فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۰۶۱ تا ۳٬۰۸۰ مورد از کل ۷٬۲۰۸ مورد.
منبع:
بشارت ۱۳۸۰ شماره ۲۲
حوزههای تخصصی:
معیارهای نقد علامه طباطبایی بر آرای دیگر مفسران در ایجاز حذف(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
«ایجاز حذف» در قرآن فراوان به کار رفته و از شیوه های مهم بلاغی قرآن است که دانشمندان علوم قرآنی و مفسران به آن اهتمام ویژه ای داشته اند. ازآنجاکه مفسران گاه در برخی آیات برای حذف و تعیین محذوف هم عقیده نیستند، این پژوهش به بررسی معیارهای علامه طباطبایی در نقد آرای دیگر مفسران می پردازد.
از رهگذر این جستار برمی آید علامه طباطبایی با معیارهای درون متنی همچون توجه نکردن به مراد صحیح آیه و نقش نحوی کلمه، معنای حروف معانی، سیاق، فن بلاغی و نیز معیارهای برون متنی چون اختلافات فقهی و استناد به روایات ناصحیح، آرای دیگر مفسران را نقد کرده و معتقد است که این موارد موجب بروز تقدیرهای مختلف یا تقدیرهای نابه جا می شود؛ به طوری که مراد صحیح آیات از آنها استخراج نمی گردد.
هبوط در قرآن و انجیل
منبع:
بینات ۱۳۷۴ شماره ۸
حوزههای تخصصی:
خدا یا هوا
نفاق؛ اصطلاح سیاسی قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
قرآن کریم، اصطلاحات سیاسی منحصر به فردی دارد. یک نمونه از آن اصطلاح «منافقین» است. این واژه از اختصاصات کتاب آسمانی قرآن کریم است که تا پیش از نزول وحی در مفهوم سیاسی، استعمال نشده است. البته واژة نفاق و مشتقات آن فقط در سوره های مدنی آمده است. برخی از مفسرین؛ مانند مرحوم علامه طباطبایی، استعمال این واژه در سوره های مدنی را دلالت بر نکته خاصی نمی دانستند؛ حال آنکه در این تحقیق، ثابت شده که استعمال واژة منافقین در سوره های مدنی به دلیل شکل گیری حکومت اسلامی است؛ چرا که اگر چنین حکومتی شکل نگرفته بود، هویتی سیاسی به نام منافقین به وجود نمی آمد.
نگاهی به سرگذشت دکتر سید محمد تیجانی سماوی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزههای تخصصی:
نقد و بررسی فضائل اهل بیت(ع) در تفسیر الحدیث محمد عزّه دروزه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تفاوت دیدگاه فریقین در تفسیر آیات مربوط به فضائل اهل بیت(ع) از چند محور قابل بررسی است. در اغلب موارد اختلاف نظر مفسران به برداشت آنها از ظاهر آیات، سیاق آنها، روایات اسباب النزول و مستندات تاریخی برمی گردد. قرآن پژوهان شیعه با تکیه بر روایات صحیح معصومین(ع)، مصداق این آیات را خویشان نزدیک و خاص رسول اکرم(ص) می دانند. اما محمد عزّه دروزه با استناد به ترتیب نزول آیات و سوره ها، سیاق آیات و نظر برخی از مفسران و محدثان اهل سنت، روایات شیعه را ساختگی و حاصل تعصب مذهبی آنها می پندارد. وی هر چند در لابلای مباحث، وجوب احترام اهل بیت(ع) را تذکر می دهد اما با اعتقاد به عدم مناسبت خاص در نزول برخی آیات و عمومیت مصداق آنها، هیچ گونه ارتباطی بین محتوای آنها با موضوع گرامیداشت اهل بیت(ع) نمی یابد. در این مقاله استدلال های دروزه با کمک شواهد درون متنی و برون متنی، تحلیل و با استفاده از منابع شیعه و سنی بررسی و نقد می شود.
تفسیر تطبیقی آیه سٌکر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
آیه شریفه «سکر» از سوی فقها در زنجیره آیات تحریم شراب قرار گرفته است. بی گمان تحریم شراب طی نزول آیات گوناکون اتفاق افتاده است، اما این ادعا که آیه شریفه سکر ناظر به یکی از مراحل تحریم شراب است، از پشتوانه علمی برخوردار نیست؛ معنای لغوی واژه «سکر» منحصر در مستی به واسطه شراب نیست؛ زیرا ریشه آن بر مانع شدن و توقف در جریان طبیعی باد و حرارت دلالت دارد که طبعا توقف در تعقل و تفکر به واسطه شراب یکی از موارد آن است. روایات معتبر وارده پیرامون آیه شریفه نیز بیانگر کراهت کسالت چرت و خواب در هنگام نماز است. از طرفی شأن نزول های وارده در برخی از تفاسیر مبنی بر شرب خمر توسط صحابه کبار، قابل استناد نیست؛ بدین روی آیه شریفه ناظر به انواع مستی ها و کسالت ها اعم از مستی شراب و کسالت چرت بوده و قرار داشتن آن در زنجیره آیات تحریم شراب، امری اجتهادی و قابل خدشه است.
«ملک عظیم» تفسیر سوره ی دهر (2)
حوزههای تخصصی:
کارکرد قرائن سیاقی در تعریف و تنکیر واژه « بلد » در آیات متشابه لفظی سور بقره و ابراهیم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
یکی از موارد مهم در تفسیر آیات قرآن کریم، توجه به سیاق است. تاکنون پیرامون سیاق، تعریف آن، کارکردها، محدوده و شرایط استفاده از آن، تحقیقات متعددی انجام گرفته؛ نوشتار حاضر صرف نظر از تمامی آنها، به بررسی کارکرد سیاق و انواع قرائن موجود در آن، جهت تفسیر و تبیین علت اختلاف آن دسته از آیات متشابه لفظی پرداخته که از ناحیه تعریف و تنکیر اسماء با یکدیگر متفاوت اند. مورد مطالعه این نوشتار، آیات 126 سوره بقره و 35 سوره ابراهیم هستند که در تمامی واژگان، همانند یکدیگر بوده و تنها از ناحیه تعریف و تنکیر واژه «بلد» با یکدیگر اختلاف دارند. واکاوی سیاقی هر یک از این آیات و بررسی انواع قرائن موجود در آنها، حاکی از آنست که تکرار این دو آیه، ناشی از تفنن در کلام نبوده و هر یک معنایی متفاوت با دیگری را افاده می نمایند. مطابق یافته های این پژوهش، در تبیین علت اختلاف این آیات، توجه به قرائن مختلف سیاقی همانند قرائن لفظی و نیز قرائن غیرلفظی همانند مقام کلام و مکان نزول این آیات، نقش ویژه ای را ایفا کرده و راهگشای مؤثری هستند. بنابراین جهت تفسیر و تبیین آیات متشابه لفظی، می بایست به تمامی ابعاد سیاق توجه نمود و از تمامی قرائن موجود در آن بهره برد.
کیفیت توزین اعمال در قیامت در منابع تفسیری فریقین بر اساس آیه 47 انبیاء(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
بخشی از آیات قرآن کریم از جمله آیه 47 انبیاء بیانگر کیفیت و نحوه سنجش اعمال در روز قیامت است. درباره چگونگی محاسبه اعمال و دامنه افراد حاضر در قیامت سوال های متعددی وجود دارد. این مقاله بر آن است تا با ارائه آراء مفسران و قرآن پژوهان فریقین و مقایسه دیدگاه های آنها درباره «وسیله توزین اعمال»، «انسان هایی که اعمالشان مورد محاسبه و توزین قرار می گیرند» و «علت توزین اعمال از سوی خداوند» بپردازد. سنجش اعمال در قیامت حتمی است و اعمال خوب مورد توزین واقع می شوند و خداوند با قرار دادن موازین بسیار مبتنی بر عدل، محاسبه الهی دقیقی را به منظور تحقق عدالت و پاداش به نیکوکاران انجام می دهد. آنچه به عنوان میزان در قرآن و روایات آمده، مقصود سنگینی ثواب عمل و ارزشمندی آثار عمل صالح است که به حق قضاوت شده و عادلانه محاسبه می گردد و به کسی ظلم نمی شود. همچنین عمل کافران به خاطر بی ارزش بودن و بی وزنی مورد سنجش قرار نمی گیرد.
جایگاه زیدبن على در علوم قرآن و تفسیر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این مقاله با روش توصیفى تحلیلى و از رهگذر شناسایى آثار قرآنى زیدبن على، جایگاه وى را در علوم قرآن و تفسیر بازگشوده است. کاربرد «حلیف القرآن» درباره وى نشانگر پیوند استوار او با قرآن است. زید داراى قرائتى مشهور بوده که برخى آن را در کتابى مستقل جمع آورده اند. «مدخل الى القرآن و تفسیر لمواضع مختارة منه» زید، علاوه بر مباحث مقدماتى لازم براى تفسیر، مشتمل بر تفسیر برخى آیات مى باشد. احتمالاً «تفسیر سورة الفاتحة و بعض آیات القرآن» منسوب به وى، درس گفتارهاى او در مدت پنج ماه زندانى بودنش در کوفه مى باشد. همچنین احتمالاً «الرد على القدریة من القرآن» منسوب به وى، همان «الرد على المجبرة» است که در ضمن مجموعه کتاب ها و رسائل زید منتشر شده است. زید «الصفوة» را به منظور اثبات برترى اهل بیت علیهم السلام با تکیه بر آیات قرآن نگاشت و در «کتاب القلة و الکثرة» که نگاشته خود زید یا به املاى اوست، ملاک حقانیت نبودن اکثریت را از منظر قرآن اثبات کرد. «تفسیر غریب القرآن» در صورت صحت انتسابش به زید، نخستین تألیف در غریب القرآن خواهد بود.
امام خمینى و حیات طیبه جوانان
حوزههای تخصصی:
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن انسان و جامعه در قرآن انسان در قرآن
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت تربیت دینی الگوها و عبرتهای شخصیتی و رفتاری
- حوزههای تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه امام خمینی