویژه انجام شد. روش: این پژوهش بر مبنای جستجوی داده، دارای ماهیت ترکیبی بود به طوری که به طور همزمان از دو رویکرد تحقیق کیفی و کمی استفاده شد. جامعه آماری در بخش کیفی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران و در بخش کمی والدین کلیه دانش آموزان و فرزندان دارای اختلال یادگیری شهر اسدآباد استان همدان بودند که در سال تحصیلی (1399-1400) در پایه های چهارم، پنجم، و ششم که به مراکز اختلال یادگیری مراجعه کرده بودند با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی مانند تحلیل کواریانس استفاده شد. این تحلیل ها در سطح خطای 0/05 و با کمک نرم افزار SPSS نسخه 24 انجام شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که آموزش برنامه تدوین شده والد - فرزندی بر اساس تربیت تمام ساحتی سند تحول بنیادین بر بهبود خودکارآمدی دانش آموزان با اندازه اثر (0/827)، بر بهبود خودنظم جویی دانش آموزان با اندازه اثر (771/0) و بر بهبود حرمت خود (عزت نفس) دانش آموزان با اندازه اثر (0/702) تأثیرگذار است نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد آموزش برنامه آموزشی والد - فرزندی تدوین شده بر اساس سیستم تربیتی تمام ساحتی سند تحول بنیادین به والدین کودکان دچار اختلال یادگیری ویژه، باعث افزایش آگاهی و توانایی افراد در برخورد مناسب با کودکان دچار اختلال ودر نتیجه ارتقاء حرمت نفس و افزایش خودکارآمدی و خودنظم جویی دانش آموزان دچار اختلال یادگیری ویژه می شود.

در منابع روایی با مفاهیمی مواجه می شویم که با اضافه شدن به واژه نفس، القاکننده کارکردهای نفس در حوزه های مهار، تنظیم، نظارت، نگهداری، و تغییر خود هستند. هدف پژوهش حاضر تحلیل مفاهیم مضاف نفس در روایات و تبیین سازه خودنظم جویی با روش پژوهش مفهومی- محتوایی است. یافته ها نشان داده که خود در منابع اسلامی انسان به اعتبار عامل تشخّص بخش غیرمادّی بوده و خودنظم جویی با تحلیل مفاهیم مضاف به «خود» (هفده مفهوم) و مفاهیم تحقق دهنده (دو مفهوم) قابل تبیین است. عام ترین مضاف های نفس اصلاح النفس و تزکیهالنفس است که توسط دو برنامه فرایندیِ مجاهدهالنفس و ریاضهالنفس پیگیری شده، و با ابزار نظارهالنفس، کفّ النفس، و ضبط النفس قابل دست یابی است. سازوکار تحقق، تمام مفاهیم مذکور به واسطه سه مفهومِ هسته ای «شناخت»، «مهار»، و «انگیزه متعالی» است که از تحلیل دو مفهوم عقل و تقوا به دست می آید.