درخت حوزه‌های تخصصی

ارتباط ماهیت بشر و نظریه سیاسی یکی از مباحث مهم در مطالعه تحلیلی هر نظریه سیاسی است. اندیشمندان سیاسی معمولاً مشروعیت نظریه خویش، درباره سیاست و حکومت را بر تبیینی خاص از ماهیت انسان ها بنا می نهند. پژوهش حاضر، آرای سیاسی فارابی، از اندیشمندان مهم سیاسی جهان اسلام، را از این دیدگاه بررسی می کند. نظریه سیاسی فارابی خصلتی جهان شمول دارد و این امر به دلیل برداشتی است که او از ماهیت بشر ارائه می دهد. در نظریه سیاسی فارابی، انسان ها به دلیل ماهیت خویش، برای رسیدن به سعادت نیازمند حضور در اجتماع هستند. در نتیجه تلقی او با تلقی های مدرن فردگرایانه از سیاست و حکومت در تعارض است. فارابی معتقد است انسان، برای شناخت سعادت به غیر خودش نیاز دارد و این نیاز، صرفاً از طریق ارتباط با عقل فعال، که خودش مخلوق خدای عالم یا همان سبب نخستین است، برآورده می شود. به این ترتیب، نظریه سیاسی فارابی ارتباط ویژه و مشخصی با مسئله توحید دارد. نظریه های سیاسی مدرن، عمدتاً به موضوع حاکم یا امام در اجتماعات سیاسی توجهی نمی کنند. اما اینکه چه کسی باید حکومت کند، برای فارابی اهمیت بسیاری دارد و نظریه او در این زمینه وام دار برداشتی است که او از ماهیت بشر ارائه کرده است.

"یکی از مهم‌ترین ابعاد هر بحران، تأثیرهای روانی آن بر افراد بحران‌زده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد مردم در هنگام بحران، احساسات متفاوتی مانند ترس، اضطراب، هراس، نومیدی، از دست‌دادن تمرکز و کنترل و ... را تجربه می‌کنند. این مسائل موجب می‌شود افراد درگیر بحران، با مسائل و مشکلات مختلفی مواجه شوند که نادیده گرفتن آنها، موجب گسترش ابعاد بحران و ناکارآمدی اقدامات انجام‌شده برای مدیریت و کنترل آن را درپی خواهد داشت. مقاله حاضر ضمن واکاوی عوارض روان‌شناختی بحران‌ها، به تبیین نقش رسانه‌ در کاهش این نوع عوارض پرداخته است. همچنین در این مقاله محورهایی مانند اصول و مبانی ارتباطات بحران، ویژگی‌های مهم پیام اثربخش در شرایط بحرانی، عوامل مؤثر بر افزایش اعتماد مردم بحران‌زده نسبت به پیام‌های رسانه‌ای و ... مورد بررسی قرار گرفته است. " "بحران، رسانه‌های گروهی، عوارض روان‌شناختی بحران، مدیریت پیام‌رسانی، نیازهای روانی‌ـ اجتماعی "

پس از سقوط رژیم بعث عراق و خروج غربی ها از این کشور دو ملت ایران و عراق به لحاظ راهبردی به عقبه اثرگذار فرهنگی و اجتماعی یکدیگر تبدیل شده اند. از این رو، فهم واقعیت های این کشور برای ما اهمیتی فراوان دارد. در این پژوهش نخست نشان داده می شود که مفاهیم موجود، امکان ارائه فهم دقیقی از شرایط فعلی عراق را ندارند. از این رو، این تحقیق تلاش خواهد کرد تا با تکیه بر تحلیل نگاه جامعه شیعی عراق به این کشور، یک الگوی نظری معقول را برای فهم واقعیت های جاری در این جامعه فراهم آورد. مردم نگاری −با تکیه بر ابزارهای مصاحبه و مشاهده− شیوه اصلی به کار گرفته شده از سوی پژوهشگر در این تحقیق برای جمع آوری داده های معتبر تجربی بوده است. پس از آن با استفاده از برخی نظریه های جامعه شناسی موجود −که بیشتر به بحث های نظری پارسونز مربوط هستند− تلاش شده است تا الگوی نظری مستقلی که بتوان از آن برای فهم و تفسیر واقعیت های اجتماعی جامعه هدف بهره برد، طراحی و ارائه می شود.

انسجام خانوادگی بهعنوان مفهومی که نشاندهنده رابطه میان والدین و فرزندانی است که خانه پدری خود را پس از ازدواج ترک کردهاند، توسط بنگستون و رابرت، در رد نظریه فروپاشی خانواده هستهای، مطرح شد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیر متغیرهای ساختاری بر دو بعد انسجام (ارزشی و کارکردی) در این نظریه است. با روش نمونهگیری خوشهای، 256 نفر از فرزندان ازدواجکرده سه منطقه شهر تهران که حداقل یکی از والدین آنها در قید حیات بودند، انتخاب و تحقیق به روش پیمایش به اجرا درآمد. نتایج نشان میدهد اگرچه میزان انسجام ارزشی و کارکردی در خانوادههای تهرانی در حد متوسط است، ولی با شرایط بحرانی فاصله دارد. بهعلاوه، این مقادیر نشان میدهد که جامعه ما با وضعیت معمول خود که در آن حمایتهای متقابل خانوادگی بسیار بالاست، تفاوت زیادی کرده است. همچنین، روابط دومتغیره حاکی از آن است که از میان مؤلفههای ساختار خانوادگی که متغیر مستقل تحقیق محسوب میشوند، فقط متغیر برخورداری والدینی با انواع انسجام ارزشی و کارکردی رابطه معناداری برقرار کرده است. روابط همبستگی موجود نشانگر آن است که پسران نسبت به دختران کمتر حمایت والدین را دریافت میکنند، ولی در حمایت از والدین و انسجام ارزشی یا باور به مسئولیتها و وظایف، تفاوت معناداری با دختران ندارند. همچنین، براساس مدلرگرسیونی، 4,25 درصد واریانس متغیر انسجام کارکردی مادران، 4,11 درصد تغییرات انسجام کارکردی پدران، 2,11درصد تغییرات متغیر انسجام کارکردی فرزندان ازدواجکرده و 4,55 درصد واریانس متغیر انسجام ارزشی، توسط مؤلفههای ساختار خانواده تبیین شدهاند. درنهایت، تحلیل مسیر متغیرهای وابسته نشان میدهد که ضرایب تأثیر غیرمستقیم متغیرهای ساختاری بسیار ضعیف است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی- روانی مرتبط با گرایش نوجوانان دختر دبیرستان های شهرکرد به شبکه های اجتماعی مجازی انجام شده است . روش مورد استفاده در این تحقیق پیمایش بوده است . جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر متوسطه شهر شهرکردکه در سال تحصیلی 94-93 مشغول به تحصیل بودند، تشکیل می دهد. حجم نمونه 390 نفر برآورد شده است . داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه و با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای جمع آوری گردید . یافته ها نشان داد بین میزان تحصیلات والدین دانش آموزان، میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی، مدت زمان عضویت در شبکه های اجتماعی، سادگی و سهولت استفاده از شبکه های اجتماعی، احساس همنوایی با دوستان ، نیاز به پیشرفت و ارضای نیازها با گرایش به شبکه های اجتماعی مجازی رابطه مستقیم و معنی داری وجود داشت . نتایج رگرسیون چندگانه نشانگر تأثیر معنادار پنج متغیر میزان استفاده دانش آموزان از شبکه های مجازی، سادگی استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی، مدت زمات عضویت در شبکه های اجتماعی، ارضای نیازها و احساس همنوایی با دوستان از شبکه های اجتماعی مجازی در گرایش نوجوانان به شبکه های اجتماعی مجازی است که در این میان میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی نقش بیش تری را در تبیین متغیر گرایش به شبکه های اجتماعی مجازی ایفا می کند .

مقاله حاضر به بررسی رابطه بین میزان کیفیت زندگی و تأثیر هویت دینی بر آن، در شهر یاسوج پرداخته است. تحقیق با روش پیمایشی و با نمونه ای به حجم 400 نفر با ابزار پرسشنامه در پانزده محله شهر یاسوج انجام گرفت. بر اساس یافته های تحقیق، اکثریت شهروندان یاسوجی از سطح متوسط و بالایی از کیفیت زندگی برخوردار بودند. بررسی ابعاد مختلف کیفیت زندگی نیز نشان داد: شهروندان به ترتیب در بعد سلامت جسمانی، سلامت روابط، سلامت محیط زندگی و سلامت روانی بیشترین نمره را کسب کرده اند. همچنین، در زمینه دینداری، بیش از دو سوم (2/88 درصد) از افراد دارای دینداری قوی بودند. هر 4 بعد هویت دینی (مناسکی، اعتقادی، احساسی و پیامدی) رابطه مثبت و معناداری با کیفیت زندگی داشتند. در بین متغیرهای زمینه ای نیز، بجز وضعیت تأهل که نشان داد افراد متأهل از کیفیت زندگی بالاتری برخوردارند، دیگر متغیرهای جمعیتی رابطه معناداری با کیفیت زندگی نداشتند.

با توجه به ارتباط همیشگی زندگی توده مردم با مفاهیم جبر و اختیار، و نیز اهمیت ذاتی این مفهوم در حیطه دین، و با عطف نظر به توانایی رسانه ها در برساخت روایت توده مردم از نظام اسباب هستی این تحقیق در پی پاسخگویی به این سؤال برآمده است که در مجموعه تلویزیونی نمونه تحقیق از مفهوم اختیار چه برساخت معنایی ای به مخاطب ارائه می شود. لذا ابتدا یک معرفی اجمالی از مفهوم اختیار در اندیشه اسلامی و دال های آن که امکان بازشناسی فضای تخاصم میان جبر مطلق و اختیار مطلق در بخش عملی تحقیق را فراهم می آورد، ارائه شده است. با اتخاذ رویکرد نظری بازنمایی برساختی، ترکیبی از رویکردهای تحلیل گفتمان برای تحلیل گفتگوهای مجموعه درباره اختیار انسان و نیز الگوی تحلیل کنشگر گریماس برای تحلیل ساختار اساسی کنشگری در مجموعه استفاده شده است. با ترسیم نمودار شماتیک کنشگران پی رفت های آغازین و پایانی نشان داده شده است که مجموعه (تلویزیونی) به لحاظ روایی و گفتمانی متمایل به گفتمانی جبرگراست. مجموعه (تلویزیونی) با در مرکز قرار دادن قدرت الهی در ساختار داستانی و نیز گفتگو های شخصیت ها به گفتمان کلی جبر نزدیک می شود و این دال تمامی دال های دیگر را در جاذبه معنایی خود معین و بامعنا می گرداند. دال های خواب، کیفرانگاری سختی ها و پاداش انگاری خوشی ها، تقدیرگرایی، جامعیت نصّ دینی، نظم جهان و سنت اجتماعی در مجموعه (تلویزیونی) تأیید و دال های پرسشگری، روش تعقلی و فلسفی و نیز اثرگذاری ساختارهای اجتماعی طرد شده و به طور کلی گفتمان فلسفی و نیز گزاره های اختیار نفی می شود. به ارتباط هرکدام از این دال ها با گزاره های گفتمانی اختیار در بخش تحلیل داده ها پرداخته شده است.