تحلیل رابطه حقیقت تولّی و تبرّی با الگوی مفهومی سعادت در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
به «تولّی وتبرّی» در علم فقه و کلام اسلامی اهتمام جدی شده اما در علم اخلاق کمتر مورد توجه قرار گرفته است. «تولّی و تبرّی» در لغت به معنای دوست داشتن خوبان و دشمنی با بدان است. مهم ترین اندیشمند اسلامی که آن را در اندیشه اخلاقی و عرفانی توضیح و تبیین کرده، خواجه نصیرالدین طوسی است. ایشان «تولّی و تبرّی» را به معنایی جدید به کار برده و معتقد است «تولّی و تبرّی» از معنایی باطنی - که حالتی نفسانی و فقط به معنای روی آوردن و دوست داشتن خدای متعال و بیزاری جستن از غیر اوست- به معنایی اخلاقی تبدّل یافته و لذا مقدمه تهذیب نفس و تربیت اخلاقی، معیار و زمینه ساز سعادت و تشکیل مدل مفهومی آن قرارگرفته است؛ این مقاله با روش توصیفی تحلیلی دیدگاه خواجه طوسی را درباره رابطه حقیقت «تولّی وتبرّی» با الگوی مفهومی سعادت بررسی کرده و این نتایج به دست آمده است: 1. «تولّی وتبرّی» به مثابه نشانه دینداری، مقامی است که با کنترل قوای نفس حیوانی (یعنی شهوت و خشم) تحت نظر عقل به مثابه حجت باطنی الهی قابل دستیابی است؛ 2. «تولّی وتبرّی» ترکیبی از سه عنصر معرفتی، گرایشی و توانشی است؛ 3. حقیقت «تولّی وتبرّی» ذوب و استغراق وتبرّی در تولّی و تحصیل تولّی صرف است و این امر شرط دستیابی به مقام رضا و تسلیم است؛ 4. با استمداد از ابزار دستیابی به «تولّی وتبرّی» یعنی معرفت، محبت، هجرت و جهاد می توان به سعادت، یعنی زایش و رویش تمام فضائل اخلاقی و درجات و مقامات عرفانی مانند رضا، تسلیم، ایمان، یقین و در نهایت دستیابی به مقام اهل وحدت(فنا) دست یافت.Analysis of the relationship between the truth of “Tawalli” and “Tabarri” with the conceptual model of happiness in the thought of Khwaja Nasiruddin Tusi
“Tawalli” and “Tabarri” Despite the attention and focus given to jurisprudence and theology, less attention has been paid to ethics. In the original sense,“Tawalli” and “Tabarri”meant loving the good and hating the bad respectively.However, in Khwaja Nasir al-Din Tusi’s ethical and mystical thought, they have taken on a new, creative, real, and spiritual meaning that is a psychological state of turning towards and loving God Almighty and seeking to avoid anything other than Him.And from this perspective,the introduction of self-purification and moral training as a criterion and basis for happiness and the formation of itsconceptual model has been established;in thisarticle,we have analyzed his views on the relationship betwee the truthof Tawalli and Tabarri and the conceptual modelof happiness using a descriptive-analytical method and reached these results:” .a) Tawalli and Tabarri, as a sign of religiosity, is a position that can be achieved by controlling animalistic desires (i.e., lust and anger)under the supervision of reason as an inner divine argument. b)Tawalli and Tabarri are a combination of three cognitive, dispositional, and ability elements.c)The truth of Tawalli and Tabarri is the melting and immersion of Tabarri in Tawalli, and the pursuit of Tawalli is purely for the purpose of achieving the position of satisfaction and submission. d) With the help of the tools of achieving Tawalli and Tabarri, namely knowledge,love, migration, and jihad, one can achieve happiness, which means the birth and growth of all moral virtues and mystical positions such as satisfaction, submission,faith, certainty, and ultimately reaching the position of unity(annihilation)
تبلیغات
