معارف قرآن

نمایش ۳۲۱ تا ۳۴۰ مورد از کل ۵٬۲۰۳ مورد.

۳۲۱.

بررسی تطبیقی مفهوم مرگ در روانشناسی وجودی و دیدگاه قرآنی علاّمه طباطبائی(ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین سلیمی بجستانی مهدی وجدانی همت

منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: علامه طباطبایی مرگ تفسیر المیزان روانشناسی وجودی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۳۳۲ تعداد دانلود : ۱۲۷۲

مرگ به عنوان یکی از اساسی ترین دغدغه های پیش روی انسان همواره مورد توجّه اندیشمندان علوم انسانی بوده و هر نظریّه پرداز به فراخور منابع معرفتی خویش، از زاویه ای به این مسئله پرداخته است. در مسلّم بودن این موضوع برای تمام انسان ها تردیدی نیست، امّا در اینکه کیفیّت مرگ چگونه است و اساساً انسان در قبال آن چه موضع گیری می تواند داشته باشد، همیشه محلّ تضارب آراء گردیده و هر مکتبی برای طرفداران خود، دستورالعمل هایی توصیه نموده است. در این مقاله به روش توصیفی تحلیلی، ابتدا دیدگاه روانشناسان وجودی در موضوع مرگ و آنگاه دیدگاه قرآنی علاّمه طباطبائی(ره در تفسیر المیزان مطرح شده که با بیان پیش فرض ها و مبانی فکری هر دو دیدگاه یک مبنای تطبیق به خوانندگان محترم ارائه می گردد. در برخی مباحث، هر دو دیدگاه اتّفاق نظر دارند و در بعضی دیگر، دیدگاه قرآنی تکاملی تر می باشد. نوع نگاه انسان محوری در روانشناسی وجودی و خدامحوری در دیدگاه قرآنی، موجب تضاد هر دو دیدگاه گردیده و در پایان، ذیل پانزده (15) بند، وجوه اشتراک و افتراق دو دیدگاه مطرح شده است.

۳۲۲.

شهودهای اجتماعی و اخلاق قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کوین رینهارت

منبع: اخلاق وحیانی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: اخلاق قرآنی شهود اجتماعی ریشه اخلاق در قرآن واژگان اخلاقی در قرآن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۵۷ تعداد دانلود : ۵۱۱

منتقدان و مدافعان اخلاق اسلامی و آنهایی که فقط اخلاق اسلامی را شرح و توصیف می کنند، اغلب ادعا دارند که قرآن منبع هنجارهای رفتاری مسلمانان است. گرچه این مدعا در یک سطح انکارناپذیر است، اظهار آن به طور بی قیدوشرطی که از ظریف ترین و ممتازترین ویژگی های اخلاق قرآنی را مخدوش خواهد کرد، آن ویژگی این است که قرآن مکرراً تصریح می کند که آدمی باید مطابق هنجارهایی عمل کند که در قرآن مشخص نشده اند، یعنی آدمی باید به منابع دانش اخلاقی که جایی در بیرون از وحی قرار دارند متوسل شود. مقاله حاضر این مدعا را موجه خواهد ساخت، و سپس استلزامات این تصریح وحیانی بر متابعت از هنجارهای اخلاقی غیر وحیانی را بررسی خواهد کرد. چنین آموزه ای مقدمتاً سازگار با ویژگی های انسان شناسی و کیهان شناسی قرآنی به نظر می آید، که برای مثال، بر خلاف اکثر شکل های مسیحیت، تفاوت مطلق بین جهان آخرت و این جهان، و بین ماهیت انسان و استعداد انسان را از میان برمی دارد. برخی از پیامدهای این نظام اخلاقی برای اسلام شیعیِ امامی و اسلام سنی نیز مورد ملاحظه قرار خواهد گرفت.

۳۲۳.

سیمای عبادالرحمن در قرآن

نویسنده: راهب عارفی میناآباد

منبع: حبل المتین سال چهارم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: عبودیت نهج البلاغه عبادت قرآن کریم عبادالرحمن ربوبیت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن انسان در قرآن

تعداد بازدید : ۵۶۴۲ تعداد دانلود : ۱۰۲۴

«عبادالرحمن» گروهی از بندگان صالح خداوند هستند که رحمانیت خداوند در آن ها تجلی یافته است، زیرا اراده این گروه بر اساس آگاهی و عبادات و عمل به کارهایی است که خداوند به آن راضی است و به علت انجام این امور چشمه های رحمت الهی برای نوازش آن ها به جوش و خروش در آمده است و اینان در حقیقت به اسم رحمان و رحیم خداوند متصفند. این مقاله به بررسی فهم پدیده هایی می پردازد که در آیاتی از سوره «فرقان» و دیگر آیات موجود است و به بیان ویژگی های بندگان صالح خداوند همراه با دلایل و اشارات روشن می پردازد؛ و نیز از منظر عرفان اسلامی و «نهج البلاغه» شریف در خطبه «متقیان» امیرالمؤمنین، حضرت علی(ع) با تحلیل چهل ویژگی عبادالرحمن در این خطبه به طالبان حقیقت بندگی و عبودیت ارائه شده است. هدف از این پژوهش بررسی موضوعی «عبادالرحمن» و ویژگی هایشان در خلال تفسیر آیات مرتبط به این موضوع با شیوه کتابخانه ای، تحلیل محتوا و استنتاج عقلی که به نتایج معقولی ختم شده است. با مداقه در صفات و ویژگی های عبادالرحمن به این نتیجه رسیده ایم هرکس به بندگی حقیقی خداوند دست یابد، زیر سایه اسم «الرحمن» خداوند قرار می گیرد و صادقانه به صفات «عبادالرحمن» آراسته می شود و در زمره آنان قرار گرفته و از چشمه های رحمت الهی بهره مند می شود و در دنیا و آخرت سعادتمند خواهد بود.

۳۲۴.

پایه نظری موعظه پذیری (اتّعاذ) براساس قرآن و حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس پسندیده فاطمه عسکریان

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال هشتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۸

کلیدواژه‌ها: قرآن حدیث موعظه موعظه پذیری اتعاذ

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۶۶ تعداد دانلود : ۸۱۶

هدف این پژوهش، بررسی چارچوب نظری موعظه پذیری براساس قرآن و احادیث می باشد. این پژوهشِ کتابخانه ای - توصیفی با روش تحلیل محتوا به کشف و بررسی عناصر مؤثر در پذیرش موعظه پرداخته و سپس مناسبات میان آنها را بررسی کرده و نظام حاکم بر آنها را مشخص ساخته است. یافته های این پژوهش آن است که ایمان، تقوا، عقل، زهد، واعظ درونی، قلب نرم و منعطف و هوشیاری، از عناصر مؤثر در پذیرش موعظه هستند که در سه گروه عناصرِ شناختی، عاطفی و عملکردی طبقه بندی می شوند. بر این اساس، چارچوب نظری موعظه پذیری، مبتنی بر خودِ عقلانی، خودِ عاطفی، خودِ مهارگر و خودِ موعظه گر است. از سویی باید پیش از موعظه، این چهار «خود» را در افراد به وجود آورد و تقویت نمود که این وظیفة دستگاه های تبلیغی، آموزشی و پرورشی است. از سوی دیگر می توان با طراحی ابزار سنجش آن، به بازشناسیِ افراد موعظه پذیر از انسان های موعظه ناپذیر اقدام نمود.

۳۲۵.

نفى خشونت از منظر قرآن و سنت؛ حجت الاسلام قاضی زاده

منبع: حبل المتین سال چهارم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: اسلام سنت قرآن خشونت

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۰۰ تعداد دانلود : ۵۵۱

درباره این که خشونت چیست و حد و حدود آن کدام است، تفسیرهاى مختلفى در مباحث جامعه اسلامى، جامعه شناختى و لغوى ارائه شده است. برخى خشونت را شیوه هاى خلاف نرم یا برخلاف طبع فرد و جامعه مى گویند.

۳۲۶.

تفسیر ساختاری سوره «یس» با تأکید بر تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعیده غروی

منبع: مطالعات تفسیری سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: سیاق تناسب آیات تفسیر المیزان اصول اعتقادی تفسیر ساختاری سوره یس

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۲۷۹ تعداد دانلود : ۱۸۲۷

بررسی ساختار هندسی آیات قرآن کریم بر پایه اهداف سور، رویکرد جدید عصر حاضر است که از آن با عنوان تفسیر ساختاری یاد می شود. غرض اصلی مفسران در این شیوه، تبیین هدف کلی سوره و کشف اهداف جزئی است که بر پایه سیاق در بندهایی مجزا اما مکمل چینش شده و با نظمی منطقی انسجام یافته است، چنان که مبنای تفسیر المیزان بر این اساس پی ریزی شده است. ساختار مقاله حاضر بر اساس ساختاربندی تفسیر المیزان بوده و مطالب آن با تکیه بر نظر تفسیری علامه طباطبایی و بررسی برخی تفاسیر شیعه و اهل سنت تنظیم شده است. نتیجه حاصل از بررسی تفاسیر در ارتباط ساختاری آیات این سوره، بیانگر تبیین اصول اعتقادی دین مبین اسلام است که در آیات اولیه با بحث نبوت آغاز می گردد و پس از تشریح آن، توحید، موضوع سخن قرار گرفته و آنگاه معاد به عنوان سومین اصل مورد تأکید سوره واقع شده است. در بخش دوم سوره، روی سخن به اعراب عصر نزول است. مرور اصول نامبرده، تأکیدی بر ثابت و حقیقی بودن این امور در همه ادیان الهی است. پایان این سوره نمودی از قدرت لایزال الهی است.

۳۲۷.

تحلیل عناصر داستانی و بررسی مفاهیم تربیتی قصة ذوالقرنین در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صدیقه مهدوی کنی فهیمه میری

منبع: سفینه سال دوازدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۴۶ «ویژه قرآن»

کلیدواژه‌ها: قصه حکومت دینی عناصر داستانی سورة کهف حاکم و ذوالقرنین

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر

تعداد بازدید : ۱۴۳۹ تعداد دانلود : ۸۲۲

ذوالقرنین به عنوان شخصیتی قدرتمند و مؤمن در سورة کهف ظاهر شده است. داستان با محوریت شخص او و اقداماتی است که در سفرهای خود انجام می دهد. در این قصه از عناصر داستانی به شیوه ای ادبی و هنری مخصوصاً مکان هایی که ذوالقرنین به آنجا سفر کرده است و گفتگوهایی که با مردم مناطق مختلف داشته است بهره گرفته شده و در غالب آن ها مفاهیم ارزشمندی از صفات کارگزاران حکومتی مانند ایمان، تواضع، و... و وظایف آن ها همچون اجرای عدالت و مدیریت شایسته بیان شده است. مقالة حاضر با هدف نشان دادن ساختار ادبی قصه و فهم عمیق تر آیات آن نگاشته شده که در ابتدا عناصر داستانی قصه مورد تحلیل قرار گرفته و سپس به ویژگی های شخصیتی ذوالقرنین و اقداماتی که وی در فرماندهی خود در مناطق گوناگون و در ارتباط با مردم انجام داده است اشاره شده است.

۳۲۸.

روش های آموزش توحید افعالی در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد داوودی حسن شکراللهی سید جواد قندیلی

منبع: تربیت اسلامی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: روش آموزش تفکر استدلال توحید افعالی مفروض گرفتن القای مستقیم فطری بودن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۴۷ تعداد دانلود : ۸۵۴

هدف این مقاله بررسی روشهای آموزش توحید افعالی در قرآن است. توحید افعالی یکی از مراتب توحید است و مصادیق متعددی دارد که مهم ترین آنها توحید در خالقیت، توحید در ربوبیت و توحید در مالکیت است. این تحقیق که با استفاده از قواعد تفسیر انجام شده، نشان می دهد که برای آموزش مصادیق اصلی توحید افعالی در قرآن از روش های: مفروض گرفتن، القای مستقیم، توجه دادن به فطری بودن توحید افعالی، برانگیختن تفکر، استدلال، برانگیختن عواطف و احساسات، و ارائة نمونه های عینی و نقل سرگذشت های واقعی استفاده شده است.

۳۲۹.

نقش آیات اخلاقی قرآن کریم در تدوین نظام هدایت فردی و اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد جانی پور سید مهدی لطفی

منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۲۶)

کلیدواژه‌ها: دین اجتماع قرآن کریم تحلیل محتوا نظام اخلاقی فرد

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۱۶ تعداد دانلود : ۱۰۴۸

بسیاری از آیات قرآن کریم مشتمل بر مضامینی اخلاقی بوده که اگرچه بر اساس مصالح و مفاسد نفس الامری وضع شده، ولیکن از آنجا که گزاره ها و مفاهیمی متعدد و متنوع را در خصوص رفتار انسانی و علائق و خواسته های او بیان می کند، لذا باعث شده برخی در کتب و تفاسیر اخلاقی خود، برداشت های مختلفی از یک آیه ارائه کرده و این آیات را «منطقةالفراغ» دین اسلام معرفی کنند. این نوع نگاه، پرسش های مهمی را به دنبال دارد که؛ علت بیان پراکنده این گزاره های اخلاقی چیست؟، چه نظامی بر این آیات حاکم است؟ و جایگاه این نظام در مجموعه نظام معارف اسلامی چیست؟ در این مقاله تلاش شده تا اولاً؛ رابطه میان آیات اخلاقی قرآن و نظام معارف اسلامی تبیین شده، و ثانیاً؛ نظام حاکم بر این آیات و جایگاه آن در تحول و تکامل دین اسلام، ترسیم گردد. بدین منظور، از روش «تحلیل محتوا» برای استخراج، طبقه بندی و مقوله بندی گزاره های اخلاقی استفاده شده تا در مرحله اول؛ اصول و مبانی حاکم بر ساختار این نظام اخلاقی استخراج، و در مرحله دوم؛ مؤلفه های آن بر مبنای منابع اصیل و ثقه اسلامی، مورد سنجش قرار گیرند. رهآورد استفاده از این روش، ارائه مُدلی جامع جهت اثبات وجود نظامی جامع بر معارف اخلاقی قرآن و کارآمدی این نظام در رشد و هدایت افراد و جوامع بشری است. این مقاله مستخرج از پژوهشی گسترده جهت بررسی آیات اخلاقی قرآن کریم است که تلاش دارد جامعیت و کارآمدی دین اسلام را در هدایت و اداره افراد و جوامع بشری اثبات نماید.

۳۳۰.

سیمای شادی در عهد جدید و نقد آن از چشم انداز قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اعظم پرچم مهدی رجایی

منبع: الهیات تطبیقی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: عالم ملکوت مفهوم شادی منابع کسب شادی شادی در عهد جدید شادی در قرآن مسیحیت تبشیری

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۸۲ تعداد دانلود : ۷۵۰

در عهد جدید شادی دینی و معنوی، رسیدن به رستگاری از طریق ایمان به فدیه مسیح است؛ زیرا بشر در ابتدا دچار گناه ذاتی بوده و قربانی مسیح، او را باخدا آشتی داده است. از این رو، آموزه فیض مسیح مهم ترین نقش را در راه نجات و شادی فرد مسیحی دارد. با این تفاوت که در دیدگاه قرآن کریم، انسان از طریق انجام دستورات شریعت و در سیر تکاملی، به ارتباط با ملکوت دست می یابد و اتصال بدان، شادی حقیقی را در سطح بالاتری برای وی فراهم می سازد. این مقاله بر اساس آِیات عهد جدید و قرآن کریم و از طریق مطالعه تفاسیر معتبر قصد دارد مشترکات و متفرقات این موضوع را در قرآن و عهد جدید، بررسی نماید.

۳۳۱.

روش های قرآن در نهادینه سازی اخلاق در جامعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عنایت الله شریفی سید حسین جعفری نسب

منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال ششم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: توحید قرآن اخلاق جامعه روش نهادینه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۲۸۸ تعداد دانلود : ۹۶۱

این پژوهش پیرامون «روش های قرآن در نهادینه سازی اخلاق در جامعه» با روش کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی انجام شده است. از ضروریّات ایمان پروری انسان، شناخت نوع ارتباط با خداست که با اعتقاد به مبدأ و معاد شروع و با خودسازی، مراحل آن طیّ و با حبّ و بغض فی الله به تکامل می رسد. اخلاق توحیدی، مراحل تزکیه را در بر دارد و هدف اصلی اخلاق نیز قرب الهی است تا زمینه های رشد انسان، فراهم و موانع از سر راه برطرف گردد. روش قرآن در تربیت انسان، رسیدن به توحید در زمینة اعتقاد و عمل است تا به عبودیّت برسد. روش قرآن بر تشویق قبل از تنبیه تکیه دارد، هرچند هر دو مکمّل یکدیگرند و علاوه بر غفلت زدایی، به کمال نَفْس کمک می کند. معرّفی اُسوه ها در قرآن برای نجات انسان از گمراهی است و الگوی کامل از جمله ویژگی های اسلام است. آیات قرآن، پیامبران را با دیدة الگو و اُسوه می نگرند و به عنوان سرمشق در صفات برجستة خود معرّفی می کند. در قرآن، برترین الگوی حسنه، پیامبر(ص) و آنگاه ابراهیم(ع) به عنوان الگو معرّفی شده است و داستان برخی از پیامبران و پیشوایان برای پندآموزی نیز آورده شده است.

۳۳۲.

بازخوانى دلالت آیه میثاق بر علم فطرى حضورى انسان به خدا با تأکید بر دیدگاه استاد مصباح(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: غلامعلى عزیزى کیا

منبع: معرفت سال بیست و چهارم دی ۱۳۹۴ شماره ۲۱۷ ویژه کلام

کلیدواژه‌ها: عالم ذر خداشناسى خداشناسى حضورى علم حضورى به خدا در قرآن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۲۲ تعداد دانلود : ۵۳۸

از جمله راه هاى شناخت خداى سبحان شناخت شخصى یا شهودى اوست. قرآن کریم در برخى از آیات به این نوع شناخت اشاره کرده است. عالمان مسلمان، از جمله مفسران، مباحث فراوانى در باب مفاد آیات مربوط به این موضوع مطرح کرده اند. پژوهش حاضر با روش توصیف و تحلیل در پى بررسى مهم ترین این دیدگاه ها با تأکید بر دیدگاه تفسیرى آیت اللّه مصباح، از دو آیه 172 و 173 سوره «اعراف» است و به نتایج زیر دست یافته است: آیات سوره «اعراف» بر اصل مواجهه و شناخت حضورى بنى آدم نسبت به خدا دلالت داشته، ولى کیفیت و زمان و مکان آن بر ما معلوم نیست و در آیه بیان نشده است. در روایات اهل بیت علیهم السلام نیز بر شخصى بودن شناخت یادشده در این آیات تأکید شده است. میزان شناخت شخصى بشر نسبت به خدا به اندازه ظرفیت وجودى محدود انسان است و او هرگز احاطه بر ذات خدا نخواهد یافت. افزون بر ذات خدا، شناخت حضورى اوصافى نظیر خالقیت، ربوبیت و رازقیت او نیز براى آدمى وجود دارد.

۳۳۳.

شفاعت آیة الله شیخ محمدباقر ملکی میانجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدباقر ملکی میانجی مترجم: اسماعیل تاج بخش

منبع: سفینه سال دوازدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۴۶ «ویژه قرآن»

کلیدواژه‌ها: تأویل قرآن قرآن- عدم مشابهت با کلام بشر تحدی قرآن جاودانگی قرآن

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۲۵ تعداد دانلود : ۵۶۳

نویسنده ذیل آیه 48 سوره بقره در تفسیر مناهج البیان، معنای لغوی شفاعت و رابطه آن با توحید را بررسی کرده و مطالب تفسیر المنار در این زمینه را نقد می کند، پس از بررسی چند گروه آیات در مورد شفاعت نتیجه می گیرد که شفاعتِ نفی شده در قرآن، مربوط به مشرکان است، و معنای صحیح شفاعت در فرهنگ قرآن و حدیث را روشن می سازد.

۳۳۴.

اقتباس ها و استنادهای قرآنی امام رضا(ع)در حدیث امامت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فتحیه فتاحی زاده حسین افسردیر عصمت رحیمی

منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال ششم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) حدیث امامت اقتباس های قرآنی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر قرآن وعترت

تعداد بازدید : ۱۰۰۷ تعداد دانلود : ۵۷۹

«اقتباس» یکی از اَشکال به کار گیری و تبلور آیات قرآن کریم در کلام معصومان(ع)می باشد. مقالة حاضر با هدف بررسی گونه های اقتباس و انگیزة به کارگیری آن در کلام امام رضا(ع) به رشتة تحریر درآمده است. با توجّه به اینکه قرآن کریم منزلت و مکانتی خاص نزد مسلمانان دارد و بهترین منبع و سرچشمه ای است که ائمّه(ع) مضامین عالی و بلند خود را از آن می گیرند، امام رضا(ع) نیز در حدیث امامت به طور فراوان از آیات قرآن بهره گرفته است و با این اثرپذیری به بیان دقیق ابعاد و زوایای گوناگون امامت و مسائل مربوط به آن پرداخته است. در این مقاله، ابتدا مفهوم اقتباس و انگیزه های آن توضیح داده می شود، سپس به بررسی این عنصر ادبی در خطبه پرداخته می شود. دراین حدیث شریف، گونه هایی از اقتباس قرآنی، ازجمله اقتباس کامل، جزئی، متغیّر، اشاره ای و استنباطی ملاحظه می شود که امام(ع) هر یک از این گونه ها را با انگیزه و هدفی خاص به کار برده است که در این نوشتار تلاش می شود این اقتباس ها با رویکردی تحلیلی مورد بررسی قرار گیرد.

۳۳۵.

معرفى فرهنگ نامه علوم قرآنى

منبع: حبل المتین سال چهارم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۲

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر فرهنگ اصلاحات و واژه ها در قرآن

تعداد بازدید : ۶۳۰ تعداد دانلود : ۴۵۹

قرآن داراى خصایصى است که دیگر کتب آسمانى و دینى، فاقد آن هستند، به گونه ای که صفات ممیزه اى از قبیل جامعیت، جاودانگى، جهانى بودن، شمولیت، مصونیت از تحریف و اعجاز موجب شده است تا قرآن به عنوان مرجع و منبع قابل استناد و اعتماد براى امت اسلامى باشد. اهمیت بازگشت به قرآن با وجود خصایص ممتاز پیشین و به عنوان منبع مورد اعتماد و استناد امت اسلامى، در شرایط کنونى که تعصب جاهلى، تفرقه و فتنه مذهبى به اوج خود رسیده است، ضرورت و اهمیت مسئله را دو چندان مى کند. جهت تحقق این هدف مقدس، فهم درست و دقیق کلام الهى، ضرورى است.

۳۳۶.

مدل مفهومی معنویت قدسی مبتنی بر قرآن در سازمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباسعلی رستگار علیرضا نوبری

منبع: مطالعات تفسیری سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: مدل مفهومی آیات مدیریتی معنویت قدسی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن

تعداد بازدید : ۱۱۳۵ تعداد دانلود : ۵۷۲

معنویت در سازمان موضوعی است که در سال های اخیر در ادبیات مدیریت، سطحی جهانی یافته است. معنویت محصول فرهنگ سازمانی است که دارای ابعاد رفتاری، گفتاری و اعتقادی است، به گونه ای که به یک تلقی مشترک بین کارکنان سازمان تبدیل شود. قرآن کریم با توجه به این که خود و داده هایش برآمده از وحی و ناظر به تبیین دین فطری است، دربرگیرنده قابلیتی منحصر به فرد در داده های معنویت قدسی است. این مقاله با بهره گیری از روش تحلیل محتوا در تبیین داده ها به ارائه تعریفی جامع از معنویت قدسی با مبانی معرفتی قرآن پرداخته است. همچنین بر اساس قیود این تعریف شاخص های معنویت قدسی از نگاه قرآن بررسی شده است تا ضمن به دست آوردن متغیرهای مستقل مدل مفهومی، شاخص ها و متغیرهای میانجی و در نهایت متغیرهای وابسته آن به دست آید. با طی این فرایند در انتها مدل مفهومی معنویت قدسی با رویکرد قرآنی طراحی گردیده است.

۳۳۷.

اندیشه حکومت جهانی در آیات «اظهار و غلبه» از منظر مفسران فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین علوی مهر شبیر فصیحی

منبع: مطالعات تفسیری سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۱

کلیدواژه‌ها: تفسیر تطبیقی مهدویت حکومت جهانی آیه 33 توبه آیه 9 صف آیات اظهار و غلبه

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۸۷ تعداد دانلود : ۷۷۹

اندیشه حکومت جهانی، توجه بسیاری از دانشمندان را به خود جلب کرده است؛ آنچه در این راستا قابل توجه است، بررسی تطبیقی حکومت جهانی از منظر قرآن و روایات از نگاه مفسران فریقین است. قرآن کریم و به تبع آن روایات، فراگیری حکومت صالحان و مستضعفان و غلبه دین اسلام بر سایر ادیان را بیان نموده است. دانشمندان فریقین ضمن اشتراک در اصل حکومت جهانی و در عین پذیرش کبرای مسئله، از حیث صغروی، اتفاق نظر ندارند. این مقاله سعی کرده است حکومت جهانی را با توجه به آیات اظهار و غلبه به صورت تطبیقی مورد بررسی قرار دهد. با توجه به آیات اظهار و غلبه و روایات تفسیری، افزون بر ضرورت تحقق حکومت جهانی، تحقق پذیری آن توسط منجی عالم حضرت مهدی# به دست می آید و نیز در روز غلبه اسلام بر تمام ادیان، برهان و استدلال عرضه می شود؛ تحقق پذیرش، مصداق «طوعاً» بوده و در این هنگام غلبه فرهنگی صورت می گیرد و در صورت انکار، نوبت به «کرهاً» و غلبه نظامی خواهد رسید.

۳۳۸.

تفسیر تطبیقی برخی از آیات عدالت اجتماعی با تاکید بر حسن ذاتی و عقلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن صادقی

منبع: مطالعات تفسیری سال ششم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: تفسیر تطبیقی عدلیه اشاعره عدالت اجتماعی تفسیر کلامی حسن ذاتی حسن عقلی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۳۲ تعداد دانلود : ۶۵۳

عدالت اجتماعی از اهداف بعثت پیامبران و فرستادن کتاب های آسمانی است و به همین جهت، مفسران قرآن کریم در آیات زیادی بر آن تأکید دارند. برای برخی از آیات مرتبط با عدالت اجتماعی، نقش کلیدی در این زمینه تلقّی می شود و یکی از مهم ترین مباحث آنها دلالت بر حسن ذاتی و عقلی یا حسن شرعی است. مفسران امامیه و معتزله به حسن ذاتی و عقلی اعتقاد دارند و مفسران اشاعره به حسن شرعی. در این مقاله، آیات مرتبط با عدالت اجتماعی و دلالت آنها بر حسن ذاتی و عقلی یا حسن شرعی از دیدگاه مفسران عدلیه و اشاعره مورد بررسی قرار گرفته، دلالت آنها بر حسن ذاتی و عقلی تبیین می شود و سپس آثار مهم این مبنا با شواهد قرآنی بیان می گردد. از مهم ترین آثار این مبنا می توان به حُسن تکلیف به عدالت اجتماعی، تشویق بیشتر به عدالت اجتماعی، نفی نسبیت حُسن عدالت اجتماعی و حُسن عدالت اجتماعی در مصادیق فاقد نص خاص اشاره کرد.

۳۳۹.

الگوی ارتباطات میان فرهنگی مسلمانان با مسیحیان در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حبیب رضا ارزانی حامد اهتمام

منبع: الهیات تطبیقی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: مسیحیت قرآن الگو ارتباطات میان فرهنگی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۹ تعداد دانلود : ۷۶۷

در ارتباطات میان فرهنگی که به عنوان فرایند مبادله اندیشه ها، معانی و کالاهای فرهنگی میان مردمانی از فرهنگ های مختلف، تعریف شده است، توسل به الگویی که بتواند زندگی اجتماعی انسان ها را برای رسیدن به مفاهیم مشترک و زندگی مسالمت آمیز همراه با احترام متقابل هموار سازد، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. بر این اساس، در پژوهش حاضر تلاش گردید با رویکرد توصیفی- تحلیلی به بررسی و تحلیل آیاتی از قرآن کریم پرداخته شود که ناظر به ارتباط با مسیحیان بوده و روند تعامل با آن ها را بیان می کند. یافته ها و نتایج تحقیق بیان کننده آن است که می توان الگویی هفت مرحله ای شامل تأیید برخی از مبانی اعتقادی مسیحیان، دعوت به وحدت، بشارت به مسیحیان حقیقی، هشدار و تهدید، دعوت به تفکر، بیان ویژگی های مسیحیان کافر و وعده عذاب و در نهایت دستور به مباهله و جنگ با آن ها را از قرآن کریم استخراج نمود. بنیان و محور اصلی در این الگو یگانگی خداوند است. از این رو، براساس قرآن کریم هر زمان که مسیحیان به این اصل نزدیک شوند با بشارت و احترام و هرجا که از آن دور شوند هشدار، تهدید، نفرین و مباهله را مبنای ارتباط مسلمانان با آن ها قرار داده است.

۳۴۰.

نقد شبهه اهانت آمیز بودن آیات دالّ بر منع دوستی با غیرمسلمانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم کریمی تبار

منبع: مطالعات تفسیری سال ششم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: شبهات قرآنی تولی دوستی با غیر مسلمان رفتار با مشرکان

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۲۶

آیات متعددی از قرآن کریم مسلمانان را از برقراری هرگونه رابطه دوستی با غیرمسلمانان، برحذر داشته است؛ این مسئله موجب القای شبهه توهین قرآن به غیرمسلمانان شده است و از رهگذر آن قرآن حاوی امری اهانت آمیز و غیراخلاقی پنداشته شده است. در این مقاله با تأمل در مدلول آیات مورد بحث و تبیین دقیق آنها روشن می شود که مسلمانان تنها از دوستی با افرادی برحذر شده اند که به دشمنی با آنان برخاسته و به انحاء مختلف سعی در آزار و ضربه زدن به آنها را دارند و نیکی با کسانی که با مسلمانان روابط غیرخصمانه دارند، مورد تأکید قرآن است. در این مبنا مسلمان بودن یا نبودن مطرح نیست. توصیه قرآن بر عدم دوستی با پدر و مادر مشرک نیز به هیچ وجه به معنای بی احترامی به آنان نیست بلکه فقط به معنای عدم اطاعت از آنها در امور مربوط به دین است، ضمن آنکه به والدین مسلمان نیز توصیه شده که تنها در مواردی که اجابت خواسته های فرزندان موجب ظلم به دیگران می شود، از آن روی برتابند.

درخت حوزه‌های تخصصی