درخت حوزه‌های تخصصی

مقاله حاضر به تبیین تحولات کارکردی نقش اجتماعی زنان در جامعه شهری یزد در طی سال های 1387-1345 پرداخته است و درصدد آن است تا اثرات تغییرات اجتماعی روی تنوع کارکردهای نقش اجتماعی زنان را بشناساند. این تبیین با چهارچوبی نظری مبنی بر استفاده از نظرات «بلومر»، «هومنز»، «پارسونز»، «مرتن» در بستر نظریه تغییر اجتماعی صورت گرفته است. نویسنده در طول کار از دو روش اسنادی و میدانی استفاده کرده اند تا بتوانند حداقل یک نسل را نیز از سال 45 تا 87 به نمایش گذاشته باشند. هر چند نتایج هر دو قسمت پژوهش حاکی از پویایی زن امروز یزدی و آگاهی او از مسیر خردگرایی است و میزان تحصیلات زنان در حال بالا رفتن است اما تغییرات اجتماعی در حالی که شیوه زندگی و روابط اجتماعی آنان را تغییر داده است، مشکلات و نگرانی های بسیاری را نیز به زنان تزریق کرده است. به اعتقاد نویسندگان زن امروز یزدی به طور اجتناب ناپذیری در حال انتقال از روش زندگی سنتی به مدرن است و تصمیمات و انتخاب های او نیز متناسب با پیشرفت و تغییرات اجتماعی رشد کرده است. تغییرات نقش زن وضعیت تسلسلی خواهد داشت و از این نسل زن، نسل های پر مساله تری در آینده به وجود خواهد آمد که اگربه تغییر نقش های او توجه نشود پدیده های جدیدی را در جامعه به وجود خواهد آورد و بر ساختار بزرگ تر نهادهای اجتماعی ما تاثیرگذار خواهد بود.

سینما، رسانه ای غربی است و شهید سید مرتضی آوینی پس از سالها تلاش در این عرصه عنوان کرد؛ «سینما شاید آن چنان که هست، مسلمان نشود؛ اما شاید بتوان آن را در خدمت اسلام درآورد.» بررسی سینمای عرفانی یا به تعبیر دیگر عرفان در سینمای ایران نشان می دهد که این محصول غربی، اگر عارف شود اول از همه قائل به تناسخ می‌گردد. درویشان این سینمای عرفان‌زده کسانی هستند چون داریوش مهرجویی،‌ بیضایی، ‌عیاری یا کیارستمی. با توجه به این‌که مهرجویی در آثار خود فضایی تلفیقی از عرفان و فمینیست را پدید آورده است و قشر روشنفکر جامعه را پای سینمای خود میخکوب کرده،‌ این اثر به بررسی عرفان فمینیست‌زده در فیلم‌های داریوش مهرجویی می‌پردازد.

سلامت زنان پایه سلامت خانواده و جامعه است و فراهم سازی آن، بدون توان مندسازی خانواده ها و بهبود روابط همسران، دشوار است.پژوهش پیش رو، پژوهشی کیفی و از نوع تحلیل محتوا است، که به پردازش نقش خانواده در سلامت زنان می پردازد. نمونه گیری، به گونه یی هدف مند انجام گرفته، و داده ها نیز پس از گردآوری به وسیله مصاحبه های ضبط و دست نویس شده، به صورت دو بخش همسران و سلامت زنان، و نیز زن، خانه داری، و خانواده طبقه بندی شده اند و مورد تحلیل قرار گرفته اند.یافته ها نشان می دهد روابط همسری و خانوادگی دل خواه و نیز شناخت ارزش خانه داری، هم پای برخورداری از پشتیبانی های اجتماعی مناسب، می تواند در سلامت زنان،که نیمی از جمعیت و زیربنای خانواده ها را تشکیل می دهند، موثر باشد.

تصویری که معمولاً از زن سنتی دوره قاجار در ذهن داریم،ً زنی بی‌سواد، خرافاتی، تحقیر‌شده و گرفتار در یک نظام به شدت مردسالار، پوشیده در چادر و روبند است که تنها همّ و غم زندگی‌اش شوهرداری و بچه‌داری و تنها دغدغه‌های فکری او تنظیم و بهبود روابط با هووها یا اقوام و همسایه‌هاست. ساعات روزش به پخت و پز و شست‌و‌شوی و دوخت‌و‌دوز می‌گذرد و تفریح او گپ‌زدن و غیبت‌کردن با همسایه‌ها یا شرکت در مجالس روضه است. اما آگاهی سیاسی و بالاتر از آن، مشارکت سیاسی این زنان شاید به سختی قابل باور باشد. در این مقاله برآنیم، تا تصویری صحیح از میزان فهم ودرک سیاسی زنان در دوران مشروطه ارائه دهیم.

چنته یا آینه دان یکی از دستبافت های عشایر قشقایی فارس است که صرفاً توسط زنان بافته شده و از آن به عنوان کیسه یا خورجینی جهت حمل وسایل شخصی نظیر پول، توشه ی راه، فشنگ و... استفاده می شود. دختران و زنان عشایر از همان کودکی بافت چنته را فرا گرفته و هنگام رسیدن به سن ازدواج برای خانواده های خود چنته های مرغوب می بافند. در جامعه ی عشایری که زنان در مقام منزلتی پائین تر از مردان قرار گرفته و اصولاً هویت و شخصیت آنان به عنوان موجودی مستقل در نظر گرفته نمی شود، آنان فضایی مناسب جهت ابراز عواطف و احساسات خود ندارند. همین امر موجب گردیده که زنان قشقایی از چنته بافی به عنوان ابزاری جهت تجسم بخشیدن به آرزوها و رویاهای شاد و یا اندوهناک خود بهره جویند. می توان گفت چنته دریچه ای به سوی خلوت و تنهایی معصوم و بی آلایش زنان قشقایی است. این زنان در بیان احساسات درونی خود از نقش مایه های باستانی و زمانی از نقوش موجود در محیط زندگی خود یعنی طبیعت الهام گرفته و عشق و علاقه یا نگرانی و کینه خود را نسبت به کسانی که در کنار آن ها زندگی می کنند ابراز می دارند. لذا در این نوشتار با هدف کشف دنیای پر رمز و راز زنان قشقایی فارس در قالب چنته بافی، ابتدا به ارائه تاریخچه اجتماعی و فرهنگی ایل قشقایی پرداخته و سپس به اختصار جایگاه و موقعیت زن در این ایل مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. پس از معرفی چنته بافی و ویژگی های فنی بافت آن، تجسم و تخیل زن قشقایی به هنگام بافت چنته، دست مایه ی این پژوهش خواهد بود. روش مطالعه در این نوشتار، تاریخی و شیوه ی جمع آوری اطلاعات روش اسنادی براساس مطالعه کتابخانه ای بوده است و در بخش معرفی نمادها و مفاهیم آنان در نزد زنان قشقایی، اطلاعات کاملاً به صورت میدانی جمع آوری شده اند.

کتاب تأثیر «فمینیسم بر فرزندان» اثر «استوارت رین» و با ترجمه و تلخیص «کتایون رجبی‌راد» با سفارش نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در سال 1387 به چاپ رسیده است.این کتاب که بخش عمده آن ترجمه کتاب «خیانت به فرزند» نوشته «استوارت رین» است، نتایج و تبعات ناخوشایند به جا مانده از جریان فمینیسم را بر کودکان بررسی می‌کند. کتاب حاضر، بیشتر به مسائل کودکانی می‌پردازد که قربانی دعواهای فمینیستی شده‌اند. بر این اساس رویکرد فمینیسم، فروپاشی خانواده، آسیب نسل‌ها و گسست شیرازه‌های عاطفی- اجتماعی و اخلاقی جامعه را به دنبال داشته است. گزارشی کوتاه از این کتاب را تقدیم خوانندگان محترم می کنیم.

بررسی تلاش های سازمان ملل متحد، در دو حوزه یافزایش حقوق زنان و نگاه داری از محیط زیست، گویای اهمیت بسیار زیاد مشارکت زنان در گستره بین المللی است. نقش دهی به زنان و سازمان های غیردولتی آنان، در نگاه داری از محیط زیست و دست یابی به توسعه پایدار، اهمیتی به سزا دارد و به همین دلیل، اسناد گوناگون بین المللی، مشارکت این بازیگران را مورد شناسایی قرار داده است.پژوهش پیش رو، در پی مطالعه جای گاه زنان در بخشی از حقوق بین الملل عمومی،یعنی شاخه حقوق بین الملل محیط زیست، و خواستار نشان دادن دگرگونی های بین المللی درباره مشارکت زنان، به عنوان یکی از بازیگران مهم و حیاتی در حقوق بین الملل محیط زیست است.

پدیده جنسیت در زبان هم از سوی زبان‌شناسان فمینیسم و هم غیرفمینیسم مورد مطالعه قرار گرفته است. با این تفاوت که زبان‌شناسان فمینیست پژوهش‌های خود را بیشتر به سوی کشف فرودستی زنان در زبان، تحلیل و رویارویی با آن جهت می‌دهند. در این مقاله سعی شده است در مورد بحث‌های مختلف مطرح در مطالعات جنسیتی زبان گزارش کوتاهی تقدیم گردد.