غلامعلی افروز

خانواده، آموزشگاه ماندگارترین یادگیری هاست، چراکه همیشه یادگیری ضمنی و مشاهده ای بیشترین پایداری را دارد. از طرفی، کودکان تیزهوش موضوع مطالعات بسیاری قرار گرفته اند. این مقاله مروری است بر پژوهش های انجام شده در زمینه پدیده کمال زدگی در خانواده کودکان تیزهوش. یکی از ویژگی های شخصیتی دانش آموزان تیزهوش، کمال گرایی است که در صورت انحراف تبدیل به کمال زدگی می شود. شواهد پژوهشی مؤید آن است که والدین و معلمان از کودکانی که به وسیله متخصصان سنجش، تیزهوش معرفی می شوند انتظار دارند که در همه زمینه ها عالی عمل کنند. چنین انتظاراتی از تیزهوشان آن ها را مستعد کمال زدگی می کند که خود این ویژگی باعث ایجاد آسیب های روان شناختی جبران ناپذیری در آن ها می شود. بر اساس یافته های پژوهشی این طور به نظر می رسد که انتظارات بالای خانواده از فرزند تیزهوش منجر به استقرار کمال زدگی و به تبع آن عدم موفقیت کودک تیزهوش می شود. نکاتی جهت آموزش نحوه برخورد صحیح خانواده ها با کودکان تیزهوش در متن مقاله مطرح شده است.

هدف از پژوهش حاضر، طراحی برنامه ای به منظور آموزش مدیریت هیجانی و بررسی اثربخشی این آموزش بر کنترل خشم و سلامت روان بازیکنان فوتبال بود. روش پژوهش حاضر، شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه بازیکنان تیم های فوتبال لیگ برتر بزرگسالان در سال 1393 بود. 40 نفر از بازیکنان تیم های فوتبال لیگ برتر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی 12 نفر در گروه آزمایش و 12 نفر در گروه کنترل گزینش شدند. به منظور سنجش سلامت روان و کنترل خشم آزمودنی های پژوهش، از فهرست SCL-90 و پرسشنامه مهارت کنترل خشم و بسته آموزشی مدیریت هیجانی خشم آبرامس (2010) استفاده شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش مدیریت هیجانی به افزایش معنادار در میزان کنترل رفتارهای تهاجمی بازیکنان تیم های فوتبال منجر شد. همچنین آموزش مدیریت هیجانی به کاهش معنادار میزان اختلالات روانی بازیکنان تیم های فوتبال منجر شد. علاوه بر این بسته آموزش مدیریت هیجانی با در نظر گرفتن ابعاد مختلف هیجانات (ابعاد فیزیولوژیکی، رفتاری- شناختی) و نحوه مدیریت (شناسایی تظاهرات فیزیولوژیکی، کنترل رفتار و تغییر تحریفات شناختی) آن می تواند به افزایش ظرفیت پردازش و مدیریت هیجانی در فوتبالیست ها منجر شود.

هدف از پژوهش حاضر، مقایسه اشتیاق برای برقراری ارتباط در نوجوانان علاقه مند به سبک های مختلف بازی های رایانه ای بود. روش این پژوهش، توصیفی از نوع علی- مقایسه ای است. جامعه آماری آن را کلیه نوجوانان و جوانان پسر مراجعه کننده به گیم نت های شهر زاهدان (25 گیم نت)، در سال 1394 تشکیل می دهند. روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای بود که هشت گیم نت به صورت قرعه کشی انتخاب و سپس، از بین مراجعه کنندگان به گیم نت های مذکور، نمونه مورد نظر که شامل 156 نفر بودند به صورت تصادفی ساده (قرعه کشی) از بین اسامی موجود در گیم نت انتخاب شدند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسش نامه اشتیاق برای برقراری ارتباط مک کروسکی استفاده گردید. نتایج تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که بین اشتیاق برای برقراری ارتباط در گروه های مختلف علاقه مند به سبک های بازی رایانه ای (آنلاین گسترده تیمی، انفرادی و ترکیبی)، تفاوت معناداری وجود دارد (0/01 ≤P). بدین ترتیب که مخاطبان علاقه مند به سبک بازی آنلاین گسترده تیمی و سبک ترکیبی، از اشتیاق به برقراری ارتباط بیشتری نسبت به علاقه مندان سبک های بازی رایانه ای انفرادی برخوردار می باشند. هم چنین، نتایج نشان داد که اشتیاق برای برقراری ارتباط در آزمودنی هایی که گیم نت و هر دو مکان منزل و گیم نت را به عنوان محل بازی انتخاب می کردند از آزمودنی هایی که تنها منزل را به عنوان محل مورد علاقه برای بازی انتخاب می کردند، بیشتر بود. لذا با توجه به نتایج این پژوهش، می توان دریافت که هر یک از سبک های بازی های رایانه ای، می تواند تأثیر مختلفی بر مخاطبان خود داشته باشد.

مقدمه: تقویت مهارت حل مسئله بین فردی در دانش آموزان سرآمد می تواند به آن ها در مواجهه با مشکلات بین فردی و اجتماعی یاری دهد. با توجه به اهمیت مهارت حل مسئله برای دانش آموزان، به طراحی برنامه آموزش حل مسئله بین فردی با رویکرد خلاقانه و ارزیابی اثربخشی آن بر بهبود مهارت های اجتماعی در دختران سرآمد پرداخته شد. روش: این پژوهش به شیوه آزمایشی و با طرح پیش آزمون-پس آزمون و گروه کنترل اجرا شد. با استفاده از آزمون ماتریس های پیش رونده هوش ریون (1938) و آزمون هوش استنفورد-بینه تهران (افروز و هومن، 1375) ازمیان دانش آموزانی که دارای هوش بهر بالاتر از 120 تشخیص داده شده بودند، 42 نفر به صورت در دسترس انتخاب و به طور تصادفی به گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایش طی 15 جلسه (هر جلسه 60-45 دقیقه) در برنامه آموزش حل مسئله خلاق بین فردی شرکت کردند و گروه گواه هیچ گونه آموزشی دریافت نکردند. به منظور ارزیابی مهارت های اجتماعی این دانش آموزان، مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت (1990) مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: داده های به دست آمده با استفاده از روش تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر نشان داد که در تمامی خرده مقیاس های مهارت های اجتماعی و حل مسئله، بین میانگین نمرات گروه آزمایش و گواه تفاوت معناداری وجود دارد (p#,

: هدف : هدف از پژوهش حاضر ، طراحی نرم افزارآموزش خواندن کاربردی خانواده محور و ارزیابی اثر بخشی آن بر مهارت های زبان بیانی،درکی و زبان گفتاری در دانش آموزان آهسته گام با نشانگان داون بود. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و مطالعه ای نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون _ پس آزمون، پیگیری با گروه آزمایش و کنترل است.20 دانش آموز آهسته گام با نشانگان داون به طور تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند.اجرای تست هوشی وکسلر و آزمون TOLD و آزمون درک واژگان تصویری پی بادی بر دانش آموزان در پیش آزمون و اجرای آزمون TOLD در پس آزمون و یک ماه ونیم بعد در مرحله پیگیری صورت گرفت. یافته ها با روش تحلیل کوواریانس یک راهه و تحلیل اندازه گیری های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرنی مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها:یافته ها درباره مهارت های زبان بیانی، درکی و زبان گفتاری تفاوت معنی داری را بین میانگین گروه های آزمایش وکنترل، با برتری نمرات گروه آزمایش نشان داد و این تفاوت در مرحله پیگیری پایدار ماند. نتیجه گیری: نرم آفزار آموزش خواندن کاربردی خانواده محور برافزایش مهارت های زبان بیانی،درکی و زبان گفتاری دانش آموزان آهسته گام با نشانگان داون مؤثر بود و این اثر پایدار ماند.توجه به آموزش توسط فناوری های نوین در قالب نرم آفزارهابرای کودک با نشانگان داون به ویژه با تکیه مشارکت خانواده ضروری به نظر می رسد . نرم آفزارآموزش خواندن کاربردی خانواده محور می تواندبرای کودک ،خانواده ها و مربیان در جهت آموزش مورد استفاده قرار گیرد.

بزهکاری یکی از مشکلات دوره نوجوانی است که می تواند مشکلات جدی برای نوجوانان، خانواده و اجتماع ایجاد نماید که عوامل متعددی در بروز آن دخالت داند. پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت ویژگی های زیستی، شخصیتی و بهره هوشی نوجوانان بزهکار استان سیستان و بلوچستان انجام شده است. در این پژوهش 86 نفر از نوجوانان بزهکار کانون اصلاح و تربیت استان سیستان و بلوچستان به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و چک لیست ویژگی های زیستی، پرسشنامه شخصیتی آیزنک نوجوانان، مقیاس هوشی وکسلر کودکان و بزرگسالان در مورد آنان اجرا و تکمیل شد. روش تحقیق حاضر توصیفی از نوع تحلیلی می باشد. بر اساس نتایج بدست آمده، نوجوانان بزهکار از نظر ویژگی های معلولیت های بدنی، بیماری ها در حدطبیعی جامعه بودند، در مورد ویژگی های شخصیتی، از نظر برونگرایی، روان رنجوری و روان پریشی تعدادی نیازمند توجه و درمان بودند. همچنین میانگین ضرایب هوشی نوجوانان بزهکار 79 می باشد. با شناسایی علمی این ویژگی ها، مشخص می شود که برنامه ریزی های مناسب جهت پیشگیری از بزهکاری و بازپروری نوجوانان بزهکار در زمینه تدوین برنامه های آموزشی و هدایت شغلی و تحصیلی آنان از موارد قابل توجه است.

پژوهش های طولی در حوزه دینداری، که با روش های کمّی صورت گرفته، نشان می دهد که در دهه اخیر سطح دینداری در جامعه روند کاهشی داشته است. این یافته ها تلویحات چندی دارد که یکی از آنها ضرورت مداخله قوی برای رشد و توسعه دینداری است. پژوهش حاضر برای پاسخ به نیاز کنونی به منظور ساخت بسته آموزشی مهارت های زندگی در بستر ارزش های دینی جهت استفاده در محیط دانشجویی و تسهیل فرآیند تقویت دینداری در دانشجویان انجام گرفته است. روش: در راستای تحقق هدف فوق، با استفاده از الگوی جهانی بهداشت و منابع اسلامی، برنامه ای 10 جلسه ای تدوین شده و اثربخشی آن در گروه نمونه ای پانزده نفری از دانشجویان دانشگاه تهران بررسی شده است. در جمع آوری داده ها، از دو ابزار مقیاس کوتاه دینداری برای جمعیت دانشجویی (خدایاری فرد و همکاران، 1392) و مقیاس مثبت نگری (خدایاری فرد و همکاران، 1391) استفاده شده است. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری با طرح اندازه گیری های مکرر نشان داد که نیم رخ دینداری گروه در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون تفاوت آماری معناداری داشته و اندازه اثر آن متوسط است؛ همچنین، بررسی اثر بین آزمودنی نشان داد که دو مؤلفه باور و عواطف دینی به طور معناداری افزایش یافته، ولی رفتار دینی تغییر نکرده است. از سوی دیگر، نتایج حاکی از آن بود که نمودار مثبت نگری گروه در بین دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون تفاوت آماری معناداری داشته و اندازه اثر آن بالا است. نتیجه: بنابراین، می توان نتیجه گرفت که امکان افزایش برخی از مؤلفه های دینداری با استفاده از برنامه حاضر وجود دارد ولی برای مهیاکردن امکان اعتلای «رفتار دینی» به طور خاص، باید تغییراتی در برنامه ایجاد شود.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی بازی درمانی بومی شده بر کاهش شدت نشانه های کاستی توجه و فزون کنشی/تکانش گری کودکان ADHD در دوره پیش دبستان انجام شد. روش پژوهش کاربردی و نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون همراه گروه گواه بود. به همین منظور با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای در دسترس، تعداد 24 نفر از مادران کودکان پیش دبستانی دارای اختلال ADHD انتخاب شدند و به شکل تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایشی در 10 جلسه بازی درمانی بومی سازی (LPT) شده شرکت داده شده و گروه گواه بدون دریافت آموزش در نوبت انتظار قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه ADHD وندربیلت فرم والد (ول ریچ و همکاران، 1997) و مصاحبه بالینی نیمه ساختار یافته بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل آماری تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات کاستی توجه و فزون کنشی/تکانش گری گروه آزمایش و گواه در مرحله پس آزمون و پیگیری تفاوت معنادار وجود داشت. بنابراین می توان نتیجه گرفت که مداخلات خانواده محور مبتنی بر بازی درمانی بومی سازی شده بر نشانه های توجه و فزون کنشی/ تکانش گری کودکان پیش دبستانی دارای اختلال ADHD تأثیر دارد. دستاورد چنین پژوهشی می تواند به عنوان یک روش درمانی در اختیار متخصصان و والدین کودکان دارای ADHD قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضرتعیین رابطه مسند مهارگری و خودکارآمدی با انگیزش تحصیلی دانش آموزان بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه دانش آموزان رشته علوم تجربی سال آخر دبیرستان های دخترانه و پسرانه دولتی بود که در سال تحصیلی 93-92 در تهران مشغول تحصیل بودند. جهت انتخاب نمونه از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد. با توجه به طرح پژوهش 200 نفر انتخاب و به مقیاس انگیزش تحصیلی (والرند و همکاران، 1989)، مقیاس درونی بودن، افراد قدرتمند و شانس (لوینسون، 1981)، و پرسشنامه خودکارآمدی تعمیم یافته (جاج و همکاران، 1998) پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان دادند دو متغیر مسند مهارگری و خودکارآمدی توانایی تبیین 13 درصد از واریانس انگیزش درونی، 7 درصد از واریانس انگیزش بیرونی و 9 درصد از واریانس بی انگیزشی را دارند. در پایان، یافته ها بر مبنای اهمیت انگیزش تحصیلی در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مورد بحث قرار گرفت. 

هدف این پژوهش بررسی تأثیر برنامه آموزشی مثبت نگری بر شادکامی و باورهای غیر منطقی نوجوانان بزهکار بود. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بود که به شکل پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل اجرا شد. نمونه مورد پژوهش به صورت نمونه گیری هدفمند 30 نفر انتخاب و سپس (15 نفردر گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل) به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. گروه آزمایش هشت جلسه نود دقیقه ای مثبت نگری را دریافت کردند. همه آزمودنی ها با استفاده از پرسشنامه شادکامی آکسفورد آرگایل و پرسشنامه باورهای غیرمنطقی جونز ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس بیانگر آن بود که ارایه مداخله آموزش مثبت نگری باعث افزایش معنادار شادکامی و کاهش نمره کل باورهای غیر منطقی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که از روش آموزش مهارت مثبت نگری می توان به عنوان روشی کارآمد برای کاهش باورهای غیرمنطقی و افزایش شادکامی نوجوانان بزهکار استفاده نمود.

امروزه کاربرد مداخلات خانواده محور به عنوان یکی از روی آوردهای مهم پیشگیری از آسیب های روان شناختی برای کودکان پیش دبستانی، مورد توجه متخصصان و والدین قرار گرفته است. ولی آیا روش مداخله ای بازی های متداول در محیط فرهنگی می تواند از شدت نشانه های بی تابی کودکان بکاهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی آموزش بازی های متداول در محیط فرهنگی متناسب سازی شده به مادران و اثربخشی آن بر شدت نشانه های بی تابی کودکان پیش دبستانی بود. روش پژوهشی نیمه آزمایشی با پیش آزمون که با استفاده از انتخاب تصادفی 10 مرکز و سپس 53 نوآموز که دارای رفتار بی تابی تشخیص داده شدند، انتخاب شدند. سپس با توجه به شرایط ورود آزمودنی ها، تعداد 24 نفر از مادران آزمودنی ها انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش در 10 جلسه بازی های متداول در محیط فرهنگی بومی شده شرکت کردند و گروه گواه هیچگونه آموزشی دریافت نکردند. داده ها با استفاده از مدل آماری تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل داده ها حکایت از تأثیر معنادار بازی های متداول در محیط فرهنگی متناسب سازی شده بر نشانه های بالینی اختلال رفتار بی تابی کودکان داشت. بنابراین می توان گفت که مدل بومی بازی های متداول در محیط فرهنگی می تواند شدت نشانه های بی تابی کودکان مادران شرکت کننده در جلسات بازی درمانی را کاهش دهد و نتایج آن به عنوان یک روی آورد جدید در زمینه مداخلات زودهنگام روانشناختی در اختیار روان شناسان حوزه کودکان دارای اختلال رفتاری دوران کودکی قرار گیرد.

این تحقیق با هدف بررسی اثر بخشی کار در اتاق تاریک بر افزایش دامنه نگهداری توجه در دانش آموزان عقب مانده ذهنی انجام گرفت. به این منظور 24 دانش آموز عقب مانده ذهنی به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایشی و کنترل تقسیم شدند. سپس هر دو گروه به وسیله آزمون دقت سنج تولوز پیرون به عنوان پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری 8 ماهه مورد ارزیابی قرار گرفتند. دانش آموزان گروه آزمایش طی 12 هفته، 72 جلسه مداخله دریافت کردند. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس مختلط بین-درون آزمودنی ها (آمیخته) استفاده شد. یافته ها نشان داد بعد از پایان مداخله تفاوت معناداری بین نمرات دو گروه در سطح 05/0>P به چشم می خورد. در نتیجه چنین استنباط می شود که کار در اتاق تاریک باعث افزایش توجه و نگهداری توجه در دانش آموزان با عقب ماندگی ذهنی شده است. بنابراین در مدارس آموزش کودکان با نیازهای ویژه می توان از اتاق تاریک به منظور افزایش دامنه توجه دانش آموزان استفاده کرد.

این پژوهش با هدف تعیین روایی، قابلیت اعتماد و س اختار عاملی پرسش نامۀ هوش بهر هیجانی بار-آن فرم بلند ویژه نوجوانان انجام ش ده اس ت. حجم نمونه شامل 298دانشآموز (158پس ر و 140دختر) در دامنۀ سنی 12تا 15سال بودند که از طریق نمونهگیری خوش های مرحلهای از بین دانشآموزان دوره اول متوس طه مدارس ش هر تهران انتخاب و با پرسش نامۀ هوش بهر هیجانی بار-آن فرم بلند ویژه نوجوانان مورد آزمون قرار گرفتند. ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس در نمونۀ حاضر در دامنۀ 0/80تا 0/92و ضریب اس پیرمن براون مقیاس مذکور در دامنۀ 0/74تا 0/92به دس ت آمد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی موید این است که ساختار پرسشنامۀ مذکور، برازش قابل قبولی با دادهها دارد و همبس تگی بین سوالها و مؤلفهها دلیلی بر تایید مدل بوده و سه شاخص نیکویی برازش مدل را تایید میکند. با توجه به ویژگیهای روانس نجی مطلوب این پرسش نامه، میتوان با اطمینان از این ابزار برای ارزیابی هوش هیجانی نوجوانان استفاده کرد

اتیسم نوعی اختلال عصبی رشدی دوران کودکی است. کودک دارای اتیسم در مهارت های اجتماعی، مهارت های ارتباطی با مشکلات گوناگونی مواجه است و رفتارهای تکراری و کلیشه ای بسیاری دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان با استفاده از اسب بر بهبود مهارت های اجتماعی کودک دارای اتیسم انجام شد. نمونه پژوهش پسر نه ساله دارای اتیسم بود که با نمونه گیری در دسترس انتخاب شد و در یک پژوهش آزمایشی باطرح تک آزمودنی شرکت کرد. مهارت های اجتماعی کودک با استفاده از فهرست ارزیابی درمان اتیسم و مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی که طی مراحل خط پایه، مداخله و پیگیری توسط مادر کودک تکمیل شد، ارزیابی شد و برنامه مداخله طی 12 هفته با تأکید بر بازی با اسب و سواری با اسب اجرا شد. سپس داده-های حاصل از ارزیابی ها با استفاده از از روش محاسبه شاخص اندازه اثر تجزیه و تحلیل شدند. یافته های پژوهش حاکی از افزایش مهارت های اجتماعی کودک مورد پژوهش بود. به طور کلی می توان گفت اسب سواری درمانی منجر به بهبود مهارت های اجتماعی کودکان دارای اتیسم می شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی روش درمان با کمک حیوانات بر نشانه های کودکان اتیستیک انجام گرفت. در این پژوهش، از حیوانات خانگی با هدف اثربخشی آموزشی و انگیزشیبه منظور افزایش تعامل بین کودک اتیستیک و درمانگر و کاهش اختلال کیفی در تعاملات اجتماعی، ارتباطات و رفتارهای محدود و تکراری استفاده شد. بدین منظور 12 کودک اتیستیک، ساکن در استان گلستان، به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. قبل و بعد از اجرای برنامه مداخله ای، فهرست ارزیابی درمان اتیستیک توسط مادران و روانشناس آن ها تکمیل گردید. در تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کواریانس استفاده شد. بنابراین می توان گفت که درمان با کمک حیوانات سبب رشد مهارت های ارتباطی، اجتماعی، روابط متقابل عاطفی، و هم چنین کاهش رفتارهای کلیشه ای و تکراری کودکان اتیستیک می گردد.

مطالعات نشان می دهند که خانواده های دارای کودکان با آسیب شنوایی به ویژه مادران با مشکلات جسمانی و روان شناختی بیشتری مواجه می شوند. هدف این پژوهش، مقایسه حمایت اجتماعی ادراک شده و سلامت روان مادران کودکان با و بدون آسیب شنوایی بود. نمونه ی این پژوهش متشکل از 100 مادر در شهرستان بابل بود که به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار به کار گرفته شده، مقیاس چندبعدی حمایت اجتماعی ادراک شده و پرسشنامه سلامت عمومی بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین حمایت اجتماعی ادراک شده (003/0>p) و سلامت روان (005/0>p) مادران کودکان با و بدون آسیب شنوایی تفاوت معناداری وجود دارد. بین حمایت اجتماعی ادراک شده با سلامت روان رابطه معناداری وجود دارد (01/0P<). همچنین، حمایت اجتماعی ادراک شده توانست با ضریبی معادل 56/0 تغییرات سلامت روان را پیش بینی کند. با توجه به یافته های پژوهش، حمایت اجتماعی ادراک شده می تواند سلامت روان مادران کودکان با آسیب شنوایی را بهبود بخشد. لذا، توصیه می شود کارشناسان و مسئولان خدمات بهداشتی و درمانی به سلامت روان مادران کودکان با نیازهای ویژه از جمله، مادران کودکان با آسیب شنوایی بیشتر توجه کنند.

آسیب جدی در شناخت اجتماعی و مشکلات هیجانی به عنوان ویژگی های آشکار افراد اتیستیک بویژه اتیستیک با عملکرد بالا، محسوب می شوند. نقایص شناختی-اجتماعی؛ مجموع مشکلاتی در درک حالات و عواطف خود و دیگری است و نقص در کارکرد اجتماعی؛ مشکل در شروع، ایجاد، حفظ و توسعه روابط اجتماعی مثبت و سازنده است و به عبارتی، نقص در تعامل با دیگران است. چنین نقایصی در طی دوران کودکی ظهور و تا بزرگ سالی می مانند. تحقیق حاضر با هدف طراحی آموزش برنامه شناخت اجتماعی، به منظور بهبود و افزایش مهارت های تشخیص، تفسیر و ابراز حالات های هیجانی کودکان اتیستیک با عملکرد بالا انجام شده است. تحقیق حاضر از نوع مطالعات آزمایشی، با سری های زمانی همراه با گروه کنترل است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه دانش آموزان با اختلالات طیف اتیسم، در مدارس ویژه اتیسم شهر تهران است. مشارکت کنندگان به عنوان آزمودنی های این تحقیق، بعد از غربالگری اولیه با استفاده از مقیاس گیلیام، در آزمون تفکیک اتیسم عملکرد بالا از سایر طیف ها، شرکت کردند و بعد از کسب نمره قابل قبول، به عنوان جامعه هدف، تعیین شدند. تعداد 14 دانش آموز (پسر) اتیستیک با عملکرد بالا، که دارای ملاک های ورود به آزمایش بودند، به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند و سپس از بین آن ها، تعداد هفت نفر در گروه آزمایش و هفت نفر دیگر در گروه کنترل، به طور تصادفی جایگزین شدند. برنامه آموزش شناخت اجتماعی با محتوای مهارت های هیجان خوانی، به عنوان برنامه مداخله ای، در 14 جلسه آموزشی، به مدت دو و نیم ساعت، در کلینیک روان شناسی دانشگاه تهران، برای گروه آزمایش، اجرا شد. از آزمون بازشناسی هیجانات بارون و کوهن، به منظور بررسی توانایی تشخیص، تفسیر و ابراز حالات هیجانی مشارکت کنندگان استفاده شد. نتایج حاصل از اجرای برنامه آموزشی، با استفاده از آزمون های پیشرفته آماری، تحلیل واریانس و اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. هر سه فرضیه این پژوهش، در سطح آلفای 001/0 یا (1%p یافته های حاصل نشان دادند که برنامه آموزش شناخت اجتماعی (SCT-A)، موجب بهبود و افزایش توانایی تشخیص، تفسیر و ابراز حالات هیجانی مشارکت کنندگان در گروه آزمایش شد. اما این بهبودی در مشارکت کنندگان گروه کنترل که مداخله را دریافت نکرده بودند، دیده نشد. در مجموع یافته های حاصل نشان داد که برنامه آموزش شناخت اجتماعی، می تواند به عنوان یک راهبرد درمانی-مداخله ای اثربخش برای بهبود مهارت های هیجانی افراد اتیستیک با عملکرد بالا، که نقش بسیار مهمی در ارتباطات و تعاملات اجتماعی دارند، به کار برده شود.