درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات فارسی و به ویژه شعر نو - در مقایسه با ادبیات کلاسیک - تحولی شگفت و شگرف در حوزه زبان ، اندیشه ، مبانی جمال شناسی و موسیقایی پیدا کرده است . حضور نام آوا ، در شعر نیما و دیگر نوپردازان ، یکی از ابزارهای مقابله با دگمانیسم واژگان شعری در ادبیات سنتی است . هرچند حضور نام آوا در شعر نیما ، بیشتر مورد اشاره رضا براهنی ( 1344 ش . ) و اخیراَ دکتر سعید حمیدیان ( 1381 ش . ) واقع شده ، اما تا کنون تحلیلی از کارکرد بلاغی آن ارائه نشده است . نگارنده در این مقاله به تشریح موضوع ، بررسی بسامد ، و تحلیل زبانی - بلاغی - موسیقایی نام آوا در شعر نیما یوشیج پرداخته ،‌ با این همه از ارائه شواهدی چند از شعر اخوان ثالث ، فروغ فرخزاد ، سهراب سپهری ، و شاملو غافل نمانده است .

مسئله چندآوایى در روایت، به ویژه در متون داستانى که توسط نظریه پردازانى چون میخاییل باختین m.bakhtine و اسوالد دوکروo.ducrot مطرح شده، به خواننده این امکان را مى دهد تا با نگرشى نو متن داستانى را نظاره کند، هر گفته را در ارتباط با گفته هاى دیگر قرار داده آن را همچون حلقه اى از زنجیره گفتار، در روایت کلى داستان به حساب آورد. هر نوشته اى مى تواند شامل گفتگویى تخیلى، واقعى، تفسیرى از جانب نویسنده یا راوى- که الزاما همان نویسنده نیست ولى پیام دهنده در متن است- ابراز عقیدهایى از طرف شخصیت داستان و غیره باشد. در بسیارى از روایت هاى داستانى به خصوص در قرن بیستم، این آواها به هم مى آمیزند و خواننده باید به عنوان دریافت کنندهء پیام، خود برداشت لازم را از متن بکند.

مقالهء حاضر بررسى رویکرد فلسفى داستایفسکى نسبت به مسئله آزادى، دریافت او از وضعیت بشر و بعد مذهبى، تمثیلى و تحول عظیم فکرى وى در بازپسین نوشته هایش- از خاطرات زیر زمینى تا "افسانهء مفتش بزرگ "، بخش فلسفى برادرا ن کاراما زوف- است. فلسفه روسى آرمان طلب و نمادگرا، از سال هاى پسین قرن نوزدهم، این رمان نویس را به عنوان پدر فکرى خود برگزید. چگونه مى توان شیفتگى فلاسفه و ادبا را در برابر یک داستان نویس توجیه کرد؟ آیا انگاره هاى اصلى فلسفهء داستایفسکى از هنر داستانى او جدا است؟ این بررسى بر تحلیل هاى روشنگرانهء فیلسوفانى همچون لئون شستوف، نیکولا بردائوف و نظریات نرین میخاییل باختین در بارهء اهمیت آوا، گفتار و ابداع چندآوایى داستانى توسط داستایفسکى استوار است. افزون بر توجه به سویه هاى فلسفى آثار در قبال آزادى، که موضوع بخشى از مقاله است، بررسى تاثیر داستایفسکى بر برخى ادباى فرانسوى، از جمله آندره ژید و ناتالى ساروت نیز در اینجا مدنظر است.

یادگیری حرف تعریف خاص انگلیسی بوسیله زبان آموزان غیر انگلیسی زبان بخصوص فارسی زبانها بعلت عدم وجود معادل آن در زبان فارسی یکی از مشکل‎ترین موارد یادگیری زبان ‎انگلیسی می‎باشد. در این تحقیق کاربرد حرف تعریف انگلیسی به چهار دسته کلی تقسیم‎بندی شده است که عبارتند از: کاربرد متنی (Textual)، ساختاری (Structural)، موقعیتی (Situational) و فرهنگی (Cultural). زبان‎آموزان شرکت کننده در این تحقیق به چهار گروه مختلف با توانش زبانی متفاوت دسته‎بندی شدند سپس یادگیری کاربردهای مختلف حرف تعریف انگلیسی توسط این گروهها مورد بررسی قرارگرفت. در این تحقیق، دو حالت متفاوت یعنی"عدم استفاده از حرف تعریف در صورتی که نیاز به حرف تعریف وجود دارد" و " استفاده بیش از حد معمول و غیر لازم" مورد بررسی و تأکید قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان می‎دهد که تفاوت معنی‎داری در عدم بکارگیری حرف تعریف با کاربری متنی و فرهنگی بین گروههای مختلف وجود ندارد، ولی در کاربری ساختاری و موقعیتی تفاوت معنی‎داری وجود دارد. همچنیــن در استفاده بیش از حـد معمول و غیر لازم از حرف تعریف خاص، تفاوت معنی داری بین گروههای مختلف در کاربری متنی، ساختاری و موقعیتی وجود دارد‎‏، ولی در کاربری فرهنگی تفاوت معنی‎دار نیست. نتایج تحقیق بر این نکته تأکید دارد که ترتیب یادگیری کاربردهای مختلف حرف تعریف از روند خاص پیروی می‎کند و تصور می‎شود که استفاده بیش از حد و غیر لازم حرف تعریف بواسطه احساس نیاز توسط زبان‎آموزان ناشی از عامل متنی, مشکل‎ترین کاربرد و عدم استفاده از حرف تعریف بواسطه احساس عدم نیاز ناشی از عامل فرهنگی, راحت‎ترین کاربرد استفاده از حرف تعریف در فرآیند یادگیری حالتهای مختلف آن می‎باشد. یافته‎ها همچنین بر این نکته دلالت دارد که روند پیشرفت یادگیری حرف تعریف خاص با کاربرد فرهنگی در هر دو حالت"عدم استفاده" و"استفاده بیش از حد و غیر لازم" بعلت ناکافی بودن آموزشهای کلاسی در مقایسه با دیگر کاربردها از رشد کند‎تری برخوردار است.

دوره رنسانس بیش از هر دوره دیگری با خشونت‘ جرم و تنبیه سر وکار دارد. در بیشتر نمایشنامه های این دوره‘ به ویژه نمایشنامه های مربوط به حکومت جیمز نخست(سال 1603 تا1625 میلادی) دو نوع مجرم وجود دارد. نوع نخست«حاکم ستمگر» است که عطش او برای قدرت او را به پیش می راند و دیگران را استثمار می کند. او همچنین توانایی این را دارد که رفتار رذیلانه اش را زیر ردای خوش نامی پنهان کند . مجرم نوع دوم «انتقام گیرنده» است . فردی که توسط «حاکم ستمگر» قربانی و استثمار شده است. Bosola شخصیت منفی نمایشنامه «دوشس مالفی» که در این گزارش به او پرداخته است ‘ فردی است که قربانی شده وفکر می کند از او به اندازه کافی سپاسگذاری نشده است. به عنوان یک انتقام گیرنده Bosola عدالت و قانون را خود اجرا می کند چرا که مرکز برقراری عدالت خود فاسد است. در روند انتقام گیری خود Bosola به یک ابلیس تبدیل می شود و هویت راستینش را از دست می دهد. او فکر میکند برای اینکه با سیستم فاسد مبارزه کند باید قسمتی از آن شود.

در نمایشنامه های معاصر‘ اشیاء دیگر یک زینت برای صحنه نیستند و بیانگر معانی مختلف می باشند که سزاوار تعمق است. اشیایی که در باز ی بازیگر بکار گرفته می شوند در اغلب مواردارتباط بصری و آنی با تماشاچی برقرار می کنند و علاوه بر این‘ قابلیت ایفای نقش های پیچیده تر را نیز دارند. در تئاتر‘ شخصیت ها برای پشت سر نهادن دشواری ها از وجود اشیاء حاضر در صحنه کمک می گیرند. همین اشیاء ممکن است در جایی دیگر واسطه شروع یا دگرگون سازی حادثه ای تازه گردند و یا فراتر رفته و همچون یک بازیگر با اراده خود عمل کنند و بدین ترتیب در جریان داستان‘ یا سرنوشت شخصیت ها تاثیر گذار باشند. در این مقاله‘ به بررسی چنین نقش هایی در نمایشنامه های رنه دو ابالدیا پرداخته می شود. وی همانند معاصرینش‘ نگرانی خود را از غلبه اشیاء بر انسان قرن حاضر ابراز می دارد ولی با این حال خیال پردازی ها وطنز نویسنده است که جایگاه نخست را در آثارش بدست آورده است. وی با استفاده از اشیاء غیر منتظره و عجیب و غریب طنز را به صحنه می آورد. اما قصد نهایی وی بیشتر متعجب کردن مخاطبینش است تا بدین گونه در آنان نگرشی تازه به واقعیت را بر انگیزد.

داستان کوتاه که نوع اروپایی آن ریشه در قرن هاى گذشته دارد و به دکامرون بوکاچیو مى رسد به شکل امروزى خود از قرن نوزده، با صنعتى شدن اروپا و کم شدن فرصت مطالعه در جامعهء کتابخوان حضور پیدا کرد. شاید نگارش داستان کوتاه، از نگاه نویسنده اى مبتدى و نوپا و خوانندگان معمولى، کارى نه چندان پر زحمت به نظر برسد و چنین انگاشته شود که مى توان با قرار دادن یک یا چند شخصیت، در بطن کنشى یگانه، داستان کوتاه نوشت اما در عمل، نگارش این نوع ادبى- همچون سایر انواع ادبى- گذشته از استعداد، قریحه، ذوق، انگیزه، آگاهى و دانش، هنر و دیگر ویژگى هاى نویسندگى، نیاز به راهبردهایى دارد که معمولا پس از مطالعهء تعداد قابل توجهى از داستان هاى کوتاه و تجزیه و تحلیل آن ها و استخراج عناصرى که ساختار داستان کوتاه را تشکیل مى دهند، به دست مى آید. در این مقاله، با استفاده از نظریه هاى صاحبنظران در زمینهء نگارش داستان کوتاه، ویژگى هاى کلى آن برشمرده و راهبردهاییارانه مى گردد.

ادبیات تطبیقى علمى است متحول که در طول حیاتش در اروپا و آمریکا تعاریف و گرایش هاى گوناگونى داشته است. بحث بر سر اروپا محورى گروهى از تطبیقگران، در مقابل موضع گیرى گروهى دیگر، که تا چند صباحى موجبات تشتت را فراهم کرده بودند، در اواخر قرن بیستم بعد جدیدى یافت و در نتیجه، زمینه بعضى از مطالعات تطبیقى دوباره متحول شد و مفاهیم جدیدى ارائه گردید. در همین زمینه، ملیت گرایى، که محلى از اعراب نداشت) به شکل گرایشهاى گوناگونى ظاهر شد. حوزهء تطبیقى بعضى از بخش هاى ادبیات تطبیقى، که وسیع شده است، مثل ادبیات ترجمه، هم اکنون زمینه هاى تطبیقى چندى، از جمله جایگاه مترجم و ترجمه را فراهم کرده است. در مقالهء حاضر به بررسى این روند تا به امروز پرداخته شده است و در مقاطع زمانى گوناگون هم، تعاریف ادبیات تطبیقى مورد بحث قرار گرفته است

هر رویداد یا داستانى را مى توان به یکى از این سه روش بازگویى کرد: گونهء روایى گزارشگرانه (داناى کل) گونهء روایى با من راوى (اول شخص راوى) و، آخرین و جدیدترین روش، گونهء روایى با سوم شخص مفرد یا راوى شخصى. سه انگیزه باعث اهمیت و برترى رمان با ایستمان و وضعیت روایى شخصى شده است: خواست و تلاش نویسنده براى واقعى و بى طرف جلوه دادن داستان، نوآورى در فن روایت و سرانجام موضوع یا هشتهء تازه در ادبیات یعنى ضمیر آگاه و ضمیرناخودآگاه انسانى. نویسنده در این گونه روایی که موضوع این مقاله مى باشد، بجاى این که به عنوان داناى مطلق گزارشگرانه وارد پهنهء داستان بشود و یا به گونهء من راوى سخن بگوید، در پشت شخصیت هاى رمان پنهان شده، روایت مى کند. او رمان را به تصویربردارى و نگارگرى از دنیاى داستانى به خود وامى گذارد، یعنى شخصیت هاى داستان چنین برداشتى را به دست مى دهند، انگار آنها بالغ و مستقل از خالقشان باشند.

پژوهش حاضر به بررسی میزان آگاهی فراگیران انگلیسی از تاثیر «نقش پذیرنده ها» به عنوان یک عامل مهم در ساختار جملات انگلیسی می پردازد. در زبان انگلیسی آرایش جملات به گونه ای است که نقش پذیرنده های «عامل»و «تجربه گر» بر دیگر نقش پذیرنده ها تقدم دارند و این مساله به نوبه خود بر توالی واژه ها در جمله اثر می گذارد. بدین معنا که یک انگلیسی زبان ترجیح می دهد این دو نقش پذیرنده را در جایگاه فاعل جمله بکار ببرد. این الویت تا حدی است که حتی یک انگلیسی زبان ترجیح می دهد جمله معلوم را مجهول کرده و به این وسیله نقش پذیرنده های «عامل» و «تجربه گر» را به عنوان فاعل جمله بکار ببرد. جهت بررسی این امر در زبان دوم‘ اطلاعات مربوطه از طریق چهارآزمون از فراگیران انگلیسی که زبان مادری ایشان فارسی و دارای بسندگی زبان پیشرفته ای می باشند جمع آوری شد. نتایج حاصله حاکی از آن است که این فراگیران از تاثیرنقش پذیرنده ها بر آرایش جملات آگاه می باشند. در پایان ‘ این مقاله به بررسی ارتباط این یافته ها با دیدگاه های مختلفی که در مورد دست آورد نهایی در فراگیری زبان دوم وجود دارد بپردازد.

دورهء رمانتیک، دوره اى ادبى است که همهء خوانندگان ادبیات را جذب مى کند. از میان شاعران رمانتیک انگلستان، شاعرى که در پى زندگى غم انگیز و مرگ زودرسش، همواره همدردى خوانندگان خود را به همراه داشته است، کسى نیست به جز جان کشس، عضوى از نسل جوان تر شاعران رمانتیک. او هیچ کاه اجازه نداد که بیمارى کشنده اش مانعى در زندگى شاعرانه اش باشد. بالعکس بیمارى وى و پیش بینى او دربارهء مرگ زودرس اش، خود اساسى مستحکم براى نوشته هایش گردید. او در جوانى و تا سن 23 سالگى قصیده هاى برجستهء خود و تعداد قابل توجهى اشعار دیگر را در ارتباط با موضوع اسطوره شناسى و قرون وسطى به رشته تحریر در آورده بود. وى همانند همهء نویسندگان، دربارهء موضوعات متنوعى شعر سروده بود، که مرگ، برجسته ترین آن ها بود. این مقاله نخست دلایل جذب وى را به این موضوع مورد بررسى قرار مى دهد. پس از آن ارتباط این موضوع با سه نمونه از آثارش: قصیده ا ى به هزا ر دستان، قصیده اى در باب اندوه و بانوى دلرباى بی رحم راپی مى گیریم.

هجا از شمى ترین واحدهاى زبانى است که از دیرباز مورد مطالعه قرار گرفته و بحث و بررسى پیرامون مرزهاى آن بسیار بوده است. در زبان ایتالیایى هم بر روى آن مطالعات بسیارى انجام گرفته است. در این مقاله عناصرى که در آغازه، قله و پایانهء هجا در ایتالیایى قرار مى گیرند، بررسى مى شوند. این گرایش آشکار نیز به چشم مى خورد که خوشه هاى همخوانى شکسته و به هجاهاى ساده تر تبدیل مى شوند. نقش همخوان هاى روان، نوع واکه و محل تکیه در تعیین مرزهاى هجایى باید مورد توجه قرار گیرد. حرف تعریف، حرف اضافه و دیگر عناصرى که در محور همنشینى قرار مى گیرند زمینه هاى شکست خرشه هاى همخوانى آغازین واژه را فراهم مى کنند، اما در درون واژه، همنشینى واکه ها در این روند سودمندند.

"د ر این مقاله سعى بر تفسیرد یدگاه اقبال د ر مورد""زن "" شده است. با مطالعهء کلیات فارسى و اردو سخنرانى ها و بیانات علامه اقبال، در مجموع مشاهده مى شود زن در موضوعات مختلف اعم از ""خودشناسى ""، ""تعلیم ""، ""حجاب ""، ""آزا دى "" و ""عرب "" مطرح شده است. از آنجا که اقبال یابند مذهب اسلامى و قرآن بود، طبق عقاید دینى خود، به زن مسلمان بهایى اعلى مى بخشید. زن، در مقام ""ما در""، در نظر وى حساس ترین مسئولیت در نظام هستى را دارا است. علامه بر این اعتقاد بود که همچنان که اصل نبوت هدایت و تکامل بشرى استا مادر بودن توام با شفقت و مهربانى، هدایتگر و سرنوشت ساز ملتى است. به همین منظور نگرانى اقبال این بود که مبا د ا زن با فعالیت در عرصهء اجتماع به صفات عالیهء خود پشت پا زد ه، از پرورش فرزندان غافل شده و در فعالیت هاى سیاسى و محفل هاى سرور، وقت با ارزش خود را از دست دهد. وى حضرت فاطمه زهراء (س) را به عنوان بهترین نمونه مى د اند که تنها راه نجات و رستگارى زنان و به نحو احسن انجام مسئولیت آنان ، زیستن همانند آن بانوى بزرگ باشد. "