درخت حوزه‌های تخصصی

طی اولین و دومین فصل کاوش محوطه کول تپه هادیشهر یک مهر استوانه ای و یک مهر استامپی به دست آمد که در نوع خود به عنوان یکی از اولین شواهد مهر و مهرسازی در فرهنگ کورا– ارس به شمار می آیند. در بین این دو مهر، نوع استوانه ای آن دارای یک نقش خاص و بی نظیری است که از آن تحت عنوان مارپیچهای جفت یا شاخ های مارپیچ که به شکل شاخ قوچ یا چشم های جغد یا انسانی که به عنوان نماد فرهنگ کورا– ارس به شمار می آید، یاد می گردد. از آن جایی که این نقش و نماد در تمامی سفال ها، فلزات و سایر زیورآلات فرهنگ کورا– ارس به وفور به کار رفته است، ظاهر شدن آن بر یک نقش مهر گواه تحولات زیادی در ساختار اجتماعی و اقتصادی فرهنگ کورا– ارس است. قدمت این مهر به 2800 ق.م. تاریخ گذاری شده است. از آن جایی که این مهرها جزء نخستین آثار مالکیت و مدیریت اقتصادی و اجتماعی در این منطقه از ایران به شمار می آیند معرفی و شناسایی آن ها می تواند نقش مؤثری در بازسازی رفتار اجتماعی مردمان آن روزگار داشته باشد.

یکی از شیوه های رایج برای هویت یابی و بازنمایی خویشتن، به ویژه در دوران معاصر، مصرف فرهنگی است. غالباً افراد در مصرف فرهنگی، انواع کالاها و نمادهای ارزشمند را، نه به خاطر ارزش مادی شان بلکه به دلیل ارزش فرهنگی آنها و به منظور ایجاد تصاویری مطلوب از خویش در ذهن دیگران مصرف می کنند. در این میان، انتخاب الگوی خاصی از مصرف فرهنگی یا شیوه ها یا ترجیحات فرهنگی نیاز به منابع فرهنگی یا سرمایه فرهنگی دارد یا به تعبیری مصرف فرهنگی نیاز به منابع و سرمایه فرهنگی دارد. یکی از راه های دستیابی به منابع و سرمایه فرهنگی نیز از طریق تحصیلات و آموزش و پرورش و انباشت دانش رسمی و مشروع است. بنابراین هدف این تحقیق بررسی تفاوت های مصرف فرهنگی و الگوهای مصرف فرهنگی برحسب سطوح مختلف تحصیلات در میان شهروندان تهرانی است. سطوح مختلف تحصیلات نیز تاحدی میزان منابع و سرمایه فرهنگی افراد را نشان می دهد. این تحقیق از نوع تحلیل ثانویه است که یافته های آن از داده های جمع آوری شده شورای فرهنگ عمومی گرفته شده است. یافته ها نشان می دهد که بین سطوح مختلف تحصیلات و میزان استفاده از محصولات فرهنگی تفاوت معناداری وجود دارد. به بیانی مصرف فرهنگی در سطوح مختلف تحصیلات از تفاوت معناداری برخوردار است. همچنین یافته ها نشان می دهد که با افزایش تحصیلات میزان استفاده از محصولات فرهنگی نیز افزایش می یابد، به­طوری­که با افزایش تحصیلات، میزان استفاده از امکانات بصری، میزان گوش دادن به موسیقی و رفتن به سینما و تئاتر افزایش پیدا کرده است. در نهایت اینکه مصرف فرهنگی هم در سطوح و میزان های مصرف و هم در الگو یا ترجیح مصرف، در میان افراد با تحصیلات مختلف متفاوت بوده است. به­طوری­که می توان گفت، تحصیلات با انباشت منابع و سرمایه های فرهنگی در فرد به شکل دهی شیوه های خاصی از مصرف دست زده است.

غذا و چگونگی تأمین آن همیشه مهمترین دلواپسی انسان بوده است و بدیهی است که نظام غذایی هر ملتی از فرهنگ‘اقتصاد و سیاستی که رهبران آن ملت درپیش می گیرند‘ تأثیر می پذیرد. از سوی دیگر ‘ هر نظام غذایی بر محیط زیست و ساختار سیاسی و اقتصادی هر سرزمینی تأثیر می گذارد . پس از انقلاب صنعتی و اغاز دوران استعمارگری و در عصر ارتباطات گسترده میان ملتها ‘ چگونگی تعامل میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به شدت دگرگون شد و تأثیرپذیری کشورهای درحال توسعه از کشورهای توسعه یافته بویژه در امر چگونگی تغذیه تشدید یافت به طوریکه استقلال غذایی کشورهای در حال توسعه در معرض تهدید قرار گرفته است . در این مقاله سعی بر این است که پس از روشن ساختن اهمیت غذا و مفهوم نظام غذایی به تشریح ارتباط میان فرهنگ ‘ ... و نظام غذایی پرداخت و راهی برای تأمین استقلال غذایی که تأمین کننده آزادی ملت ها از اسارت است ارائه دهیم .

این پژوهش، در راستای بررسی نقش معماری و طبیعت در رضایتمندی مراجعان از کتابخانه های شهر ایلام در سال 1392 انجام گرفته است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعة آماری پژوهش را کلیه مراجعان به کتابخانه های شهر ایلام، تشکیل داده اند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی در دسترس، تعداد 120 نفر از مراجعان به کتابخانه های شهر ایلام در طول یک هفته به عنوان نمونه، انتخاب شدند و مورد مطالعه قرار گرفتند. جهت جمع آوری داده ها از پرسش نامة محقق ساخته، استفاده شد. روایی آن از طریق نظر خبرگان و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ، مورد بررسی قرار گرفت. فرضیه های پژوهش با استفاده از روش های آماری ضرایب همبستگی پیرسون و اسپیرمن تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که میزان رضایتمندی بیشتر پاسخگویان از گویه های مطرح شده در فرضیه های معماری و طبیعت، در سطح متوسط است؛ همچنین، نتایج حاصل از آزمون ks حاکی از نرمال بودن داده ها بود و آزمون T فرضیه ها نشان داد که بین میزان رضایتمندی مراجعان و مؤلفه های معماری و طبیعت مطرح شده در این پژوهش، رابطه ای معنادار در سطح 99% وجود دارد و این بدان معناست که توجه به این عوامل بر میزان رضایتمندی مراجعان کتابخانه مؤثر است.

این مقاله به دنبال تحلیل نتایج مربوط به مطالعه انتقادی چگونگی دریافت زنان کرد ایلامی از مستندهای جنگی گروه پ.ک.ک. است که از شبکه ماهواره ای کرد زبان نوروز تی وی پخش می شود. مطالعه حاضر از سنت مطالعات فرهنگی پیروی کرده و چارچوب نظری آن بر اساس ترکیبی از نظریه انتقادی دریافت و نظریه های هویت قومی است. مسئله این مطالعه به برنامه های ماهواره ای قومی مربوط می شود که تلاش می کنند به مخاطبان گروه های قومی این نکته را منتقل سازند که از طریق این شبکه ها قادرند هویت قومی خویش را بازیابند. در این مقاله، از روش تحقیق کیفی و فن مصاحبه با گروه های کانونی با ۲۴ نمونه استفاده می کند، تا به این سؤال پاسخ دهد که آیا در گفتمان برنامه های ماهواره ای، نقش زنان کرد ایلامی در بازسازی هویت قومی به عنوان تسهیل کننده است یا مقاومت کننده؟ برخی از یافته های این پژوهش نشان می دهد که زنان مورد مطالعه، در بیشتر موارد با گفتمان مسلط متن، که همان گفتمان کردگرایی است، وارد گفتگو می شوند، ولی ایده هایی که در شبکه بازتاب می یابند را به شکل تخالفی رمزگشایی می کنند. این یافته ها مربوط به سال های 1390 تا 1392 است اما آنها را با مشاهدات خودمان در زمستان 1394 و سال 1395 مقایسه کردیم که نتایج آن در این مقاله منعکس می شود.

فعالیت فراغتی در کنار بازنمایی فردیت و تمایز، مجرایی برای شناخت ذائقه، سبک زندگی و تعلقات اجتماعی جوانان به شمار می رود. تجربة فراغت، بیان انتخاب فردی از میان الگوهای رفتاری و گزینه هایی است که عوامل مکان، بستر و منابع را دربرابر فرد قرار می دهند. در همین زمینه، پژوهش حاضر به بررسی بسترها و منابع گذران فراغت جوانان می پردازد. پژوهش به روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه، درمورد 400 نفر از جوانان 18 تا 29 سال استان کردستان انجام گرفت و نمونه گیری به روش خوشه ای چندمرحله ای انجام شد. برمبنای یافته های توصیفی، بیش از یک سوم وقت جوانان در برنامه های فراغتی عادی و غیرعادی سپری می شود. در میان ابعاد فراغت عادی و غیرعادی، بالاترین میانگین به ترتیب به فراغت غیرجدی و نابهنجار اختصاص دارد. بررسی رابطة اشکال سرمایه با الگوهای گذران فراغت نشان می دهد با افزایش بهره مندی جوانان از منابع و سرمایه های فرهنگی و اجتماعی، فراغت عادی افزایش و فراغت غیرعادی کاهش می یابد. با این وصف، سرمایه اقتصادی الگوی کاملاً متفاوتی را به نمایش می گذارد؛ بدین معنا که سرمایه اقتصادی، با الگوی گذران فراغت عادی و غیرعادی همبستگی مثبت دارد؛ هرچند تأثیر تقویت کنندگی آن بر فراغت غیرعادی، بیشتر از فراغت عادی است. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان می دهد متغیرهای مذکور 4/40 درصد از تغییرات الگوی فراغت عادی و 5/34 درصد از تغییرات الگوی فراغت غیرعادی را تبیین می کنند.

مقاله حاضر به بررسی بازنمایی زن دوم در سینمای ایران در طی دو دهه 1370 و 1380 می پردازد. برای نیل به این هدف از روش کیفی نشانه شناسی استفاده و بر اساس الگوی سلبی و کاودری، رمزگان فنی و با به کارگیری رمزگان روایی بارت، ارجاعات و دلالت های موجود در متن فیلم، مشخص شده است. با تمرکز بر این الگوها، سعی بر این بوده که در چهار فیلم: «شوکران»، «زن دوم»، «پاتو زمین نذار» و «زندگی خصوصی» که به روشی هدفمند برگزیده شده اند، شخصیت زن دوم واکاوی و بازنمایی سینمایی از شخصیت زن دوم و کلیشه های به کار رفته در این بازنمایی آشکار شود.بنابر نتایج این مقاله می توان گفت در بازنمایی زن دوم شاهد کلیشه هایی هستیم که به کرات به تصویر در آمده اند. کلیشه هایی چون: «یافتن تکیه گاه عاطفی»، «زن مدرن و مستقل»، «زن مطلقه»، «اغواگری»، «تنهایی»، «مادرانگی»، «دین داری»، «تبرئه شدن و مظلومیت»، «ارتباط پنهانی» و «بی آبرویی» از عمده کلیشه های مطرح شده در این فیلم ها هستند. با بررسی این فیلم ها مشخص شد که زن دوم هرچند عمدتاً در ابتدای امر اغواگر و فریبنده ظاهر می شود، اما در جریان داستان در جستجوی نقش همسر و در پی تشکیل کانون خانوادگی ست و در نهایت او از تقصیر ورود به این رابطه تبرئه می شود. انگشت اتهام در خصوص ازدواج دوم عمدتاً به سوی مردان متأهل است و اراده آن ها در ورود به این ارتباط اصیل شمرده می شود.

بررسی نوع رفتار زیست محیطی و عوامل مؤثر بر آن از مهم ترین موضوع های جامعه شناسی محیط زیست است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نحوة تأثیرگذاری تجربة زیست محیطی و نگرش زیست محیطی بر رفتار زیست محیطی آن ها انجام شده است. روش پژوهش، پیمایش بوده و نمونة مورد بررسی از شهروندان شهر تبریز در بازة سنّی ۱۵ تا ۷۵ سال است و به شیوة نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. ابزار مورد استفادة پژوهش پرسش نامه است. اعتبار ابزار با تکنیک تحلیل عاملی و محاسبة KMO و پایایی آن با محاسبة آلفای کرونباخ بررسی شده است. یافته ها حاکی از آن است که تجربة زیست محیطی شهروندان تبریزی ۸۳/۵۰ درصد مقیاس تعریف شده است. میانگین درصدی نمرات رفتار زیست محیطی برابر با ۵/۷۴ بوده که کمتر از میانگین درصدی نگرش زیست محیطی با مقدار ۸۳/۷۵ است. نتایج مدل سازی معادلات ساختاری نشان می دهد که متغیر نگرش زیست محیطی با ضریب ۳۹/۰ بر رفتار زیست محیطی تأثیر داشته و متغیر تجربة زیست محیطی نیز با ضریب مسیر ۱۳/۰ بر رفتار زیست-محیطی مؤثر است. متغیر تجربة زیست محیطی نیز با ضریب مسیر ۳/۰ بر نگرش زیست محیطی تأثیر می گذارد؛ بنابراین، تجربة زیست محیطی با تأثیر بر نگرش زیست محیطی، به طور غیرمستقیم بر رفتار زیست محیطی با مقدار ۱۱۷/۰ مؤثر است.