درخت حوزه‌های تخصصی

نظام دانشگاهی، به مفهوم نوین آن، در ایران پیشینه درازی ندارد. از اواخر دهه 1310 و بعد از تأسیس دانشگاه تهران، به منزله نخستین دانشگاه نوین در ایران، به تدریج دانشگاه های دیگری مانند دانشگاه تبریز و دانشگاه مشهد و دانشگاه اصفهان آغاز به کار کردند. دو موج دیگر تأسیس دانشگاه ها در ایران یکی از دهه 1340 و دیگری از دهه 1370 آغاز شد و طی آن تعداد دانشگاه های کشور افزایش یافت. اکنون در حوزه علوم پزشکی و غیرپزشکی بیش از 100 دانشگاه وجود دارد. افزون بر آنها، تعداد قابل توجهی از مراکز دانشگاه آزاد و دانشگاه پیام نور و مؤسسه های آموزش عالی آغاز به کار کرده اند که روی هم رفته جامعه بزرگی را تشکیل می دهند. بدیهی است هر یک از این دانشگاه ها و مؤسسه های آموزش عالی دارای زیرمجموعه ای شامل دانشکده های گوناگون هستند و باز بدیهی است که هر یک از این دانشکده ها باید دارای یک کتابخانه مناسب باشند. به جز دانشکده های دارای پیشینه دیرینه، بسیاری از دانشکده های جدید و نیز مؤسسه های آموزشی از کتابخانه مناسبی برخوردار نیستند و یا در اصل، کتابخانه ای ندارند. بازدیدهای نگارنده که طی ارزیابی رسمی از دانشگاه ها و مؤسسه های آموزش عالی در چهار سال گذشته صورت گرفته است حاکی از آن است که بسیاری از این مراکز توجه کافی و بایسته به کتابخانه ندارند و جایگاهی برای آن قائل نیستند. فاصله کتابخانه آنها با استانداردها و شاخص های موجود کتابخانه های دانشگاهی بسیار زیاد است. دلایل زیادی برای این وضعیت نابسامان وجود دارد که از گستره این گفتار کوتاه بیرون است، اما نکته مهم، نگاه مدیریتی ضعیف به کتابخانه ها در این مراکز است

هدف:. با توجه به نوبودن مفهوم تفکر پلتفرمی بویژه در حوزه کتابخانه ها و به منظور برجسته سازی تفاوت کتابخانه پلتفرمی و خدمات آن ها این پژوهش در پی شناسایی مقوله ها و مؤلفه ها و گویه های مهم در تفکر پلتفرمی برای اثربخشی خدمات کتابخانه های عمومی از نگاه متخصصان است تا بتوان از آن به عنوان الگویی برای پیاده سازی تفکر پلتفرمی به شکلی تأثیرگذار در کتابخانه های عمومی استفاده کرد. روش : تکنیک دلفی، با مشارکت ۱۵ متخصص علم اطلاعات و کتابخانه های عمومی انجام شده است. پرسش نامه ای بر اساس مفاهیم و مؤلفه های مرتبط با تفکر پلتفرمی برای کتابخانه های عمومی مبتنی بر ادبیات موضوع برپایه متون تخصصی در زمینه تفکر پلتفرمی و با توجه به دیدگاه های صاحبنظران و تجارب مدیریتی نویسنده نخست در کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد  تدوین کردیم و روایی آن تائید شد. به منظور اطمینان از پایایی پرسش نامه و همسانی درونی پرسش های آن، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. مقدار کلی آلفای کرونباخ برای پرسش نامه ۸۷۷/۰ به دست آمد که رقم مناسبی است. نتایج دور اول دلفی سبب شد تا پرسش نامه ای که برای ترسیم مدل تفکر پلتفرمی در کتابخانه های عمومی برای متخصصان ارسال شده بود، از دو ستون مؤلفه و گویه به سه ستون مقوله، مؤلفه و گویه تغییر کند. در دور دوم دلفی، از بین همان افراد قبلی، تعداد متخصصان مشارکت کننده، ۱۴ نفر بود. پس از دریافت و واکاوی بازخوردهای دو دور پرسش نامه دلفی، مقوله ها و مؤلفه ها و گویه های تفکر پلتفرمی برای توسعه خدمات کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد شناسایی شدند. یافته ها:. میانگین تایید مقوله ها، مؤلفه ها، و گویه های تفکر پلتفرمی توسط متخصصان 5/87 % بود. دور دوم دلفی نشان داد که مشارکت کنندگان تمام مقوله ها، مؤلفه ها و گویه ها را برای تفکر پلتفرمی در کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد تأیید کردند. درنهایت ۶ مقوله ، ۱۷ مؤلفه و ۸۹ گویه برای ارائه ی تفکر پلتفرمی برای توسعه و اثربخشی خدمات کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد یافته شد. نتیجه گیری: باتوجه به نتایج به دست آمده بعد از تحلیل داده ها در دو دور دلفی، موضوعات اصلی در قالب مقوله و در زیرمجموعه آن، مؤلفه ها قرار گرفتند و مصداق های پرسش نامه ی اولیه، تفکیک شده و در ذیل هر مؤلفه، تعدادی گویه تدوین گردید و بهره گیری از مقوله ها و مؤلفه ها برای ترسیم مدل تفکر پلتفرمی برمبنای آن ها امکان پذیر شده است.

روند استفاده از یادگیری الکترونیکی در آموزش عالی رو به افزایش است. دانشگاه پیام نور نیز همانند بسیاری از دانشگاهها به دنبال استفاده و توسعه یادگیری الکترونیکی است. در مؤسساتی که بدنبال راه اندازی یادگیری الکترونیکی هستند و برای پذیرش مؤثر و توسعه یادگیری الکترونیکی تلاش می کنند، شناسایی نگرش و انگیزش اساتید اهمیت قابل ملاحظه ای دارد. هدف از انجام این تحقیق بررسی و تحلیل نگرش و عوامل مشوّقاعضای هیئت علمی و مدرسان دانشگاه پیام نور برای تدریس در دوره های یادگیری الکترونیکی می باشد. این تحقیق از نوع کاربردی و غیر آزمایشی می باشد که به روش توصیفی- همبستگی انجام گرفته است. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه مدون استفاده گردید. جامعه آماری این تحقیق اعضای هیئت علمی و مدرسان مدعو دانشگاه پیام نور استان اردبیل )600 (S= می باشند که 160 نفر با استفاده از نمونه گیری تصادفی و آماره کوکران به عنوان اعضای نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. نتایج تحقیق نشان داد که نگرش اکثر پاسخگویان نسبت به یادگیری الکترونیکی مثبت و مساعد بود و در نتیجه تحلیل عاملی، چهار عامل بهبود اثربخشی آموزشی در کاربرد یادگیری الکترونیکی، برقراری ارتباط دو سویه مدوام بین مدرس و دانشجو، حمایت معنوی و قانونی از درون داد و برون داد نظام یادگیری الکترونیک، تلفیق دوره های آموزشی سنتی با آموزش الکترونیکی به عنوان عوامل نگرش استخراج گردیدند. همچنین، علاقه شخصی مدرس برای استفاده از فنّاوری اطلاعات، یادگیری بیشتر مدرسان (توسعه حرفه ای)، و مشارکت در یادگیری الکترونیکی به عنوان عاملی برای ارتقاء شغلی مهمترین عوامل مشوّق اساتید بودند.

هدف: رابط کاربر در موتورهای جستجوی یکپارچه به دلیل کارایی در جستجو، بازیابی و تعامل کاربر با محیط پیش رویش از اهمیت بالایی برخوردار است. شناسایی مهم ترین معیارهای رابط کاربر موتورهای جستجوی یکپارچه راه حلی برای افزایش کاربردپذیری رابط کاربری است. هدف، بررسی نقش معیارهای جستجو، صفحه نمایش، صفحه مرور مدارک، نتایج بازیابی شده، انسجام، راهنمایی و راهبری و تصحیح خطا بر کارآمدی رابط کاربر موتورهای جستجوی یکپارچه از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد است. روش: ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پیمایشی، پرسشنامه محقق ساخته است. در این مقاله، مدلی در حوزه تأثیر معیارهای ذکر شده بر رابط کاربر موتورهای جستجوی یکپارچه ارائه شده و سپس مورد آزمون قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، ابتدا قابل قبول بودن مدل نظری از طریق نرم افزار لیزرل بررسی شد. برای پاسخ به فرضیه های پژوهش از نرم افزار اس. پی. اس. اس. استفاده شد که در آن ارتباط معنادار میان شاخص ها مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که مدل برای جامعه آماری قابل استفاده است. با توجه به مدل به دست آمده در بخش ویژگی های ظاهری رابط کاربر، شیوه نمایش اطلاعات و در بخش ویژگی های ساختاری و تصحیح خطا از اهمیت بیشتری در کارآمدی موتورهای جستجوی یکپارچه از دیدگاه دانشجویان برخوردارند.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی میزان رضایت مندی مراجعان از معماری داخلی و رنگ آمیزی فضاهای داخلی (فضاهای ورودی، بخش امانت، سالن مطالعه و بخش مرجع) کتابخانه های عمومی شهرستان یزد است. روش: این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی است که با روش پیمایشی– توصیفی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. جامعه آماری آن را 24371 نفر از کاربران 26 کتابخانه عمومی شهرستان یزد تشکیل می دهند که با استفاده از جدول کرجسی- مورگان 384 نفر انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: یافته ها نشان داد که از بین بخش های مختلف «فضای ورودی، سالن امانت، سالن مطالعه و بخش مرجع» کاربران بیشترین میزان رضایت خود را از «بخش های مرجع» و «امانت» ابراز داشتند. فضاهای ورودی و سالن مطالعه کمترین میزان رضایت را به خود اختصاص داده است. نتایج پژوهش نشان داد که اکثر کاربران رنگ سفید و پس از آن کرم را برای فضاهای اصلی، رنگ های کرم و آجری را برای میزها و رنگ قهوه ای را برای صندلی ها پیشنهاد کردند. اصالت/ارزش: ارزش مقاله حاضر در نشان دادن میزان رضایت از رنگ و فضای داخلی کتابخانه های عمومی یزد و رنگ های مورد پسند آنها برای فضای داخلی و تجهیزات است.

هدف این پژوهش شناسایی عوامل ساختاری لازم برای تحقق حکمرانی دانش بوده است. برای تحقق این هدف از یک راهبرد دومرحله ای استفاده شد. در مرحله اول، روش فراترکیب انجام شد. با جست وجو در پایگاه های داده 319 مقاله یافت شد که در مراحل ارزیابی در نهایت، 25 مقاله مورد تأیید قرار گرفت. با مطالعه کامل این مقالات، 25 کد و هشت مفهوم (شامل ساختاری برای مدیریت دانش، سیستم تشویقی، سیستم ارتباطات، رسمیت، تمرکزگرایی، ساختار حامی مدیریتی، فرهنگ، و رویّه های کاری) برای سؤال پژوهش استخراج گردید. پس از تأیید روایی و پایایی نتایج، در مرحله دوم به منظور دریافت نظر خبرگان از روش «دلفی» استفاده شد. به همین منظور، از خروجی فراترکیب محتوای لازم برای طراحی پرسشنامه «دلفی» تأمین شد و تا جایی فرایند «دلفی» ادامه یافت که نظرات خبرگان در مورد پاسخ به سؤالات به اجماع رسید. 10 نفر از خبرگان بر اساس روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و روش «دلفی» تا سه مرحله انجام شد. در نهایت، برای پاسخگویی به سؤال عوامل ساختاری برای تحقق حکمرانی دانش در سازمان، 14 اصل راهنما در قالب اصول ساختاری و سیستمی ارائه گردید. میانگین نظر خبرگان «دلفی» نشان داد که به منظور تحقق حکمرانی دانش بایستی نقش ها و مسئولیت های دفتر مدیریت دانش را تعریف کرد، ساختار مشوق خلاقیت و چابکی ایجاد نمود، سیستم های ارتباطی مؤثر برای دفتر مدیریت دانش ایجاد کرد، سیستم تعامل با ذینفعان را ایجاد نمود، دفتر مدیریت دانش را با هویتی مستقل به وجود آورد، ساختار تیم محور و مشوق همیاری ایجاد کرد، نقش مدیر ارشد دانش را در سلسله مراتب سازمان تعریف و مشخص نمود، اختیارات مربوط به مدیریت دانش را تفویض کرد، ساختاری مدیریتی برای پشتیبانی از مدیریت دانش (مانند کمیته حکمرانی دانش یا شورای مدیریت دانش) ایجاد نمود، ساختار دفتر مدیریت دانش را به صورت رسمی شکل داد، به سیستم ها و فرایندها رسمیت بخشید، سیستم های تشویق و پاداش مرتبط با مدیریت دانش ایجاد کرد، روابط کاری با سایر واحدهای کسب وکار تعریف و ایجاد نمود، فرهنگ سازمانی مشوق خلق و تسهیم دانش ایجاد کرد. طبق بررسی پژوهشگر هیچ مقاله ای که تمهیدات ساختاری برای ایجاد حکمرانی دانش را با این روش فراترکیب و «دلفی» شناسایی نماید، یافت نشد. به همین دلیل، پژوهش حاضر دارای نوآوری در موضوع و روش مورد استفاده برای آن است.