فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۲۲۱ تا ۳٬۲۴۰ مورد از کل ۷٬۵۱۴ مورد.
حوزههای تخصصی:
نظام دانشگاهی، به مفهوم نوین آن، در ایران پیشینه درازی ندارد. از اواخر دهه 1310 و بعد از تأسیس دانشگاه تهران، به منزله نخستین دانشگاه نوین در ایران، به تدریج دانشگاه های دیگری مانند دانشگاه تبریز و دانشگاه مشهد و دانشگاه اصفهان آغاز به کار کردند. دو موج دیگر تأسیس دانشگاه ها در ایران یکی از دهه 1340 و دیگری از دهه 1370 آغاز شد و طی آن تعداد دانشگاه های کشور افزایش یافت. اکنون در حوزه علوم پزشکی و غیرپزشکی بیش از 100 دانشگاه وجود دارد. افزون بر آنها، تعداد قابل توجهی از مراکز دانشگاه آزاد و دانشگاه پیام نور و مؤسسه های آموزش عالی آغاز به کار کرده اند که روی هم رفته جامعه بزرگی را تشکیل می دهند. بدیهی است هر یک از این دانشگاه ها و مؤسسه های آموزش عالی دارای زیرمجموعه ای شامل دانشکده های گوناگون هستند و باز بدیهی است که هر یک از این دانشکده ها باید دارای یک کتابخانه مناسب باشند. به جز دانشکده های دارای پیشینه دیرینه، بسیاری از دانشکده های جدید و نیز مؤسسه های آموزشی از کتابخانه مناسبی برخوردار نیستند و یا در اصل، کتابخانه ای ندارند. بازدیدهای نگارنده که طی ارزیابی رسمی از دانشگاه ها و مؤسسه های آموزش عالی در چهار سال گذشته صورت گرفته است حاکی از آن است که بسیاری از این مراکز توجه کافی و بایسته به کتابخانه ندارند و جایگاهی برای آن قائل نیستند. فاصله کتابخانه آنها با استانداردها و شاخص های موجود کتابخانه های دانشگاهی بسیار زیاد است. دلایل زیادی برای این وضعیت نابسامان وجود دارد که از گستره این گفتار کوتاه بیرون است، اما نکته مهم، نگاه مدیریتی ضعیف به کتابخانه ها در این مراکز است
بررسی میزان همپوشانی و امکان جایگزینی مجله های چاپی فارسی کتابخانه¬های دانشگاه فردوسی مشهد با مجله های الکترونیکی فارسی مرکز منطقه¬ای اطلاع¬رسانی علوم و فناوری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف نشان دادن توان عملی پایگاه مقاله های تمام متن فارسی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری در تکمیل مجموعه مقاله های فارسی موجود در کتابخانه های دانشگاه فردوسی، انجام گرفته است. جامعة مورد مطالعه، مجله های علمی ـ پژوهشی فارسی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مجله های علمی ـ پژوهشی فارسی موجود در دانشگاه فردوسی و مجموعه ادواریهای الکترونیکی علمی ـ پژوهشی فارسی پایگاه مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری است که بین سالهای 1386 – 1382 و در چهار حوزة موضوعی علوم، علوم انسانی، فنی و مهندسی و کشاورزی، بررسی شده است. روش پژوهش، پیمایشی و از نوع کاربردی است. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد: 1. از جمع کل 206 عنوان مجله مصوب وزارت علوم، پایگاه مرکز منطقه ای 142 عنوان را داراست که 15/63% در حوزه علوم، 66/66% در حوزة علوم انسانی، 28/54% در حوزة فنی و مهندسی و 80/87% در حوزة کشاورزی است. در نتیجه، میتوان از پایگاه مقاله های تمام متن فارسی مرکز منطقه ای به عنوان مکمل یا جایگزین مجله های چاپی فارسی دانشگاه فردوسی استفاده کرد. 2. از جمع کل 206 عنوان مجله مصوب وزارت علوم، دانشگاه فردوسی 125 عنوان مجله را داراست که 89/57% در حوزة علوم، 93/63% در حوزة علوم انسانی، 14/37% در حوزة فنی و مهندسی و 17/73% در حوزة کشاورزی است. در نتیجه، سابقه ای کامل از مجله های فارسی علمی ـ پژوهشی در کتابخانه های دانشگاه فردوسی وجود ندارد. 3. از بین 12 کتابخانه مورد بررسی در دانشگاه فردوسی، 50% از کاردکس و 6/41% از فهرست الفبایی برای تعیین موجودی و شماره های مجله ها استفاده میکردند، در حالی که 3/8% از هیچ گونه ابزاری استفاده نمیکردند. 4. از بین 12 کتابخانه دانشگاه فردوسی، تنها 2 کتابخانه از رونوشت فهرست مندرجات مجله ها و فهرست الکترونیکی مقاله ها، برای دسترسی به محتوای موضوعی مجله ها استفاده میکردند. 5. موفقیت بازیابی مقاله ها در پایگاه مرکز منطقه ای، از دانشگاه فردوسی بیشتر است. 6. سرعت بازیابی مقاله ها در پایگاه مرکز منطقه ای، از دانشگاه فردوسی بیشتر است. 7. مجموعه مجله های کتابخانه های دانشگاه فردوسی در مقایسه با پایگاه مرکز منطقه ای جامعیت کمتری دارد. بنابراین، فرضیه پژوهش تأیید می شود. 8. دانشگاه فردوسی مشهد به لحاظ مجله های گذشته نگر، از مجموعه الکترونیکی مرکز منطقه ای بینیاز نیست.
فوکسونومی در کتابخانه های سنتی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
امروزه کتابداری اینترنتی و کتابخانه2، جایگاه ویژه ای یافته اند، از دیگر جهت، بحث سازماندهی مشارکتی منابع وب یا همان فوکسونومی سطح مواد الکترونیکی و اینترنتی مطرح است و میتوان گفت کتابخانه های فیزیکی را دربر نمیگیرد. این نوشته، بر اساس تجربه یک کتابخانه فنی دانشگاهی که از فوکسونومی برای ایجاد کتابخانه2 در راستای افزایش دسترسی و میزان استقبال مخاطبان کتابخانه از مواد موجود در آن و با هدف ارتقای سطح دانش عمومی و تخصصی کاربران کتابخانه، نوشته شده است تا نشان دهد، وجود چنین نظامی حتی در دنیای فیزیکی نیز قابل به کارگیری است. با توجه به وجود منابع ارزشمند علمی در کتابخانه های دانشگاهی و لزوم استفاده دانشجویان و اعضای هیئت علمی دانشگاه ها از آنها در راستای بالا بردن و روزآمدی سطح آگاهیها، انجام چنین کاری در کتابخانه ها لازم به نظر میرسد. چالشها و فوایدی که در اجرای طرح ایجاد گردیده، همراه با راهکارهای رفع این نواقص، در این نوشته ارائه شده است. این مقاله با توجه به اینکه در واقع حاصل یک طرح است، از روش پژوهش عملیاتی استفاده نموده است
بررسی تحلیلی کاربردپذیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (RDA) در محیط اطلاعاتی جدید: ضرورت بازتعریف روابط و کارکردهای جدید(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی کاربردپذیری استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (RDA) برای توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی محیط اطلاعاتی جدید است
روش شناسی: پژوهش حاضر، پژوهشی مفهومی است که با رویکرد تحلیلی-انتقادی بر مبنای هدف پژوهش انجام گرفته است. بدین منظور، ضمن بیان ویژگی های محیط و رسانه های جدید و تاثیر آن بر فرایند سازماندهی دانش، و تحلیل روابط درونی (میان سطوح چهارگانه هر شیء) و بیرونی (میان سطوح هر شیء با اشیای دیگر) ارائه شده توسط استاندارد جدید توصیف (RDA)، توانایی و قابلیت های آن برای پاسخگویی به ویژگی های محیط و رسانه های جدید مورد ارزیابی قرار گرفته است
یافته ها: یافته ها حاکی از آن است، ضعف هایی چند از جمله استفاده از ابزارها و رویکردهای سنتی به عنوان مبنای گسترش استاندارد، عدم هماهنگی مناسب با استانداردهای فراداده ای، و نیز عدم توجه کافی به ویژگی های اشیای محتوایی دسترس پذیر در محیط جدید، بیانگر سازگاری نه چندان مطلوب استاندارد با محیط جدید است
نتیجه گیری: ضعف های استاندارد برای توصیف و سازماندهی اشیای محتوایی محیط جدید، ضرورت بازنگری آن را در سطح روابط کتابشناختی (میان موجودیت ها) و کارکردهای مورد توجه نشان می دهد. در پایان دو رابطه ""بخش/بخش"" و ""ویژگی های مشترک"" و نیز سه کارکرد جدید ""مدیریت""، نظم دهی، و ""بسط"" به عنوان راهکارهایی مناسب برای سازگاری بیشتر ""استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (RDA)"" با ویژگی های محیط جدید توصیه شده است.
خانواده های کتابشناختی در فهرستهای رایانه ای: نگاه کاربران به خانواده شاهنامه فردوسی از رویکرد الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (FRBR)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم کتابداری فهرست نویسی و رده بندی
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات ذخیره و بازیابی اطلاعات
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه ها(به طور عام) فهرست های کتابخانه ای فهرست های پیوسته و اینترنتی
هدف این پژوهش، بررسی همخوانی میان الگوی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی با فهرستهای رایانه ای کنونی از رویکردی کاربرگراست. در این راستا، دیدگاه کاربران بالقوة فهرستهای رایانه ای نسبت به موجودیتهای مختلف الگو و خانواده های کتابشناختی، بررسی شد. بدین منظور، خانواده کتابشناختیِ شاهنامه فردوسی به منزلة نمونه انتخاب شد و یک مجموعه 40 کارتی در پیوند با این خانواده در اختیار یک گروه 30 نفری از افراد صاحب نظر و متخصص در حوزه شاهنامه پژوهی قرار گرفت. طی نشستهای صورت گرفته با این افراد، نگاه و دسته بندی کلی آنها نسبت به خانواده کتابشناختی، همخوانی دیدگاه آنها با موجودیتهای الگوی ملزومات کارکردی و اولویت بندی آنها روی موجودیتهای مختلف الگو در پیوند با یک نیاز خاص، بررسی گردید. در پیوند با خانواده کتابشناختی شاهنامه، 11 خوشه توسط مصاحبه شوندگان شناسایی گردید. نتایج حاکی از آن است که با توجه به موجودیتهای الگو، ودر پیوند با دسته بندی اعضای خانواده کتابشناختی به صورت کلی، رویکرد کاربران بالقوه رویکردی از بالا به پایین است و آنها در مواجهه با اعضای خانواده کتابشناختی، ابتدا اثر اصلی، سپس بیانها، قالبها و در نهایت مدرکها را شناسایی میکنند. این درحالی است که در پیوند با یک نیاز اطلاعاتی خاص، کاربران رویکردی پایین به بالا داشته و ابتدا مدرک جایگزین، و سپس قالب جایگزین از سوی آنها انتخاب شده و در صورت نبود موارد پیش گفته، به بیانها و اثرهای دیگر مراجعه میکنند. از دستاوردهای این پژوهش، ایجاد زمینة لازم جهت پیشنهاد درخت واره ای برای خانواده کتابشناختی شاهنامه و نیز ارائه الگویی مفهومی در زمینه پیاده سازی دستاوردهای این پژوهش در فهرستهای رایانه ای بوده است
تعامل در بازیابی اطلاعات و واکاوی مدل های آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
فرآیند جستجوی اطلاعات، فرآیندی تعاملی است زیرا کاربر بر فرآیند جستجو کنترل دارد و در این مسیر، دست به انتخاب می زند. پرسش کاربر ممکن است در طی این فرآیند با توجه به بازخوردهای حاصل از نتایج بازیابی، یک سیر تکاملی را طی کند. از طرف دیگر، درون نظام بازیابی اطلاعات، فرایندهایی وجود دارند که به غیر از کاربر، توسط هیچیک از عناصر این نظام (رایانه، رابط کاربری و ...) تحقق نمییابند. این مسأله به خصوص در مورد ""تعامل""، یعنی فرایند اتصال کاربر به سایر عناصر نظام و قضاوت ربط، نمود بیشتری دارد. این نوشته، نگاهی بر چیستی ""تعامل"" در بازیابی اطلاعات داشته است، سپس مدل سنتی بازیابی اطلاعات و نقاط قوت و ضعف آن را مرور کرده است. در ادامه، مدل های جاری بازیابی تعاملی اطلاعات (مدل اپیزودی بلکین، مدل شناختی اینگورسن، مدل چندسطحی ساراسویک، و بازخورد تعاملی اسپینک) به تفصیل، تفسیر شده اند.
تحلیل جمعیت شناختی هوش معنوی کتابداران. مطالعه موردی : دانشگاه های دولتی شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)
هدف: هدف این پژوهش تحلیل هوش معنوی کتابداران بر حسب ویژگیهای جمعیت شناختی آن ها در دانشگاههای دولتی شهر اصفهان است.
روش شناسی: روش پژوهش پیمایشی تحلیلی و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه هوش معنوی کینگ است. جامعه پژوهش را 132 نفر از کتابداران دانشگاههای دولتی شهر اصفهان تشکیل می دهد که موفق به احراز پست کتابدار شده اند و دارای حداقل مدرک دیپلم هستند؛ از این تعداد، 115 نفر با نرخ پاسخگویی 12/87 درصد به پرسشنامه ها پاسخ داده اند.
یافته ها: میانگین هوش معنوی کتابداران 6/81 است که با توجه به حداکثر میانگین که می توانست 96 باشد، در حد بالا محسوب می شود.. از بین ویژگیهای جمعیت شناختی، رابطه معنی داری بین جنسیت، مقطع تحصیلی، سن، ،سابقه کار، وضعیت تاهل با میزان هوش معنوی بدست نیامد و تنها رابطه بین رشته تحصیلی و میزان هوش معنوی معنی دار بود.
نتایج: با توجه به عدم رابطه معنی دار هوش معنوی با ویژگی های جمعیت شناختی کتابداران ( به جز رشته تحصیلی) به نظر می رسد هوش معنوی با عوامل دیگری فراتر از ویژگی های جمعیت شناختی در ارتباط باشد. تحلیل عمیق تر هوش معنوی و شناخت عوامل مرتبط با آن نیازمند مطالعاتی است که همبستگی عوامل دیگری مانند عوامل فرهنگی و جامعه شناختی را با هوش معنوی مورد توجه قرار دهد.
پویش محیطی برای گردآوری و استفاده از اطلاعات در فعالیت تصمیم گیری مدیران کتابخانه های مرکزی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف این مطالعه رفتار پویش محیطی مدیران کتابخانه های دانشگاهی واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی کشور درگردآوری و استفاده از اطلاعات در تصمیم گیری و ترسیم آینده سازمان است.
روش:روش پیمایش تحلیلی برای بررسی و تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها استفاده شده است. کتابخانه های مرکزی واحدهای بزرگ (33 واحد دانشگاهی) و بسیار بزرگ دانشگاه آزاد اسلامی (61 واحد دانشگاهی) در سطح کشور جامعه آماری این مطالعه است.
یافته ها: یافته ها نشان داد که بخش های مخاطبان و مشتریان (میانگین = 68/4)، فناوری (میانگین = 14/4) و اجتماعی و فرهنگی (میانگین = 4) از دیدگاه مدیران بخش های محیطی مهم و نامطمئن هستند به لحاظ تغییرپذیری بخش های مخاطبان و مشتریان (میانگین = 32/4)، فناوری (میانگین = 07/4) و اجتماعی و فرهنگی (میانگین = 94/3) از دیدگاه مدیران بخش های محیطی دارای نرخ تغییر بالا مشخص شده اند. بخش های مخاطبان و مشتریان (میانگین = 26/4)، فناوری (میانگین = 98/3) و رقبا (میانگین= 88/3) نیز بخش های محیطی پیچیده هستند. همچنین نتایج نشان داد که اطلاعات درباره محیط از منابع کتابخانه (میانگین= 25/4)، خدمات اطلاع رسانی الکترونیکی (میانگین=2/4)، مخاطبان و مشتریان (میانگین=06/4) و متخصصان مربوطه (میانگین=06/4) با تناوب و فاصله زمانی بیشتری در تصمیم گیری مدیران مورد استفاده قرار گرفته اند و عدم قطعیت محیطی درک شده در بخش مخاطبان و مشتریان و اجتماعی و فرهنگی در مقایسه با سایر بخش ها رابطه همبستگی نسبتاً معنی داری با استفاده از اطلاعات منابع اطلاعاتی درباره محیط در تصمیم گیری دارد.
بررسی مخزن سازمانی دانشگاه فردوسی مشهد و سنجش میزان همخوانی آن با معیارهای تخصصی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی انواع منابع اطلاعاتی
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم کتابداری پژوهش های کتابداری،روش پژوهش در کتابداری
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات
یکی از وظایف مهم دانشگاه ها، انجام پژوهش و تولید دانش است. مخازن سازمانی، سیستم های مناسبی برای سازماندهی این دانش و دروازه اصلی برای نمایاندن سرمایه فکری دانشگاه و دسترس پذیر ساختن آن هستند. از سال 1385، دانشگاه فردوسی مشهد اقدام به طراحی مخزن سازمانی خود، یعنی «سیستم مدیریت منابع علمی دانشگاه فردوسی مشهد» (سیماد) برای گردآوری و سازماندهی اطلاعات علمی اعضای هیات علمی کرده است. هدف عمده این پژوهش، شناسایی ویژگی های یک مخزن سازمانی و بررسی میزان همخوانی وضعیت کنونی مخزن سازمانی موجود (سیماد) با آن ویژگی هاست. این پژوهش، از نوع کاربردی بود و با روش پیمایشی و مطالعه موردی انجام گرفت. برای اینکه بتوان از همه جنبه ها، اطلاعاتی در رابطه با موضوع مورد پژوهش به دست آورد، در گردآوری اطلاعات از چند دیدگاه، یعنی سازمان و سیستم و کاربران، وضعیت بررسی شد و در هر مورد شیوه و ابزار گردآوری مناسب به کار رفت. مشخصات یک مخزن سازمانی مطلوب به شش گروه و یا معیار دسته بندی شدند. این دسته بندی زیرساخت ابزارهای گردآوری اطلاعات و نیز ساختار تحلیل اطلاعات به دست آمده را تشکیل داد. یافته ها نشان داد که در مورد خط مشی ها و مستندات و استفاده از سیستم، ضروریست در مخزن سازمانی دانشگاه به بازنگری و تغییر پرداخته شود. از نظر مدیریت/ اداره، «سیماد» در وضعیت متوسط و در رابطه با چشم اندازها و سیاست ها و ویژگی های فنی، وضعیت مناسبی دارد. نتیجه آزمون فرضیه پژوهش نشان داد که در مقایسه با معیارهای یک مخزن سازمانی مطلوب، به طور تقریبی، ویژگی های مخزن سازمانی دانشگاه فردوسی مشهد در حد متوسط قرار دارد.
بررسی عناصر و مؤلفه های رابط کاربر در نظام های بازیابی اطلاعات مبتنی بر خوشه بندی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
موتورهای خوشه بندی، به موازات دو روش جستجوی کلیدواژه ای و مروری، برای کمک به بازیابی اطلاعات مرتبط موجود در وب، در سطح وسیعی، به کار میروند. در این نظام ها، رابط کاربر، به عنوان نقطه تماس با کاربران و برای استفاده از بازخورد در بهبود پرسش کاربر، از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف این مقاله، شناسایی عناصر و مؤلفه های مهم رابط کاربر نظام های خوشه بندی است. ابتدا، در مورد ضرورت استفاده از خوشه بندی در نظام های بازیابی اطلاعات، مبانی نظری، الگوریتم ها، کاربردها، و معیارهای ارزیابی خوشه بندی بحث شده است. سپس، ضمن شناسایی 10 موتور خوشه بندی بیان شده در متون حوزه بازیابی اطلاعات در وب، عناصر و مؤلفه های رابط کاربر این گونه نظام ها و عملکرد هر کدام، به تفکیک، توضیح داده شده است. در پایان، میزان استفاده از عناصر و مؤلفه های شناسایی شده در موتورهای خوشه بندی مورد مطالعه، بیان شده است.
رابطه محیط اطلاعاتی و سواد اطلاعاتی: مطالعه موردی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر به شناسایی محیط های اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز و رابطه این محیط ها با مهارت های سواد اطلاعاتی آنان می پردازد.
روش: پیمایشی از نوع توصیفی_همبستگی و ابزار آن پرسشنامه ای بود که بین 278 نفر دانشجوی کارشناسی ارشد که با نمونه گیری مطبّق انتخاب شده بودند، توزیع شد.
یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که محیط های اطلاعاتی اصلی این دانشجویان عبارتند از: محیط سایت کامپیوتر دانشگاه، کتابخانه و خوابگاه. همچنین پر اهمیت ترین دلایل دانشجویان جهت استفاده از محیط های اطلاعاتی عبارتند از: حضور افراد خبره و متخصص در آن محیط، آسان بودن برقراری ارتباط با افراد حاضر در آن محیط، افزایش دانش و تجربیات شخصی در نتیجه تبادل اطلاعات در آن محیط و امکان برطرف نمودن مسائل مربوط به تحقیق، پروژه و پایان نامه از طریق اطلاعات کسب شده از آن محیط. در خصوص وضعیت سواد اطلاعاتی، دانشجویان، در سطح 5 مهارت تعریف شده، از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند و مهارت سواد اطلاعاتی دانشجویان کم است.
بررسی ویژگی های شخصیت کتابداران و اطلاع رسانان و ارتباط آن با خشنودی شغلی آنان در کتابخانه های تخصصی و پژوهشی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر به بررسی رابطه میان ویژگی های شخصیت کتابداران و اطلاع رسانان متخصص شاغل در کتابخانه های تخصصی و پژوهشی شهر تهران با خشنودی شغلی آن ها می پردازد.
روش: روش پژوهش پیمایشی است و برای گردآوری داده ها از دو پرسشنامه شخصیتی پنج عاملی نئو و پیمایش خشنودی شغلی استفاده شده است. جامعه پژوهش کتابداران و اطلاع رسانان دارای تحصیلات دانشگاهی در رشته کتابداری و اطلاع رسانی شاغل در کتابخانه های تخصصی و پژوهشی شهر تهران است.
یافته ها: یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از آن هستند که دو عامل شخصیت روان رنجورخویی و توافق با خشنودی کلی کتابداران و اطلاع رسانان از شغلشان رابطه منفی و معنادار (به ترتیب 05/0p< و 01/0p<) دارند که فرضیه پژوهش را درباره رابطه میان ویژگی های شخصیت و خشنودی شغلی در خصوص این دو عامل شخصیت تأیید می کند. یافته ها میان خشنودی کلی از شغل با ویژگی های جمعیت شناختیِ سن و سابقه کار رابطه معناداری را نشان نمی دهند. نتایج حاکی از رضایت مندی بیشتر مردان نسبت به زنان کتابدار و اطلاع رسان است.
طبقه بندی کاربردی کارکردهای عوامل نرم افزاری هوشمند و تطبیق آنها با ویژگیهای وب سایت های کتابخانه های دیجیتال(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: با توجه به این که امروزه خدمات وب به عنوان یکی از پرکاربردترین فن آوریها جهت ایجاد تعاملات خودکار، با کیفیت و پرسرعت اطلاعاتی شناخته میشود، هدف اصلی این مقاله ارائه چارچوبی جامع از مجموعه خدمات مهم وب سایت های فارسی کتابخانه ها جهت استفاده در طراحیهای آتی و همچنین تقسیم بندی عوامل نرم افزاری هوشمند برای استفاده در پرکاربردترین خدمات وب سایت های فارسی برای ارتقاء کیفی این خدمات میباشد. روش: خدمات اساسی و ضروری ایجاد یک وب سایت، پس از بررسی صد وب سایت پربیننده ایرانی و صد وب سایت برتر غیرایرانی، استخراج گردید و توسط آزمون های آماری، نرخ اعتبار محتوا و آنتروپی شانون مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. سپس با مطالعه عمیق و جامع ادبیات تحقیق موجود در حوزه عوامل نرم افزاری هوشمند، تقسیم بندیای از این عوامل براساس بررسی کاربردهای آنها و تطبیق آنها با خدمات پرکاربرد وب سایت های کتابخانه های دیجیتال به دست آمد. یافته ها: به کارگیری مفاهیم وب های معنایی و خدمات وب با عنوان خدمات وب معنایی، منجر به ایجاد خدمات وب هوشمند گردیده و به لحاظ کیفی، منجر به ارتقاء وب سایت ها میگردد. یکی از روش های بهبود وب سایت ها، استفاده از خدمات وب بر مبنای به کارگیری عوامل هوشمند نرم افزاری میباشد که میتواند در پردازش اطلاعات و شناسایی نیازهای کاربران صفحات وب به مدیران وب سایت ها کمک کرده و قابلیت وب را در پاسخ گویی به نیازهای آنان در زمان مناسب و با کیفیت بالا و ایمن افزایش دهد. یافته های این پژوهش میتواند در طراحی وب سایت کتابخانه های الکترونیک مورد استفاده قرار گیرد. فراهم کردن خدمات اساسی شناسایی شده، مبنا و گام اولیه طراحان این وب سایت های کتابخانه های الکترونیک در راستای ایجاد آنها به شمار میرود. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که عوامل هوشمند نرم افزاری به جهت ویژگیها و کارکردهای متنوع خود و همچنین قابلیت کاربرد در فضای سایبر، میتوانند در ارائه خدمات اساسی وب سایت های کتابخانه های الکترونیک یاریرسان بوده و ارزش افزوده داشته باشند. اصالت/ارزش: چارچوب ارائه شده برای طراحان و مدیران وب سایت کتابخانه های دیجیتال مفید بوده و آنها را قادر میسازد تا صفحات وب را به صورت کارا طراحی کرده و به نیازهای کاربران به صورت مؤثر پاسخ دهند.
بررسی علل و عوامل خروج کتب خطی از ایران و راه های مقابله با آن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مجموعه میراث فرهنگی هر کشور، از جمله یادگارهای ارزشمند و گنجینه های بیبدیل مادی و معنوی آن ملت به شمار میرود. میراث فرهنگی، دستاوردهای بشری است که بیانگر زیرساختهای فکری، علمی و اجتماعی جوامع است و هویت آنها را متجلی میسازد. در این حوزه، ایران دارای جایگاهی بس رفیع و ارزنده است. ایران با پیشینه چندین هزار ساله خود، همواره در بین ملتها بر تارک تمدن بشریت درخشیده است. کتابهای خطی ایران در میان مواریث فرهنگی جهان، جایگاهی ویژه دارند؛ زیرا هر یک به نوعی تجلیگاه علوم، فنون و هنرهای گوناگون بشر و بخصوص نسل پیشرو و هوشمند ایرانی، قلمداد میشوند. در پژوهش حاضر، با روش سندی، عوامل خروج نسخه های خطی از کشور و راه های مقابله با این پدیده بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. پدیده هایی همچون سرقت، خروج قانونی و غیر قانونی (قاچاق) کتابهای خطی، از منظرهای گوناگون بررسی شده اند. همچنین، نقش و وظایف دولت، کتابخانه ها و مجموعه داران تبیین شده است. از جمله مهم ترین موارد در رابطه با خروج کتابهای خطی میتوان به عوامل حفاظتی، امنیتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، حکومتی و قانونی اشاره نمود
نقش نسخه های خطی در گفتگوی تمدن ها با محوریت برنامه حافظه جهانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی نسخ خطی
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری ارتباطات علمی
پس از طرح نظریه «برخورد تمدنها»، نظریه «گفتگوی تمدنها» در مقابل آن مطرح شد، که مورد توجه پژوهشگران و سازمانهای بین المللی قرار گرفت. عنصر ارتباط، زیربنای تمدن بوده و پیدایش نسخه های خطی، نقش مؤثری در ارتباط نوشتاری و تمدن بشری داشته است. ابعاد مختلف نسخه های خطی از قبیل: ابعاد علمی، فرهنگی، هنری، اخلاقی، عرفانی و معنوی، نقش سازنده ای در ارتباط و گفتگو دارند. بویژه بُعد هنری نسخه های خطی بیشتر از بقیه در گفتگوی تمدنها نقش دارد، زیرا هنر، زبان مشترک فرهنگها و جهانی است و کارکردهای متنوعی دارد. حفظ و نگهداری نسخه های خطی در اکثر کتابخانه ها، مراکز علمی و پژوهشی دنیا بویژه موزه های کشورهای مختلف، اعتقاد و احترام به گفتگوی تمدنها محسوب میشود. به عنوان مثال، قرآن کریم که نسخه های خطی و هنری آن کثیر و مورد توجه همگان است، خود کتاب گفتگوست. از طرفی، برنامه حافظه جهانی، یکی از برنامه های بین المللی است که نقش مؤثری در اشتراک اندیشه ها، فرهنگها، آثار هنری، احیای تاریخ و ... داشته، نقطه اشتراک و پل ارتباطی فرهنگها در سطح بین المللی به شمار میرود. از شاخه های اصلی این برنامه، کمک به حفظ نسخه های خطی نفیس سراسر جهان، اشاعه و ثبت بین المللی آن است
امکان سنجی جایگزینی منابع مرجع الکترونیکی رایگان به جای منابع مرجع چاپی در کتابخانه های دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی انواع منابع اطلاعاتی منابع و مراجع
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه های الکترونیکی انواع منابع الکترونیکی
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها دانشگاهی
پژوهش حاضر، به منظور بررسی امکان جایگزینی منابع مرجع الکترونیکی رایگان به جای منابع مرجع چاپی، به روش کتابخانه ای (بررسی متون) و موردپژوهی و تحلیل محتوا انجام شده است. از بین 1364 منبع مرجع چاپی موجود در دانشگاه فردوسی مشهد مربوط به سال های 1990 تا 2006 میلادی، 25 منبع (5 دایره المعارف، 5 راهنما، 5 واژه نامه، 5 اطلس، و 5 زندگینامه) انتخاب گردید. همچنین، 25 منبع مرجع الکترونیکی معادل آنها نیز برگزیده شد. در هر یک از این منابع، 5 مدخل (در مجموع 250 مدخل) ارزیابی شد و پس از مقایسه میانگین نمره های حاصل از ارزیابی، قابلیت پاسخگویی منابع الکترونیکی و نیز چاپی به اطلاعات مورد نیاز، مشخص شد. بین میانگین نمرات کل حاصل از ارزیابی منابع الکترونیکی و منابع چاپی تفاوت معنی دار وجود داشت. از آنجا که تفاوت نمرات، در انواع منابع مورد نظر پژوهش (دایره المعارف ها، راهنماها، واژه نامه ها، اطلس ها، و زندگینامه ها) به نفع گروه منابع الکترونیکی بوده است، منابع مرجع الکترونیکی رایگان قابلیت زیادی برای جایگزینی، به جای منابع مرجع چاپی دارند. همچنین، بین میانگین نمره های کسب شده از ارزیابی شاخص های کیفیت محتوای منابع مرجع چاپی و منابع مرجع الکترونیکی تفاوت معنی دار، به نفع گروه الکترونیکی بوده است. بدین معنی که به لحاظ محتوایی، این احتمال وجود دارد که منابع مرجع الکترونیکی رایگان بتوانند جانشین منابع مرجع چاپی مشابه و معادل شوند. از طرفی، تفاوت معنی دار بین نمره های دریافتی حاصل از مقایسه شاخص های سنجش قابلیت های جستجو و ساختار منابع مرجع چاپی و الکترونیکی نشان داد که منابع مرجع الکترونیکی رایگان، قابلیت جایگزینی زیادی به جای منابع مرجع چاپی مشابه و معادل دارند.
تحلیل استنادی نشریات علوم انسانی در پایگاه PJCR در سال های 1382-1386 (ویژه نامه علم سنجی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه ها مجموعه های کتابخانه ای و منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی انواع منابع اطلاعاتی نشریات
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی کتابخانه های الکترونیکی انواع منابع الکترونیکی پایگاه های اطلاعاتی
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری تاب سنجی،علم سنجی
این مقاله با بهره گیری از روش تحلیل استنادی به بررسی مجله های سال های 1382-1386 حوزه علوم انسانی موجود در پایگاه گزارش های استنادی نشریات فارسی1 (PJCR) پرداخته است. در این تحقیق، وضعیت ضریب تاثیر2 و شاخص نزدیکی3 مجلات این حوزه در سال های مورد نظر بررسی شده اند. همچنین، برترین ناشران مجلات حوزه علوم انسانی با توجه به فاکتور ضریب تاثیر معرفی گردیده اند. بررسی ها نشان داده است که به طور متوسط، در سال های مورد بررسی، بیش از 75% مجلات این حوزه دارای ضریب تاثیر بوده اند، در حالی که در این سال ها فقط 30% مجلات این حوزه، شاخص نزدیکی داشته اند. مقایسه میانگین ضریب تاثیر نشریات حوزه علوم انسانی با سایر حوزه ها، نشان از بالاتر بودن ضریب تاثیر نشریات این حوزه دارد.
بررسی میزان انعکاس موضوعات کتابداری واطلاع¬رسانی در کتابهای درسی دوره متوسطه و پیش¬دانشگاهی (شاخه نظری) در سال تحصیلی 90-1389(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از راههای شناساندن جایگاه هر رشته علمی برای جامعه و بخصوص دانشآموزان انعکاس مسائل مربوط به آن رشته در متون درسی است. نظر به اهمیت نقش محتوایی کتابهای درسی در انعکاس موضوعات و مسائل گوناگون و از طرف دیگر ناشناخته ماندن رشته کتابداری و اطلاعرسانی در دوران تحصیل برای دانش آموزان، در پژوهش حاضر میزان توجه به حوزه های موضوعی رشته کتابداری و اطلاعرسانی در محتوای کتابهای درسی با استفاده از روش تحلیل محتوا، بررسی و تحلیل گردید. ابزار اندازه گیری در این پژوهش چک لیست محتوای کتاب درسی بود. یافته های حاصل از بررسی 43 کتاب دوره متوسطه و پیش دانشگاهی شاخه نظری نشان داد کتابهای رشته علوم انسانی نسبت به سایر رشتهها بیشتر به موضوعات این رشته علمی توجه داشته اند. در بین کتابها از لحاظ میزان اطلاعات، کتاب «زبان فارسی» سال دوم دبیرستان مشترک تمامی رشتهها و از نظر تعداد دفعات کتاب «دین و زندگی» دوره پیشدانشگاهی مشترک تمامی رشتهها به موضوعات علوم کتابداری و اطلاعرسانی پرداخته اند. مقولة مرجع و کلیات در رشته کتابداری و اطلاعرسانی هم از نظر تعداد دفعات و هم از نظر حجمی که کتابهای درسی به آن پرداخته اند، بیشتر از سایر مقوله ها در کتابهای درسی دوره دبیرستان و پیشدانشگاهی شاخه نظری، منعکس گردیده است
کتابداری و اطلاع رسانی و مفهوم پارادایم در فلسفه علم توماس کوهن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف از این مقاله بررسی این امر است که آیا مفهوم پارادایم در فلسفه علم توماس کوهن، دارای مصداق یا مصادیقی در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی هست یا خیر. روش: پس از بررسی اجمالی کتاب «ساختار انقلاب های علمی» و به ویژه مفهوم پارادایم در آن، نظریه پردازی های مربوطه در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی مورد بررسی انتقادی قرار می گیرند و پیشنهادهایی مبنی بر لزوم نگرش پارادایمی در این حوزه ارائه می شود. یافته ها: کوهن پارادایم را محور اساسیِ اجماع و اتفاق نظر در یک جامعه علمی می داند. پس معنی پارادایم را نباید با «نحله»، «رهیافت»، «نظریه»، «پیش فهم» و نظایر آنها خلط کرد. به ویژه حضور «نحله های فکری متعارض» در یک حوزه علمی را نباید به معنی «وجود پارادایم های مختلف» دانست، زیرا کوهن وضعیت رقابت بین نحله های متعارض را وضعیت ماقبل پارادایمی می داند. با توجه به این مطلب، بسیاری از نظریه پردازی هایی که حول و حوش مفهوم پارادایم در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی انجام شده اند، از معنی مورد نظر کوهن دور افتاده اند. همچنین، مباحثی که درباره «نامگذاری» این رشته درگرفته اند، از این ضعف رنج می برند که به خصلتِ اجماع آفرینِ پارادایم و فقدان آن در کتابداری و اطلاع رسانی بی توجه بوده اند. اصالت/ارزش: ارزش این مقاله کمک به تأملات مربوط به بنیان های نظری علم کتابداری و اطلاع رسانی و تدقیق در مفهوم پارادایم با توجه به مسائل این رشته است.