درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۹٬۷۲۱ تا ۹٬۷۴۰ مورد از کل ۷۸٬۴۹۳ مورد.
۹۷۲۱.

واکاوی دلایل و پیامدهای ارتباط میان زرتشتیان ایران و جامعه بهائیت در دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۲ بهار ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 71-87

کلیدواژه‌ها: قاجار زرتشتیان بهائیّت پارسیان هند احبا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۷ تعداد دانلود : ۳۸۲
نفوذ بهائیت در میان بخشی از جامعه زرتشتیان ایران، از بزرگ ترین مشکلات پیروان این اقلیت مذهبی در دوره قاجار شمرده می شد. در این ایام، شماری از جوانان تحصیل کرده زرتشتی که متأثّر از سبک زندگی و آموزه های جامعه پارسیان هند، تمایل زیادی به انجام اصلاحات اجتماعی و دینی گسترده در میان جامعه زرتشتی ایران داشتند تحت تأثیر شعارهای اصلاح طلبانه و برابری خواهانه آیین نوظهور بهائیت قرار گرفتند و جمعیت زرتشتیان بهائی شده ایران (احبا) را تشکیل دادند. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی تحلیلی و بر پایه اسناد و مکتوبات جامعه زرتشتیان و بهائیان ایران، به واکاوی دلایل ارتباط میان پیروان این دو آیین و پیامدهای این ارتباط در میان جامعه زرتشتیان ایران بپردازد. دستاورد پژوهش حاکی از آن است که فشارهای اجتماعی ایجادشده بر روی دگراندیشان زرتشتی و حمایت های جامعه پارسیان هند و انگلستان از این افراد، باعث شد تا بخشی از زرتشتیان به آیین نوظهور بهائیت گرایش یابند؛ که این امر به وقوع درگیری های گسترده ای در میان رجال سرشناس زرتشتی در ایران انجامید.
۹۷۲۲.

موقعیت اجتماعی اهل ذمه در حکومت علی(ع) (35 - 40ه .ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال ۱۲ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 173-193

کلیدواژه‌ها: علی (ع) اهل ذمه موقعیت اجتماعی آزادی های مدنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۶ تعداد دانلود : ۴۴۹
در دوره خلافت علی(ع)، رویکرد حکومت در خصوص نحوه تعامل با شهروندان غیرمسلمان -اهل ذمه- تابعی از اصول دینی و دیدگاههای هیات حاکم در این خصوص بود. با توجه به اهمیت این دوره در تعیین شیوه ها و مواضع بعدی جامعه شیعیان در رابطه با جماعات اهل کتاب، این پرسش اصلی طرح شده که اهل ذمه در حکومت علوی از چه موقعیت اجتماعی برخوردار بوده و وضعیت آنان چه تفاوتی با ادوار خلفای پیشین دارد و علی(ع) به عنوان بنیانگذار رویه های حکمرانی مطلوب در جامعه شیعی در حکومت خویش با آنان چگونه رفتار کرده است؟ یافتههای این پژوهش که مبتنی بر روش توصیفی-تحلیلی است نشان میدهد اهل ذمه در این دوره، نسبت به دوران خلفای راشدین از آزادیهای اجتماعی و مذهبی بیشتری برخوردار و مراسمهای دینی و مذهبی خود را آزادانه اجرا و محدودیتی در این زمینه نداشتند. افزون بر این دولت علوی به مطالبات و حقوق اجتماعی آنان رسیدگی میکرده و اهل ذمه به مانند مسلمانان از وضعیت و منزلت مطلوب اجتماعی برخوردار بودهاند و تنها محدودیت اجتماعی، عدم به کارگیری آنان در اداره امور مسلمین بود و اتخاذ چنین تصمیمات و سیاستی از سوی علی(ع) مبتنی بر آموزههای قرآنی و تاسی از عمل به سیره نبوی بوده است.
۹۷۲۳.

بررسی و نقد نظریه رنجمندی انسان با تأکید بر تحلیل آیه چهارم سوره بلد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال هجدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۵ 29 - 49

کلیدواژه‌ها: رنج رنجمندی انسان کبد نعمت لذت وجود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۳ تعداد دانلود : ۳۰۸
همه انسانها تجاربی از رنج در زندگی خود دارند به همین دلیل رنج همواره یکی از دغدغههای پژوهشگران حوزه انسانی بوده است. مسئله مقاله حاضر این است که بر اساس دلایل قرآنی، عقلی و وجدانی آیا میتوان گفت انسانها اغلب یا همواره در رنج هستند. آیه چهارم سوره بلد - لقد خلقنا الانسان فی کبد - نظریه غلبه رنج در زندگی را بهظاهر تأیید میکند. این مضمون - رنج طبیعی و مستمر انسان در زندگی - توسط آیات دیگری نیز تأیید میشود. از سوی دیگر آیاتی که دائماً نعمتهای گوناگون و وسعت رحمت الهی را متذکر میشود - باتوجهبه اینکه بهرهمندی از هر نعمتی لذتی را به دنبال دارد - چهره دیگری از زندگی پیشرو میگذارد. برای جمع بین این دو دسته آیات بر اساس دلایل عقلی و نقلی، سه راهبرد پیشنهاد شده است. تفکیک بین رنجمندی و احاطه رنجها در زندگی، غلبه نعمتها بر رنجها و اصل ذومراتب بودن لذت و رنج، راهبردهای این مقاله هستند، در نتیجه نشان داده شد، بر اساس آموزههای قرآنی، دلایل عقلی و فلسفی و شواهد وجدانی، لذتها حتی در زمان ابتلا به رنجها غلبه دارند.
۹۷۲۴.

نگاهی به تاریخچه مدرسه ادب طهران

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۲ خرداد و تیر ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۸۸) 261 - 278

کلیدواژه‌ها: مدرسه ادب تهران مدارس جدید قاجاریه آموزش و پرورش در قاجار نسخه خطی انجمن ملی معارف یحیی دولتآبادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۹ تعداد دانلود : ۶۳۸
نوشتار پیشرو با هدف معرفی برخی اسناد و مدارک پیرامون مدرسه ادب تهران و نگاهی گذرا به تاریخچه آن مدرسه فراهم شده است. مدرسه ادب  در سال 1316ق. (1277ش.) به همت یحیی دولتآبادی در محله چاله میدان تهران تأسیس شده و در سال 1333ق. (1294ش.) به وزارت معارف وقت، واگذار و به صورت مدرسه دولتی درآمده است. نظام آموزشی مدرسه ادب، معرفی برخی از معلمین آن، کتابهای درسی این مدرسه، شیوه برگزاری امتحانات، مبالغ شهریه دانشآموزان، تأثیرگذاری معلمان آن در نظام آموزشی وقت، اسامی برخی محلات قدیمی تهران در اطراف مدرسه ادب از جمله موضوعاتی است که در این نوشتار مورد اشاره قرار گرفته است. پیشنهاد تغییر خط فارسی به وزارت معارف و مجلس شورای ملی از سوی یکی از مدیران مدرسه ادب از دیگر اسناد معرفی شده است. طبق اسناد موجود مدرسه ادب تهران تا ابتدای حکومت پهلوی همچنان دایر بوده و از آن پس اطلاعاتی از این مدرسه حاصل نشد. گرچه پیرامون مدارس و نظام آموزش و پرورش در ایران آثار فاخر و ارزشمندی توسط اساتید اهل تحقیق صورت نثر یافته است، اما همچنان اسناد و مدارک و مخطوطاتی در کتابخانههای مختلف ایران وجود دارد که معرفی و دسترسی به آنها میتواند فصل جدیدی در این زمینه موضوعی ایجاد کند، یا گرههای کور را از پژوهشهای قبلی بگشاید، یا در تکمله پژوهشهای انجام شده، قرار گیرد. مأخذ اسناد معرفی شده در این نوشتار کتابخانه ملی ایران، کتابخانه مجلس شورای اسلامی، و کتابخانه آیتالله العظمی بروجردی (کتابخانه مسجد اعظم قم) میباشد.
۹۷۲۵.

مطالعه تطبیقی نهادهای جایگزین ازدواج دائمی در حقوق ایران و انگلستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) سال ۲۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷۴ 115 - 85

کلیدواژه‌ها: ازدواج ازدواج موقت ازدواج سفید ازدواج عرفی همباشی حقوق انگلستان حقوق ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۴۳۸
غریزه جنسی از طبیعی ترین غرایز وجودی انسان برای بازتولید نسل است و خداوند ضمن طراحی دین اسلام، برنامه جامعی تحت عنوان ازدواج برای پاسخگویی به این نیاز طبیعیِ بشر، تدارک دیده است. نظام حقوقی ایران به تأسی از مقررات اسلامی، ازدواج دائم را به عنوان راهکار اصلی مسئله معرفی نموده است و در شرایطی که امکان تحقق آن وجود ندارد، ازدواج موقت را پیشنهاد و ضوابط دقیقی برای آن معین می نماید. نظام حقوقی انگلستان نیز در ابتدا ازدواج را به عنوان اصلی ترین راه پاسخگویی به این نیاز در نظر گرفته بود؛ اما در دهه های اخیر، نهادهای مختلفی همچون ازدواج سفید، عرفی و همباشی در جوامع غربی شکل گرفته و موجب تغییر مسیر اولیه رفع نیاز مذکور گردیده اند. با توجه به گسترش ارتباطات در عصر حاضر، جامعه ایرانی نیز از تأثیرات این نهادها مصون نمانده و با مشکلاتی مواجه شده است. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای، با رویکرد تطبیقی به حقوق ایران و انگلستان، به تبیین ماهیت و ویژگی های هریک از نهادهای جایگزین ازدواج دائم، در این دو نظام پرداخته است. نتیجه حاصل نشان می دهد که درمیان نهادهای فوق، ازدواج موقت از امتیازات بیشتری برخوردار است و در هنگام ضرورت، می تواند جایگزین مناسبی برای ازدواج دائم باشد.
۹۷۲۶.

ینبغیات التصدّی للنزعه المعنویّه الحدیثه فی بیان الخطوه الثانیه للثوره

نویسنده:
منبع: المصطفی المجلد ۱ خریف و شتاء ۲۰۲۱ العدد ۱ (الخطوة الثانیة: الثورة الإسلامیة فی منشور الإمام الخامنئی مدّ ظلّه العالی) 173 - 190

کلیدواژه‌ها: المعنویه الحدیثه النتائج المعرفیه الغزو الثقافی آلیات المواجهه قائد الثوره الإسلامیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۲۴۱
تحتلّ المعنویّات مکانه مهمّه فی (بیان الخطوه الثانیه للثوره)، من حیث إنّ الارتقاء بالمعنویّات الإسلامیّه کان من ضمن الإنجازات التی حقّقتها الثوره على مدى أربعین عامًا من عمرها، فضلًا عن أنّ ارتقائها فی المجتمع الإیرانیّ کان من الأهداف المهمّه فی الخطوه الثانیه للثوره. ولا یخفى أنّ هنالک الکثیر من التحدّیات التی تواجه الارتقاء بالمعنویّات فی الخطوه الثانیه، أهمّها شیوع النزعه المعنویّه الحدیثه داخل إیران. من هنا، فإنّ هذا المقال یتکفّل باستعراض النتائج المعرفیّه للمعنویّه الحدیثه والآلیّات المناسبه لمواجهتها فی المجتمع الإیرانیّ، فی الحقیقه یترتّب على المعنویّه الحدیثه الکثیر من النتائج، مثل: إشاعه الإنسانویّه، وتشویه عقیده المعاد، والدعوه إلى المعنویّه الإباحیّه، وأرضنه العشق، وإضفاء معنى مادیّ على السکینه المعنویّه. إنّ أهمّ مقاربه لمواجهه النتائج المذکوره هی الارتقاء بمستوى الوعی العامّ. بعباره أخرى، رفع جوده الوعی بشأن النتائج السلبیّه للمعنویّه الحدیثه وتوعیه الناس بمحاسن المعنویّه الإسلامیّه بوصفها رؤیه کُلِّیّانیَّه على طریق تحقیق المعنویّه الإسلامیّه المدرجه فی بیان الخطوه الثانیه للثوره. وعلى هذا الأساس یمکن الإشاره إلى ثلاث استراتیجیّات رئیسیّه: الأُولى: استراتیجیّه قصیره المدى عنوانها (تشخیص المثالب المعرفیّه والثقافیّه والاجتماعیّه للمعنویّه الحدیثه). الثانیه: استراتیجیّه متوسطه المدى، وهی (تغییر نظره الإیرانیین تجاه عقائد المعنویّه الحدیثه). الثالثه: استراتیجیّه طویله المدى، هی (ارتقاء الوعی بعیوب المعنویّه الحدیثه ومحاسن المعنویّه الإسلامیّه من أجل جنوح الإیرانیین نحو عقائد المعنویّه الإسلامیّه ومستلزماتها).
۹۷۲۷.

غذاهای اصلاح شده ژنتیکی و اصل سودرسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 26 - 44

کلیدواژه‌ها: غذاهای اصلاح شده ژنتیکی اصل سودرسانی گرسنگی جهانی برنج طلایی دانه های اصلاح شده ژنتیکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۹ تعداد دانلود : ۳۸۹
یکی از جدیدترین دستاوردهای رشته زیست فناوری، غذاهای اصلاح شده ژنتیکی هستند. تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی یک مسئله بحث برانگیز در سراسر جهان است. مهم ترین و جنجالی ترین مسئله تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی اخلاق است. برخی معتقدند تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی از منظر اخلاقی صحیح است و برخی دیگر تولید این غذاها را غیرموجه و نادرست می دانند. مطابق اصل سودرسانی، اثبات اخلاقی بودن تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی تنها با ارزیابی دقیق مزایا و مضرات و برتری مزایا ممکن است. به اعتقاد مخالفان، تولید این نوع غذاها معایب و مشکلات غیرقابل جبرانی دارد که برخی از آن ها شناخته شده و برخی هنوز ناشناخته اند. آسیب دیدن سلامت انسان و محیط زیست و ایجاد مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی از مهم ترین دلایل مخالفان است. در مقابل موافقان برای تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی مزایای قابل توجهی برمی شمارند. حل مشکل گرسنگی جهانی، بالا رفتن کیفیت مواد غذایی و بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان از مهم ترین دلایل موافقان اخلاقی بودن تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی است. در مقاله حاضر دلایل موافقان تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی با روش توصیفی، تحلیلی بررسی و نقد می شوند. بررسی ها نشان می دهد با وجود این که تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی با مزایای قابل توجهی همراه است دلایل موافقان با اشکالاتی مواجه است و تولید غذاهای اصلاح شده ژنتیکی به پژوهش ها و آزمایش های بیش تری نیاز دارد.
۹۷۲۸.

زوایه دید زمانی در داستان های قرآن و عهد عتیق (مطالعه موردی داستان حضرت ابراهیم و لوط(ع))(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۴) 163 - 187

کلیدواژه‌ها: زاویه دید ترتیب دیرش بسامد قرآن کریم عهد عتیق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۸۳
زاویه دید زمانی، به بررسی زمان در روایت را بحث و در آن از سه جنبه اصلی ترتیب، دیرش و بسامد مطرح می شود که باید آنها را در کل متن و نه دریک جمله بررسی کرد؛ این نوشتار به صورت توصیفی و تحلیلی به بررسی زاویه دید زمانی در داستان حضرت ابراهیم و لوط در دو کتاب مقدس قرآن کریم و عهد عتیق پرداخته است، نتایج بدست آمده نشان می دهد که اندیشه کلی حاکم بر دو کتاب بر زوایه دید زمانی تاثیر مستقیم داشته است؛ ترتیب در داستان عهد عتیق بارزتر از قرآن کریم می باشد و زمان قرائت با زمان روایت نسبت هماهنگ تری در قران کریم بر عهد عتیق دارد و نیز بسامد در قرآن کریم مکرر و در عهد عتیق در اغلب از نوع مفرد است، این موارد از ایدئولوژی قرآن که هدایتی و تربیتی است و در عهد قدیم تاریخی است، را نشأت گرفته و به صورت کلی سعی در بیان آن را دارد.
۹۷۲۹.

روش های ایجادی تربیت اخلاقی در بعد عاطفی؛ با تکیه بر آثار آیت الله مصباح یزدی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 49-66

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاقی رو ش های ایجادی بعد عاطفی علامه مصباح یزدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۸ تعداد دانلود : ۴۲۰
انسان تربیت یافته اخلاقی، فردی است که ضمن کنترل بر عواطف خود، آنها را در مسیر رضایت الهی ایجاد و ابراز می کند. ازاین رو، باید عواطف پسندیده، به وسیله روش هایی در جان متربی، ایجاد و در ادامه، تثبیت و تقویت شود و در صورت وجود عواطف ناپسند در انسان، اصلاح و به نوعی نابود شود. اگر مربی در مسیر برطرف کردن خصلت های ناپسند اخلاقی در بُعد عاطفی موفق باشد، ولی نتواند عواطف پسندیده اخلاقی را جایگزین آنها کند متربی دچار خلأ روحی می شود و از کمال و سعادت اخلاقی باز می ماند. ازاین رو، می توان به اهمیت روش های ایجادی تربیت اخلاقی در بعد عاطفی پی برد. هدف این مقاله، استخراج روش های ایجادی تربیت اخلاقی در بعد عاطفی، با تکیه بر آثار آیت الله مصباح یزدی می باشد. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی اسنادی و با مراجعه به یادداشت ها، تألیف ها و سخنرانی های استاد صورت گرفته است. این تحقیق نشان می دهد که برای ایجاد عواطف ممدوح در تربیت اخلاقی، می توان از روش های تقویت دل، آگاهی بخشی، ارائه الگوی عاطفی پسندیده، ترغیب، محبت و مهرورزی، معاشرت نیکو، تلقین، تکرار و ذکر بهره گرفت.
۹۷۳۰.

نبرد حضرت داود(ع) با جالوت از دیدگاه قرآن و مسیحیان عصر نزول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 43-60

کلیدواژه‌ها: آخر الزمانی بیزانس جالوت داود (ع) سریانی طالوت شاول

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۷ تعداد دانلود : ۵۵۶
داستان نبرد حضرت داود(ع) در سپاه طالوت با جالوت در قرآن، با اندکی تفاوت در عهد قدیم نیز آمده است. مسیحیان سریانی عصر نزول نیز داستان را با جزئیات بیشتر روایت کرده اند و تفسیری آخرالزمانی از آن دارند. چنین تفسیری در گفتمان جامعه مسیحی عصر نزول بازتاب داشته و در جهت منافع حاکمان زمان استفاده می شده است. مقایسه داستان قرآن با نسخه مسیحی آن، حاکی از اختلاف در مواضعی است که در نگاه مسیحیان القائات آخرالزمانی داشته است. قرآن، داستان نبرد را به گونه ای بیان کرده است تا ضمن هدایت مسلمانان، اصلاح کننده دیدگاه های شکل گرفته در آن دوره نسبت به شخصیت داود(ع) و موضوع نبرد نیز باشد. در قرآن، نبوت حضرت داود(ع) مستقل از نبوت حضرت عیسی(ع) است و پادشاهی او به جای اینکه امری ازلی باشد، پس از آزمایش و مجاهده او در راه خدا موضوعیت یافته است. در قرآن، نبرد داود(ع) به اصل فطری دفع فساد اشاره دارد، نه ظهور مسیح. همچنین در داستان نبرد بر قدرت و نشانه های خدا تأکید شده است، نه قدرت و راز مسیح.
۹۷۳۱.

بررسی تطبیقی الهیات سلبی و ایجابی از منظر دیونیسیوس آریوپاغی و محیی الدین ابن عربی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: انوار معرفت (حکمت عرفانی) سال یازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۰) 89-102

کلیدواژه‌ها: الهیات سلبی الهیات ایجابی تنزیه تشبیه عرفان مسیحی عرفان اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۲۶۸
دیونیسیوس آریوپاغی و عارفان مسلمان در مکتب ابن عربی در عین اینکه در برخی کلمات خود به الهیات سلبی نزدیک شده اند و خدا را بیان ناپذیر و حتی معرفت ناپذیر دانسته اند، بسیار از معرفت خدا سخن گفته و به نوعی بر الهیات ایجابی تأکید داشته اند. از منظر ایشان، این هر دو منظر مطابق با نفس الامر است؛ به این معنا که حق در مقام ذات و با لحاظ عدم تجلی، شناخت ناپذیر و از این رو بیان ناپذیر است و در موطن تجلیات، شناخت پذیر و بیان پذیر می باشد. عارفان مسلمان با تفکیک چهار مرتبه تنزیه، تشبیه، جمع تشبیه و تنزیه، و مرتبه فوق تشبیه و تنزیه، توانسته اند تحلیلی غنی تر از این منظر عرفانی ارائه دهند. در این تحلیل، عارف با عبور از کثرات مادی و مثالی، به تعینات تنزیهی معرفت می یابد و با شهود مرتبه وحدت و مشاهده سریان حق در تمامی مخلوقات، به تشبیه راه می برد. از این منظر، عارف آن گاه که به تعینات ناظر است، تنزیه می یابد و تشبیه؛ و آن گاه که به وجودی نظر می کند که در همه این تعینات تنزیهی و تشبیهی جاری است ، جمع تشبیه و تنزیه می یابد؛ و البته حقِ فراتر از همه تجلیات و فراتر از وجود ساری در آنها را مقام تنزیه اطلاقی یا مقام فوق تنزیه و تشبیه می داند.
۹۷۳۲.

تحلیل فقهی دیه «جراحات نافذه»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فقه و اصول سال پنجاه و سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۲۶ 146-129

کلیدواژه‌ها: دیه جراحت نافذه قانون مجازات نافذه زن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۶ تعداد دانلود : ۳۳۶
در متون فقهی و به تبع آن در قانون مجازات اسلامی، جراحت نافذه به معنای فرورفتن وسیله ای نوک تیز در اعضایی مانند دست وپا معنا شده است. در تبصره 1 این قانون آمده است که حکم مذکور در این ماده نسبت به اعضایی است که دیه آن عضو بیشتر از یک دهم دیه کامل باشد. در تبصره 2 ماده 713 نیز آمده است که چنانچه شیئی از طرف دیگر دست وپا بیرون آید، دو دیه نافذه ثابت می شود. در این ماده و دو تبصره آن، موارد نقدشدنی وجود دارد مانند: انحصار محل نافذه به دست وپا بدون تعیین مختصات آن، تعلق دیه به مرد و ارش به زن، تعیین دو دیه هنگام خروج شیء از طرف دیگر و از همه مهم تر، متعلق حکم به اعضایی که دیه آن بیشتر از یک دهم دیه کامل است و... . این پژوهش به روش تحلیلی توصیفی موارد مذکور را تحلیل و نقد و بررسی فقهی و حقوقی کرده و به این نتیجه رسیده است که مبنای تحقق جراحت نافذه در صورت نفوذ آلت جارحه در عضوی از اعضای بدن که دیه آن بیش از صد دینار باشد، از جهاتی محل اشکال است؛ ازجمله اینکه ممکن است دیه کامل عضوی اندکی بیشتر از صد دینار باشد، درنتیجه سوراخ کردن آن (نافذه) صد دینار می شود که منطقی و عقلایی و همگام با عدالت مالی موجود در بحث دیات نیست. افزون بر آن متفاهم از مذاق شریعت و تناسب بین حکم و موضوع، آن را مقبول نمی داند؛ لذا مبنای فقهایی که مورد نافذه را اعضای دارای دیه کامل یا حداقل نصف دیه کامل می دانند، منطقی تر و پذیرفتنی است که درنتیجه نافذه آن عضو، یک دهم دیه کامل، یعنی صد دینار است.
۹۷۳۳.

بررسی اصول تفسیری «قرآن، احادیث و سیاق» سوره «یس» در تفسیر المیزان

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین در آموزه های قرآن و سنت سال چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷ 71-86

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم علامه طباطبایى استانداردها و اصول تفسیری تفسیر المیزان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۳۲۲
قرآن کریم مهم ترین منبع شناخت احکام و علوم اسلامی می باشد و از دیرباز یکی از اهداف دانشمندان تفسیر و علوم قرآن، تبیین و بررسی این علوم در تفسیر بوده است. مفسر برای دستیابی به مراد خداوند از آیات کریمه به اصول و استانداردهایی نیازمند است که در اصطلاح به آن اصول تفسیر و یا استانداردهای تفسیری گفته می شود. وجود شیوه های تفسیری مختلف، تضارب آراء مفسران و خطای آنان، بیان گر ضرورت و نیاز مفسران به ضوابط و چارچوب های تفسیر است، تا بر اساس آن ها تفسیر خویش را استوار سازند. این استانداردها مبنای دقیقی برای تشخیص صحت و سقم تفاسیر مختلف و شناخت تفسیر صحیح از تفسیر به رأی در اختیار مفسر قرار می دهند. همه مفسرین از جمله مفسر بزرگ، علامه طباطبایی در «المیزان»، تفسیر خود را براساس اصول و استانداردهای تفسیری بیان نموده اند. در این یژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی نوع عملکرد علامه طباطبایی در به کارگیری برخی از مهم ترین استانداردها همچون «قرآن»، «احادیث» و قراینی مانند «سیاق» در تفسیر سوره «یس» پرداخته شده است.
۹۷۳۴.

معرفی نرم افزار دانشنامه تفسیر طبری؛ اثر ماندگار ابوجعفر محمد بن جریر طبری

نویسنده:
منبع: ره آورد نور سال بیستم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷۵ (پیاپی ۹۲) 38-55

کلیدواژه‌ها: ابوجعفر محمد بن جریری طبری تفسیر طبری جامع البیان عن تأویل آی القرآن دانش‌نامه درختواره تفسیر روایی اثری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۵۰۱
تفسیر جامع البیان عن تأویل آی القرآن، اثر ابوجعفر محمد بن جریر طبری (224-310ق)، نخستین و معروف ترین تفسیر روایی اهل سنّت به شمار می رود. با توجه به جایگاه و اهمیت این تفسیر، پژوهش فناورانه آن ضرورت می داشت. از آنجا که پژوهش به شیوه فرهنگ موضوعی، تخصصی، زمانبر و پُرهزینه است، هیئت علمی گروه قرآن برآن شد که پژوهش جامع البیان را به روش دانشنامه ای در دستور کار قرار دهد. در واقع، دانشنامه تفسیر طبری به لحاظ ساختار نرم افزاری و اهمیت محتوایی، برنامه ای است که به منزله «واحِد کَألف» (یکی به ارزش هزار) است. این برنامه، در میان مراکز علمی و دانشگاهی اهل سنّت می تواند بازتاب گسترده ای داشته باشد. ازین رو، تلاش شد رابط کاربری برنامه: سه زبانه (فارسی، عربی و انگلیسی) باشد. امید است که مقبول طبع اساتید تفسیر و علوم قرآن و طلاب و دانشجویان این رشته قرار گیرد.
۹۷۳۵.

چارچوب مفهومی تمدن از دیدگاه علامه مصباح(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال سی ام آبان ۱۴۰۰ شماره ۲۸۷ 27-40

کلیدواژه‌ها: تمدن فرهنگ نظام مهندسی تمدن هرم نیازهای تمدنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۲ تعداد دانلود : ۲۵۲
ارائه تعریفی دقیق از تمدن، کلید ورود به مباحث تمدنی است. مقاله تلاش می کند با روش تحلیلی اسنادی، بر پایه تعریف مفهوم تمدن از دیدگاه علامه مصباح، تحلیل دقیقی از تمدن و مؤلفه های این مفهوم ارائه کند و لایه های درهم تنیده و پنهان این تعریف، نمایان شود. در تجزیه و تحلیل تعریف، و تفکیک مفاهیم و نیز سرفصل ها ما با چهار سرفصل اصلی در تعریف علامه مصباح مواجه هستیم: ویژگی های کلی تمدن؛ زیربنا و بنیان تمدن؛ ساخت تمدن؛ و فرایند تمدن سازی براساس هرم نیازمندی های کلان بشری. سعی شده است با این کار، مفاهیم تعریف در دسته بندی هایی توزیع شود تا از بی شکلی و پراکندگی معنایی مفاهیم و واژه های تعریف جلوگیری شود. در این تعریف، تمدن مفهومی است که از ویژگی های کلان زندگی انسان هایی حکایت می کند؛ چتری که بر همه فعالیت های اجتماعی سایه می افکند؛ از انسان هایی سخن می گوید که نوعی وحدت ارگانیک و اندامواره برای خود قائل اند و زندگی آنها از نوعی ثبات برخوردار است؛ کسانی که با تقسیم کار اجتماعی و با استفاده از همه نعمت های مادی و غیرمادی در شکل طبیعی و مصنوعی، تلاش های برنامه داری برای رفع نیازها، دفع خطرها، ارتقای بهره ها و رسیدن به آرمان ها انجام می دهند.
۹۷۳۶.

نقش سازنده ی خصیصه ی حلم و بردباری بر استحکام نظام خانواده در قرآن و روایات معصومین(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 285-308

کلیدواژه‌ها: حلم بردباری نظام خانواده قرآن کریم روایات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۱ تعداد دانلود : ۳۵۹
نگاه دین مقدس اسلام به بنیان خانواده و اهتمام ویژه به تحکیم آن ناشی از اهمیتی است که تربیت و تعالی فرد و به تبع آن خانواده و جامعه دارد. رسیدن به خانواده های متعالی و مستحکم جز با آراستگی به فضایل اخلاقی و مشارکت تمام اعضای خانواده امکان پذیر نیست. در این میان حلم و بردباری از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد؛ از منظر دین مبین اسلام، ایمان، عبادت، عزت و کرامت نفس، بدون حلم، قوام و دوامی ندارد و تعلیم و تربیت و تبلیغ دین، بدون آن میسّر نمی گردد. به وسیله ی حلم و بردباری خانواده ها استحکام می یابند، نیازهای عاطفی تأمین می شود، افراد از انزوای اجتماعی و احساس تنهایی رها می گردند، زوجین به کمال رسیده و موجب بقا نسل می گردند. افراد تربیت شده در چنین خانواده هایی دارای آرامش و ثبات روانی هستند، در نتیجه انسان هایی مسئولیت پذیر بوده که در رشد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... جامعه سهیم می باشند. از این رو باید با عمل به دستورات قرآن کریم و به کارگیری سیره ی ائمه ی معصومین(علیهم السلام) در جهت تخلّق به خصیصه ی حلم در میان آحاد جامعه کوشید تا شاهد خانواده های مستحکم و در نتیجه جامعه ای معتدل، عزت مند و آرام باشیم؛ از این رو در مقاله ی حاضر که به روش کتابخانه ای و به شیوه ی توصیفی- تحلیلی انجام شده، ضمن تبیین ضرورت تحکیم خانواده و ترسیم الگوی خانواده ی مستحکم از منظر این دین الهی، نقش خصیصه ی حلم و بردباری بر استحکام نظام خانواده از نگاه قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است.
۹۷۳۷.

بررسی اهمیت فضایل فکری در آموزش و چگونگی اکتساب آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 62 - 78

کلیدواژه‌ها: آموزش فضایل فکری دانشجویان معرفت شناسی فضیلت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۳ تعداد دانلود : ۲۲۲
مسئولیت آموزشی اساتید، علاوه بر راهنمایی دانشجویان به سوی زندگی موفق، شامل آماده کردن آنها برای پذیرش و پرورش فضیلت در زندگی شخصی و دانشگاهی خودشان نیز است. معرفت شناسی فضیلت یکی از رویکردهای نوین در فلسفه تحلیلی معاصر است که با توجه و تمرکز بر فضایل فکری و تأکید بر نقش آن ها در کسب و انتقال دانش و معرفت، مجموعه ای غنی از ابزارها را برای نظریه های آموزشی فراهم می آورد تا روش درست اندیشیدن را به دانشجویان یاد دهد. فضایل فکری همچون کنجکاوی، گشوده ذهنی، شجاعت فکری، بخشش فکری، استقلال فکری، فروتنی فکری، همدلی فکری و ... می توانند به اساتید و دانشجویان کمک کنند تا اهداف آموزشی بهتر تحقق یابند. در این پژوهش تحلیلی با استفاده از داده های معرفت شناسیِ فضیلت مسئولیت گرا، فضایل فکری استخراج و مهارت های چهارگانه برای پرورش آنها تبیین گردید. سپس انتقادات اصلی که به نقش و اهمیت فضایل فکری در امر آموزش وارد شد، مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت. نتیجه این مطالعه نشان داد که آموزش فضایل فکری به دانشجویان یکی از مهم ترین وظایف اساتید است و جایگاه آن در کمک به دانشجویان برای خودکفایی و کسب آمادگی برای دوران بزرگسالی و نقش مهم آن در زندگی سیاسی و اجتماعی بدون جایگزین است.
۹۷۳۸.

نقد و بررسی راه حل نیستی انگاری شرور با تکیه بر دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶۷ ۸۰-۶۳

کلیدواژه‌ها: شر نیستی انگاری شرور عدمی شرور وجودی جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۲۳۵
مسئله شر یکی از مسائل بنیادی در نظام های الهیاتی به ویژه در فلسفه دین است که در مقام شک در اصل واجب الوجود و نقض صفات خداوند مطرح گردید. مدافعان عدل الهی و متألهان به روش های گوناگون به تبیین راه حل مسئله شر پرداخته اند. آیت الله جوادی آملی ضمن مساوق دانستن خیر با وجود، ماهیت شر را مطلقاً برابر با عدم می داند و بر این اساس معتقدند شرور نیاز به فاعل حقیقی ندارند. لکن در تقسیم دیگری به وجود برخی از شرور اذعان می کنند و برای توجیه فقدان علت فاعلی حقیقی برای این شرور، تفصیلی از لحاظ های مختلف این شرور ارائه می کنند. مسئله اصلی تحقیق پیش رو، طراحی و اثبات سه نقد «علّی»، «نقلی» و «غایی» بر دیدگاه نیستی انگاری شر به همراه پیدا کردن وجهی برای جمع بین اشکالات متالهان و دیدگاه آیت الله جوادی می باشد. تحقیق حاضر با روش توصیفی تحلیلی جمع آوری شده است و مهم ترین یافته آن نادیده نگرفتن علیّت حقیقی انسان در بروز برخی فقدان ها می باشد.
۹۷۳۹.

وظایف نماینده تجاری نسبت به شخص ثالث در فقه با رویکردی به حقوق ایران و انگلیس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فقه اقتصادی سال سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 165 - 180

کلیدواژه‌ها: فقه وظایف نماینده تجاری شخص ثالث

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۲۷۶
زمینه و هدف: افزایش مراودات بازرگانی از یکسو، و اهمیت نقش تعهد و تخصص در دنیای تجارت از سوی دیگر؛ ضرورت توجه به جایگاه نمایندگان تجاری و وظایف ایشان را بیش از پیش جلوه گر می نماید. دراین پژوهش تعهدات وی برابر ثالث درفقه، قوانین ایران و حقوق انگلیس مورد بررسی قرار می گیرد. مواد و روشها: این مقاله بر اساس روش توصیفی تحلیلی بوده و برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و فیش برداری استفاده شده است. یافته ها: علی رغم اینکه تاکنون در فقه و قوانین، تعهدات نماینده تجاری در برابر ثالث مورد بررسی و توجه قرار نگرفته است، می توان چهارچوبی از وظایف را برای وی ترسیم نمود. ملاحظات اخلاقی: تلاش گردیده است اصول اخلاقی تحقیق در این مقاله بطور کامل رعایت گردد. نتیجه گیری: فارغ از تعهداتی که ممکن است بموجب توافقات فیمابین بر نماینده تحمیل گردد، وظایفی همچون حسن نیت، تعهد به داشتن اختیارات، امانت و رعایت محرمانگی را نیز برای وی در فقه و حقوق ایران و انگلیس می توان مقابل ثالث متصور شد. در عین حال در فقه بر اساس قواعد کلی؛ نماینده مقصر در صورت عدم تنفیذ از جانب موکل در برابر ثالث مسئول خواهد بود. در قوانین ایران و حقوق انگلیس نیز نماینده تجاری دارای مصادیق متعدد بوده که هرکدام تعهداتی را در برابر ثالث عهده دار می باشند که تمامی آنها مورد مطالعه قرار گرفته است.
۹۷۴۰.

نفس شناسی عرفانی در اندیشه ابن عربی در کتاب «الفتوحات المکیه» با تأکید بر حدوث یا قدم نفس(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: آیین حکمت سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۸ 7 - 36

کلیدواژه‌ها: عرفان اسلامی نفس شناسی عرفانی ابن عربی الفتوحات المکیه حدوث نفس قِدم نفس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۲۵۱
غواصی در دریای معارف عرفانی به ویژه علم النفس عرفانی دستاوردهای شگرفی را رهاورد پژوهشگر می کند که با عنایت به توجه آنان به آموزه های وحیانی و نگاه شریعتمدارانه به مباحث و مشهودات عرفانی خویش، مباحث بدیعی از مباحث نفس را ارائه کرده اند که چه بسا بتوان گفت بسیاری از دستاوردهای خیره کننده صدرایی در مباحث نفس، ریشه در آموزه های عرفانی و شهودی دارد. یکی از مباحث مهم و چالش برانگیز نفس شناسی تبیین حدوث یا قدم نفس انسانی است که با تمرکز بر آثار به جامانده از عارفان اسلامی به ویژه ابن عربی به عنوان پیشگام عرفان نظری می توان مباحث بی بدیلی را از این کتب اصطیاد نمود و به تبیین و تشریح آن پرداخت. در این میان ابن عربی در کتاب «الفتوحات المکیه» وجود نفس را دوحیثی دانسته، چهره این سویی نفس را حادث به حدوث جسمانی و به تعبیر ادق، تعلق نفس به بدن را حادث دانسته و وجود آن سویی نفس را از نفخه الهی می داند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان