فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۲۲۱ تا ۳٬۲۴۰ مورد از کل ۷٬۵۱۴ مورد.
حوزههای تخصصی:
شرکت ها و سازمان ها در تلاش برای ارتقا و حفظ دانش و خرد کارکنان، در روش های مختلف طبقه بندی غرق شده اند. توجه به جنبه هایی از یک برنامه موفقیت آمیز مدیریت دانش می تواند منجر به خلق مزیت های رقابتی بسیاری گردد. از این رو، راه حل های متعددی برای مدیریت دانش، خلق و به کارگرفته شده است. ناخرسندانه، بسیاری از این راه حل های کاربردی به دلیل آنکه بیشتر بر فنّاوری تأکید داشته اند تا ایجاد یک فضای مساعد برای دریافت و به اشتراک گذاری دانش، با شکست مواجه شده اند. طرح های نوآورانه مدیریت دانش وسیله ای برای گردآوری و سازماندهی و دسترسی به اساسی ترین سرمایه یک شرکت یا سازمان، یعنی دانش، فراهم می کنند. نرم افزارهای اجتماعی و ابزارهای ارتباطی برای همکاری و تعامل با به کارگیری فنون اجتماعی به جای اجزای نرم افزاری، باعث به دست آوردن دانش از طریق روش های متعدد شده اند. ظهور و گسترش فنّاوری های اطلاعاتی، به ویژه اینترنت، امکانات بسیار زیادی را برای توسعه دانش در بین همه اعضای جوامع انسانی فراهم نموده است. یکی از پیامدهای بسیار مفید این فنّاوری، تولّد نوع خاصی از ابزارهای تولید دانش توسط عموم مردم و به صورت مشارکتی به نام ویکی1 است که امکان مشارکت و سهیم شدن تمامی افراد جامعه را در تولید و خلق و نیز مدیریت دانش فراهم نموده است. ویکی، نوعی نرم افزار سرور یا خدمتگر است و از یک یا مجموعه ای از صفحات وبی تشکیل شده و با این هدف طراحی شده است تا هر فردی که به آن دسترسی داشته باشد بتواند محتوای آن را با استفاده از یک زبان نشانه گذاری2 ساده شده، نوشته یا اصلاح نماید. در این مقاله، یکی از راه حل های نرم افزار اجتماعی، یعنی روش ویکی، در تولید و مدیریت دانش مورد بررسی قرار می گیرد.
مدل توسعه سواد اطلاعاتی در وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات (علوم و فناوری اطلاعات سابق) دوره ۲۷ زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۶۸)
حوزههای تخصصی:
مقاله حاضر به ارائه مدلی برای توسعه سواد اطلاعاتی در ایران برای وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری پرداخته است. این مدل، بر سه وجه- تدوین مقررات و آیین نامه ها، تولید محتوی، و برقراری ارتباط میان دست اندرکاران و فعالان- مبتنی است. در هر یک از این وجوه، ضمن اشاره به نکاتی که باید مورد توجه قرار گیرند، به اهم اقدامات قابل اتخاذ اشاره شده است. انتظار می رود که با تحقق مهارت های سواد اطلاعاتی که با تجهیز یادگیرندگان به مهارت های تفکر انتقادی همراه است، بسیاری از اهداف ملی مورد انتظار در عرصه های فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی و علمی در دسترس قرار گیرند؛ چرا که گام اول در امر دسترسی به دانش (که بومی شدگی، ویژگی اصلی آن است) قدرت تشخیص مسأله و تعیین روشن نیاز اطلاعاتی و بهره گیری از اطلاعات موجود برای تولید اطلاعات و دانش جدید است.
بررسی تأثیر عوامل سازمانی بر عملکرد مدیریت دانش در آموزش و پرورش: مطالعه موردی آموزش و پرورش شهر ملکان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر عوامل سازمانی از جمله فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، آموزش، منابع انسانی، جریان اطلاعات و ارتباطات، فنآوری اطلاعات، و شفافیت اسناد بر عملکرد مدیریت دانش و مؤلفه های خلق دانش، ذخیره دانش، بهکارگیری دانش، و انتقال و اشتراک دانش در آموزش و پرورش شهر ملکان می باشد. روش: روش پژوهش، پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه این پژوهش کارکنان آموزش و پرورش شهر ملکان هستند که با توجه به حجم جامعه، نمونهگیری تصادفی طبقه ای بهعمل آمد و در نهایت 214 نفر بهعنوان نمونه انتخاب گردید. در نهایت پس از توزیع پرسشنامه 143 مورد پرسشنامه صحیح قابل تحلیل جمعآوری شد. برای تحلیل داده ها از آزمون رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها: نتایج این تحقیق نشانگر آن بودند که متغیرهای فرهنگ سازمانی، آموزش، و فنآوری اطلاعات تأثیر مثبت معنیداری روی عملکرد مدیریت دانش دارند. با این وجود سایر متغیرها از جمله منابع انسانی تنها در مؤلفه خلق دانش روی عملکرد مدیریت دانش تأثیر مثبت معنیدار دارد و سایر متغیرها نیز با وجود اینکه همبستگی مثبتی با عملکرد مدیریت دانش و مؤلفه های آن دارند تأثیر آن ها از نظر آماری معنیدار نمی باشد. اصالت/ارزش: از آنجا که اکثر کارهای انجام شده در زمینه مدیریت دانش در حوزه کسب و کار و سازمانهای انتفاعی بوده است، انجام این پژوهش در حوزه آموزش و پرورش حائز اهمیت است.
تحلیل آماری سیر تحول و زمینه های نشر کتاب ایران میان سال های 1358- 1387(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: بررسی وضعیت نشر کتاب در ایران بین سال های 1358 تا 1387 و میزان مشارکت ناشران تهرانی و شهرستانی در انتشار کتاب می باشد.
روش شناسی: در این تحقیق برای بررسی وضعیت نشر از روش اسنادی و توصیفی تحلیلی استفاده شده است. جامعه آماری اطلاعات آماری کلیه کتاب های منتشر شده بین سال های 1358-1387 است؛ برای جمع آوری اطلاعات از سیاهه وارسی و از روش های آماری درصد، میانگین، انحراف معیار و نمودارها جهت توصیف مشخصات آزمودنی ها و ضریب همبستگی پیرسون برای آزمون فرضیه ها استفاده شده است.
یافته ها: در مجموع تعداد 560339 عنوان کتاب در طول دوره مورد بررسی عرضه شده است که از 1863 عنوان در سال 1358 به 56893 عنوان در سال 1387 رسیده است. به طور میانگین 23 درصد از مجموع کتاب های منتشر شده مربوط به کتاب های ترجمه و 77 درصد تالیف؛ 51 درصد چاپ اول و 49 درصد چاپ مجدد؛ و همچنین 77 درصد کتاب های منتشر شده در تهران و تنها 23 درصد در سایر شهرستان ها بوده است. تعداد ناشرانی فعال، رشد تقریبی 10 درصدی را در این سال های تجربه کرده اند.
نتایج: در مجموع در تمام شاخص های نشر، جز برخی سال ها، همواره رشد وجود داشته است. کتاب های حوزه دین بیشترین و کلیات کمترین تعداد را به خود اختصاص داده اند. فرضیه اول، «بین میزان متوسط قیمت کتاب و میزان عرضه کتاب (شمارگان کل) رابطه وجود دارد» و فرضیه دوم «بین تعداد ناشران فعال و میزان عرضه کتاب (شمارگان کل) هر سال رابطه وجود دارد» با اطمینان 99 درصد تایید گردید.
تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل های آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
فرآیند جستجوی اطلاعات، فرآیندی تعاملی است زیرا کاربر بر فرآیند جستجو کنترل دارد و در این مسیر، دست به انتخاب می زند. پرسش کاربر ممکن است در طی این فرآیند با توجه به بازخوردهای حاصل از نتایج بازیابی، یک سیر تکاملی را طی کند. از طرف دیگر، درون نظام بازیابی اطلاعات، فرایندهایی وجود دارند که به غیر از کاربر، توسط هیچیک از عناصر این نظام (رایانه، رابط کاربری و ...) تحقق نمییابند. این مسأله به خصوص در مورد ""تعامل""، یعنی فرایند اتصال کاربر به سایر عناصر نظام و قضاوت ربط، نمود بیشتری دارد. این نوشته، نگاهی بر چیستی ""تعامل"" در بازیابی اطلاعات داشته است، سپس مدل سنتی بازیابی اطلاعات و نقاط قوت و ضعف آن را مرور کرده است. در ادامه، مدل های جاری بازیابی تعاملی اطلاعات (مدل اپیزودی بلکین، مدل شناختی اینگورسن، مدل چندسطحی ساراسویک، و بازخورد تعاملی اسپینک) به تفصیل، تفسیر شده اند.
دانشکده کتابداری و اطلاع رسانی: گروه ها، رشته ها، گرایش ها و مقاطع تحصیلی پیشنهادی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف پژوهش حاضر ارائه یک الگوی مناسب در خصوص گروه ها، رشته ها، گرایش ها و مقاطع تحصیلی دانشکده کتابداری و اطلاع رسانی است.
روش: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با استفاده از تکنیک دلفی انجام شده است.
یافته ها: یافته ها نشان داد دانشکده می تواند با عنوان «علوم و فناوری اطلاعات»، و 14 رشته شامل «مدیریت رکوردها و آرشیو»، «مدیریت و سازماندهی نسخ خطی و آثار کمیاب»، «کتابداری و اطلاع رسانی»، «سیستم های اطلاعاتی»، «مدیریت دانش»، «تاریخ و فلسفه اطلاعات»، «مدیریت اطلاعات»، «مدیریت اطلاعات و کتابخانه»، «علم سنجی»، «اقتصاد اطلاعات و دانش»، «چاپ و نشر»، «سیستم های اطلاعات مدیریت»، «مرجع شناسی و خدمات اطلاعات» و «فناوری اطلاعات» فعالیت نماید. رشته کتابداری و اطلاع رسانی می تواند دارای 4 گرایش کتابخانه های دیجیتال، دانشگاهی، عمومی و تخصصی باشد. برنامه کارشناسی ارشد دوگانه برای کتابداری و اطلاع رسانی با رشته های ادبیات کودک، علم رایانه و مدیریت و کارشناسی ارشد دوگانه آرشیو با رشته های تاریخ، ادبیات، علم رایانه و مدیریت پیشنهاد می گردد.
مقایسه وضعیت موجود و مطلوب کتابخانه های دانشگاهی یزد در اجرای مدیریت کیفیت فراگیر (TQM)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اجرای نقش مدیریت کیفیت فراگیر به عنوان یک پدیده مترقی در سازمان ها و مراکز آموزشی و فرهنگی امری مهم محسوب می شود. به کارگیری شاخص ها و مدل های مدیریت کیفیت فراگیر در کتابخانه های این مراکز همراه با ایجاد تسهیلات و امکانات، میزان توفیق آنها را بیشتر و عملکرد آنها را افزایش خواهد داد. از سوی دیگر، نظام حمایتی مطمئن برای هر نوع اقدام اعم از تغییر بنیادی و محدود سازی، باعث توسعه و اصلاح و تحول فکری خواهد شد. هدف اصلی این پژوهش، مقایسه وضعیت موجود و مطلوب کتابخانه های دانشگاه یزد در اجرای مدیریت کیفیت فراگیر از دیدگاه کارکنان و مدیران است. وضعیت موجود در این پژوهش به معنی چگونگی اجرای نقش های مدیریت کیفیت فراگیر در زمان حاضر است و منظور از وضعیت مطلوب، میزان انتظارات افراد از اجرای نقش های مدیریت کیفیت فراگیر است. نتایج آزمون تی مستقل نشان داد که مدیران وضعیت موجود را 3.33M= برآورد کرده اند. همچنین، نتایج آزمون تی مستقل برای بررسی تفاوت نگرش مدیران و کارکنان در وضعیت مطلوب حدود 33/4 و برای مدیران 22/4 به دست آمد که به نظر می رسد انتظار کارمندان از وضعیت مطلوب سطح بالاتری نسبت به انتظار مدیران دارد. نتایج آزمون تی وابسته برای بررسی تفاوت نگرش مدیران در وضعیت موجود و مطلوب تفاوت معنی داری را در سطح (01/0 P <) نشان داد. نگرش کارمندان در مورد وضع مطلوب (39/0 S=، 15/4 = M) با نگرش آنها در وضع موجود (65/0 S=، 04/3 M=) تفاوت معنی داری داشت. با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چندعاملی برای بررسی تفاوت نگرش کارکنان و مدیران زن و مرد در وضعیت کنونی، تفاوت نگرش زنان و مردان نسبت به وضع موجود کتابخانه ها معنی دار مشاهده نگردید و اثر تعاملی جنس با سمت در سطح 05/0 P< معنی دار به دست آمد. تفاوت نگرش افراد نسبت به وضعیت موجود و مطلوب در تمام اصول یازده گانه مدیریت کیفیت فراگیر از معنی داری بالا (01/0 P<) برخوردار بود. تحلیل واریانس چندمتغیری جهت بررسی اثر سمت و مدرک تحصیلی بر اصول یازده گانه وضعیت موجود در سطح (05/0 P<) تفاوت معنی دار مشاهده گردید. نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری جهت بررسی اثر سمت و مدرک بر اصول یازده گانه وضعیت مطلوب نشان داد که اثر سمت بر مؤلفه های وضعیت مطلوب معنی دار نیست، ولی نتایج مربوط به اثر مدرک نشان داد که افراد با مدارک تحصیلی متفاوت نگرش های متفاوتی در مورد اصول مربوط به وضعیت مطلوب دارند.
بررسی مخزن سازمانی دانشگاه فردوسی مشهد و سنجش میزان همخوانی آن با معیارهای تخصصی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی انواع منابع اطلاعاتی
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم کتابداری پژوهش های کتابداری،روش پژوهش در کتابداری
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات
یکی از وظایف مهم دانشگاه ها، انجام پژوهش و تولید دانش است. مخازن سازمانی، سیستم های مناسبی برای سازماندهی این دانش و دروازه اصلی برای نمایاندن سرمایه فکری دانشگاه و دسترس پذیر ساختن آن هستند. از سال 1385، دانشگاه فردوسی مشهد اقدام به طراحی مخزن سازمانی خود، یعنی «سیستم مدیریت منابع علمی دانشگاه فردوسی مشهد» (سیماد) برای گردآوری و سازماندهی اطلاعات علمی اعضای هیات علمی کرده است. هدف عمده این پژوهش، شناسایی ویژگی های یک مخزن سازمانی و بررسی میزان همخوانی وضعیت کنونی مخزن سازمانی موجود (سیماد) با آن ویژگی هاست. این پژوهش، از نوع کاربردی بود و با روش پیمایشی و مطالعه موردی انجام گرفت. برای اینکه بتوان از همه جنبه ها، اطلاعاتی در رابطه با موضوع مورد پژوهش به دست آورد، در گردآوری اطلاعات از چند دیدگاه، یعنی سازمان و سیستم و کاربران، وضعیت بررسی شد و در هر مورد شیوه و ابزار گردآوری مناسب به کار رفت. مشخصات یک مخزن سازمانی مطلوب به شش گروه و یا معیار دسته بندی شدند. این دسته بندی زیرساخت ابزارهای گردآوری اطلاعات و نیز ساختار تحلیل اطلاعات به دست آمده را تشکیل داد. یافته ها نشان داد که در مورد خط مشی ها و مستندات و استفاده از سیستم، ضروریست در مخزن سازمانی دانشگاه به بازنگری و تغییر پرداخته شود. از نظر مدیریت/ اداره، «سیماد» در وضعیت متوسط و در رابطه با چشم اندازها و سیاست ها و ویژگی های فنی، وضعیت مناسبی دارد. نتیجه آزمون فرضیه پژوهش نشان داد که در مقایسه با معیارهای یک مخزن سازمانی مطلوب، به طور تقریبی، ویژگی های مخزن سازمانی دانشگاه فردوسی مشهد در حد متوسط قرار دارد.
امکان سنجی جایگزینی منابع مرجع الکترونیکی رایگان به جای منابع مرجع چاپی در کتابخانه های دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی انواع منابع اطلاعاتی منابع و مراجع
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه های الکترونیکی انواع منابع الکترونیکی
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها دانشگاهی
پژوهش حاضر، به منظور بررسی امکان جایگزینی منابع مرجع الکترونیکی رایگان به جای منابع مرجع چاپی، به روش کتابخانه ای (بررسی متون) و موردپژوهی و تحلیل محتوا انجام شده است. از بین 1364 منبع مرجع چاپی موجود در دانشگاه فردوسی مشهد مربوط به سال های 1990 تا 2006 میلادی، 25 منبع (5 دایره المعارف، 5 راهنما، 5 واژه نامه، 5 اطلس، و 5 زندگینامه) انتخاب گردید. همچنین، 25 منبع مرجع الکترونیکی معادل آنها نیز برگزیده شد. در هر یک از این منابع، 5 مدخل (در مجموع 250 مدخل) ارزیابی شد و پس از مقایسه میانگین نمره های حاصل از ارزیابی، قابلیت پاسخگویی منابع الکترونیکی و نیز چاپی به اطلاعات مورد نیاز، مشخص شد. بین میانگین نمرات کل حاصل از ارزیابی منابع الکترونیکی و منابع چاپی تفاوت معنی دار وجود داشت. از آنجا که تفاوت نمرات، در انواع منابع مورد نظر پژوهش (دایره المعارف ها، راهنماها، واژه نامه ها، اطلس ها، و زندگینامه ها) به نفع گروه منابع الکترونیکی بوده است، منابع مرجع الکترونیکی رایگان قابلیت زیادی برای جایگزینی، به جای منابع مرجع چاپی دارند. همچنین، بین میانگین نمره های کسب شده از ارزیابی شاخص های کیفیت محتوای منابع مرجع چاپی و منابع مرجع الکترونیکی تفاوت معنی دار، به نفع گروه الکترونیکی بوده است. بدین معنی که به لحاظ محتوایی، این احتمال وجود دارد که منابع مرجع الکترونیکی رایگان بتوانند جانشین منابع مرجع چاپی مشابه و معادل شوند. از طرفی، تفاوت معنی دار بین نمره های دریافتی حاصل از مقایسه شاخص های سنجش قابلیت های جستجو و ساختار منابع مرجع چاپی و الکترونیکی نشان داد که منابع مرجع الکترونیکی رایگان، قابلیت جایگزینی زیادی به جای منابع مرجع چاپی مشابه و معادل دارند.
نقش نسخه های خطی در گفتگوی تمدن ها با محوریت برنامه حافظه جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی نسخ خطی
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری ارتباطات علمی
پس از طرح نظریه «برخورد تمدنها»، نظریه «گفتگوی تمدنها» در مقابل آن مطرح شد، که مورد توجه پژوهشگران و سازمانهای بین المللی قرار گرفت. عنصر ارتباط، زیربنای تمدن بوده و پیدایش نسخه های خطی، نقش مؤثری در ارتباط نوشتاری و تمدن بشری داشته است. ابعاد مختلف نسخه های خطی از قبیل: ابعاد علمی، فرهنگی، هنری، اخلاقی، عرفانی و معنوی، نقش سازنده ای در ارتباط و گفتگو دارند. بویژه بُعد هنری نسخه های خطی بیشتر از بقیه در گفتگوی تمدنها نقش دارد، زیرا هنر، زبان مشترک فرهنگها و جهانی است و کارکردهای متنوعی دارد. حفظ و نگهداری نسخه های خطی در اکثر کتابخانه ها، مراکز علمی و پژوهشی دنیا بویژه موزه های کشورهای مختلف، اعتقاد و احترام به گفتگوی تمدنها محسوب میشود. به عنوان مثال، قرآن کریم که نسخه های خطی و هنری آن کثیر و مورد توجه همگان است، خود کتاب گفتگوست. از طرفی، برنامه حافظه جهانی، یکی از برنامه های بین المللی است که نقش مؤثری در اشتراک اندیشه ها، فرهنگها، آثار هنری، احیای تاریخ و ... داشته، نقطه اشتراک و پل ارتباطی فرهنگها در سطح بین المللی به شمار میرود. از شاخه های اصلی این برنامه، کمک به حفظ نسخه های خطی نفیس سراسر جهان، اشاعه و ثبت بین المللی آن است
ساختار و محتوای خط مشی دسترسی و ارائه خدمات بخش نسخه های خطی کتابخانه های کشور(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق) سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۸۷)
حوزههای تخصصی:
هدف: این پژوهش با هدف شناسایی مولفه های موجود درخط مشی دسترسی بخش نسخه های خطی کتابخانه های کشور و تحلیل دیدگاه تهیه کنندگان اینگونه خط مشیها انجام شده است.
روش/رویکرد پژوهش: با استفاده روش تحلیل محتوا از نوع کیفی به تحلیل خط مشی مدون دسترسی و ارائه خدمات بخش خطی کتابخانه های کشور پرداخته است.
یافتهها: در خط مشی مدون کتابخانه های کشور 9 مولفه وجود دارد که هر یک دارای مقوله ها و زیر مقوله های متعدد است. کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران با 4 مولفه کمترین و کتابخانه ملی ایران با 9 مولفه بیشترین معیارها را برای دسترسی به نسخه های خطی خود تعیین کرده است.
نتیجهگیری: اهمیت مولفه ها در خط مشی ها مختلف است. دو مولفه ارائه منابع و خدمات به مراجعان و شرایط و مشخصات استفاده کنندگان از مولفه های مهم و اساسی خط مشی ها هستند
مقایسه موتورها و ابرموتورهای کاوش عمومی در بازیابی اطلاعات علم فیزیک و میزان همپوشانی آنها(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق) سال بیست و دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۸۷)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف اصلی این مقاله مقایسه موتورها و ابرموتورهای کاوش عمومی در بازیابی اطلاعات فیزیک و تعیین میزان همپوشانی آنها میباشد.
روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش در این تحقیق، با توجه به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش و فرضیه های پژوهش، پیمایشی توصیفی است. جامعه پژوهش شامل شش موتورکاوش و شش ابر موتور کاوش عمومی است. پر استفاده ترین موتور ها و ابرموتورهای کاوش عمومی اینترنت بر اساس معرفی سایت searchenginewatch.com انتخاب گردید. جهت رسم جدول و نمودار از نرمافزار اکسل [1] استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از توزیع فراوانی، درصد، و میانگین استفاده شده است.
یافته ها: نتایج به دست آمده نشان می دهد که در میان موتورهای کاوش، موتور کاوش یاهو بیشترین مدارک فیزیک (40 درصد) را بازیابی کرده است و رتبه نخست را به خود اختصاص می دهد. موتور کاوش عمومی ا ِی.اُ.ال. با 57/38 درصد بیشترین همپوشانی را با سایر موتورها دارد. در ابرموتورهای کاوش نیز، ابرموتور کاوش کری گاید، بیشترین مدارک فیزیک (1/77 درصد) را بازیابی کرده است و رتبه نخست را به خود اختصاص می دهد. همچنین، ابرموتور اینفو با میزان همپوشانی 7/43 درصد بیشترین همپوشانی را با سایر ابرموتورها دارد.
نتیجه گیری: ازنظر همپوشانی، استفاده از ابرموتورهای کاوش عمومی نسبت به موتورهای کاوش عمومی ارجح است.
سنجش رضایت کاربران نرم افزار کتابخانه دیجیتال پیام در کتابخانه های استفاده کننده از آن(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (کتاب سابق) سال بیست و دوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۸)
حوزههای تخصصی:
هدف: آگاهی از میزان رضایت کاربران نرم افزار کتابخانه دیجیتال پیام در کتابخانههای استفاده کننده از این نرم افزار است.
روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی . ابزار گردآوری اطلاعات دو پرسشنامه جداگانه است که 83 کتابدار شاغل در کتابخانههای استفادهکننده از نرمافزار و 79 کاربر نهایی به آن پاسخ دادهاند.
یافتهها: میانگین رضایت کتابداران از نرم افزار دیجیتال پیام 23/4 و میانگین رضایت کاربران نهایی 99/3 است. بیشترین رضایت کتابداران مربوط به ابعاد کنترل دسترسی و امنیت (مدیریت کاربران نهایی) و سازماندهی و ورود اطلاعات، و بیشترین رضایت کاربران نهایی از امانتدهی و کمترین رضایت از مشخصات کلی نرمافزار است.
نتیجهگیری: رضایت هر دو گروه کتابداران و کاربران نهایی کتابخانههای استفادهکننده از نرمافزار پیام درحد بالاتر از متوسط است و رضایت کتابداران بهنحو معنیداری بیش از رضایت کاربران نهایی میباشد.
پیش فرضهای معرفت¬شناختی علم¬سنجی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پیش فرضهای معرفتشناختی، امور مفروضی هستند که به صورتی کم و بیش آگاهانه یا ناآگاهانه و اعم از اینکه پژوهشگران و استفادهکنندگان از نتایج پژوهشها، نسبت به آنها آگاه باشند یا نباشند، در ورای فعالیتهای نظری و عملی حضور دارند و حتی بدیهی فرض میشوند. ریشه بسیاری از اختلاف نظرها، انتقادها و مسائلی که امروزه درباره استفاده از روشها، شاخصها و فنون علمسنجی در ارزیابی فعالیتهای علمی وجود دارد و باعث تردید در مبانی و چارچوب نظری و کاربردهای عملی آن گردیده است، به نبود توافق بر پیش فرضهای بنیادین معرفتشناختی باز میگردد. از این رو، در راستای ایجاد اجماع هر چه بیشتر در بین پژوهشگران و توجه جامع به ابعاد مختلف ارزیابی فعالیتهای علمی ـ و نه سنجش ناقص و یک سویه علم و پژوهش ـ باید با شناسایی و به پرسش گرفتن پیش فرضها، به بررسی مجدد آنها و فراهم نمودن زمینهای برای تحلیل پیش فرضهای بنیادین پرداخت. این کار به ادراک بهتر وضعیت کنونی در این حوزه میانجامد و جایگاه واقعی این حوزه را روشنتر خواهد ساخت. از طرفی، استحکام مبانی نظری و عملی علم سنجی، مستلزم معماری و بازسازی پایههای آن بر اساس پیش فرضهایی معتبر است. از این رو، تحلیل پیش فرضهای معرفت شناختی علمسنجی، مبانی مستحکم تری برای آن فراهم خواهد کرد، و زمینههای نظریهپردازی و حتی عملیاتی شدن نتایج پژوهشها را تسهیل مینماید. پژوهش حاضر در این راستا و برای نخستین بار به صورت نسبتاً جامع، به شناسایی، دستهبندی، تبیین و تا حد امکان تحلیل پیش فرضهای معرفتشناختی علمسنجی پرداخته است.
تحلیل استنادی نشریات علوم انسانی در پایگاه PJCR در سال های 1382-1386 (ویژه نامه علم سنجی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی انواع منابع اطلاعاتی نشریات
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه های الکترونیکی انواع منابع الکترونیکی پایگاه های اطلاعاتی
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری تاب سنجی،علم سنجی
این مقاله با بهره گیری از روش تحلیل استنادی به بررسی مجله های سال های 1382-1386 حوزه علوم انسانی موجود در پایگاه گزارش های استنادی نشریات فارسی1 (PJCR) پرداخته است. در این تحقیق، وضعیت ضریب تاثیر2 و شاخص نزدیکی3 مجلات این حوزه در سال های مورد نظر بررسی شده اند. همچنین، برترین ناشران مجلات حوزه علوم انسانی با توجه به فاکتور ضریب تاثیر معرفی گردیده اند. بررسی ها نشان داده است که به طور متوسط، در سال های مورد بررسی، بیش از 75% مجلات این حوزه دارای ضریب تاثیر بوده اند، در حالی که در این سال ها فقط 30% مجلات این حوزه، شاخص نزدیکی داشته اند. مقایسه میانگین ضریب تاثیر نشریات حوزه علوم انسانی با سایر حوزه ها، نشان از بالاتر بودن ضریب تاثیر نشریات این حوزه دارد.
میزان همخوانی کلیدواژه های مستخرج از چکیده با توصیفگرهای نمایه سازان در پایگاه «چکیده پایان نامه های ایران»(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان هم خوانی کلیدواژه های مستخرج از چکیده پایان-نامه ها توسط متخصصان موضوعی با توصیفگرهای نمایه سازان در پایگاه «چکیده پایان نامه های ایران» می باشد. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش استفاده شده تحلیل محتوا است. یک سیاهه وارسی متشکل از 32 معیار برای بررسی ابعاد پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. افزون بر این، از متخصصان موضوعی حوزه های مورد بررسی نیز برای انجام پژوهش بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش رکوردهای موجود در پایگاه اطلاعاتی چکیده پایان نامه های ایران (74500 رکورد) از سال 1385- 1368 است. با استفاده از فرمول تعیین حجم نمونه از هر حوزه علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی و کشاورزی 100 رکورد به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که بین تعداد گروه های کلیدواژه ای چکیده پایان نامه ها و هم خوانی آن ها با توصیفگرها و همچنین بین تعداد کلیدواژه های مستخرج و تعداد توصیفگرها نیز رابطه معنی داری وجود دارد. در حوزه های موضوعی مختلف و همچنین دوره های زمانی مختلف بین هم-خوانی کلیدواژه های مستخرج با توصیفگرها تفاوت معنی داری وجود دارد. بازیابی بیش تر از طریق توصیفگرها در مقایسه با کلیدواژه های مستخرج از چکیده، اثربخشی طرح هایی را نشان داد که به منظور افزایش ارتباط بین توصیفگرهای هم موضوع در این پایگاه صورت گرفته است. از نظر نظام دستوری، 26/50 درصد توصیفگرها به صورت ترکیب واژه، 74/49 درصد تک واژه، 2/93 درصد مفرد و 8/6 درصد به صورت جمع تهیه شده اند. اصالت/ارزش: یافته های این پژوهش می تواند به نمایه سازان و مدیران پایگاه چکیده پایان نامه های ایران در شناسایی نکات قوت و ضعف در نمایه سازی پایان نامه ها و همچنین همکاری با متخصصان موضوعی نمایه سازی مدارک کمک کند.
کتابداری و اطلاع رسانی و مفهوم پارادایم در فلسفه علم توماس کوهن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف از این مقاله بررسی این امر است که آیا مفهوم پارادایم در فلسفه علم توماس کوهن، دارای مصداق یا مصادیقی در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی هست یا خیر. روش: پس از بررسی اجمالی کتاب «ساختار انقلاب های علمی» و به ویژه مفهوم پارادایم در آن، نظریه پردازی های مربوطه در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی مورد بررسی انتقادی قرار می گیرند و پیشنهادهایی مبنی بر لزوم نگرش پارادایمی در این حوزه ارائه می شود. یافته ها: کوهن پارادایم را محور اساسیِ اجماع و اتفاق نظر در یک جامعه علمی می داند. پس معنی پارادایم را نباید با «نحله»، «رهیافت»، «نظریه»، «پیش فهم» و نظایر آنها خلط کرد. به ویژه حضور «نحله های فکری متعارض» در یک حوزه علمی را نباید به معنی «وجود پارادایم های مختلف» دانست، زیرا کوهن وضعیت رقابت بین نحله های متعارض را وضعیت ماقبل پارادایمی می داند. با توجه به این مطلب، بسیاری از نظریه پردازی هایی که حول و حوش مفهوم پارادایم در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی انجام شده اند، از معنی مورد نظر کوهن دور افتاده اند. همچنین، مباحثی که درباره «نامگذاری» این رشته درگرفته اند، از این ضعف رنج می برند که به خصلتِ اجماع آفرینِ پارادایم و فقدان آن در کتابداری و اطلاع رسانی بی توجه بوده اند. اصالت/ارزش: ارزش این مقاله کمک به تأملات مربوط به بنیان های نظری علم کتابداری و اطلاع رسانی و تدقیق در مفهوم پارادایم با توجه به مسائل این رشته است.
تحلیل عامل های اثر گذار بر تولیدات علمی زنان ایرانی در آی. اس. آی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر بر تولیدات علمی زنان ایرانی در آی. اس. آی بین سالهای 1993 تا 2009 می باشد. این پژوهش کاربردی به روش مطالعه کتابخانه ای و پیمایشی به انجام رسیده است. برای شناسایی زنان دارای تولیدات علمی در آی.اس.آی، گردآوری اطلاعات از پایگاه WoS متعلق به مؤسسه ISI استفاده شد و برای گردآوری اطلاعات مربوط به عوامل مؤثر بر تولیدات علمی زنان از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردیده است. پرسشنامه مذکور، پس از بررسی روایی و پایایی، به تعداد 100 نفر از نویسندگان زن ارسال گردید. بر اساس یافته های پژوهش، به لحاظ اولویت، جامعه پژوهش تاثیر عوامل سه گانه دستیابی به موقعیت علمی بالاتر، توانمندی های ذاتی، و پشتکار و توان اکتسابی را بیش از سایر عوامل می دانند. به دنبال آنها، مؤثرترین عوامل عبارتند از حس مفید بودن در جامعه، دستیابی به موقعیت شغلی برتر، و تشویق اطرافیان و خانواده. در پایان، در راستای توانمندسازی زنان برای تولید علم و تقویت عوامل مؤثر، برخی پیشنهادات اجرایی ارائه گردید