فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۳۶۱ تا ۲٬۳۸۰ مورد از کل ۱۱٬۸۶۹ مورد.
مقررات باروطکوبی وشوره در روزگار ناصرالدین شاه (تخاقویئیل 1303)
حوزه‌های تخصصی:
یادداشتهای فرهنگی محمدعلی زینی
حوزه‌های تخصصی:
تعامل فرهنگ های ایرانی، اسلامی و ترکی در شیراز (سده هشتم و نهم قمری)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
فرهنگ و تمدن ایرانی، با ظهور اسلام در خدمت پویایی و بالندگی فرهنگ و تمدن اسلامی قرار گرفت؛ و متعاقب ورود ترکان و مغولان به حوزه تمدنی و فرهنگی ایران، مدیریت مجموعه فرهنگی نوپدید را بر عهده گرفت. هدف این مقاله، با تکیه بر روش تاریخی، شناخت نحوه تعامل فرهنگ های سه گانه در تختگاه فارس- شیراز- طی سده های هشتم و نهم قمری است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که فرهیختگان ایرانی اعم از دیوانسالار و غیر آن، در میان فرهنگ های گوناگون پیوند و تعامل برقرار کردند و با مدیریت مجموعه فرهنگی نوپدید، در شاخه های مختلف هنری از جمله تذهیب، نگارگری، و کتاب آرایی آثار بدیعی خلق نمودند. بدین ترتیب فرهنگ و تمدن ایرانی باز هم اثرگذاری خود را تداوم بخشید. آل اینجو، آل مظفر، و تیموریان در بسترسازی این حرکت نقش چشمگیری داشتند.
روحانیت بیدار
منبع:
زمانه ۱۳۸۸ شماره ۸۶ و ۸۷
حوزه‌های تخصصی:
هرچند روحانیان شیعه، پس از ماجراهای تلخ انقلاب مشروطه در هاله‌ای از سرخوردگی، افسوس و انزوا فرو رفتند، این به معنای کناره‌گیری کامل آنها از عرصه‌های سیاسی و اجتماعی نبود، چنان‌که اشخاصی چون سید حسن مدرس، آقا سید جمال و حاج‌آقا نورالله اصفهانی از همان زمان حضور رضاخان در منصب وزیر جنگ و سپس رئیس دولت، در برابر او ایستادگی کردند که در نتیجة این اقدام نهضت‌های بزرگی با حضور علما و متدینان در سراسر کشور برپا شد.
مقابله با قرارداد 1919 وثوق‌الدوله، مقابله با جمهوری رضاخانی، مقاومت در برابر خلع قاجاریه و تأسیس سلسلة پهلوی و... برهه‌های مهمی بودند که سبب خیزش سیاسی روحانیان علیه مطامع استعمار گردید.
در این میان هیئت علمیة اصفهان به ریاست حاج‌آقا نورالله اصفهانی در بسیج علما و حمایت از روحانیان مبارز تهران، مانند مدرس و آقا سید جمال، سهم بسزایی داشتند که شرح آن در مقالة پیش‌رو آمده است.
در هاله گمنامی
منبع:
زمانه ۱۳۸۸ شماره ۸۶ و ۸۷
حوزه‌های تخصصی:
آثار علمی ــ سیاسی مجتهد مبارز و آزادی‌خواه بوشهری، مرحوم سید عبدالله بلادی(ره)، را هم می‌توان از دیدگاه منابع مشروطه‌پژوهی بررسی کرد و هم ادبیات پایداری و جهادیه‌ها. هرچند این آثار تمام و کمال در دسترس نیستند و فقط به صورت پراکنده از نگاشته‌های او می‌توان بهره‌مند شد، همان گزیده‌ها و متون محدود موجود، نشان‌دهندة جدّ و جهد بلیغ وی در امور سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی است.
مجتهد بوشهری، که هرگز از مبارزه علیه استبداد و استعمار دست برنمی‌دا‌شت، در برهه‌های گوناگون تلاطم و تهاجم دست به قلم برد و لوایح و رسائلی نگاشت که در حفظ بیضة اسلام و کیان کشور مؤثر بود. جنگ‌های ایران و روس، انقلاب مشروطیت، و اشغال نظامی ایران در شهریور 1320، از جمله برهه‌هایی بودند که علما را به نگارش جهادیه و اهل فضل و ادب را به تصنیف پایداری‌نامه واداشت و در همة این برهه‌ها مرحوم آیت‌الله بلادی نیز حساس و پرتلاش به کار روشنگری ادامه داد.
با توجه به اینکه شماره حاضر مجله زمانه با محوریت مرجعیت و روحانیت شیعه فراهم آمده است، متن ذیل را که گزارشی از مقاله توانای این حوزه تاریخ معاصر در کنگره پنجاهمین سالگرد مجتهد بوشهری می‌باشد تقدیم حضور گرامیتان می‌نمائیم.
دیوانسالاران ایرانی و قوریلتای عصر ایلخانی
حوزه‌های تخصصی:
با مرگ هولاکوخان مغول در سال 663 هجری قمری ، حکومت ایلخانی در ایران بر سر مسئله انتخاب جانشین با مسائلی چند روبرو گردید. قوریلتای (شورا) که از سنت های مغولان بود در تعیین جانشین هولاکو از اهمیت ویژه ای برخوردار بود . از یک سو تضاد میان عناصر مغولی و دیوانسالاران ایرانی برای انتخاب خان مورد نظر و از سوی دیگر اعمال نظر هر یک در به کرسی نشاندن دیدگاههای خود در امر گزینش خان جدید نقش این شورا را با اهمیت تر می نمود. به قاآنی رسیدن اباقا هر چند از قبل و بنا به توصیه هولاکو صورت گرفت . لیکن در شورای انتخاب وی کمک و معاضدت خاتونها، امیران مغول و نویان ها تاثیری قاطع داشت. همچنانکه در شورای به ایلخانی رسیدن تکودار (سلطان احمد) و مسلمان شدن او نقش خاندان جوینی و کارگزاران ایرانی دیگر مشهود است . این کشمکش ها در موضوع تعیین جانشین خان در عصر ایلخانی قوریلتای را با فراز و نشیب های چندی روبرو نمود. بدین معنا که با قدرت گرفتن هر جریانی این نهاد مشورتی قدرت می یافت و یا ضعیف می شد. در دوره ارغون این نهاد کاملاً در انحصار عناصر مغولی و طرفدارانشان قرار داشت و بدیهی است تصمیمات اتخاذ شده در راستای منافع آنان رقم می خورد. اما از دوره غازان خان و به دنبال مسلمان شدن او و قطع ارتباط دولت ایلخانی با مرکزیت خان بزرگ در چین ، قوریلتای روز به روز ضعیف تر و با تلاش دیوانسالاران ایرانی تا حدودی به شکل و شمایل ایرانی در آمد بطوری که در دوره جانشینان غازان نیز به تدریج این روند ادامه یافت و عاقبت در ایران بدست فراموشی سپرده شد. در تحقیق پیش رو برآنیم تا سیر تحول تاریخی قوریلتای (مجمع مشورتی ) را در دوره ایلخانان با توجه به نقش دیوانسالاران ایرانی مورد کنکاش قرار دهیم .
خروج محمدعلی میرزا از ایران و چگونگی بازگشت او به کشور(به روایت اسناد)
حوزه‌های تخصصی:
با مرگ مظفرالدین شاه قاجار در 24 ذیقعده 1324 ق./ 18 دی 1285 ش.، ده روز پس از امضای
قانون اساسی، پسرش محمدعلی میرزا، 1 به جای او به تخت نشست. او، در زمان ولیعهدی با
مشروطه خواهان همداستان شده و سوگند وفاداری نسبت به نظام مشروطه یاد کرده و متن
قانون اساسی را امضا کرده بود. البته این، نه از آن رو بود که مشروطه را پذیرفته بود، بلکه
تنها راه رسیدن به تاج و تخت بود. کما این که در مراسم تاجگذاری نیت باطنی خود را درباب
مشروطه نشان داد و در آن مراسم، از کلیه وزیران، سفیران، نمایندگان سیاسی خارجی، علما،
اعیان و اشراف دعوت به عمل آورد، ولی از نمایندگان مجلس شورای ملی کسی در مراسم
حضور نداشت (تنها عدها ی از نمایندگان، از منزلت طبقاتی از جمله اعیان و اشراف و مالکان و
احتمالاً از شاهزادگان مدعو بودند). از همین جا بود که عدها ی از مشروطه خواهان، به دشمنی
او با مجلس پیب ردند. آغاز سلطنت محمدعلی شاه را، باید آغاز مبارزه میان مشروطه خواهان و
عوامل استبداد دانست. وی، از همان ابتدا به فکر برانداختن مجلس و مشروطه بود. او، این مفهوم
را قبول نداشت که با کسانی به عنوان نماینده مردم گفتگو کنند. در دوران پادشاهی، بارها به
مخالفت با مشروطه و مشروطه خواهان برخاست و باز، ناچار شد از درِ مسالمت و آشتی درآید.
ولی این ترفندها نهایتاً ثمری نداشت و مشروطه خواهان و مجاهدان را مصمم به کنار گذاشتن
او از تاج و تخت کرد. با فتح تهران و پناهنده شدن محمدعلی شاه به سفارت روس، سرانجام
وی از ایران خارج و به روسیه رفت. البته علاقه بی حد محمدعلی میرزا به تاج و تخت و حمایت
روس ها از او، باعث بازگشت مجددش به ایران شد. در این مقاله، در بازخوانی اسناد موجود در
آرشیو ملی ایران، مسائل مربوط به خروج وی از ایران و بازگشتنش را بررسی می کنیم.
بررسی دلایل تنزل جایگاه وزارت در دوره اول صفوی
حوزه‌های تخصصی:
وزارت به عنوان یکی از مهم ترین ارکان دیوانسالاری ایران در تمامی دوره های تاریخی کما بیش از اعتبار و جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است و بسیاری از امور مالی، اداری،قضایی و تشریفاتی کشور توسط دستگاه وزارت حل و فصل می گردید.در نیمه اول حکومت سلسله صفوی بنا به دلایلی چند از جمله قدرت مطلقه و بلامنازع شاهان صفوی،تفوق نیروهای نظامی یا اهل شمشیر برسایر طبقات اجتماعی،کشمکش بین قزلباشان و تاجیکان و ضعیف شدن سنت دیوانسالاری در عهد دوره حکومت های ترکمانان آق قویو نلو و قره قویونلو، باعث تنزل جایگاه و موقعیت وزیر شد. بعد از تثبیت پایه های حکومت صفوی وزیر بار دیگر با عنوان اعتمادالدوله به صحنه مدیریت مملکت باز گشت. بررسی دلایل تنزل جایگاه وزارت در اوایل دوره صفوی موضوع این مقاله می باشد.
تحولات جمعیتی خراسان از آغاز حملات مغول تا تأسیس حکومت ایلخانی (654 - 616 هجری - 1255 - 1216 میلادی)
حوزه‌های تخصصی:
مکتب ادبی انقلاب
منبع:
زمانه ۱۳۸۸ شماره ۷۹ و ۸۰
حوزه‌های تخصصی:
شعور ، شعر ، تعهد
منبع:
زمانه ۱۳۸۸ شماره ۷۹ و ۸۰
حوزه‌های تخصصی:
ساربان سرگردان
منبع:
زمانه ۱۳۸۸ شماره ۷۹ و ۸۰
حوزه‌های تخصصی:
کتاب دکتر و پیر به روایت ساواک
حوزه‌های تخصصی:
در این بخش برخی از اسناد ساواک در مورد شهید هاشمی‌نژاد و فعالیت‌های سیاسی و آثار فرهنگی او منتشر می‌شود. ساواک در این اسناد به درستی به تاثیر آثار قلمی این شهید بخصوص کتاب مناظره دکتر وپیر در میان نسل جوان اشاره می‌کند. بررسی اسناد نشان می‌دهد که سازمان اطلاعات و امنیت رژیم شاهنشاهی از افزایش موقعیت اجتماعی شهید هاشمی نژاد هراسان بود
نفس مطمئنه
حوزه‌های تخصصی:
سید اسدالله مدنی در سال 1293 در دهخوارگان(آذرشهر) به دنیا آمد. وی در 4 سالگی مادر و در 16 سالگی پدرش را از دست داد. در عنفوان جوانی به قم رفت تا به تحصیل علوم دینی بپردازد. اساتید او در این مرحله آیات عظام حجت کوه کمری(ره)، سید محمدتقی خوانساری و امام خمینی بودند و مدتی بعد مدنی به نجف رفت تا به تکمیل تحصیلات حوزوی خود بپردازد. در نجف اشرف از مبارزات نواب صفوی علیه کسروی حمایت و کمک‌های مالی به او برای خرید اسلحه کرد.
اندیشمند مبارز
حوزه‌های تخصصی:
محمد جواد باهنر از روحانیون اندیشمند و مبارز و نخست وزیر جمهوری اسلامی‌ایران در اوائل استقرار نظام جمهوری اسلامی بود. وی در 1312 در خانواده ای کم بضاعت و پرعائله در کرمان متولد شد. تحصیلات خود را از مکتبخانه آغاز کرد و از یازده سالگی به طلبگی در مدرسه معصومه پرداخت و به موازات آن در مدارس جدید نیز تحصیل می‌کرد. در 1332 برای ادامه تحصیل دینی به قم عزیمت کرد و مدتی نیز در حوزه نجف از درس استادان آن حوزه استفاده کرد. در قم تحصیلات دبیرستانی را نیز ادامه داد و به اخذ گواهینامه پایان تحصیلات دبیرستانی موفق شد. پس از آن در 1337 به دانشکده الهیات دانشگاه تهران راه یافت. دوره کارشناسی این دانشکده را به پایان رساند و به ادامه تحصیل در دوره دکتری همان دانشکده پرداخت. همچنین دوره کارشناسی ارشد علوم تربیتی را نیز در دانشگاه تهران با موفقیت گذراند.