فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۸۱ تا ۲۰۰ مورد از کل ۲٬۱۸۶ مورد.
تأثیر فرهنگ بر زیبایی شناسی در تاریخ هنرهای صناعی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
فهم ما از زیبایی ریشه های فرهنگی دارد. فرهنگ و بازنمودهای فرهنگی، ملاک های زیبایی را برای ما درطولِ تاریخ تبیین و تعریف می کند. بخش مهمی از ادراک زیبایی یعنی ادراک معنا، نشان ها و نمادها علاه بر آن که در زیبایی شناسی واجد اهمیت خاص است، مشخص کنندة خصوصیات و چگونگی ارتباط مردم با هنرهای صناعی نیز هست. هنرهای صناعی بخشی یکپارچه از میراث فرهنگی به شمار می روند و در بررسی زیبایی شناسانه میراث فرهنگی در هنرهای صناعی همواره یک طرف رابطه را مردم تشکیل می دهند. در اینجا سؤال اصلی این است که مردم در ارتباط با هنرهای فرهنگی، زیبایی را چگونه ارزیابی می کنند یا چگونه هنری را زیبا می دانند؟ متغیرهای تأثیرگذار بر درک زیبایی شناسی هنرهای صناعی از دیدگاه مخاطب چیست؟ هنرهای صناعی بخش جدایی ناپذیر زندگی روزمره اند و به زندگی و محیط فردی و اجتماعی شکل می دهند. مفهوم لذت ناشی از زیبایی در انسان سنتی از راه استفاده و کاربرد هنرهای صناعی در زندگی پدید می آمده است و ما نمی توانیم این لذت را با لذت ناشی از هنر جدید مقایسه کرده و در یک عرض قرار دهیم. آثار هنری جدید که در امتداد سنت هنری گذشته تولید می شوند با یادآوری حس لذت از وجود خاطره زمانی و مکانی گذشته، معنا می یابند. ولی در بسیاری از موارد این یادآوری ها به علت قطع در تکرار و استمرار، نیاز به تعلیل سازی دارد. در این پژوهش سعی است به معیارهای فرهنگی مشترک برای لمس و درک زیبایی در هنرهای صناعی ایران پرداخته شود و این هدف، با توجه به تعریف فرهنگ و کارکردهای زیبایی شناسی هنرهای صناعی دست یافتنی است. شده
مطالعه تزئینات گچبری محراب های دوره سلجوقی مسجد ملک کرمان از دیدگاه هنر اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
محراب به عنوان عنصری ارزشی در بناهای مذهبی، همواره کانون توجهات هنرهای تزیینی هنرمندان بوده است. هنرمندان در هر برهه از دوران اسلامی، بهترین عناصر تزئینی (گچبری، آجرکاری، حجاری، کاشیکاری) را برای ساختن و تزئین محراب ها با نهایت دقت به کار برده اند. در طبقه دوم مسجد ملک کرمان، چهار محراب مربوط به نیمه دوم سدة پنجم هجری وجود داشته که بقایایی از سه محراب گچبری آن باقی مانده است. محراب های مذکور از نظر اندازه و ابعاد، تقریباً در یک اندازه ساخته شده اند و با توجه به این که در رابطه با آن ها و اهمیت هنر گچبری شان تاکنون پژوهش مستقلی صورت نگرفته، مطالعه در این خصوص امری ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر، نخستین تلاشی است که در این زمینه، با هدف بررسی نقش های گچبری محراب ها و سبک هنری به کار رفته در آن ها صورت می گیرد. نتایج پژوهش نشان می دهد که شیوه گچبری این محراب ها به هم شباهت بسیار دارند و فقط از نظر نوع نقش با هم اختلافات جزئی دارند. تزئینات گچبری شامل گل و برگ های اسلیمی، نقش های اسلیمیِ دهن اژدری، نقش های هندسی و خطوط کوفی مُعَقد و مُشجر است. نقش های اسلیمی و کتیبه های به کار رفته در محراب ها برخلاف سبک های دوره های قبل، دارای نوآوری هایی است که آن ها را به لحاظ سبک هنری، ممتاز و برجسته می سازد.
باستان شناسی اجتماعی
حوزه‌های تخصصی:
سیر تحول و تکامل خط فارسی دری
حوزه‌های تخصصی:
ساختار اجتماعی جوامع سکایی با نگرش به شیوه های تدفین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
با گسترش باستان شناسی جدید از دهه 1960 م .به بعد، تفسیر و تحلیل نظری یافته های باستان شناسی مورد توجه باستان شناسان « نوگرا» قرار گرفت .باستان شناسی جدیدبابهره گیری از آموزه های رشته های علمی دیگر،نظیر علوم اجتماعی، علوم اقتصادی و علوم سیاسی، پا از حوزه توصیف صرف داده های فرهنگی فراتر گذاشته و به تشریح جنبه های «غیر ملموس»زندگی بشر پرداخته است.دراین میان، آثار باقی مانده از «شیوه های تدفین» از اهمیت ویژه ای برخوردار است.شیوه تدفین،معماری تدفینی و اشیای تدفینی در شناخت سازمان اجتماعی جوامع انسانی نقش بسزایی ایفا کنند.کورگان های سکایی چه از لحاظ سبک معماری و چه از نظر دارا بودن اشیای تدفینی ،انعکاس دهنده سازمان اجتماعی ، باورهای اعتقادی و نظام سیاسی جوامع سکایی است.در این مقاله سعی شده با توصیف و تحلیل شماری از گورتپه های سکایی، با رویکرد باستان شناسی اجتماعی به مطالعه زوایایی از ساختار اجتماعی و سیاسی سکاها پرداخته شود.
بررسی تحولات فرهنگی اسماعیلیان نزاری از دعوت تا سلطنت(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
اسماعیلیان نزاری بیش از دو قرن (483-654 ﻫ / 1090 - 1256م)، فرمانروایان قلاع الموت در ایران بودند. آنان در این مدت به تبلیغ و نشر عقاید خود پرداختند. هدف آنان مبارزه با خلافت عباسی و اخراج ترکان از ایران بود؛ با وجود همه این کوشش ها، اسماعیلیان نزاری با تاثیرپذیری از تحولات دنیای پیرامون، از آرمان گرایی به واقع گرایی رسیدند. در قرن ششم هجری (دوازدهم میلادی) و در پی تبلیغات خلفای عباسی بغداد و فتوای فقها، اسماعیلیان در شهرها قتل عام و به کوهستان پناهنده شدند و به مدت نیم قرن نتوانستند به انتشار آثار و عقاید خویش بپردازند. آنان در قرن هفتم هجری، با حمله مغول به جهان اسلام مواجه شدند. این حمله رشد عرفان و سقوط بغداد را در پی داشت. تهاجم مغولان و گسیل علما به قلمرو اسماعیلیان رشد نهایی اندیشه های فلسفی در میان آنان را به دنبال داشت. تحولات سیاسی دنیای اسلام، اسماعیلیان را به واقعیت پذیری نزدیک کرد. و آنان را از آرمانِ حاکمیت امام اسماعیلی بر جهان اسلام به دیدگاهی واقع گرایانه سوق داد به طوری که حکومت و نظام سلطنتی تشکیل دادند و به مراوده با سایر حکومت ها پرداختند. در این مقاله به بررسی تحولات فرهنگی اسماعیلیان نزاری پرداخته ایم.
نقش خاندان نوبخت در پیوند بخشیدن به اندیشه ایرانی و شیعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
خاندان نوبخت یکی از خاندان های دانش دوست ایرانی (از خطه خوزستان فعلی) بودند که در عصر اول عباسی تلاش زیادی در راه احیای فرهنگ ایران باستان و پیوند اندیشه های ایرانی با اندیشه های شیعه از خود نشان دادند. اگر چه با ورود اسلام به ایران ساختار طبقات اجتماعی، آن گونه که در سابق بود، در هم ریخت؛ اما بعضی از خاندان های دانش پژوه مانند خاندان نوبخت، با استخدام در کادر اداری و دیوانی، ضمن این که موقعیت سابق خود را حفظ کردند؛ حافظ و ترویج دهندة بسیاری از آداب و سنت های اصیل نیاکان خود در بین مسلمین شدند. خاندان نوبخت جدا از اینکه با ترجمة کتب پهلوی در انتقال و پیوند فرهنگ ایرانی به عالم اسلام نقش داشتند، همانند دیگر دبیران ایرانی عهد عباسی در مسائلی همچون آسمانی بودن مقام سلطنت و ارثی بودن آن در خاندان سلطنت، و مسئلة فره ایزدی، بین اندیشة ایرانی و اندیشة شیعی پیوند و تطبیق قابل تأملی ایجاد کردند. مقالة حاضر با استناد به منابع به دنبال شرح و بسط و تحلیل موارد فوق می باشد.
گردونه خورشید یا گردونه مهر
حوزه‌های تخصصی:
مسجد - مدرسه فیلسوف الدوله(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه‌های تخصصی:
ریشه های تاریخی شکل گیری روشنفکران در ایران
حوزه‌های تخصصی:
در ایران، روشنفکران در جامعه ی معاصر واجد اهمیت فراوانی هستند. مطالعه ی ریشه های تاریخی و اجتماعی شکل گیری این گروه اجتماعی جدید و در عین حال تأثیرگذار از جمله موضوعات و مسائلی است که پیش روی محققان قرار دارد. یکی از دلایل اهمیت و توجه گسترده به این مقوله، ناشی از رسالتی است که روشنفکران برای خود قائل بوده اند؛ همین طور برخاسته از جایگاه آنان در تحولات تاریخی ایران معاصر است. بنابراین، ریشه یابی خاستگاه های تاریخی، مفهومی، و اجتماعی روشنفکران ایرانی در شناخت جایگاه آنان در جامعه و تاریخ معاصر ایران گام مهمی تلقی می شود. در این مقاله، بررسی موضوع روشنفکران ایرانی، با تکیه بر تحولات گسترده و همه جانبه ی اوایل قرن نوزدهم در جامعه ی ایران عصر قاجار، که پیامد گریزناپذیر برخورد ایران با دنیای جدید بود، صورت می پذیرد. در واقع، این تغییرات و تحولات چند بعدی بود که، سرانجام، زمینه های شکل گیری گروه روشنفکران را فراهم ساخت.
جایگاه و اهمیت کتاب و کتابخانه در عصر آل بویه و نقش آن در تولید علم و دانش(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
معمولاً در منابع و متون تاریخی و پژوهش های جدید، از دوران آل بویه، به عنوان دوره ی شکوفایی علم و دانش و توسعه ی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران یاد می شود. مقاله ی حاضر، بخشی از این حوزه ی تاریخی، یعنی وضعیت کتاب و کتابخانه در آن دوره را مورد توجه قرار داده و به توصیف و توضیح تفصیلی آن پرداخته است. محقق همچنین سعی دارد به این سوالات اصلی، پاسخ دهد: نخست، آنکه دولت مردان آل بویه؛ اعم از امراء و وزراء (دربار و دیوان) چه نقش و یا چه سهمی در شکوفایی علمی به طور عام و تأسیس کتابخانه ها و تألیف یا تدوین کُتب به طور خاص داشته اند؟ این سوال در مورد دانشمندان، علما و افراد علم دوست و خیّرِ مستقل از حکومت نیز مطرح است. سوال دیگر، آن که کتابخانه های دوره ی آل بویه و کتب موجود در آن ها، چه نقشی در بسترسازی، توسعه و ارتقای علم و دانش و نیز فرهنگ و تمدن آن عصر ایفاء نموده اند؟
به نظر می رسد علاقه، همّت و حمایت قاطع و راسخ برخی رجال سیاسی، علمی، ادبی و دینی دوران آل بویه در تأسیس و ایجاد کتابخانه ها یا تألیف و تدوین کتب مختلف و نیز ایجاد زمینه ی بهره مندی خواص بلکه عموم مردم از آن ها به شکل سهل و روان، نقش بسیار مؤثری در بسط و ارتقای علم و دانش داشته است.
در این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، نقش سه عنصر مهم بر توسعه و رشد علم و فرهنگ اسلامی در دوره ی آل بویه مورد توجه و تأکید قرار گرفته است، این سه عنصر عبارتند از: فراهم آوردن امکانات علمی و رفاهی برای اهل علم و دانش در کتابخانه ها و دارالعلم ها توسط امیران و وزیران آل بویه و نیز عالمان و دانشمندان و افراد متمول و خیّر در این دوره، حضور گسترده و فعال دانشمندانِ مذاهب، ادیان، اقوام و ملت های مختلف در مکان های مذکور، و در نهایت، دسترسی سهل و آسان عموم علاقه مندان هر علمی به کُتب و منابع مورد نیاز در این کتابخانه های دولتی و شخصی و مراجعه ی روزانه ی آن ها جهت تهیه و تدوین آثار علمی.
صنعت از دیدگاه امام جعفر صادق(ع)
حوزه‌های تخصصی:
بهره گیری هوشمندانه از منابع علمی تمدن اسلامی، به ویژه توجه به متون دینی و استنتاج اصول و قواعد علمی در رشته های مختلف، می تواند در بومی سازی منابع آموزشی و کمک آموزشی راهگشا باشد. تصور عمومی و اولیه دانشجویان و اساتید بر آن است که پیشوایان دین مبین اسلام بیشتر به حوزه فقه، اخلاق، عرفان و بخش هایی از علوم عقلی محض پرداخته، و نسبت به دانش تجربی به ویژه حوزه های کاربردی آن بی توجه بوده اند.
مقاله پیش رو درصدد بیان غنای مکتب ائمه و توجه ایشان به مسائل مهم زندگی فردی و اجتماعی انسان هاست؛ ازاین رو، پس از طرح بیانات امام جعفر صادق(ع) از کتاب گران سنگ تحف العقول درباره صنعت و مصنوعات صنعتی، در حد اولیه به تشریح آن خواهیم پرداخت.
در این مقاله نشان داده می شود که حضرت با دید مثبت نسبت به صنایع و تأیید عمومی و همه جانبه بر آن، دو دسته قیود برای مصنوعات قائل اند: توجه به منع های شرعی که بخش بسیار معدودی از صنایع را دربرمی گیرد؛ و قیود اخلاقی.
بررسی مکانیسم تخریب ناشی از نمک های محلول در بناهای تاریخی
حوزه‌های تخصصی:
نمک و رطوبت در دیوارهای بناهای تاریخی می تواند مسبب آسیب های جدی گردند. حضور نمک های محلول، در خلل و فرج مصالح ساختمانی از مشکلات اصلی و عمده ی حفاظت است. حملات نمک و افزایش رطوبت تهدیدی برای مصالح ساختمانی و بناهای تاریخی، به خصوص دیوارهای باربر از جنس سنگ، خشت، آجر و ملات به حساب می آید که در وهله ی اول باعث بدمنظر شدن فضای داخلی و خارجی آنها می گردد و درصورتی که بدون درمان رها شود، ممکن است ساختار آن ها را تخریب نماید. در حقیقت تبلور، یک عارضه ی مخرب است که اغلب بر روی سطوح یا زیر لایه های سطحی ظاهر شده و عدم چسبندگی، ورقه ورقه شدن، پوسته شدن و طبله کردن را به همراه دارد. البته مصالحی که در معرض حمله ی نمک قرار گرفته است، به دلیل ساختار شیمیایی نمک های مختلف، تحت تأثیر افزایش رطوبت نیز هستند. معمولاً تمامی آب هایی که در درون مواد و مصالح بناها حضور دارد، مقدار متغیری از نمک های محلول را دارا هستند؛ اما همه ی نمک ها منجر به آسیب نمی شود و فرایند آسیب به میزان انحلال پذیری، جذب رطوبت هوا، حرکت و پویایی نمک و میزان آبگیری بلورهای آن بستگی دارد. نگهداری و مراقبت از آثار و بناهای تاریخی در برابر شوره زنی و گسترش نمک ها و تحقق حفاظت پیشگیرانه، مستلزم رفتارشناسی فیزیکی و شیمیایی نمک های مختلف است. بر همین اساس این پژوهش سعی دارد با مطالعه بر روی ساختار و منشأ نمک های شایع در بناهای تاریخی، متداول ترین تخریب های حاصل از حضور این عوامل آسیب رسان را بررسی نماید. ضرورت توجه جدی به موضوع فوق، تأثیر مستقیمی در انتخاب بهترین رویکرد در جهت مدیریت و کنترل پدیده ی شوره زنی و کاهش روند فرسایشی ناشی از نمک های محلول در آثار و بناهای تاریخی خواهد داشت.
سلطانیه
نقش عیاری در فرهنگ و تمدن ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
معرفی کتاب تاریخچه انرژی هسته ای در ایران و جهان
حوزه‌های تخصصی: