فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۷۴۱ تا ۱٬۷۶۰ مورد از کل ۱٬۹۱۱ مورد.
حوزههای تخصصی:
این مقاله به ترجمه و شرح و تحلیل قصید ه5 اى از شاعر نامدار عرب، ابوالطیب متنبى پرداخته است. قصیدهء مورد نظر از دو بخش تشکیل شده است. در بخش اول، شاعر به مضمون عشق واشک ونفى ملامتگر بى درد، پرداخته مى گوید سزاوارتر این است که سرزنشگر به غمخوارى وهمدردى با عاشق پردازد تا اینکه با سرزنش ونکوهش دل او را ریش سازد، چرا که وى طاقت ترک عشق ندارد ومدام از دیدگان سیل سرشک بارد واگر ملامتگرخود نرد عشق بازد، ملامت را رها سازد. سپس شاعر گریزى زده به بخش دوم قصیده وارد مى شود که همانا مدح سیف الدوله (ممدوح) وغلؤ در ستایش از وى است به گونه اى که براى او همال وامثال نمى شناسد!
امثال رایج عربی
حوزههای تخصصی:
معالم المدرستین فی الاقتصاد الاسلامی
حوزههای تخصصی:
مى زیادة تبسمى بر چهرهء شرق عربى(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
خانم ""مى زیاده "" شاعر و ادیب ژرف اندیش، از نوابغ کم نظیر در عرصهء ادبیات عربى معاصر است. در شهر ناصرهء فلسطین بدنیا آمد و براى ادامهء تحصیل به بیروت رفت. شخصیت فرهنگى او در مصر شکل گرفت. پس از آن، شاعران و ادیبان و ناقدان ممتاز به مصاحبت و هم نشینى با او افتخارکردند. پس از اینکه در دانشگاه آمریکایى بیروت سخنرانى کرد، استاد سلیم حیدر دربارهء او گفت:"" مى زیاده... همواره به عنوان لبخندى بر لبهاى مشرق زمین جاویدان خواهد ماند"". این متفکر و ادیب گرانقدر با اینکه از بعضى جهات به فروغ فرخزاد نزدیک مى شود، ولى مشابهى در زبان و ادبیات پارسى ندارد و نزد هموطنان پارسى زبان مشهور نیست. از خصوصیات بارز شعر او، شیرین دانستن درد، پیوند با طبیعت، شوق به آزادگى واشتیاق بسوى مجهولات براساس شیوه رومانتیکى است. او به قله ها مى اندیشد و بسوى کمال مطلق حرگ مى کند. در این نوشتار از همهء جنبه هاى شعر او به پیوند او با طبیعت اشاره اى داریم.
نوآورى در ادب متعهد عرب ""شعر حسینى معاصر""(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در این نوشتار، محقق تلاش نموده با بررسى نمونه اى از ادب متعهد عرب ضمن پرداختن به خصائص آن گونه ادبى جلوه هاى تجدید و نوآورى را در آن به بحث نشیند. نمونه منتخب اختصاص به ادبیات عاشورا و امام حسین (ع) در جلوهء نظم آن دارد. بخشى از پژوهش به مقایسة گذرى این شعر با اشعار حسینى دوره هاى گذشته مى پردازد و بخش عمده جستار به فنون و شیوه هاى نو در این شعر همت مى گمارد. اشعار قصصى و شعر آزاد از این زمره محسوب مى شوند که ضمن تکیه بر چارچوبهاى اصلى که برخى از ادب غربى به ادبیات عرب واردگردیده است، به دلیل آمیختگى با مایه هاى عربى و ارزشها و فرهنگ اسلامى جلوه اى نو از این فنون را به جهان عرب عرضه داشت.
ادبیات
حوزههای تخصصی:
شعر معاصر عرب سمیتک الجنوب
حوزههای تخصصی:
الأصل المصطلح وشبههء فی النحو العربی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مقالهء حاضر پژوهشى تحلیلى درگونه اى از اصطلاحات نحو عربى موسوم به ""اصل "" و""شبهه "" مى باشد. این اصطلاحات که بیشتر به صورت مستقل مورد استفاده قرار مى گیرند از تفاوتها ووجوه مشترک فراوانى برخوردارند. نویسنده بر آن است با بررسى موارد کاربرد ومعانى لغوى اصطلاحات مذکور، علل وجایگاه استفاده آن را بیان نماید. از برجسته ترین این اصطلاحات مى توان به ""جمله وشبه جمله ""، ""ظرف وشبه ظرف "" و""مضاف وشبه مضاف "" اشاره کرد.
موسیقی الفاظ و عبارات و جایگاه آن در تأثیر بر روح وروان مخاطب از دیدگاه ابوهلال عسگری (310- 395)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اگر بطور حاشیه ای به برخی قوانین و قواعد زبان عربی ‘ همچون عدم جواز ابتدا به ساکن ‘ اعلال ‘ادغام و ابدال بنگریم . این نکته به ذهن خطور می کند که عربها- همانند سایر نژاده - از موسیقی الفاظ و آهنگ ها و زیبایی لفظ لذت می برده وسعی فراوان داشته اند. که لفظ را از وحدتی منسجم برخوردار نمایند‘ تا لفظ به آسانی بر زبان جاری و آهنگش گوش نواز و دلنشین گردد. از این روی ابوهلال - بعنوان یک ناقد بلاغی -بطور مفصل از ارزشهای موسیقی درونی و برونی الفاظ و از تأثیرهای هر یک سخن گفته و در کتاب الصناعتین عمدتا به شعر پرداخته است ‘ زیرا معتقد است که شعر نسبت به نثر می تواند بار احساسی بیشتری رامنتقل نماید. این مقاله به تحلیل دیدگاههای ابوهلال در زمینه نغمه الفاظ و عبارتها و به بیان دلالتهای الهام بخش وکیفیت تاثیر آن بر مخاطب می پردازد و به عبارتی از یک سو به بیان دیدگاه وی در مورد موسیقی الفاظ‘ بعنوان یک قضیه نقدی ‘ و از دیگر سو به بیان قوانین آن ‘ که همان قواعد بلاغی است پرداخته است.
التنمیه المتعالیه
حوزههای تخصصی:
بازتاب زندگی علی(ع) وصفات بی بدیل ایشان در اشعار عربی معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
حضرت علی(ع) شخصیتی است که منحصر به یک گروه یا عقیده و مرام خاصی نیست و از نخستین روزهای طلوع پرفروغ اسلام تاکنون شخصیتهای بزرگی با گرایشهای گوناگون مجذوب ابعاد شخصیت والای ایشان شده اند وهر یک به فراخور دانش‘ استعداد‘ گرایش و ذوق خویش در توصیف ایشان قلم زده اند. این مقاله درباره میزان حضور علی(ع) در شعر معاصر عربی به نگارش در آمده است. دیوانهای اشعار و قصائد بسیاری مورد مطالعه وبررسی قرار گرفته و نمونه های گوناگونی از اشعار که در ارتباط با علی(ع) سروده شده تحت عناوین مختلف آورده شده است که تقریبأ بیشتر جوانب زندگی علی(ع) را دربرمی گیرد. نویسنده معتقد است که علی (ع) نه تنها در اشعار عربی معاصر مورد بی مهری قرار نگرفته ‘ بلکه جوانب بیشتری از زندگی و صفات بی بدیل ایشان مورد توجه شاعران قرار گرفته است وسرایندگان زیادی اعم ازشیعه و سنی و مسیحی ‘از موهبت ممتاز ادبی خویش در بیان فضائل ومناقب حضرت استفاده نموده ند.
نگاهى به احوال و آثا رجلال الدین عبدالرحمن سیوطى(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
جلال الدین عبدالرحمن سیوطى از علماء و نویسندگان بزرگ عصر ممالیک و از پیشتازان عرصه تألیف و یکى از پر اثرترین نویسندگان اسلامى است، تعداد آثار او را بیش از 500 اثر ذکرکرده اند، در اکثر زمینه هاى دینى و ادبى آثار مهمى بر جاى نهاده است. کتابهاى او در موضوعات تفسیر و علوم قرآن، حدیث، فقه, علوم عربى ) لغت، صرف، نحو، معانى و بیان) تاریخ و طبقات و... مى باشد. در مقامه نویسى نیز دستى داشته و حدود 25 مقامه از او به یادگار مانده است. از مهمترین آثار او الدر المنثور فى التفسیر بالمأثور، الاتقان فى علوم الـقرآن، الجامع الصغیر فى الحدیث البشیر النذیر، المزهر فى علوم اللغة و انواعها، الاقتراح فى اصول النحو و تاریخ الخلفاء مى باشد. در اواخر عمر عزلت گزیده و ترک تدریس و افتاء نموده است و پس از 62 سال عمر پربار در سال 911ه. ق در قاهره بدرود حیات گفت.
مقایسه میان متنبی مشرق ومتنبی مغرب (ابواطیب احمدبن الحسین و ابن هانی اندلسی )(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
ادبیات تطبیقی یکی از زمینه های نو و شوق انگیز است ومقایسه میان شخصیت ها و شاعران ممتاز در پهنه ی ادبیات عربی منافع فراوانی را در بر دارد. اما متنبی یکی از شاعران برجسته ی مشرق زمین است. و ابن هانی اندلسی نیز یکی از شعرای مشهور مغرب زمین که به متنبی غرب شهرت دارد هر دو هم عصر بوده و ابن هانی متاثر از متنبی بوده است. اما در این مقاله سعی شده تا میان خصوصیات فکر ی واخلاقی ونیز دواوین این دو شاعر مقایسه ای جامع شامل صورت پذیرد که به ترتیب عبارت است : از دلایل انتخاب موضوع‘ سابقه تحقیقات انجام شده ‘ بررسی چگونگی وضعیت سیاسی و اجتماعی نیمه ی اول قرن چهارم هجری در شرق و غرب ممالک اسلامی و سپس خلاصه ای از زندگی این دو شاعر به همراه برجسته ترین ممدوحان آنها و در ادامه چگونگی مقایسه بررسی دیوان دو شاعر از این جنبه اختصاص یافته و آنگاه مهم ترین قسمت‘ یعنی ‘ بررسی ومقایسه ای فنون شعری این دو شاعر با یدگیگر که اصلی ترین مرحله ی تحقیق را تشکیل می دهد فنونی شامل مدح‘ غزل ‘ فخر ‘ رثاء ‘ وصف ‘ هجو و حکمت و به لحاظ اهمیت قرآن و تاثیر آن بر ادبیات عرب فصل پایانی به ذکر ابیاتی چند در این ارتباط پرداخته شده و در نهایت نتیجه گیری کلی از تمامی مباحث به عمل آمده است.
صرف، به نحوی بدیع
منبع:
حوزه اصفهان ۱۳۸۱شماره ۱۰
حوزههای تخصصی:
فرهنگ عربى در دورهء جاهلى بررسى نثر جاهلى (1)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این مقاله فرهنگ عرب پیش از اسلام را براساس دلالت هاى موجود در زبان عربى بررسى مى کند لکن پیش از پرداختن به دلألت هاى لغوى به تحلیل این نمادها از بعد نظرى مى پردازد. در فتح باب این بخش به معرفى خاستگاه زبان عربى و قوم عرب آنگاه به تحلیل ریشه و پیشینه زبان و خط و پیدایش عربى فصیح دست یازیده است سپس معناى جاهلیت را مى شکافد و این پرسش را مطرح مى سازدکه این نام و مفهوم مستفاد از آن در نزد همگان چقدر با واقعیت موجود در این سرزمین تطابق دارد. محدودهء عصر جاهلى را مى نمایاند و به تحلیل ادیان و علوم و معارف آن دوره مى پردازد. آنگاه با نگرشى تحلیلى در شعر و نثر جاهلى تأمل و در معناى شعر و شاعر غور مى نماید و به روند تکامل شعر که چقدر زمان پشت سرگذاشته و چه آزمونهایى دیده اشاره مى کند و سخن از محافلى به میان مى آوردکه بسان آکادمى هاى امروزى علوم به نقد و بررسى شعر عنا یت مى ورزیدند.
نهج الفصاحه منظوم
زهریات و تطور آن در عصر عباسى(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
منظو ر از زهریات گل سروده های شعرای طبیعت سرا‘ و یا توصیفی که شاعران راجع به گل ‘ شکوفه‘ درخت‘ باغ وغیره و به طور کلی طبیعت سبز دارند. با این تفاصیل زهریات فنی جدید در شعر عربی نیست . بلکه از دیر باز دراشعار شاعران وجود داشته است به خصوص درخمریات . شاعران جاهلی به طبیعت و سر سبزی آن با دیدی مادی می نگرند. نه با عاطفه و احساس معنوی ‘ چرا که زندگی آنان به شتر و زندگی به شتر به گیاه و سبزه بستگی دارد. و احیایا از آن برای تشبیه استفاده می کردند. و شاعر اموی شعرش تقلید از شعر جاهلی است. ولی وصف عباسی تحت تاثیر زندگی وتمدن شهر نشینی بسیار ‘ لطیف و دلنشین می باشد. و اشعار آنها در این زمینه همانند موزه ای با هماهنگی کامل است. که تابلوهای زیبا با شکلها و رنگهای مختلف هنرنمایی می کند‘ اما زیر بنای زهریات (وردیات- روضیات) در عصر اول عباسی با آمدن شعرایی چون بحتریع ابن الرومی و ابن المعتز وغیره شکل یافت و در قرن چهارم که اوج شکوفایی آن می باشد. با آمدن شعرایی چون متنبی ‘ صنوبری ‘ سری رفاء ‘ کشاجم وغیره فنی مستقل ‘ زیر بنای کار متأخران در این زمینه گشت.
بدائل الربا فی العملیات المصرفیه اللاربویه
حوزههای تخصصی:
نگاهى به تاریخچه دانش صرف و نقد و بررسى کتاب شافیه اثر ابن حاجب(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
دانش تصریف که وظیفه تجزیهءکلمات را بر عهده دارد در ادبیات عرب سخت با اهمیت است چه بوسیلهء قالبهایى که توسط دانشمندان علم صرف ارائه شد زبان عربى گسترش لغوى یافت. در نیمه نخست سدهء3 ق ابو عثمان مازنى کتابى مستقل در صرف تألیف کرد پس از او جنبش تألیف در علم صرف همچنان ادامه یافت تا این که در سدهء7 ق ابن حاجب کتاب الشافیة فى التصریف را نوشت و بسیار مورد توجه قرارگرفت به گونه اى که سبب شد تألیفات گوناگونى در باره آن به رشته تحریر در آیدکه تقریبا محتواى اصلى همهء آنها یکى است. در میان همهء این تألیفات شرح رضى الدین استرآبادى از اهمیت ویژه اى برخوردار است. در این مقاله ضمن ارائهء تاریخچهء مختصرى از علم صرف و معرفى برخى آثارکه در این زمینه نگأشته شده، به بررسى کتاب شافیه و نقد و بررسى شرحهاى آن پرداخته شده است.
نگرشی به زبان عربی زبان قرآن
حوزههای تخصصی: