درخت حوزه‌های تخصصی

هدف این پژوهش بررسی میزان آگاهی زنان از حقوق شهروندی و عوامل مؤثر بر آن در بین زنان شاغل در شهرداری تهران است ، که به صورت استخدام رسمی یا قرارداری در این سازمان مشغول به کار هستند. دیدگاه های مختلف در رابطه با حقوق شهروندی بررسی و نظرات هابرماس، پارسونز، مارکس، ترنر به منظور چارچوب نظری انتخاب و فرضیات تحقیق که شامل وجود رابطه بین متغیرهایی چون میزان حضور در عرصه عمومی، نگرش به حقوق شهروندی، پایگاه اجتماعی، میزان استفاده از رسانه های ارتباط جمعی با میزان آگاهی از حقوق شهروندی بوده ، تدوین گردیده است. روش تحقیق، تبیینی از نوع پیمایش است و تکنیک جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری شامل کلیه زنان شاغل در شهرداری تهران است که در زمان تکمیل پرسشنامه در این سازمان حضور داشته اند. برای برآورد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد270 نفر از جامعه آماری1842نفری را انتخاب نموده ایم. روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای است. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده اند و از آزمون های کندال تای بی و گاما برای همبستگی های ترتیبی و آزمون کای اسکوئر برای سطح اسمی – ترتیبی در جداول متقاطع توافقی و همچنین تحلیل چند متغیره رگرسیونی و تکنیک تحلیل مسیر استفاده شده است. متغیر وابسته این پژوهش میزان آگاهی از حقوق شهروندی بوده، که به تفکیک به صورت آگاهی از حقوق مدنی ، آگاهی از حقوق سیاسی ، آگاهی حقوق فرهنگی ، آگاهی از حقوق اجتماعی، آگاهی از حقوق جنسیتی مورد سنجش قرار گرفته است. میانگین نمره آگاهی از حقوق شهروندی پاسخگویان برابر32/11 با انحراف معیار 726/0 است . دامنه تغییرات نمره پاسخگویان در این متغیر از 0 تا 18 به دست آمده است و در نهایت 2/35 درصد از پاسخگویان آگاهی پایینی از حقوق شهروندی داشتند، 6/45 درصد آگاهی متوسط و تنها 3/19 درصد از آگاهی بالایی برخوردار بوده اند. میزان حضور در عرصه عمومی، میزان استفاده از رسانه های جمعی، پایگاه اقتصادی اجتماعی و نگرش به حقوق شهروندی با میزان آگاهی زنان از حقوق شهروندی ارتباط معنی داری داشته اند.

در شماره پیشین مطرح شد که ارائه تعریفی جامع از خانواده ـ که همه مصادیق آن را در برگیرد ـ ممکن نیست زیرا سیر تطورات خانواده، به ویژه در دوران معاصر، آنچنان عمیق و گسترده است که میان مصادیق متعدد و متکثر آن وجه مشترک و قدر جامعی نمی‌توان یافت. از این رو، جامعه شناسان معاصر به جای ارایه تعریفی جامع، به بررسی و تعریف گونه‌های مختلف خانواده همت گمارده‌اند. این نوشتار نیز در شماره قبل، با تقسیم تطورات تاریخی خانواده به دو دوره «پیش از انقلاب صنعتی» و «پس از انقلاب صنعتی» به بررسی گونه‌های مختلف خانواده در دوران پیش از انقلاب صنعتی پرداخت. در این شماره، در ادامه بحث قبل، به بررسی و تعریف گونه‌های جدید خانواده پس از از انقلاب صنعتی و علل و عوامل بروز و ظهور آنها می‌پردازیم.

این پژوهش با هدف ارزیابی اثربخشی گروه درمانی شناختی- رفتاری بر اضطراب، افسردگی و امیدواری زنان مبتلا به سرطان سینه صورت گرفت. این پژوهش مطالعه ای شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل می باشد. به این منظور، 20 بیمار مبتلا به سرطان سینه مراجعه کننده به بیمارستان شفا اهواز در بهار 1389 به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه های اضطراب بک، افسردگی بک و امیدواری میلر بود که پیش از آغاز گروه درمانی و در پایان دوره ی درمان به وسیله ی بیماران دو گروه تکمیل شدند. گروه درمانی به گونه ای معنا دار به کاهش افسردگی، اضطراب و افزایش امیدواری بیماران گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل منجر شد، اما چنین تغییراتی در گروه کنترل مشاهده نشد. همان گونه که پژوهش های پیشین نشان دادند، جلسه های گروه درمانی شناختی- رفتاری تاثیری مثبت بر کاهش اضطراب، افسردگی و افزایش امیدواری دارند و نتایج این پژوهش ضرورت بکار گیری درمان های روان شناختی در کنار درمان های متداول دارویی برای بیماران را نشان می دهند.

در پژوهش حاضر، خلق نظریه یی مبنایی در مورد نقش جامعه پذیری دوران کودکی در شکل گیری تصور بدنی زنان مورد نظر است. تصور بدنی، ادراکات و احساساتی است که افراد در مورد بدن و ظاهر خویش دارند و دو بعد سرمایه و ارزیابی را در بر می گیرد.این پژوهش—که بر آن است تا از میان عوامل گوناگون موثر در شکل گیری تصور بدنی زنان،به نقش جامعه پذیری دوران کودکیبپردازد—به صورت کیفی، و بر پایه راه برد نظریه مبنایی انجام پذیرفته است و نمونه آن را 20 نفر از زنان 18 تا 32 ساله، که بین سال های 1386 تا 1387، در شهر شیراز، تحت عمل جراحی زیبایی بینی قرار گرفته اند، تشکیل می دهند.نتایج پژوهش، با استفاده از مصاحبه عمیق با گروه نمونه، که به صورت هدف مند انتخاب شده اند، سه الگوی رفتاری تحقیرآمیز، تفاوت جنسیتی، و تبعیض جنسیتی در خانواده را به عنوان شرایط علی معرفی می کند و جامعه پذیری جنسیتی معطوف به ظاهر رادست آورد این سه الگومی داند.

در نوشتار پیشین موضوع عفاف و گسترة آن در ابعاد مختلف مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت و اهمیت ترویج صحیح این فرهنگ در جوامع اسلامی با توجه به جامعه نگری و آثار آن در رسیدن به آرمانهای والا و ارزشمند تبیین گردید و از منظر آیات نورانی قرآن و کلمات ائمه معصومین نسبت به یک سری موضوعات مطالبی ارائه گردید. که آنها را پی می گیریم.

تحول روابط میان زن و شوهر،در دهه‌های اخیر، قابل تردید نیست. برخی، تحولات موجود را، از آن رو که به افزایش ناسازگاری‌ها و فزونی‌ طلاق انجامیده است نگران کننده ارزیابی می‌کنند و برخی آن را ناشی از تغییراتی می‌دانند که در روند توسعه‌ی اجتماعی و دستیابی به نقطه‌ی تعادل جدید، اجتناب‌ناپذیر و گاه مطلوب می‌نماید. نگاه نقادانه به این تحولات و بررسی تأثیر عوامل مؤثر بر آن، از دو جنبه حائز اهمیت است؛ هم به لحاظ تبیین مسئولیت‌های فردی زن و مرد به عنوان دو رکن پیوند خانواگی و هم به لحاظ تبیین مسئولیت نهادهای اجتماعی. دراین مقاله به آسیب شناسی مسائل زوجین می پردازیم.

تصویری که معمولاً از زن سنتی دوره قاجار در ذهن داریم،ً زنی بی‌سواد، خرافاتی، تحقیر‌شده و گرفتار در یک نظام به شدت مردسالار، پوشیده در چادر و روبند است که تنها همّ و غم زندگی‌اش شوهرداری و بچه‌داری و تنها دغدغه‌های فکری او تنظیم و بهبود روابط با هووها یا اقوام و همسایه‌هاست. ساعات روزش به پخت و پز و شست‌و‌شوی و دوخت‌و‌دوز می‌گذرد و تفریح او گپ‌زدن و غیبت‌کردن با همسایه‌ها یا شرکت در مجالس روضه است. اما آگاهی سیاسی و بالاتر از آن، مشارکت سیاسی این زنان شاید به سختی قابل باور باشد. در این مقاله برآنیم، تا تصویری صحیح از میزان فهم ودرک سیاسی زنان در دوران مشروطه ارائه دهیم.

سقط جنین در ایران غیرقانونی می باشد و زمانی مجاز است که ادامه بارداری، سلامت مادر را به خطر بیندازد یا به تولد نوزادی بیمار و یا معلول بینجامد. با این حال بسیاری از زنان با حاملگی ناخواسته برای توقف بارداری، بطور مخفیانه و عموما بصورت ناایمن اقدام به سقط جنین می نمایند. از این رو این مقاله به دلایل و نحوه اقدام به سقط جنین عمدی می پردازد. مطالعه از نوع کیفی است و داده ها از طریق مصاحبه عمیق با 50 زن که تجربه سقط جنین عمدی داشتند، در تیر و مرداد سال 1393جمع آوری شد. مصاحبه با افراد تا اشباع نظری ادامه یافت. یافته ها نشان داد دو گروه از زنان برای سقط مراجعه می کنند گروهی از زنان بدون فرزند و شامل دختران مجرد و یا زنانی هستند که در دوران عقد و نامزدی بسر می برند. گروه دوم زنان دارای فرزند می باشند. بر اساس یافته های این مطالعه، سقط جنین در فرایندی از ارزیابی هزینه – فایده و اجتناب از خطرات و آسیب های احتمالی در آینده رخ می دهد. در شرایطی نظیر - فرزندآوری خارج از عرف، اعتیاد همسر اختلافات خانوادگی، احساس ناامنی در زندگی مشترک، مشکلات مالی و اقتصادی، مشارکت کم مردان در امور خانه و بچه داری و ناسازگاری کار و فرزندآوری، - هزینه های (مادی و غیر مادی) ادامه حاملگی و تولد فرزند ناخواسته، بیشتر از هزینه های سقط جنین ارزیابی می گردد و افراد سقط جنین را کنشی عقلانی و برای اجتناب از پیامدها و آسیب های احتمالی در آینده در نظر می گیرند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه رفتار باروری در خانواده های جوان ایرانی و نگرش آن ها به فرزندآوری، در میان گروهی از خانواده های جوانِ موجود در محدوده سنی 38-19سال با استفاده از نمونه گیری سهمیه ای به شیوه تصادفی از مناطق مختلف شهر قزوین انجام شد. نگرش خانواده ها به فرزندآوری، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته و تحلیل عوامل موجود در چهار دسته عوامل اقتصادی، فرهنگی، اعتقادی و هویّت شناختی- جسمانی گردآوری شد که بااستفاده ازضریب آلفای کرونباخ پایایی آن درحدود86% به دست آمد. داده های به دست آمده بااستفاده از آزمونT وابسته و ANOVA مشاهده شد که آزمودنی ها به فرزندآوری و تعدد فرزند، نگرش منفی داشته، بین زن و مرد از حیث نگرش به فرزندآوری درسطح معناداری05/0،تفاوت معناداری مشاهده نشد. بین تحصیلات، طبقه اقتصادی-اجتماعی و عضویت آزمودنی ها در خانواده های کم جمعیت یا پرجمعیت و نگرش آن ها به فرزندآوری، درسطح معناداری05/0،تفاوت معناداری مشاهده نشد. همچنین، مقادیر واریانس به دست آمده ازتحلیل عاملی، در این پژوهش نشان داد که عوامل اقتصادی بیش از سایر عوامل چون اعتقادی، فرهنگی و هویّت شناختی- جسمانی بر نگرش منفی خانواده های جوان به فرزندآوری تأثیرگذار بوده است.

هدف از این مطالعه، تعیین میزان شیوع خشونت خانگی علیه زنان باردار و علل مرتبط با آن در شهرهای میاندواب ، مهاباد و بناب، با استفاده از برگه ی ثبت داده ها و پرسشنامه ی بررسی خشونت خانگی می باشد. این مطالعه ای پیمایشی از نوع مقطعی است. نمونه های این پژوهش شامل 1950 زن باردار مراجعه کننده به زایشگاههای بیمارستان های شهرهای یاد شده بودند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب گردیدند. یافته های شیوع خشونت یاد شده در میاندوآب 78% ، مهاباد 4/67% و بناب 5/94%گزارش گردید. بین اعمال خشونت و متغیرهای ( بر حسب شهر) سن ازدواج زن( میاندوآب)، تعدادفرزند ( سه شهر)، وضعیت اقتصادی خانواده ( میاندواب و مهاباد )، میزان حمایت خانواده ی زن از وی (سه شهر)، سیگار کشیدن زن ( مهاباد و بناب ) ارتباطی معنی دار نشان داده شد. میزان شیوع خشونت خانگی اعمال شده بر زنان باردار در هر سه شهر به گونه ی نسبی بالا بوده که با توجه به علل مرتبط بررسی شده، لازم است با یک برنامه ریزی صحیح کاهش یابد.

این پژوهش با رویکرد شناختی ـ رفتاری، و با هدف بررسی نقش باورهای ارتباطی و مهارت های ارتباطی در پیش بینی رضایت زناشویی زوجین انجام شده است. بدین منظور، 80 زوج از ساکنین شهر تبریز انتخاب شدند. پس از ایجاد انگیزه برای مشارکت در تحقیق و کسب رضایت آگاهانه، از شرکت کننده ها خواسته شد پرسشنامه های باورهای ارتباطی (RBQ)، مهارت های ارتباطی زناشویی و رضایت زناشویی (ENRICH) را تکمیل کنند. نتایج نشان داد که مردان رضایت زناشویی بالاتری نسبت به زنان دارند. تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که مهارت-های ارتباطی و مدت ازدواج پیش بینی کننده های معنا دار رضایت زناشویی مردان هستند. هم چنین، مهارت های ارتباطی و برخی از باورهای ارتباطی از جمله باور به «کامل بودن همه چیز در روابط زناشویی»، «انجام همه کارها با کمک یکدیگر» و «رمانتیک گرایی»، به ترتیب، نقش معنا داری در پیش بینی رضایت زناشویی زنان داشتند. سهم سایر باورهای ارتباطی در پیش بینی رضایت زناشویی افراد معنا دار نبود. نتایج این تحقیق با روشن کردن نقش مهارت ها و باورهای ارتباطی در رضایت زناشویی، مؤید این است که رویکردهای رفتاری ـ شناختی با تمرکز بر آموزش مهارت-های ارتباطی برای هر یک از زوجین و اقدامات درمانی در جهت تغییر باورهای غیرمنطقی زنان، در درمان مشکلات زناشویی مؤثر خواهند بود.

هدف این تحقیق مقایسه وضعیت اعتیاد به اینترنت در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه های دولتی شهر تهران بود. جامعه آماری همه دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه های دولتی شهر تهران در سال 1390 را دربر می گرفت و نمونه تحقیق شامل 1500 نفر بود. برای انتخاب نمونه ابتدا 6 دانشگاه شامل دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی، امیرکبیر، شریف، علم و صنعت، و الزهرا از میان دانشگاه های دولتی شهر تهران به طور تصادفی انتخاب شدند. سپس از هر دانشگاه 6 دانشکده و از هر دانشکده 10 کلاس به روش تصادفی انتخاب شدند. دانشجویان این کلاس ها اعضای نمونه تحقیق را تشکیل می دادند. آزمودنی ها پرسش نامه اعتیاد به اینترنت یانگ و پرسش نامه اطلاعات جمعیت شناختی را تکمیل کردند. نتایج با روش t مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه، و آزمون شفه تجزیه و تحلیل شد. تحلیل نتایج نشان داد: ۱. دختران دانشجو بیش از پسران به اینترنت معتادند؛ ۲. دانشجویان رشته های فنی مهندسی، اعم از دختر و پسر، بیش از بقیه رشته ها به اینترنت معتادند؛ ۳. دانشجویان غیر خوابگاهی بیش از دانشجویان خوابگاهی به اینترنت معتادند؛ ۴. ۸/۹% دانشجویان معتاد (۹/۵% دختران و ۸/۳% پسران) به اینترنت و ۱۰/۸% از آن ها در معرض خطر ابتلا به اعتیاد اینترنتی اند.

اتانازی، از جمله مسائلی است که از نظر جنبه های حقوقی، اخلاقی و شرعی چالش هایی را ایجاد کرده است . اتانازی بیانگر پایان دادن به زندگی بیمار لاعلاجی توسط پزشک یا اطرافیان وی به درخواست خودش یا بدون درخواست بیمار است که هدف آن رهایی بیمار از درد و رنج طاقت فرسا می باشد. برخی از موافقان اتانازی به اراده آزاد انسان ها استناد کرده اند و این که می تواند درباره سرنوشت خودش تصمیم بگیرد. خداوند به انسان عقل و شعور و اختیار تصمیم گیری داده است، ولی این امر بدین مفهوم نیست که حیات و فوت هر انسانی به دست خودش یا دیگری باشد؛ چون در قرآن به صراحت بیان شده است که کشتن یک انسان همانند کشتن تمام بشریت است. از طرفی علاوه بر تأکید بر صبر در سختی ها، به دلیل عدم حاکمیت انسان به روح و جسم خود و حرمت شدید قتل خود (خودکشی) و قتل دیگران از نظر آیات و روایات و هم چنین از نظر عقل و اخلاقی و ضرورت جلوگیری از هرگونه سوءاستفاده به نظر می رسد اتانازی از نظر شرعی حرام است و از نظر قانونی قتل عمد می باشد. البته در برخی کشورها، اتانازی مجاز داشته است. در این مقاله با بهره مندی از روش عقیق توصیفی- تحلیلی در صدد بررسی چالش های اخلاقی، دینی، شرعی و حقوقی اتانازی حتی از منظر اسناد حقوق بشری هستیم.

زنان به دلیل ظلم هایی که در تاریخ بشر و رژیم های پیشین علیه ایشان روا داشته شده، جایگاه ویژه ای در اندیشه امام خمینی(ره) پیدا نمودند. مجموعه تالیفات و سخنرانی های ایشان در مورد زنان نشان می دهد که مسائل این قشر از مهم ترین دغدغه های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بوده است؛ تا آنجا که می توان «گفتمان امام خمینی(ره) در مورد زنان» را یکی از موضوعات اندیشه امام دانست. امور معنوی زنان در این گفتمان جایگاه ویژه ای دارد. مهم ترین اصل در تعالی معنوی زنان، این است که خود بر اساس معنویت دینی ساخته شوند و آموزه ها و منطق اسلام بر آن استوار است. این آموزه و منطق را می توان در آیینه اندیشه اندیشمند و اسلام شناس راستین، حضرت امام خمینی(ره) نگریست. ایشان بهترین و کامل ترین الگویی است که جایگاه معنوی زنان را در ساختن و پرداختن جامعه بشری تبیین نموده اند. این نوشتار بر آن است که در گفتمان امام(ره) در مورد زنان، بر دیدگاه هایی چون خودباوری زنان، معرفی الگو، حجاب ، تعلیم و تعلم، تهذیب و تقوا و انسان ساز بودن زنان تمرکز کنیم که با معنویت و نقش اجتماعی زنان ارتباط دارد.

مطالعه چگونگی توزیع قدرت در خانواده با استفاده از رهیافت کیفی نظریه مبنایی و بررسی آن از طریق اجرای کارگاه های گروه متمرکز و مصاحبه های نیمه ساختارمند با مردان متاهل، از مهم ترین اهداف این پژوهش به شمار میآید. در راستای رسیدن به این هدف، در سال 1388- 1387، کارگاه های گروه متمرکز با مشارکت مردان متاهل در چند گروه برگزار شد. ضرورت استفاده از روش تحقیق کیفی در این تحقیق، شناخت عوامل زمینه ای می باشد. تـحلیل داده های تحقیق و مدل نظری حاصل بیانگر این است که شرایط علی، هنجارهای فرهنگی و انحصار منابع مالی، منجر به ایجاد پدیده نابرابری قدرت شده است. پدیده اصلی نابرابری قدرت، تحت شرایط مداخله گر آگاهی، نگرش، خواست زنان، نوع ارتباطات عادت، نوع شغل و دیگران، منجر به توسعه دو استراتژی اصلی: الف) شیوه اعمال قدرت و ب) چگونگی تقسیم کار خانگی شد. شیوه اعمال قدرت و چگونگی تقسیم کار خانگی، استراتژیهایی بوده است که شرکتکنندگان، قدرت در خانواده را کنترل میکردند و پیامدهای این استراتژیها، عرصه های متفاوت قدرت زنان و مردان، مشارکت زنان و تبعیت برای زنان بوده است. در این مقاله مدل پارادایمی توزیع قدرت در خانواده ارائه میشود.