درخت حوزه‌های تخصصی

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب های عربی متوسطه دوم براساس میزان توجه به مؤلفه های تربیت انقلابی در آن هاست و برای انجام دادن این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی و کمّی استفاده کرده ایم. جامعه پژوهش در بخش تحلیل محتوای کیفی، متن بیانیه گام دوم و بیانات امام خامنه ای را شامل می شود و در این حوزه، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، تمام مستندات مرتبط در سال های 1368 تا 1401 بررسی شده است. در بخش تحلیل محتوای کتاب های درسی، کتاب های عربی رشته علوم انسانی متوسطه دوم، موردنظر بوده و با توجه به ماهیت موضوع و به دلیل محدودیت جامعه آماری، از روش تمام شماری برای نمونه استفاده شده است. ابزار جمع آوری داده ها چک لیست محقق ساخته، مشتمل بر مؤلفه های تربیت انقلابی مبتنی بر بیانیه گام دوم با اعتبار 0/88 بوده و پایایی آن با استفاده از ضریب پایایی اسکات، به میزان 0/89 به دست آمده است. براساس نتایج تحقیق، هفت مقوله مبانی و اصول، نقاط قوّت، فرصت های پیشِ روی، تهدیدها، راهبردها، سیاست ها و اهداف انقلاب اسلامی، مهم ترین مؤلفه های تربیت انقلابی ازدیدگاه مقام معظم رهبری را تشکیل می دهند. نتایج تحلیل محتوا بیانگر آن است که در کتاب های موردنظر، درمجموع، 245 بار به تربیت انقلابی اشاره شده که از این تعداد، 82 مورد (33/47 درصد) به پایه دهم، 86 مورد (35/11 درصد) به پایه یازدهم و 77 مورد (31/42 درصد) به پایه دوازدهم اختصاص یافته است. بیشترین میزان توجه به مؤلفه های تربیت انقلابی در کتاب عربی پایه دهم و کمترین میزان توجه در کتاب عربی پایه دوازدهم دیده می شود. میزان توجه به مفاهیم تربیت انقلابی در بخش مبانی و اصول، 130 مورد (53/06 درصد)، نقاط قوّت انقلاب، سی مورد (12/24 درصد)، تهدیدها یک مورد (0/40 درصد)، راهبردها 79 مورد (32/24 درصد) و سیاست ها پنج مورد (2/04 درصد) بوده و به دو بخش فرصت های پیشِ روی و اهداف انقلاب اسلامی توجهی نشده است.

پژوهش حاضر با هدف اعتباریابی مقیاس حیات طیبه» مبتنی بر منابع اسلامی انجام شد. رویکرد پژوهش کمی و روش مورد استفاده توصیفی پیمایشی بود. اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری رشته الهیات، معارف و تعلیم و تربیت اسلامی و دبیران و آموزگاران آموزش و پرورش، جامعه آماری پژوهش را تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، 317 نفر برای نمونه پژوهش انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده های پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته، براساسِ مطالعات نظری و پیشینه پژوهشی، استفاده گردید و روایی و پایایی پرسشنامه از طریق روش روایی محتوایی و آلفای کرونباخ تأیید و به شیوه تحلیل عاملی تأییدی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساسِ نتایج بخش کمی، مقیاس حیات طیبه» به دستِ نمونه پژوهش تأیید و نتایج تحلیل عاملی تأییدی معناداری تمامی مؤلفه های مقیاس و اعتبار آن را نشان داد.

آیه الله محمد تقی مصباح یزدی دیدگاه رایج فلاسفه در مورد ابتنای قضایای اخلاقی بر مشهورات و نیز دیدگاه علامه طباطبایی در مورد ابتنای قضایای اخلاقی بر قضایای اعتباری و برساخته بشری را نمی پذیرد و تلاش می کند نشان دهد که قضایای اخلاقی ریشه در واقعیت ها دارند و مقصود فلاسفه هم از مشهوری دانستن قضایای اخلاقی، اعتبار این قضایا تنها به دلیل شهرت نیست. آیه الله مصباح یزدی، نظریه متکلمین در مورد بداهت حُسن و قبح قضایای اخلاقی را نیز نمی پذیرد و معتقد است حتی اصولی نظیر حُسن عدالت، بی نیاز از استدلال نیست. ایشان بر این باورند که معیار خوبی یا بدی افعال و اعتبار قضایای اخلاقی، تناسب آنها با هدف نهایی و کمال حقیقی انسان است. در این مقاله با روش تحلیلی و تطبیقی، ضمن تبیین دیدگاه آیه الله مصباح یزدی  درباره معیار اعتبار قضایای اخلاقی، افزون بر سنجش سازگاری دیدگاه ایشان در دفاع از فلاسفه با عبارات فیلسوفان،  به تحلیل و بررسی اعتبار دیدگاه ایشان پرداخته شده است.

زواج المتعه یا ازدواج موقت ازدواجی است که مردی با زنی برای مدت معین ازدواج کرده باشد و نکاح دائم آن است که محدود به زمان معینی نباشد. فلسفه تشریع و کار کردهای نکاح موقت با عقد دائم متفاوت بوده و شارع حکیم به مقتضای طبیعت انسان و با توجه به ویژگیهایی که در نهاد بشریت به ودیعه نهاده است، به تبیین احکام این قسم از نکاح پرداخته است. لذا در نوشتار حاضر در پژوهشی توصیفی- تحلیلی، ضمن برشمردن کار کردهای نکاح موقت از قبیلسد کردن زنا ، رفع نقص و مکمل دائم ، تخفیف و ساده گیری، عدم پاسخ گویی نکاح دائم به تمایلات جنسی و... ،باتوجه به آیات و روایات استنادی چنین به نظر می رسد که این کار کردهای در گسترش و تشویق این نوع نکاح به عنوان یک راه حل در مسائل جنسی برای سلامت اخلاقی جامعه ی امروزی موثر تلقی شده است. معالوصف پژوهش مذکور، هر یک از این کار کردها را تشریح و پاسخ های نیز ارائه نموده است.

یکی از حقوق انسان ها ، حق آزادی است ، هر انسانی حق دارد همان گونه که تکویناً اراده و قدرت انتخاب دارد ، تشریعاً نیز حق انتخاب داشته باشد و مانعی بر سر راه اراده او ایجاد نشود . آزادی ابعاد گوناگونی دارد ، یکی از ابعاد آن آزادی فکر است ، یعنی هر انسانی حق دارد به هر چیز بیندیشد و تحقیق کند . بعُد دیگر آزادی عقیده است ، بدین معنی که انسان در گزینش یک دین و عقیده مختار است ، نه مجبور ، بعد سوم آزادی بیان و اظهار دیدگاه ها و ایده ها می باشد و سرانجام بعد چهارم ، آزادی در عمل و رفتار یعنی هر انسانی حق دارد آن گونه که می خواهد عمل کند . از جمله ایراد هایی که مخالفان آزادی برای اثبات خشونت و فقدان آزادی در دین اسلام مطرح می کنند حکم فقهی قتل مرتدان است . آنها می گویند اگر اکراه در عقیده ممنوع است و پذیرش اسلام با آزادی و اختیار حاصل می گردد ، وا نهادن عقیده نیز باید آزاد باشد ، پس تعیین این نوع عقوبت سخت برای خروج از دین ، دلیل برای ماندن بر عقیده بر اساس اجبار و تحمیل است.

نظریه همدلی مارتین هافمن در زمره نظریه های هیجان محور در روان شناسی اخلاق قرار دارد. همدلی آن گونه که هافمن در نظر می گیرد، حالتی هیجانی است که بیش از آن که با شرایط و وضعیت فاعل اخلاقی تناسب داشته باشد، با شرایط و وضعیت طرف مقابل تناسب دارد. هافمن معتقد است که پریشانی همدلانه با برانگیختن «احساس گناه»، منبعی برای انگیزش اخلاقی فراهم می کند. او یک نظریه جامع اخلاقی مبتنی بر همدلی را پیشنهاد می کند و مدعی است که در موقعیت های پنج گانه ای که در تعاملات اجتماعی ایجاد می شوند، همدلی به رفتار صحیح و اخلاقی منجر می شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی این ادعا از منظر اخلاق اسلامی است. با مراجعه به منابع نقلی دینی، برخی از کاستی های این ایده شناسایی شد؛ از جمله «متمرکز بودن همدلی بر افراد حاضر»، «عدم اشتمال همدلی بر اخلاق فردی»، «عدم پوشش سطوح مختلف اخلاق توسط همدلی»، «عدم تلازم خیر و صلاح افراد با خواسته های آنها»، «بی توجهی به نیازمندان عفیف در اخلاق همدلانه»، «وابسته کردن عدالت به کیفیت رابطه میان افراد» و «کارکردهای منفی همدلی شدید برای زیست اخلاقی». در نتیجه، می توان گفت همدلی به عنوان یک هیجان، از جمله برخورداری های شخص کامل اخلاقی است، ولی نمی توان آن را اساس اخلاق قرار داد و قضاوت اخلاقی را بر آن بنا کرد.

پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه فساد اداری با میزان اجرای خط مشی های مالیاتی باتوجه به نقش میانجی تعهد سازمانی به منظور ارائه مدلی مطلوب بوده است. درباره نقش ارزشهای اخلاقی در زمینه فساد اداری می توان بیان داشت فقر اقتصادی و نابسامانی های درآمدی کارکنان سازمان ها، فقر فرهنگی و عدم وجود باورهای استوار اخلاقی و نبود مقرّرات و قوانین بازدارنده و نظام های کنترلی مؤثر از زمره دلایل اصلی بروز فساد اداری است و عوامل اصلی شکل گیری این پدیده شامل: علل اصلی (ریشه ها) و عوامل تسهیل کننده می باشد روش تحقیق از نوع تحلیلی، توصیفی و به شیوه همبستگی است. جامعه آماری500 نفر شامل کلیه کارکنان اداره کل امور مالیاتی یزد بود حجم نمونه طبق جدول مورگان برابر با 221 نفر بوده که بصورت تصادفی انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه20سوالی فساداداری با روایی 75/.و پایایی804/.و پرسشنامه11سوالی اجرای خط مشی مالیاتی با روایی74/.و پایایی 942/.و پرسشنامه24 سوالی تعهدسازمانی با روائی78/.و پایایی907/.استفاده شد.`تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار spss و Amosانجام گرفته است. داده ها از طریق مجموعه پرسشنامه و جامعه خبرگان، به عنوان ابزار تحقیق جمع آوری گردید . به منظور تحلیل داده ها از آزمونهای آماری از جمله ضریب همبستگی پیرسون و مدلسازی معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته های تحقیق در گام اول نشان داده است که فساد اداری بر تعهد سازمانی تأثیر منفی و معنی داری دارد. همچنین فساد اداری در درون دولت با اجرای خط مشی مالیاتی رابطه منفی و معنی داری دارد. تعهد سازمانی نیز به مثابه یک ویژگی اخلاقی مثبت تأثیر مثبت و معنی داری بر اجرای خط مشی مالیاتی دارد. درنتیجه تعهد سازمانی سبب کاهش اثرات فساد سازمانی بر اجرای خط مشی مالیاتی می شود. درنهایت نشان داده شد که تعهد سازمانی به طور غیرمستقیم سبب بهبود اجرای خط مشی های مالیاتی و کاهش اثرات فساد سازمانی می شود.

هدف از این پژوهش، اثبات وجود پیش فرض هایی برای اخلاق حرفه ای مدرسان دانشگاه ها در آموزه های دینی است. بدین منظور با روش تحقیق کتابخانه ای و تحلیل و توصیف آیات قرآن و احادیث معصومین(ع) و دیدگاه های صاحب نظران، یافته هایی به دست آمد که نشان داد نه تنها بیشتر این پیش فرض ها با آخرین دست آوردهای علوم جدید همخوانی دارد بلکه برخی از آنها می تواند تاثیر گذاری بسیار بالایی در توفیق متولیان امر تعلیم و تربیت در داشته باشد. نتایج به دست آمده سه دسته پیش فرض عمده را برای ورود به عرصه تعلیم و تربیت به اثبات رساند که پایبندی به آن ها اساتید را در رسیدن به اهداف آموزشی و پرورشی خود موفق می دارد. این پیش فرض ها شامل عناصر و پیش فرض های اعتقادی: شامل باور کارآمدی ویژه انگیزه الهی، ایمان به نظارت دائمی خداوند و آشکار شدن واقعیت ها در قیامت، باورداشتن هدفمندی آفرینش و خلیفه الهی انسان و پیش فرض های معرفتی شامل والایی دانش و دانشوری، مقدم بودن تعلیم بر تزکیه از لحاظ فرایند، تقدم ارزشی تزکیه بر تعلیم، لزوم مخاطب شناسی و پیش فرض های رفتاری شامل آغاز کردن از خود و حفظ و تقویت جایگاه علمی خویش، رعایت وضعیت ظاهری مناسب ، نظم و انضباط کاری، مهربانی با مخاطبان و صداقت و یک رنگی و مثبت نگری که نقش اساسی در دست یابی به اهداف آموزشی و پرورشی آنان ایفاء می نماید.

شهر»، بستر تحولات و چالشهای فعلی و آتی کشور است که در رابطه ی دولت با نهادهای بازار و جامعه، وجود داشته، روزبه روز بر ابعاد تعارض منافع و احتمال تضییع حقوق شهروندان در آنها افزوده می شود. تداوم چالشهای فعلی موجب تضعیف زمینه های مشارکت شهروندان شده و جلوگیری از چالشهای آتی، نیازمند مشارکت شهروندان است. شرطِ زیست مطلوب در شهر، مشارکت شهروندان در اداره ی شهر بوده و غایت آن، تضمین حقوق شهروندان و تنظیم نقش آفرینی آنها در فضای شهر است. پژوهشها، مولفه ی مشارکت را اولویتی مهم برای اداره ی شهر می دانند. نهاد قضائی با حقوق شهروندان و مشارکت پذیری آنها در اداره ی شهرها مرتبط بوده، جزء الزامات حکمرانی خوب شهری به شمار می آید. این مقاله با یک موضوع فراحقوقی، به صورت توصیفی- تحلیلی و فراتحلیلی، به واکاوی امکان تحقق ماموریت موضوع بند(2) اصل 156 قانون اساسی(احیای حقوق عامه) جهت تامین حقوق شهروندان به عنوان زمینه ساز اعتمادشان به نهاد قدرت و بسترساز مشارکت آنها در اداره ی شهرها بر پایه شاخص؛ نحوه ی تکوین و تطور قوه ی قضائیه در حقوق عمومی ایران معاصر پرداخته و نتیجه می گیرد تحقق این ماموریت بر پایه ی شاخص فوق و در پارادایم حکمرانی موجود، میل به امتناع داشته، برای ایجاد زمینه های امکان تحقق احیای حقوق عامه، نیاز به تجدیدگفتمان و «تغییر پاردایم» است.

زمانی که فناوری با خلاقیت بشری پیوند می خورد مرز آن حتی به عالم خیال نیز راه پیدا می کند. مصادیق بارز قصه گویی نوین استفاده از فناوری هایی چون قصه گویی دیجیتال، صوتی، اینترنتی، تلویزیون و تلفن است که در کنار قصه گویی سنتی و چهره به چهره شکل گرفته است. قصه گویی دیجیتال از پدیده های جدید در عالم فناوری و قصه گویی است. هدف از پژوهش حاضر تعیین شاخص های تولید قصه های دیجیتال توسط کودکان می باشد. تعیین شاخص های تولید قصه های دیجیتال توسط کودکان از طریق نظرسنجی از خبرگان آگاه به موضوع با استفاده از تکنیک دلفی، مورد شناسایی قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان است که با استفاده از روش گزینشی، هدفمند و قضاوتی از نظرات 30 نفر از آنها استفاده شد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی است که به روش های کتابخانه ای و کیفی با رویکرد دلفی انجام شد. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، ترکیبی از مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. به منظور سنجش توافق بین نظرات خبرگان از ضریب همبستگی کندال استفاده شده است. یافته های پژوهش توافق شدید بین نظرات خبرگان در دور اول و دوم را نشان می دهد. انتخاب موضوع قصه، نوشتن یا پیدا کردن قصه، تهیه فیلم و عکس، تهیه و ضبط صدا، ویرایش و ایجاد هماهنگی بین صدا و تصویر، مشاهده و بازنگری قصه دیجیتال، ارائه قصه دیجیتال، بازخور و بازبینی به عنوان مراحل تولید قصه های دیجیتال توسط کودکان شناسایی شدند

در شرایط اقتصاد مقاومتی، کسب سطوح عالی بهره وری یکی از مهم ترین راه های دستیابی به کار شایسته و رشد اقتصادی می باشد. بهره وری به عنوان هدف هشتم برنامه توسعه پایدار سازمان ملل متحد (SDGs) در چشم انداز پانزده ساله مطرح شده است و موضوعات اخلاقی جایگاه ویژه ای در این میان دارند. هدف از این پژوهش، طراحی مدل ارتقاء بهره وری منابع انسانی با رویکرد اخلاق حرفه ای در شرایط اقتصاد مقاومتی بود. ازاین رو در پژوهش حاضر، جامعه آماری، شامل خبرگان (مدیران و کارشناسان ارشد و با سابقه اداره کل راه و شهرسازی دارای بیش از ده سابقه خدمت در اداره کل راه و شهرسازی استان خراسان رضوی در سال های 1395 تا 1398 و اعضای هیأت علمی گروه مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد دارای مدرک کارشناسی ارشد دکتری تخصصی در حوزه مدیریت منابع انسانی و متخصص در حوزه منابع انسانی سازمان ها با حداقل 5 سال سابقه همکاری یا مشاوره با این اداره کل می باشند که در موضوع پژوهش دارای دانش و تخصص و نظر کارشناسی بودند. همچنین نمونه آماری به روش نمونهگیری غیرتصادفی، هدفمند با روش گلوله برفی انتخاب شد. این پژوهش، بر اساس نوع هدف کاربردی و به لحاظ نوع روش، آمیخته و شیوه اکتشافی بود. به منظور جمعآوری داده های کیفی از ابزار مصاحبه و برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از مصاحبه از روش گراندد تئوری استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که سه فرضیه برای ارتقاء بهره وری منابع انسانی اداره کل راه و شهرسازی استان خراسان رضوی در شرایط اقتصاد مقاومتی باید به اخلاق سازمانی، اخلاق فردی و اخلاق اسلامی توجه نمود.

تعیین دیه و ارش درزمینه نوع و میزان جنایات و عوارض ناشی از آن از وظایف مشترک پزشکی قانونی و سیستم قضایی است, لذا اظهارنظر پزشکان قانونی با رعایت اصول علم پزشکی و پایبندی به رویکردهای اخلاقی مربوط به حوزه پزشکی و حقوق می تواند در جهت اجرای هرچه بهتر عدالت و احقاق حقوق مادی, معنوی و اخلاقی مجنی علیه راهگشا باشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و باهدف بررسی موارد متناقض تعیین دیات بر اساس علم پزشکی و رعایت موازین اخلاقی، ابتدا به بیان ارتباط اخلاق با فقه، حقوق و پزشکی قانونی پرداخته و سپس مصادیقی از این موارد متناقض را مورد تجزیه وتحلیل قرار داده است، درنتیجه بازنگری قوانین مربوط به دیات با عبور از کانال مقتضیات زمان و با در نظر گرفتن رویکردهای علم روز و رعایت اصول معنوی و اخلاقی در راستای جبران ضررهای مادی و معنوی حاصل از آسیب های جسمی و روحی ضرورت می یابد.

کشف پیامدهای یک رذیله در علم اخلاق و در حوزه مطالعه گرایش های  انسان، به فرد انگیزه می بخشد تا آن رذیله را رفع کند.گرایش ها مجموعه عواطف و احساساتی هستند که نوع تفکر و بینش انسان بر آن ها تأثیر دارد. یکی از گرایش های مؤثر بر شخصیت انسان که پیامدهای تخریبی اخلاقی برای او دارد، دنیاگرایی است؛ لذا در نوشتار حاضر سعی شده است با روش توصیفی- تحلیلی، پیامدهای گرایشی دنیاگرایی تبیین و تشریح شود. آثار روانی خودخواسته از جمله خداگریزی، خودشیفتگی، آرزومداری، راحت طلبی، مال اندوزی (که شامل بخل و حرص و ولع می شود)، خودبزرگ بینی و امید و آرامش کاذب، و آثار روانی ناخواسته شامل ناامیدی و ترس و اضطراب، از جمله پیامدهای گرایشی دنیاگرایان است.

تبیین فرایند به کارگیری مدرسان در نظام آموزشی حوزه های علمیه قدیم شهر قم، هدف این تحقیق بود. بدین منظور با روش تحلیل مضمون و با ابزار مصاحبه پاره ساختاریافته به بررسی هدف تحقیق پرداخته شد. جامعه آماری عبارت بود از کلیه مدیران مدارس برادران و مسئولان حوزه علمیه شهر قم که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شدند. نمونه گیری هدفمند به شیوه ای انجام شد که پس از بررسی نظرات 23 نفر از متخصصان، تحقیق به اشباع نظری رسید. روایی صوری و محتوایی سؤالات مصاحبه توسط متخصصان و پایایی تحلیل ها از روش پایایی بازآزمون (91%) و پایایی بین کدگذران (82%) تأیید گردید. یافته های تحقیق در پنج بخش مورد اشاره قرار گرفت. در بخش اول زمینه های موجود در حوزه علمیه (شامل: تدریس طریقت دارد نه موضوعیت، آزادی طلاب در انتخاب درس و مدرس، عبادت بودن تعلیم وتربیت و سیستم مالی مدارس حوزه)، در بخش دوم برنامه ریزی نیروی انسانی (شامل: بررسی برنامه های سال تحصیلی آینده، برآورد نیازهای مدرسه، کشف طلاب جوان و مستعد، برنامه ریزی حداکثری کلاس ها به شکل منعطف)، بخش سوم که نیرو یابی است (شامل: شرح شغل مدرس، تعیین شرایط احراز شغل، شناسایی مدرسان و تعیین فهرست احتمالی متقاضیان)، بخش چهارم که مرحله انتخاب (شامل: پذیرش و مصاحبه، آزمون کتبی و شفاهی، تحقیقات محلی، بررسی سوابق، مصاحبه با مرتبطین فرد، دریافت نوارهای صوتی تدریس، تصمیم گیری نهایی، انجام مرحله اختبار) و بخش پنجم که مرحله انتصاب (یک قرارداد شفاهی و موقت) است را در برمی گیرد.

ارتباط بین اخلاق و حقوق از گذشته های دور تا کنون محل مناقشه بین حقوق دانان و فلاسفه بوده است. به طور کلی دو دیدگاه کلاسیک و مدرن در این زمینه وجود دارد؛ نظر اول دلالت بر آن دارد که یک وجه افتراق اساسی بین این دو شاخه از علم وجود دارد چراکه هریک دارای اقتضائات خاص می باشند. حقوق به پدیده های اجتماعی می پردازد و روابط بین عموم افراد جامعه را تنظیم می کند و بر این مبناء است که نظم عمومی و منافع عمومی مفهوم پیدا می کند در حالیکه اخلاق به نهان انسان ها توجه دارد و این رسالت را دنبال می کند که هر انسانی بر حسب سرشت خویش به نیکی گرایش و از گناه دور گردد. منطق دیدگاه کلاسیک در نظریه مدرن مورد نقد واقع شده و این ایراد مطرح گردیده که حقوق به موجب دیدگاه کلاسیک مفهومی خشک و غیر قابل انعطاف است در حالیکه حقوق باید به اخلاقیات توجه کند چراکه مبناء حقوق بر اخلاق بنیان گذاشته شده است. وجود اخلاق در جنبه های مختلفی از حقوق ازجمله تعهدات و قراردادها مشاهده می باشد. در این جستار سعی بر آن شده که جایگاه اخلاق در حقوق تعهدات در حقوق ایران و فرانسه مورد بررسی قرار گیرد تا بر اساس آن خلاء های قانونی را مرتفع گردانیم.

در دیدگاه آیت الله مصباح یزدی تنها راه رسیدن به سعادت، ایمان و رکن اصلی آن «توکل» بر خداوند متعال است. «توکل» یعنی: انسان با ایمان و باور کامل، همه امور را به خداوند واگذارد و او را تکیه گاهى مطمئن براى خود قرار دهد. در این صورت خداوند نیز او را کفایت می کند. توکل فعلی اختیاری است که به یکباره و ناگهانی حاصل نمی شود، بلکه ملازم با نوع بینش، گرایش و کنش انسانی است. کسب و تقویت بینش و معرفت صحیح اولین گام در رسیدن به توکل است؛ زیرا با بررسی عوامل و موانع توکل در بعد بینشی، می توان با چشمی باز و به درستی در مسیر توکل قدم گذاشت. اما سؤال آن است که کدام عوامل بینشی به تقویت توکل می انجامد؟ و چه موانعی از ایجاد و تقویت آن جلوگیری می کند؟ پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل و موانع بینشی توکل در اخلاقی اسلامی با تأکید بر دیدگاه آیت الله مصباح یزدی، پس از تفحص، جمع بندى، طبقه بندى و ویرایش اطلاعات با روش توصیفى تبیینی انجام شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که برای توکل باید معتقد به توحید بود و علاوه بر اعتقاد، باید به آن باورها ایمان داشت، و باید فهمی درست از خود و رابطه خود با خداوند پیدا کرد و از آن معارف غافل نبود و به این رابطه بیّن توجه داشت. همچنین دانستن نحوه تأثیرگذاری خداوند در عالم و آثار و نتایج توکل نیز تأثیر بسزایی در کسب این فضیلت دارد. از سوی دیگر، فقدان بینش توحیدی، غفلت، عدم درک صحیح از انسان و اعتقاد به وساطت غیرخدا در امور، از موانع بینشی توکل محسوب می شوند.

مسئولیت پذیری یکی از اهداف فرهنگی و اجتماعی مهم تعلیم و تربیت است که در آموزه های دین اسلام نیز بر آن تأکید شده است. هدف مهمی که آموزش وپرورش برای تربیت نسل های آینده دارد، نهادینه نمودن مسئولیت پذیری افراد است تا مسئولیت های مختلف را در زندگی خود در ابعاد جامعه، خانواده و خود ایفا نمایند. هدف اصلی تحقیق حاضر طراحی و اعتباریابی الگوی مطلوب مسئولیت پذیری دانش آموزان در برنامه درسی دوره ابتدایی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش آمیخته از نوع اکتشافی است که برای طراحی الگوی مطلوب، از روش کیفی و برای اعتباریابی الگوی پیشنهادی از روش کمی استفاده شد. جامعه آماری برای طراحی الگوی مطلوب، پیشینه تحقیقات داخلی و خارجی، مبانی نظری، تجربیات جهانی و الگوهای موجود در زمینه پژوهش و همچنین مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفر از متخصصان برنامه ریزی درسی و برای اعتبارسنجی الگوی مطلوب، متشکل از متخصصان برنامه ریزی درسی با ملاک هایی مانند مدرک تحصیلی PhD، دارای تجربه عملی و همچنین تألیف مقالات و کتب در زمینه پژوهش بود. نمونه گیری نظری از نوع هدفمند و ملاک محور بود. ابزار گردآوری اطلاعات برای طراحی الگوی مطلوب با استفاده از الگوی اکر و برای اعتباریابی الگوی پیشنهادی پرسشنامه بود. روش تجزیه وتحلیل یافته ها توصیفی- تحلیلی استنتاجی بوده و از روش سنتزپژوهی و آزمون t تک نمونه ای استفاده شد. بر اساس مصاحبه حضوری از افراد موردنظر، طبق عناصر ده گانه اکر از نتایج مصاحبه حضوری انجام یافته، کدگذاری باز- کدگذاری محوری- کدگذاری انتخابی صورت گرفت و تحلیل محتوای کیفی با توجه به نظریه اکر با نتیجه گیری و به دست آمدن مؤلفه های مسئولیت پذیری بر اساس مبانی نظری، مکتوب و پیشینه تحقیق به دست آمد. سپس با توجه به عناصر ده گانه اکر سنتزپژوهی انجام شد. در نهایت یافته ها نشان می دهد که الگوی مطلوب برنامه درسی مسئولیت پذیری بر اساس مبانی نظری و برنامه درسی متشکل از سه بخش ابعاد (اجتماعی، اخلاقی، قانونی، محیط زیست و سیاسی)، مقوله های اصلی (شناختی، عاطفی (احساسی)، خلاقیت و مهارت)، و عناصر ده گانه اکر است که از نظر صاحب نظران و متخصصان و کارشناسان برنامه ریزی درسی نتایج آزمون تی تک نمونه های ارزیابی اعتبار درونی الگوی طراحی شده نشان داد که نظر متخصصان مربوط به ارزیابی با سطح معنی داری 001/0 و در سطح آلفای 01/0 به طور معنی داری بیشتر از حد وسط بوده است (01/0>P) معتبر تشخیص داده شد؛ بنابراین در این پژوهش تلاش شد طراحی الگوی مناسب برای برنامه درسی مسئولیت پذیری دانش آ موزان به نحوی انجام گیرد که اجزای آن با یکدیگر تعامل لازم را داشته و الگوی مذکور بتواند در زمان اجرا، نتایج کاربردی لازم را ارائه نماید و در نهایت با اعتبارسنجی الگوی پیشنهادی متخصصان بیان نمودند که با توجه به الگوی برنامه درسی به ویژه در برنامه درسی مسئولیت پذیری دانش آ موزان بین حوزه های موردمطالعه و عناصر برنامه درسی ارتباط منطقی وجود دارد.

سبک زندگی مادی انسان امروزی، سرگرمی را به مثابه گریزگاهی از مشکلات و رسیدن به آرمان های ادعایی تمدن جدید بشری مطرح کرده است. با این حال، به اذعان بسیاری از منتقدان، این مشغولیت محبوب با آسیب ها و مضراتی برای انسان همراه بوده است. ازآنجاکه بررسی دیدگاه اسلامی برای برون رفت از مسائل موجود در این عرصه امری قابل اعتناست و دانش اخلاق و به طور خاص دانش اخلاق کاربردی عهده دار ارزش گذاری افعال انسان، در موارد بحث انگیز است، این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، در پی مشخص کردن ضرورت سرگرمی در سبک زندگی اسلامی از منظر آموزه های اخلاقی اسلام است. در تحقیق حاضر، از کاربست آموزه های اخلاق اسلامی برای سرگرمی ها، این نتایج به دست آمد: خاستگاه اصلی نیاز به سرگرمی در سبک زندگی اسلامی، صنعتی شدن جوامع یا اموری چون غریزه، لذت خواهی (به معنای آنچه لذت گرایان می گویند) یا مذهب نیست، بلکه خاستگاه اصلی این نیاز، فطرت انسان است؛ بر این اساس، ضرورت پرداختن به سرگرمی در سبک زندگی به حدی است که می توان آن را از جمله مؤلفه های اساسی زندگی خردمندانه دانست و اختصاص ندادن اوقاتی به آن را رفتاری غیرعقلایی و نکوهیده محسوب کرد. با این حال، نباید پرداختن به سرگرمی به شکل افراطی و به گونه ای باشد که موجب غفلت انسان از دیگر فعالیت های مهم خود شود.

هدف از این نوشتار، ارائه الگوی تربیت اسلامی در بازخوانی جریان عاشورا است. پرداختن به این موضوع می تواند به غنای گفتمان و الگوی تربیت اسلامی کمک کند. هدف آشکار این پژوهش، شناسایی ابعاد و مؤلفه های تربیت اسلامی در بازخوانی واقعه عاشورا است؛ بنابراین پژوهش حاضر از یک سو، به لحاظ هدف یک پژوهش بنیادی محسوب می شود و از سوی دیگر به لحاظ کاربرد نتایج تحقیق در تعلیم و تربیت و کمک به اتخاذ تصمیم های مربوط به نظام آموزشی، از نوع پژوهش های کاربردی به شمار می رود. برای دست یابی به پاسخ سؤالات پژوهش از روش نظریه زمینه ای استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر، کلیه مقاتلی است که جریان عاشورا را نقل کرده اند. در همین راستا با روش نمونه گیری موردی نوعی، منبع جمع آوری داده ها، مقتل لهوف سید بن طاووس ملحوظ گردید. البته برای رسیدن به اشباع نهایی داده ها، کتب مقاتل نفس المهموم ، محن الابرار ، ابی مخنف ، قمقام زخار و صمصام بتار و مقتل الحسین علیه السلام نیز موردبررسی و تحلیل قرار گرفت. یافته ها حاکی از آن بود که «وراثت»، «محیط»، «شناخت و آگاهی»، «زمان و زمانه» و «انتخاب و آزادی» به عنوان عوامل زمینه ساز تربیت هستند و عوامل «هدایت»، «نیازسنجی»، «توحید»، «تأثیر متقابل ظاهر و باطن»، «تغذیه»، «فروع دین»، «عمل گرایی»، «استحکام خانواده» به عنوان عوامل مؤثر تربیت شناخته گردیدند. عامل مهمی نیز به عنوان عامل بازدارنده تربیت احصا گردید که «رذایل اخلاقی» بود. پیامدها و نتایج تربیت نیز در واقعه عاشورا مبتنی بر «مکارم اخلاق»، «خردورزی» و «شهادت طلبی» بود.

گستردگى اخلاق و بیان رفتار عقلانى در آموزه هاى نهج البلاغه قابل انکار نیست، بى شک تأثیر غیر قابل انکار اخلاق در رسیدن به هدف ادیان و خاصه دین اسلام که تکامل و در نهایت تقرب انسان به خدا است، انگیزه اصلى این گستردگى مى باشد. این مقاله با رویکرد تحلیلی و توصیفی و با هدف بررسی الگوی رشد اخلاقی در سنین کودکی در میان آموزه هاى نهج البلاغه پرداخته است. اخلاق اساسی ترین و مهم ترین چیزی است که در زندگی فردی و اجتماعی رخ می نماید، و بی گمان به همه چیز زندگی رنگ می زند و جهت می دهد. امام علی (ع) تنها چیزی را که قائل است باید بر آن ایستاد و تعصّب ورزید و از آن عدول نکرد، اخلاق است. برای موجوداتی که در طریق تغییر، تحول، رشد و تکامل هستند معمولاً موسم مناسبی وجود دارد که در آن به بهترین و مناسب ترین رشد خود می رسند و آثار مورد انتظار از آنها تجلی می یابد موسم مناسب تربیت، در اوایل زندگی یعنی دوره کودکی، آنگاه که فرزند هنوز قلبی آسمانی و بی آلایش دارد. اصل «محبت و تکریم» به عنوان زمینه اى براى برقرارى ارتباط با کودکان همچنان که اصل « روش الگویی» در کنار محبت هرگز مغفول واقع نشده است. اصل « تذکر»، «اعتدال» و « تشویق » «عبرت گیری» و «تربیت عملی » از دیگر اصول روش های رشد اخلاقی در سیره حضرت علی (ع) به شمار مى رود. به نظر می رسد، در حوزه تعلیم و تربیت یکی از مهم ترین، تأثیرگذارترین و در عین حال، دشوارترین مباحث، رشد اخلاقی و اخلاقی بارآوردن کودکان است. از این رو، پرداختن به مباحث مربوط به اخلاق و به تبع آن رشد اخلاقی از جایگاه رفیعی برخوردار است.