سوگند منفی و دلالت آن در قرآن کریم (جستارى در میراث تفسیرى و نحوى)
حوزه‌های تخصصی:
فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۷٬۴۸۱ تا ۷٬۵۰۰ مورد از کل ۱۳٬۴۱۵ مورد.
تأثیر مؤلّف درفهم اثر با تأکید بر فهم قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
فهم اثر، دریافت پیام نهفته در آن است. دربارة عناصر نقش آفرین در فهم اثر دیدگاه های مختلفی طرح شده که میتوان آنها را براساس عنصری که بر نقش آن تأکید شده، مؤلف محور، متن محور، و مفسرمحور نام نهاد. با صرف نظر از آثار نامتعارف که معنایشان کاملاً به مخاطب واگذار شده، در سایر آثار ـ از جمله قرآن ـ مؤلف نقشی اساسی در ساختار، محتوا و غایت اثر و در نتیجه در فهم آن دارد.
قرآن به شیوة محاورة عقلایی سخن گفته و مخاطبان آن نیز عموم افراد بشرند. خداوند قرآن را برای هدایت بشر نازل کرده و گزینش واژگان و عبارات آن نیز از سوی خداوند در فضای ویژه خود شکل گرفته است؛ از این رو فهم و تفسیر قرآن بدون نظرداشت قواعد محاورة عقلایی، جهان بینی پدید آورندة آن و فضایی که در آن شکل گرفته، از مصادیق تفسیر به رأی است که به حکم عقل و شرع نارواست.
نقد رویکرد سید قطب به عامل شخصیت بخش سوره های قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه‌های تخصصی:
یکی از مباحث مهم در زمینه شناخت سوره های قرآن، شخصیت مستقل آنهاست؛ بدان معنا که از لحاظ درونی کاملاً منسجم و از لحاظ بیرونی متمایز از دیگر سوره هاست. شاید بتوان گفت سید قطب اولین مفسری است که در این زمینه تلاش درخور توجهی به انجام رسانده و توانسته است شخصیت منسجم و متمایز هر سوره را تا حدودی نمایان سازد، اما در متن کاوی عبارات وی مشخص شد که تلاش وی از ضعف هایی نیز برخوردار است؛ چه آنکه مشخص نکرده است محور شخصیت بخش سوره از چه سنخی باید باشد. به همین دلیل گاه تلاش می کند شخصیت سوره را بر اساس موضوعی محوری سامان دهد، گاه بر اساس غرضی خاص، و گاه نیز بر مدار روش بیانی ویژه. این چندگانگی باعث شده که در برخی موارد در تبیین شخصیت از سوره ها، دچار اضطراب شده و نتیجه محصلی را در اختیار خواننده قرار ندهد. از تحلیل کلی اندیشه و عملکرد سید قطب می توان نتیجه گرفت که عامل حقیقی در تکوین شخصیت خاص سوره ها، غرض آنها می باشد، نه موضوع و نه سبک بیانی؛ زیرا زمانی که سید قطب سعی می کند شخصیت سوره را بر مدار یک موضوع سامان دهد، غالباً دچار کلی گویی و پراکنده گویی شده و نمی تواند انسجام سوره را به نیکی نمایان سازد، اما زمانی که تلاش می کند شخصیت سوره را بر مدار غرض خاص سوره شکل دهد، در غالب موارد، مقرون به توفیق می گردد. ادله دیگری نیز نقش یگانه غرض در شخصیت بخشی به سوره را تقویت می نماید.
شیخ عبدالباسط محمد عبدالصود، نقطه اعتدال در عالم قرائت
حوزه‌های تخصصی:
ترجمهپژوهى قرآنى
منبع:
ترجمان وحی ۱۳۸۶ شماره ۲۲
حوزه‌های تخصصی:
امتحان و آزمایش از دیدگاه قرآن
حوزه‌های تخصصی:
سنّت آزمایش در منظومه هستى از منظر قرآن (فلسفه، تحوّل و رابطه با سایر سنّتها)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
معرفت ۱۳۸۸ شماره ۱۴۳
حوزه‌های تخصصی:
هر یک از سنن الهى حاکم بر تاریخ، براساس حکمت خاصى در نظام هستى قرار داده شده است و ارتباط حسابشده و هماهنگى با سایر سنن الهى حاکم بر تاریخ دارد، که تحقیق درباره آن بینش انسان را در باب تطوّرات جامعه و تاریخ عمق مىبخشد. این مقاله با رویکرد نظرى و با روش مطالعه اسنادى، و با هدف بررسى حکمت استقرار، فرآیند تطوّر و روابط سنّت آزمایش ـ یکى از سنّتهاى الهى حاکم بر تاریخ ـ با سایر قوانین الهى حاکم بر جامعه و تاریخ از منظر قرآن کریم تدوین یافته است. بررسى نوع ارتباط سنّت مذکور با سنّتهایى از قبیل تداول قدرت، تزیین نعمتهاى دنیوى، بعثت پیامبران، تنازع، وجود تفاوتها، مسئولیت، امهال، مکر، استدراج و تقدیر رزق از نکات تازه این مقاله به شمار مىرود. تدبّر در آیات و دیدگاههاى مفسّران قرآن، مهمترین مددکار ما در این مقاله به شمار مىآید.
مصاحبه با آیت الله سید محمد باقر حکیم
منبع:
بینات ۱۳۷۴ شماره ۷
حوزه‌های تخصصی:
ذوالقرنین در قرآن کیست؟
بررسی و آسیب شناسی ترجمه حرف تعریف (ال) در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
مقوله تعریف به (الف و لام) یکی از مباحث مهم بلاغی قرآن در موضوع علم معانی است و دقت و توجه لازم نداشتن در ترجمه حرف مدّ نظر سبب تغییر معنا و مراد واقعی کلام الهی و برداشت ناصحیح از آیات الهی می شود. باتوجه به دقت لازم نداشتن مترجمان، در نمونه های متعددی ضرورت بازنگری و آسیب-شناسی ترجمه قرآن لازم به نظر می رسد. در این تحقیق از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. در این روش محقق ابتدا در بررسی ای اجمالی از همه آیات قرآن کریم چند نمونه از آیاتی که معنای (الف و لام) موجود در یک کلمه آن آیه، تأثیر به سزایی در تنوع برداشت از مفهوم آن آیات داشته را شناسایی و ده نمونه از ترجمه های مترجمان محترم را بررسی کرده است؛ ترجمه هایی که جزء پرکاربردترین ومتداول ترین ترجمه های دردسترس به زبان فارسی است. در این بررسی مشخص شد، توجه به معنای (ال) در ترجمه های بررسی شده، بازتاب زیادی ندارد و ناگزیر در برخی ترجمه های قرآن کریم نسبت به انتخاب نوع و ترجمه معنای (ال) باید بازنگری جدی صورت پذیرد. واژه اسلام در آیه (19/آل عمران) و واژه های ذکر و أنثی در آیه (36/ آل عمران)، (ولیس الذکر کالانثی) و (ال) موجود در کلمات خلق و امر در آیه (54/ اعراف) ازجمله نمونه هایی است که در ترجمه الف ولام نسبت تأمل برانگیزی از ترجمه های متفاوت و بعضاً مخالف با آنچه در میراث تفسیری و نحوی و بلاغی است را دارد. همچنین در این بررسی در پایان تحلیل هرآیه ترجمه ای پیشنهادی مبتنی بر مستندات نحوی بلاغی و متکی به میراث علمی و تفسیری ارائه شده است. روش گردآوری به صورت کتابخانه ای و با رویکرد توصیفی تحلیلی است.
صمیمانه
حوزه‌های تخصصی:
بررسی آیه میثاق
حوزه‌های تخصصی:
ملاصدرا، تفسیر یا تأویل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه‌های تخصصی:
قرآن (طریق وحی) در کنار استدلالات عقلی و برهان و نیز تهذیب نفس و عرفان، یکی از مؤلفه های اصلی و در حقیقت مهمترین رکن حکمت متعالیه به شمار می آید.. صدرالمتألهین به عنوان فیلسوف، مفسّر و عارف بزرگ جهان اسلام، رسیدن و نایل آمدن به «حقیقت واحد» را از طرق مختلف ممکن دانسته، آن ها را مکمل یکدیگر تلقی می کند. به گونه ای که از سویی می توان تأثیر عمیق فلسفه وجودی ملاصدرایی، آگاهی از اصول و مبانی عرفانی و بهره مندی از شهود و اشراق را در فهم، تفسیر و تأویل آیات قرآنی توسط ملاصدرا به وضوح مشاهده کرد و از سوی دیگر تدبّر و تأمّل او در آیات وحیانی و قرآنی و نیز روایات معصومین (ع) را در کشف و طرح بسیاری از مبانی فلسفی و حکمی نظاره گر بود. حضور آیات قرآنی در نظام فلسفی ملاصدرا گاه به عنوان دلیل، گاه استشهاد و گاه اقتباس است. به نظر می رسد صدرالمتألّهین در به کارگیری کلام وحی، جهت استوار ساختن مبانی فلسفی خود و دستیابی به حقیقت، بیش از آن که از روش «تفسیر» و بسنده نمودن به معانی ظاهری و مفاد استعمالی آیات قرآن استفاده کند، از روش «تأویل» و درک باطن و یا بطن قرآن بهره برده است. وی با ضروری دانستن آن، تأویل صحیح را عروج از لفظ به معنا و تطبیق کتاب تدوین و تکوین تلقی می کند؛ گرچه ایشان در مواردی، متعهد به این مبنا نبوده و تأویلی ناسازگار با ظاهر آیات، سیاق آن ها و نیز اصول عقلائی محاوره ارائه نموده است.
قرآن و زبان رمزی و تاویلی
حوزه‌های تخصصی:
قرآن مجید
ترجمه قرآن به زبانهای آفریقایی و منابع فهم قرآن برای آفریقاییان(بخش دوم)
منبع:
ترجمان وحی ۱۳۸۱ شماره ۱۲
حوزه‌های تخصصی:
عبرتهای تاریخی از دیدگاه قرآن
حوزه‌های تخصصی: