علی اکبر فرهنگی

این مقاله با هدف شناسایی و رتبه بندی میزان موفقیت شبکه های اجتماعی در ایفای نقش آموزشی آنها از نظر نخبگان رسانه انجام شده است، روش پژوهش این مقاله ترکیبی (پرسشنامه کارت کیو و تحلیل عاملی) است. گویه های ایفای نقش آموزشی شبکه های اجتماعی از طریق از گروه کانون شناسایی شد، به جهت تنوع و تعدد شبکه های اجتماعی دو نمونه پرکاربر داخلی و دو نمونه پرکاربر خارجی مطابق گروه کانونی انتخاب شد و سپس توسط نخبگان رسانه مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد: نقش آموزشی شبکه های اجتماعی در مقایسه با چهار نقش دیگر در رتبه آخر قرار دارد. از طرفی بررسی نقش های آموزشی نشان داد که بالاترین رتبه، به ایجاد تبادل معلومات عمومی کاربران با یکدیگر در شبکه های اجتماعی و در پایین ترین رتبه، آموزش های تخصصی اقشار گوناگون در شبکه های اجتماعی رتبه بندی شدند.

هدف اساسی پژوهش حاضر، بررسی دلایل و انگیزه های مصرف شبکه های ماهواره ای فارسی زبان است. برای این منظور 458 نفر از شهروندان قائم شهری که بیننده شبکه های ماهواره ای فارسی زبان بوده اند، به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. روش تحقیق، از نوع پیمایشی و روش جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده است. یافته ها نشان می دهد که مخاطبان بیشتر از برنامه هایی که جنبه تفریحی سرگرمی و آگاهی بخشی دارند، استفاده می کنند. ویژگی های جمعیت شناختی مخاطبان نیز تأثیر زیادی بر میزان و نحوه استفاده از برنامه های ماهواره ای دارد؛ به گونه ای که مردان بیشتر از زنان، برای کسب آگاهی و اطلاع از اخبار و گزارش های سیاسی به تماشای ماهواره می پردازند؛ در حالی که زنان بیشتر از مردان برای نیازهای اجتماعی خود از ماهواره استفاده می کنند. همچنین بر اساس یافته ها، اهمیت استفاده از ماهواره برای کسب اطلاعات شناختی و سیاسی، با بالا رفتن سن مخاطبان افزایش می یابد و خشنودی استفاده از ماهواره برای سرگرمی در سنین پایین و بالای 55 سال اهمیت بیشتری دارد اما از طرف دیگر، استفاده اجتماعی از برنامه های ماهواره در نزد مخاطبان، با افزایش سن رو به کاهش می رود.

در دهه گذشته، جامعه علمی ایران از روش های تحقیق کیفی، از جمله روش نظریه داده بنیاد در پژوهش های علوم مدیریتی استقبال کرده و از آن به عنوان یک روش کارآمد بهره برده است. تفاوت های موجود بین دو بنیانگذار نظریه داده بنیاد، به شکل گیری دو شیوه متفاوت از این روش منجر شده است: نظریه داده بنیاد کلاسیک و نظریه داده بنیاد استراوسی. علی رغم مزیت ها و برتری های عمده روش نظریه داده بنیاد کلاسیک، محققان ایرانی از این روش غفلت کرده اند. در این مقاله، به تشریح روش نظریه داده بنیاد کلاسیک در قالب گزارش مراحل اجرای یک رساله دکتری پرداخته شده است. برهمین اساس، مقاله پیش رو، مراحل مختلف روش نظریه داده بنیاد کلاسیک و همچنین چگونگی تولید یک نظریه داده بنیاد، با نام نظریه مرکز ثقل هویت برند توریسم سلامت ایران را به تفصیل شرح می دهد.

هدف اصلی این پژوهششناخت فرهنگ سازمانی در سازمان صداوسیما و بیان پیشنهادهایی جهت تقویت آن است. برای این منظور مدل دنیسون به کار گرفته شد. روش این پژوهش پیمایشی است. داده های مربوط به مؤلفه های فرهنگ سازمانی با ابزار پرسشنامه جمع آوری شد. پایایی مربوط به ابزار سنجش با آلفای کرونباخ (معادل 924/0) بررسی شد. جامعة آماری این تحقیق را کارکنان سازمان صداوسیما (در تهران) تشکیل داده اند. با به کارگیری فرمول نمونه گیری از جامعة محدود، 352 نفر از این جامعه به روش نمونه گیری طبقه ای و تصادفی ساده انتخاب شدند. روش تجزیه و تحلیل داده ها شامل دو روش توصیفی و استنباطی بوده است. نتایج آزمون دوجمله ای نشان داد در این سازمان «درگیرشدن در کار»، «سازگاری (ثبات و یکپارچگی)» و «انطباق پذیری» در وضعیتی مناسب قرار ندارند و پایین تر از حد متوسط هستند، اما «مأموریت» در وضعیت متوسط قرار دارد. بر اساس آزمون فریدمن ملاحظه شد که «مأموریت» مهم ترین مؤلفه از ابعاد اصلی فرهنگ سازمانی در سازمان صداوسیما است.

با توجه به ضرورت های افق چشم انداز 1404 به منظوردستیابی به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه و شناخت رقبای منطقه ای، در این پژوهش با معرفی و توصیف ویژگی ها و مؤلفه های شهر رسانه ای، تعریف شهر رسانه ای و کاربردهای آن ارائه می شود. سپس با رصد سه شهر رسانه ای در منطقه (دبی، مصر و اردن) بررسی جامعی به روش مقایسه تطبیقی بر روند تأسیس، نحوه جانمایی، زیرساخت ها و امکانات مورد نیاز، نوع مالکیت و مؤلفه های دیگر حقوقی، تجاری، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی انجام می شود.

هدف از مطالعه حاضر، تحلیل تأثیر رسانه های اجتماعی بر نگرش مشتریان نسبت به نام تجاری و قصد خرید محصولات شرکت ایران خودرو با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده می باشد. جامعه آماری پژوهش مشتریان شرکت ایران خودرو در محدوده شهر تهران می باشد. توضیح آنکه، منابع اطلاعاتی که مشتریان از آن استفاده می کنند، نگرش آنها را نسبت به محصول یا شرکت و در نتیجه، نیات رفتاری آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. از سوی دیگر، رسانه های اجتماعی یکی از منابع اطلاعاتی مهم برای مشتریان قلمداد می شود و بنا بر این لازم است این بعد از رفتار نگرشی مورد مطالعه قرار گیرد. گردآوری داده های این مطالعه با استفاده از پرسشنامه صورت گرفت که با بهره گیری از نمونه گیری در دسترس، 210 مشتری به عنوان نمونه انتخاب شد. به منظور تحلیل رابطه میان رسانه های اجتماعی، نگرش نسبت به نام تجاری، و قصد خرید محصولات شرکت، از مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) استفاده شده است. برخی از یافته ها نشان می دهد که افزایش تبلیغات سنتی شرکت ایران خودرو و رسانه های اجتماعی منجربه نگرش مثبت مشتریان نسبت به برند شر کت می شود، اما میزان تأثیرگذاری رسانه های اجتماعی بیشتر از تبلیغات سنتی می باشد. به علاوه، نگرش نسبت به نام تجاری منجر به خرید محصولات شرکت می شود.

مخاطب هدف هر کوشش رسانه ای است و باید نخست ترغیب و سپس قانع شود که رسانه در خصوص علاقه و نیاز او پیام می دهد، هدف اساسی مقالة حاضر مطالعة مهم ترین نیازهای رسانه ای مخاطبان در استفاده از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان است. برای این منظور458 نفر از شهروندان قائم شهری که بینندة شبکه های ماهواره ای فارسی زبان بودند به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. روش تحقیق از نوع پیمایشی است و تکنیک جمع آوری داده ها پرسش نامة محقق ساخته است. داده ها با استفاده از روش های آماری ناپارامتریک مورد پردازش قرار گرفتند. یافته ها نشان دادند که پاسخگویان بیشتر از برنامه های ماهواره که جنبة سرگرمی و یادگیری داشته استفاده می کنند. همچنین بین انواع نیازهای مخاطبان تفاوت وجود داشته و ترتیب اهمیت این نیازها عبارت اند از: عاطفی، شناختی، اجتماعی و سیاسی، طبق یافته های توصیفی بیشتر مخاطبان در شب ها به تماشای ماهواره می پردازند و میزان مصرف ماهواره در مخاطبان با تحصیلات پایین بیشتر و با افزایش سطح تحصیلات کاهش می یابد، همچنین میزان استفاده از ماهواره در زنان بیشتر از مردان بود، به گونه ای که زنان به طور میانگین 5/3 ساعت و مردان 5/2 ساعت در طول شبانه روز وقت صرف تماشای شبکه های ماهواره ای می کنند.

روستای گرمه (واقع در شهرستان خور و بیابانک در استان اصفهان) روستایی کویری است و با توجه به محرومیت و دشواری اشتغال این روستا لازم است با استفاده از تمامی امکانات، توانایی ها و ظرفیت های موجود در جهت رفع محرومیت، بهبود وضعیت اشتغال و کسب درآمد و تقویت زیرساخت ها از راه های مختلف اقدام شود. توسعه صنعت گردشگری به عنوان صنعتی که با حوزه های مختلفی مانند اقتصاد، فرهنگ، محیط زیست، کشاورزی و خدمات در تعامل است می تواند به منزله ی یکی از ابزارهای اصلی توسعه در روستای گرمه موردتوجه قرار گیرد. هدف این پژوهش شناسایی شاخص های مؤثر بر توسعه گردشگری مناطق روستایی و بررسی وضعیت هر یک از شاخص های مؤثر در توسعه گردشگری مناطق روستایی (شاخص های فرهنگی– اجتماعی، شاخص های اقتصادی، شاخص های مدیریتی، شاخص های محیطی) است. روش این پژوهش از نظر نحوه ی گردآوری داده ها، روش توصیفی- پیمایشی است و از نظر مقاصد پژوهش، کاربردی است. همچنین برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده، هم از روش های آمار توصیفی و نیز روش های آمار استنباطی استفاده شده است. ابزار جمع آوری داده ها در پژوهش، پرسشنامه است که به وسیله سه جامعه ی آماری صاحب نظران، مردم روستا، گردشگران داخلی و خارجی تکمیل شده است.  

ارتباطات گسترده در شاهنامه ایجاب می کند از وجوه گوناگون به آن نگاه کنیم. تراژدی با توجه به تعریف آن که مرگ انسان ایده آل و نیک و مثبت داستان است که از به روزی به تیره روزی می افتد، این سوال را در ذهن می آورد که ارتباطات انسانی چگونه پیش می رود که مرگ این انسان را موجب می شود. از آن جایی که در سرزمین آرمانی ایران ارتباطات بر مبنای خرد شکل می گیرد پس چگونه است که تراژدی ها بوقوع می پیوندند. در این مقاله با توجه به نظریه های مختلف ارتباطی و مولفه های ارتباط انسانی تراژدی سیاوش بررسی می شود و به این سوال پاسخ می دهد که غیر از ارتباطات انسانی چه عواملی دیگر در شکل گیری تراژدی موثر است. در این مقاله پژوهش گر به این نتیجه دست می یابد که غیر از خرد عواملی دیگر نیز در شکل دهندگی ارتباطات انسانی موثر است. عواملی که ارتباط را می تواند به سمت تعاملی یا تقابلی پیش ببرد و پله پله قطعه های یک تراژدی را تکمیل کند. روش پژوهش اسنادی و تحلیل محتوای کیفی و کمی است و جامعه آماری 1423بیت داستان سیاوش از شاهنامة جوینی در نظر گرفته شده است.

مقدمه: مفهوم فرهنگ سازمانی به طور معمول، به عنوان عامل تعدیل کننده در استفاده از فن آوری اطلاعات تلقی می شود. هدف مطالعه ی حاضر، شناسایی رابطه ی بین گونه های فرهنگی بر اساس مدل Harrison با پذیرش سیستم اطلاعات بیمارستانی از سوی کاربران، در بیمارستان های غیر آموزشی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی ایران سابق بود. روش بررسی: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی بود و به روش توصیفی و تحلیل همبستگی انجام شد. ابتدا مدل مفهومی پژوهش با استفاده از مطالعه ی ادبیات موضوع، تدوین و با نظرسنجی از خبرگان مورد تأیید قرار گرفت. سپس پرسش نامه ی مربوط بر اساس متغیرهای مدل مورد نظر، مشتمل بر 93 سؤال، طراحی گردید. روایی پرسش نامه، با استفاده از نظرات خبرگان و تکنیک نسبت اعتبار محتوا و پایایی این ابزار نیز با محاسبه ی Cronbach's alpha بررسی و تأیید شد. سپس داده های پژوهش از ابتدای تابستان تا مهرماه 1389 از طریق توزیع حضوری پرسش نامه ها در میان 400 نفر از کاربران سیستم اطلاعات بیمارستانی، با استفاده از شیوه ی نمونه گیری طبقه ای در بیمارستان های مورد مطالعه، گردآوری گردید. آزمون مدل مفهومی و بررسی برازش آن با داده های گردآوری شده با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و بهره گیری از نرم افزار LISREL (Linear structural relationships) صورت پذیرفت. یافته ها: فرهنگ غالب در بیمارستان های مورد بررسی بر اساس گونه شناسی Harrison، فرهنگ مبتنی بر نقش بود. بررسی شاخص Chi-square نرم شده (4/1 = df/2x) نشان داد که مدل این پژوهش با داده ها برازش مطلوبی دارد. شاخص های نیکویی برازش، برازندگی تطبیقی، برازش تعدیل شده و خطای ریشه ی مجذور میانگین تقریب به ترتیب برابر با 990/0، 990/0، 960/0 و 033/0 بودند. بر اساس مدل پژوهش، رابطه ی گونه ی فرهنگی مبتنی بر وظیفه با متغیر رضایت کاربر از سیستم از جمله متغیرهای پذیرش سیستم اطلاعات بیمارستانی، از نظر آماری معنی دار بود و مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه گیری: با توجه به مطلوب بودن شاخص های برازش محاسبه شده در مدل پژوهش، می توان نتیجه گیری نمود که به کارگیری این مدل، می تواند به بهبود فرهنگ سازمانی و پذیرش سیستم اطلاعات بیمارستانی از سوی کاربران در بیمارستان های مورد مطالعه کمک نماید.

موفقیت سازمان ها در گرو برنامه ریزی است. امروزه این مهم در فرایندی چندمرحله ای نظیر تعریف چشم انداز، تدوین راهبرد ها، اجرا، ارزیابی عملکرد و تحلیل اطلاعات و برنامه ریزی جهت بهبود صورت می پذیرد. تعریف و تدوین اهداف از یک سو و اجرا و ارزیابی عملکرد از سویی دیگر مهم ترین چالش مدیران ارشد امروزی است، چرا که گستردگی سازمان هایی نظیر روزنامه همشهری انعطاف پذیری در مدیریت را کاهش و عواقب اشتباهات مدیریتی را سنگین و جبران ناپذیر کرده است. به همین دلیل است که سازمان ها با بهره گیری از مدل های متوازن همچون کارت امتیازی متوازن اجرای راهبرد ها را در وجوه مختلف دنبال و بر عملکرد راهبردی خود مدیریت می کنند. در این راستا، توصیف دقیق راهبرد ها و اهداف کلان در جهت گسترش هر چه بیشتر آن ها در سازمان ضرورتی است که در کارت امتیازی متوازن با ترسیم نقشه راهبردی محقق می گردد. لذا، در این مقاله با به کارگیری نقشه راهبردی که شالوده ای برای ارزیابی عملکرد است الگوریتمی غیرخطی و فازی تعریف شد که توانست نظامی کاملاً موزون را جهت ارزیابی عملکرد در راستای اهداف روزنامه همشهری طراحی کند. نتایج نشان داد خروجی های نظام طراحی شده برای کارکنان سازمان ملموس تر بود و نتایج را نیز مدیران روزنامه همشهری تأیید کردند.

هدف از انجام این مطالعه، بررسی وضعیت موجود و مطلوب فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی (ICT)، ساختار سازمانی و عملکرد شرکت های مهندسان مشاور است. به علاوه، تأثیر ICT بر عملکرد و ساختار سازمانی آنها مورد بررسی قرار می گیرد. از این رو، مطالعه ای به شیوه توصیفی پیمایشی در میان 252 نفر از مدیران و متخصصان شرکت های مهندسان مشاور نقشه برداری در شهر تهران و با روش نمونه گیری خوشه ای انجام شد. ابزار سنجش، پرسش نامه ای محقق ساز بود. پایایی پرسش نامه از طریق محاسبه آلفای کرونباخ تأیید شد. با استفاده از آزمون میانگین یک جامعه، آزمون مقایسه زوجی و معادلات ساختاری، این نتایج به دست آمد: 1) وضعیت موجود و مطلوب ICT، ساختار و عملکرد سازمانی شرکت های مهندسان مشاور در سطح قابل قبولی قرار دارد، 2) بین وضعیت موجود و مطلوب ICT، ساختار و عملکرد سازمانی شرکت های مهندسان مشاور اختلاف معناداری وجود دارد، 3) ICT تأثیر مثبت و معناداری بر ساختار سازمانی و عملکرد شرکت های مهندسان مشاور دارد.

اخلاق حرفه ای در تبلیغات به چگونگی به کارگیری اصول اخلاقی توسط رسانه ها می پردازد و تأثیر آن را بر دانش، بینش و روش رفتاری مخاطبان ارزیابی می کند و مبحث اخلاق اطلاع رسانی به مبحث استفاده یا عدم استفاده از اطلاعات می پردازد. در این مقاله تلاش شده است با بهره گیری از نتایج آماری حاصل از دو روش مصاحبه عمقی (دلفی) جهت استخراج شاخص های اندیشمندان، صاحب نظران، استادان، سیاست گذاران و دست اندرکاران صنعت تبلیغات و همچنین تحلیل محتوای پیام های تبلیغاتی منتشر شده از طریق رسانه های جمعی جهت تشخیص میزان پایبندی رسانه ها به این شاخص ها، مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از این پژوهش نیز تدوین 14 شاخص استخراج شده از 128 شاخص مقدماتی است که می توانند برای تدوین نظام اخلاق حرفه ای مورد بهره برداری قرار گیرند.

توسعه یادگیری سازمانی به وجود شرایط و بستری مناسب نیاز دارد. در این میان نقش عوامل      انسانی- اجتماعی در ایجاد سازمان یادگیرنده بسیار تعیین کننده است. لذا برخورداری سازمان از کارکنانی توانمند می تواند به ایجاد آمادگی لازم برای توسعه سازمان یادگیرنده کمک کند. از این رو در این پژوهش به بررسی نقش توانمندسازی کارکنان در توسعه سازمان یادگیرنده پرداخته می شود و رابطه پنج بعد اصلی توانمندسازی (احساس معناداری شغل، شایستگی در شغل، داشتن اختیار، موثر بودن در شغل، و اعتماد به همکاران) با چهار جنبه اصلی سازمان یادگیرنده (فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی و استراتژی و چشم انداز) بررسی می شود. روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی است. قلمروی آماری آن نیز شامل 574 نفر کارکنان ستادی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران است که با نمونه گیری تصادفی تعیین و 250 نفر آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج حاصل از تحلیل داده ها با کمک مدل معادلات ساختاری و آزمون همبستگی نشان می دهد توانمندسازی کارکنان تأثیر مستقیم و زیادی در توسعه سازمان یادگیرنده دارد، و همبستگی مثبت بین همه ابعاد و سازمان یادگیرنده وجود دارد. از این رو توانمندسازی کارکنان می تواند زمینه انسانی-اجتماعی مناسبی برای توسعه سازمان یادگیرنده فراهم کند. بر این اساس پیشنهادهایی به مدیران و پژوهشگران ارائه می شود.

شناسایی عوامل ایجادکننده ی تغییر در فرایند خط مشی ،نقش به سزایی در تحقق فرایند خط مشی سالم دارد. چارچوب روایی خط مشی (NPF) به منظور  شناسایی عوامل ایجادکننده ی تغییرات در خط مشی، مفاهیم و ابزارهای تازه ای معرفی می کند. یکی از متغیرهای مهم در چارچوب روایی خط مشی، ساختار روایت های متولیان خط مشی از موضوعات خط مشی عمومی است. ساختار روایت دارای عناصری است که اصلی ترین آن پی رنگ است. خط پی رنگ نیز مجموعه پی رنگ های منسجمی است که امکان دسته بندی و تفکیک روایت ها را به وجود می آورد. برای شناسایی خط پی رنگ های مربوط به روایت های خط مشی، یک پژوهش طولی 10 ساله (1391-1381) روی روایت های خط مشی، درخصوص موضوع هدفمندی یارانه ها انجام شده است. تحلیل روایت ها که با استفاده از الگوی تحلیل محتوای روایت هاولند انجام شده، نشان می دهد قضایای پژوهش مورد تأیید هستند. تحلیل روایتی، افزون بر شش پی رنگ معرفی شده، پی رنگ های دیگری را نیز آشکار کرده است. خط پی رنگ جدید معرفی شده به راویان خط مشی کمک می کند تا در هر مرحله از فرایند خط مشی، آگاهانه تر و بر اساس موقعیت و نیاز خط مشی به پی رنگ روایت هایشان شکل دهند.

ارتباط­گریزی و هوش عاطفی هر دو از جمله مفاهیم نوینی هستند که در حوزه روان­شناسی و ارتباطات و نیز در مطالعات رفتار سازمانی مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله در پی شناسایی رابطه متغیر­های هوش عاطفی با سطوح ارتباط­گریزی کارکنان سازمان صدا و سیماست. جامعه آماری پژوهش، کلیه کارکنان سازمان صدا و سیمای شهر تهران هستند و نمونه­ای به حجم 378 نفر انتخاب شده است. ابزار گردآدوری داده­ها پرسشنامه است که جهت سنجش هوش عاطفی از پرسشنامه تخلیص شده دانیل گلمن و جهت سنجش سطوح ارتباط­گریزی از پرسشنامه مک کراسکی استفاده شده است. در این پژوهش اطلاعات پردازش و از طریق برنامه آماری SPSS و با استفاده از آزمون گاما تحلیل شده است، مقدار sig در آزمون گاما برای هوش عاطفی برابر با 0/000 و برای سایر مؤلفه­های هوش عاطفی به ترتیب خود مدیریتی برابر با 003/0، مهارت اجتماعی برابر با 000/0، خود آگاهی و مدیریت روابط نیز 000/0 بوده است. با توجه به اینکه مقدار گاما در تمام فرضیه های مورد بررسی کمتر از 0.05 درصد بوده، بنابراین تمام مؤلفه­های هوش عاطفی با سطوح ارتباط گریزی رابطه معناداری دارند، و با توجه به مقدار منفی و معکوس گاما در تمام مؤلفه­ها نتیجه می­گیریم که هوش عاطفی و مؤلفه­هایش بر سطوح ارتباط­گریزی تأثیر معکوس دارند. به نحوی که هر چه هوش عاطفی و مؤلفه­های آن در میان کارکنان صدا و سیما افزایش یابد، میزان ارتباط­گریزی آنان کاهش می­یابد.