۱.
رسانهها و جراید در چند ماه اخیر، لایحه «حمایت از خانواده» را مورد نقد و بررسی قرار دادهاند. دفتر مطالعات و تحقیقات زنان نیز جلسه هماندیشی با موضوع «بررسی ابعاد گوناگون لایحه حمایت از خانواده»، در بهمنماه سال 1388، با حضور حجتالاسلام زیبایینژاد، مسئول دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، آقای مرادی، رئیس شعبه 24 محاکم تجدید نظر و قاضی دادگاههای خانواده و خانم علاسوند، عضو هیئت علمی دفتر مطالعات و تحقیقات زنان برگزار نمود. در این جلسه برخی پژوهشگران و فعالان حوزه مطالعات زنان حضور داشتند. گزارشی از این نشست، تقدیم خوانندگان محترم میشود.
۲.
دیوید پوپنو، استادجامعهشناسی دانشگاه راتجرز، دانشگاه ایالتی نیوجرسی در برونسویک است، وی همچنین ریاست بخش علوم رفتاری و اجتماعی دانشکده هنر و علوم را به عهده دارد. پوپنو چندین کتاب به رشتهتحریر درآورده است که از جمله آنها میتوان به آشفتگی آشیانه تغییر خانواده و انحطاط در جامعه امروزی (1988) اشاره کرد. این مقاله برگرفته از کتاب زندگی بدون پدر (1996) است.
۳.
در بینش اسلامی، خداوند زن و مرد را از یک اصل آفریده و راه رسیدن به کمال را برای هر دو قرار داده است . تفاوتهای جسمی و روحی زن و مرد هر چند موجب برتری و امتیاز یکی بر دیگری نمیشود، امّا ممکن است سبب تفاوت در تکالیف و پذیرش مسئولیّتهای فردی و اجتماعی متفاوت گردد.مقوله جنسیت و مرجعیت یکی از احکامی است که محل بحث فقهاست و این پرسش که اگر زنی دارای تمام شرایط لازم برای مرجعیت باشد، آیا صرف زن بودن او مانع از مرجعیت و حجّیت فتاوای او میشود یا نه، مورد بحث قرار میگیرد آیا فتاوای مفتی زن، حتی برای زنان دیگر نیز حجّیت ندارد؟ آیا زن به عنوان عمل به یک واجب کفائی میتواند متصدی منصب افتاء گردد؟این ها پرسش هایی هستند که در این مجال به آن ها می پردازیم.
۴.
فهیمه فرهمندپور دانشآموخته حوزه و دانشگاه است. وی لیسانس فلسفه، لیسانس و فوقلیسانس فقه و مبانی حقوق اسلامی و فوق لیسانس و دکترای تاریخ اسلام دارد. در حال حاضر عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه تهران و از فعالان در عرصه مسائل زنان است. کتابها و مقالاتی در زمینه تاریخ و بهخصوص تاریخ تشیع از او به چاپ رسیده است. گفت و گوی پیش رو بیان نظرات ایشان در مورد تکالیف سیاسی - اجتماعی زنان در مقایسه با مردان است.
۵.
تصویری که معمولاً از زن سنتی دوره قاجار در ذهن داریم،ً زنی بیسواد، خرافاتی، تحقیرشده و گرفتار در یک نظام به شدت مردسالار، پوشیده در چادر و روبند است که تنها همّ و غم زندگیاش شوهرداری و بچهداری و تنها دغدغههای فکری او تنظیم و بهبود روابط با هووها یا اقوام و همسایههاست. ساعات روزش به پخت و پز و شستوشوی و دوختودوز میگذرد و تفریح او گپزدن و غیبتکردن با همسایهها یا شرکت در مجالس روضه است. اما آگاهی سیاسی و بالاتر از آن، مشارکت سیاسی این زنان شاید به سختی قابل باور باشد. در این مقاله برآنیم، تا تصویری صحیح از میزان فهم ودرک سیاسی زنان در دوران مشروطه ارائه دهیم.
۶.
کتاب «تأثیر فمینیسم بر دختران در غرب» یکی از ده جلد کتابی است که اداره مطالعات زنان و خانواده نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها جهت تحقق نقد دینی فمینیسم عرضه کرده است. این کتاب ترجمه و تلخیص سه جلد کتاب با عناوین «ایجاد کردن دیدگاه جنسی در مورد دختران»، «مادهخوکهای شوونیست» و «بهای سنگین مادیگرایی» است. در نوشتار پیش رو گزارشی کوتاه از این کتاب را تقدیم خوانندگان عزیز می کنیم.
۷.
انقلاب اسلامی ایران در روند تکاملی خویش به یکی از بزرگترین پدیدههای سیاسی قرن بیستم تبدیل شد و معادلات سیاسی و فرهنگی جهانی را دستخوش تحول نمود، پیامهای منحصر به فردی به جهان مخابره کرد و تأثیراتی جهانی و منحصر به فرد بر جای گذاشت. مردم ما بهویژه نسل سوم که خود در کانون انقلاب زیستهاند، هرگز این وجه جهانی را آنچنانکه مسلمانان خاورمیانه و شبه قاره هند و مردم افریقا و امریکای لاتین درک کردند که با پرتوافشانی انقلاب، از خواب گران برخاستند، درک نمیکنند.اگر پیامدهای انقلاب به درستی تحلیل شود، میتوانیم با بازخوانی پیامهای اساسی انقلاب اسلامی، الگویی از مشارکت سیاسی زنانه و خانوادهگرا به جهان ارائه دهیم. در نوشتار پیش رو ضمن تحلیل جامعه شناختی از انقلاب و تاثیرات آن بر زندگی زنان، به ارائه الگویی صحیح از زن در جامعه و خانواده و مسئولیت های او می پردازیم.
۸.
زهرا آیتاللهی، پژوهشگر و مدرس مباحث زنان و مدیرگروه مطالعات زنان و خانواده پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی است. وی تحصیلاتش را در حوزه علمیه تا سطح سه به اتمام رسانده است. از او کتابهای زن، دین و سیاست، زن و خانواده، حقوق زن، برابری یا نابرابری، سن ازدواج دختران به رشته تحریر درآمده است. نوشتار پیش رو، گفت و گوی حوراء با زهرا آیتاللهی مدیرگروه مطالعات زنان نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاهها است که فمینیسم در ترازوی نقد را در تقابل تبلیغات فمینیستی به رشته تحریر درآوردیم.
۹.
دکتر ابراهیم فیاض، دانشآموخته حوزه و دانشگاه است. ایشان دروس حوزوی را تا سطح خارج فقه در قم گذرانده و تحصیلات دانشگاهی را در مقطع کارشناسی، رشته جامعهشناسی و مقطع کارشناسی ارشد، رشته مردمشناسی در دانشگاه تهران به اتمام رسانده است.دکتر فیاض، مدرک دکترای خود را در رشته فرهنگ و ارتباطات از دانشگاه امام صادق(ع) گرفته است وی همچنین عضو هئیت علمی دانشکده علوماجتماعی دانشگاه تهران بوده و کتابهای «ایران آینده به سوی الگویی مردمشناختی برای ابرقدرتی ایران» و «اصالت معنا» از نوشتههای اوست. نوشتار پیش رو گفتوگوی حوراء با دکتر ابراهیم فیاض در موضوع مشارکت سیاسی زنان در ایران است.
۱۰.
دیوید پوپنو، استادجامعهشناسی دانشگاه راتجرز، دانشگاه ایالتی نیوجرسی در برونسویک است، وی همچنین ریاست بخش علوم رفتاری و اجتماعی دانشکده هنر و علوم را به عهده دارد. پوپنو چندین کتاب به رشته تحریر درآورده است که از جمله آنها میتوان به«آشفتگی آشیانه»،«تغییر خانواده و انحطاط در جامعه امروزی» (1988) اشاره کرد. این مقاله برگرفته از کتاب زندگی بدون پدر (1996) است.