علی اکبر جعفری

علی اکبر جعفری

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۴۹ مورد.
۴۱.

زنان ایرانی دربار گورکانی هند و نقش آنان در مسائل سیاسی این دوره ( 1135-932ه .ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۹ 203-220
تعداد بازدید : ۹۱۲ تعداد دانلود : ۱۲۳۱
گزارش منابع تاریخی نشان می دهد که زنان ایرانی دربار گورکانی هند بیش از زنان سایر اقوام و نژادها از احترام و اعتبار نزد بزرگان و پادشاهان این سلسله برخوردار بودند. از اینرو و با توجه به شرایط، امکانات و فرصت های پیش آمده، زنان ایرانی در عرصه های مختلف سیاسی و اجتماعی دوره گورکانیان حضور فعال داشته و اغلب نیز خوش درخشیدند. از این میان و به شهادت منابع و مستندات تاریخی، زنان ایرانی دربار گورکانی با حضور در عرصه سیاست و قدرت، تاثیر شگرفی بر روند حوادث این دوره داشته اند و پا به پای مردان این سلسله، در رشد و تعالی جامعه هند عصر گورکانی گام برداشته اند. بر این اساس، سوال اصلی پژوهش حاضر این است که: زنان ایرانی دربار گورکانیان در مسائل سیاسی این دوره، چه نقشی داشته و پیامد این نوع فعالیت ها چه بوده است؟ پژوهش پیش رو که به شیوه توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر منابع و کتب تاریخی، تهیه و تدوین شده است می کوشد تا ضمن معرفی برخی زنان ایرانی وابسته به دربار گورکانیان هند، به بررسی نقش این بانوان در منازعات سیاسی این دوره و نتایج این فعالیت ها بپردازد.
۴۲.

زنان دربار گورکانیان هند و نقش آنان در گسترش زبان و ادب فارسی (1135- 932ه . ق.)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی سال ۲۱ بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۴ 9 - 41

کلیدواژه‌ها: زنان دربار زبان و ادبیات فارسی هند گورکانیان هند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۲۶۵
زنان دربار گورکانیان هند (1135-932 ه . ق.) همگام با شاهان با حمایت و تشویق شعرا و سخنوران فارسی زبان، در سرنوشت زبان و ادب فارسی و تثبیت و تحکیم جایگاه آن در این سرزمین کارساز و مؤثر بوده و موجبات رواج و گسترش آن را در بین درباریان و نخبگان هند فراهم آوردند. علاوه بر این، اغلب آنان با حمایت های خویش، در خلق آثار بزرگ و ارزنده به زبان فارسی و نیز با ساخت مدارس، کتابخانه ها و تألیف و ترجمه آثار بزرگ زبان فارسی، زمینه تثبیت و فراگیری این زبان را فراهم آوردند. همچنین، بسیاری از این زنان به برکت تربیت ادبی که در سلسله گورکانیان، موروثی و رایج بود و به مدد محیط آکنده از شعر و ادب که در آن نشو و نما یافته بودند، آنچنان با زبان و ادبیات فارسی انس و الفت یافتند که ذوق سلیمشان شکوفا شد و با طبع آزمایی، آثار زیادی از نظم و نثر به این زبان از خود به یادگار گذاشتند.  بررسی نقش و عملکرد زنان دربار گورکانی در توسعه و گسترش زبان و ادبیات فارسی، هدف این پژوهش است. به همین منظور، این سؤال اصلی مطرح است که زنان دربار گورکانیان چرا و چگونه در گسترش زبان و ادبیات فارسی در هند تأثیرگذار بوده اند؟ پژوهش حاضر به شیوه توصیفی–تحلیلی به این موضوع می پردازد.ضرورت انجام این پژوهش از آن روست که تاکنون پژوهش مستقلی در خصوص نقش و عملکرد زنان دربار گورکانی در توسعه و گسترش زبان و ادبیات فارسی انجام نشده است.
۴۳.

معادله سیاست خارجی ایران و روسیه در معمای انرژی خزر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره نهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۳۴) 101 - 134
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۲۱۹
در سیاست جهانی دائماً متحول شونده قرن 21 نقش انرژی از اهمیت استراتژیک برخوردار بوده است. استفاده از منابع انرژی و گرینش بهترین مسیر انتقال آن یک امتیاز استراتژیک برای کشورهای ساحلی به حساب می آید. بر همین اساس، جمهوری اسلامی ایران و روسیه به عنوان دولت های ساحلی دریای خزر دارای کارویژه متفاوت در دریای خزر به حساب می آیند. روسیه به عنوان کشور مدعی که تسلط بر منابع کشورهای جداشده از روسیه را دنبال می کند و ایران به عنوان بهترین مسیر انتقال انرژی که در این عرصه ادعاهای قابل اثباتی را مطرح می کند، در سیاست خارجی گاه در کنار هم و گاه در تقابل یکدیگر قرار می گیرند. با توجه به سؤال پژوهش حاضر در مورد کیفیت رویکرد منطقه ای و فرامنطقه ای ایران و روسیه و دولت های تأثیرگذار بر منابع انرژی دریای خزر، فرضیه پژوهش این است که گرچه ایران و روسیه در زمینه جلوگیری از نفوذ قدرت های فرامنطقه ای به ویژه آمریکا همسویی دارند اما در چگونگی بهر ه برداری، کنترل و صدور منابع انرژی دریای خزر به عنوان رقیب یکدیگر محسوب می شوند و یافته های پژوهش نیز این مسئله را مورد اثبات قرار می دهد که رویکرد سیاست خارجی ایران و روسیه در حوزه انرژی دریای خزر از همسانی کافی برخوردار نیست. بنابراین، اهداف ایران و روسیه در حوزه انرژی، سیاست انحصارطلبی، ورود به بازار انرژی منطقه ای و فرامنطقه ای، مبارزه با تروریسم، مداخله گرایی و حضور قدرت های خارجی در الگوی دوستی و دشمنی این دو کشور، متغیرهایی اند که به روش تحلیلی-تبیینی مورد بررسی قرار می گیرد.
۴۴.

تأثیر سرمایه ی اجتماعی بر روند توسعه ی سیاسی (مطالعه ی موردی: استان کردستان پس از انقلاب اسلامی ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۶ 61 - 85

کلیدواژه‌ها: سرمایه ی اجتماعی نهادهای مدنی توسعه ی سیاسی کردستان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۳۵۱
سرمایه ی اجتماعی که از مفاهیم مهم علوم اجتماعی به شمار می رود در بهبود شاخصه های توسعه سیاسی موثر است. یکی از مهم ترین مباحث سرمایه ی اجتماعی، در ارتباط با بسط اجتماعات مدنی است. همبستگی اجتماعی و هماهنگی سیاسی که از طریق پیوند مردمی به یُمن حضور در  نهادهای مدنی به دست می آید؛ ثبات سیاسی را نیز تقویت می کند. پرسش های راهبر در این پژوهش عبارتند از؛ نهادهای مدنی با چه مکانیزمی بر روند توسعه ی سیاسی تأثیر می گذارند؟ نهادهای مدنی موجود در استان کردستان، پس از انقلاب اسلامی ایران، چه تأثیری بر مشارکت مدنی و توسعه ی سیاسی گذاشته اند؟ در این پژوهش با بهره گیری از مبحث تئوریک ارتباط میان مفاهیم سرمایه ی اجتماعی و توسعه ی سیاسی مورد تبیین قرار گرفته است. برای جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده های این موضوع در استان کرستان، از روش پژوهش آماری بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که هر مقطع در استان کردستان، نهادهای مدنی تقویت شده اند، میزان اعتماد و سرمایه ی اجتماعی افزایش پیدا کرده است، رغبت مردم به حضور و فعالیت در نهادهای مدنی بیشتر شده است و پاره ای از شاخصه های توسعه ی سیاسی نیز بهبود یافته اند.
۴۵.

عوامل سیستمیک و دومینوی بیداری اسلامی در منطقه خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۷ 1 - 31

کلیدواژه‌ها: دومینوی انقلابات خاورمیانه اسلامگرایی امنیت سیاست حفظ و تغییر وضع موجود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۸ تعداد دانلود : ۳۴۰
منطقه خاورمیانه بنا بر اغلب برآورد هایی که شده است، تا آینده قابل پیش بینی، یکی از بحران خیزترین مناطق جهان باقی خواهد ماند. این منطقه به لحاظ اهمیت ژئواستراتژیک، اقتصادی و سیاسی، و نیز به عنوان یکی از مناطق پنج گانه اقتصادی جهان، به عنوان یک هارت لند جهان و خارج نزدیک ابر قدرت ها به حساب می آید. سال های پیش، شاهد خیزش و رشد جنبش های اعتراضی در خاورمیانه بوده ایم که این اعتراضات در برخی کشورها تا انقلاب هم پیش رفته است. نقطه آغاز دومینوی اعتراضات و انقلابات از تونس سر بر آورد و به گفته هانتینگتون به تدریج سایر کشور های را وارد جرگه انتقال کرده است. در این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش هستیم که علت بیداری و انقلابی شدن کشورهای خاورمیانه و چرایی تکوین اندیشه انقلاب را در اذهان و ادراک مردم منطقه واکاوی نمائیم. در پاسخ به سؤال اصلی پژوهش، برآمدن نیرو های اجتماعی و سیاسی که خواستار عبور از گذرگاه محافظه کاری و رسیدن به میدان سیاست تغییر بودند، مفروض گرفته شد. بنابراین، یافته های پژوهش نشان می دهد که این نیرو ها، سیاست حفظ وضع موجود حاکمان کشورشان را به عنوان حاکمان وابسته به غرب تعریف نمودند و در صدد به چالش کشاندن آن برای رسیدن به تغییر وضع موجود و مطلوب تلاش می کنند.
۴۶.

سویه های توسعه طلبی ارضی روسیه از خلیج حسین قلی در شمال تا سرخس در شمال شرق ایران بعداز قرارداد آخال (1299ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال سی ام بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۷) 48 - 70

کلیدواژه‌ها: توسعه طلبی ارضی روسیه قاجار آخال مرز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۰ تعداد دانلود : ۸۵۹
هدف : هدف این پژوهش بررسی سویه های توسعه طلبی روسیه از خلیج حسین قلی در شمال تا سرخس در شمال شرق ایران در محدوده زمانی انعقاد قرارداد آخال تا پایان دولت ترازی است. روش/رویکرد پژوهش : روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی و برمبنای اسناد آرشیوی و چاپ شده و هم چنین منابع کتاب خانه ای است.پرسش اصلی این پژوهش این است که چگونه روسیه پس از انعقاد قرارداد آخال به توسعه طلبی ارضی خود در مناطق پیرامون مرزهای مشخص شده در این قرارداد ادامه داد؟فرضیه های پژوهش عبارت اند از: 1. روس ها برای انتزاع اراضی ایران در منطقه شمال و شمال شرق رویه های موازی را دنبال می کردند. 2. طرح روس ها برای انتزاع اراضی ایران در هر دوره ای متفاوت، ولی مستمر بود. یافته ها و نتیجه گیری: روسیه که همواره برای رسیدن به آب های آزاد و تهدید منافع انگلیس، به سرزمین ایران چشم داشت، پس از تصرف مناطق ترکمن نشین و انعقاد قرارداد آخال نیز به روش های مختلف، تغییر خطوط مرزی و توسعه ارضی به سمت ایران را دنبال می کرد. تغییر خودسرانه خطوط مرزی، تحریک ترکمانان به پذیرش تابعیت روس و ادعای مالکیت براساس محل زندگی این طوایف، تصرف زمین های کشاورزی، و خرید مستغلات ازجمله روش های روس ها برای رسیدن به این هدف بود.
۴۷.

سقوط حق فسخ با تعمیر کالا

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه میان رشته ای فقهی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 149 - 174

کلیدواژه‌ها: تعمیر کالا حق فسخ خیار عقد بیع قرارداد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۲ تعداد دانلود : ۳۳۱
در صورتی که مبیع در عقد بیع معیوب بوده و نیازمند تعمیر باشد، مشتری تحت پاره ای شرایط حق می یابد که قرارداد را فسخ کند. در این فرض چنان چه مشتری خواهان اعمال حق فسخ خود باشد و از طرفی فروشنده اصرار بر ابقاء عقد و اجرای قرارداد داشته و به رفع عدم مطابقت کالا و جبران قصور خود بپردازد، پرسش جدی بدین مضمون در اینجا مطرح می گردد که چنین عملی در صورتی که معقول، مناسب و بی ضرر باشد چه اثری بر اعمال حق فسخ خریدار دارد؟ به عبارت روشن تر، اگر در ما نحن فیه فروشنده قبل از فسخ قرارداد از جانب ذو الخیار (خریدار) آنچه که سبب ایجاد خیار شده است را مرتفع کند، آیا در چنین حالتی حق فسخ از بین می رود یا خیر؟ در این جستار، به نقد و بررسی این مسئله مهم در فقه و حقوق ایران، کنوانسیون بیع بین المللی کالا مصوب 1980 و اصول تجاری بین المللی پرداخته ایم. به نظر می رسد در هر یک از نظام های فوق الذکر، گذشته از تفاوت های جزئی در ضوابط و شرایط اعمال، پذیرش ابقای قرارداد و ترجیح ارتفاع سبب ایجاد خیار از سوی فروشنده بر حق خیار مشتری اولویت دارد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی خواهد بود.
۴۸.

مقایسه تحلیلی -تطبیقی نحوه بهره برداری عرفان حلقه و اشو از بستر فضای مجازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در رسانه و فرهنگ سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۰) 107-139

کلیدواژه‌ها: فضای مجازی بسترسازی اشو عرفان حلقه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۷ تعداد دانلود : ۷۲۳
امروزه، اهمیت روزافزون فضای گسترده مجازی در عرصه تبلیغ و اطلاع رسانی، بر کسی پوشیده نیست. این مسئله به قدری مهم است که غفلت از آن برای هر صاحب فکر و اندیشه ای می تواند گران تمام شود. پژوهش حاضر با تکیه بر همین اهمیت، قصد دارد تا به نحوه بهره گیری دو طیف عرفان نوظهور اشو و عرفان حلقه از فضای مجازی را مورد بررسی قراردهد. در این راستا، تلاش شد، با روشی توصیفی تحلیلی، مجموعه فعالیت های فضای مجازی در یک محدوده زمانی شش ماهه و با تأکید بر تعداد کانال ها، تعداد کاربران، تعداد پست ها، محتوای پست ها، نحوه بهره گیری عرفان های جدید از بسترسازی فضای مجازی و اهداف آنان در این فضا مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. مهمترین یافته این پژوهش که با روشی توصیفی تحلیلی نگاشته شده، بیان کننده این مهم است که عرفان حلقه و اشو، با بهره-گیری از فضای مجازی و با تمرکز بر موضوعات مهم وجذابی چون دفاع از حقوق زنان و ضدیت با برخی امور دین، توانسته اند رشد قابل ملاحظه ای در بین جوانان داشته باشند. همچنین عدم دسترسی آنها به رسانه های مجاز و انجام فیلترینگ نتوانسته است، مانع بزرگی بر سر راه آنان باشد.
۴۹.

راهبرد و الگوی رفتاری روسیه در تقابل ایران و رژیم صهیونیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد سال بیست و نهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۹۴ 5-33

کلیدواژه‌ها: راهبرد روسیه توازن قوا ایران اسرائیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۵۷۱
جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل به دلیل اختلافات راهبردی و خصومت های ایدئولوژیکی در سطوح مختلف با هدف به حداکثر رساندن قدرت منطقه ای خود، به کنترل، مهار و ایجاد بازدارندگی علیه یکدیگر پرداخته اند. پیوندهای عمیق تاریخی میان روسیه و اسرائیل، سطح مناسبات دیپلماتیک آنها را از سطح عادی به سمت استراتژیک سوق داده است. تحریم های آمریکا علیه مسکو و نقش میانجی گری اسرائیل در حل و فصل اختلافات با آمریکا، فرصتی را به تل آویو داد که از آن به عنوان برگ برنده در نزدیکی راهبردی با روسیه در جهت تضمین امنیت خود استفاده کند. این درحالی است که ایران و روسیه با تأکید بر منافع مشترک، به توسعه الگوهای مشارکتی در تنظیم روابط دوجانبه خود پرداخته اند. به طوری که سطح همکاری های نظامی و سیاسی ایران و روسیه، بیانگر تحول عظیمی در روابط دوجانبه دو کشور است. ازاین رو، تقویت جایگاه سیاسی و نظامی ایران و اسرائیل توسط روسیه، به یک عامل محرک تهدید امنیت ملی تبدیل شده است. سؤالی که در این پژوهش مطرح می شود این است که با وجود تقابل ایران و اسرائیل تاکنون، روسیه چه الگوی رفتاری را درقبال این دو متحد تاکتیکی خود اتخاذ کرده است؟ برای پاسخ به این سؤال، فرضیه ما این است که، مناسبات گسترده مسکو با ایران و اسرائیل و نقش آن ها در سیاست های منطقه ای و بین المللی روسیه باعث شده است که مسکو الگوی رفتاری توازن قوا را بهترین رویکرد درقبال این دو متحد تاکتیکی خود برگزیند. این مقاله به روش تحلیلی و برمبنای رویکرد موازنه قوا داده های پژوهش را موردتبیین قرار داده است.
۵۰.

The Confrontation between US-Turkey's Strategic Interests in Northern Syria and Iran's Foreign Policy(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Iranian Review of Foreign Affairs, Volume ۱۰, Issue ۳۰ - Serial Number ۲, July ۲۰۱۹ 313 - 351

کلیدواژه‌ها: Strategic Confrontation Syria Turkey United States

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۲ تعداد دانلود : ۲۶۸
The beginning of the political crisis in Syria, each regional and trans-regional actors have adopted different policies based on their interests and goals in relation to this country. Syria is an exceptional issue for countries in the region and the world's powers like the United States of America, and any transformation in that form might have a fundamental impact on the interests of each of these regional and global powers. Turkey as a regional power and the United States has always been present in the Syrian crisis as a regional power based on its interests. But the United' support of the present groups in Syria has sought to fight ISIS extremists, which Turkey has called for terrorist groups to reduce the US and Turkey relations. The present study was conducted using descriptive-analytic method and using documentation sources to provide a theoretical framework, the question of why Turkey is against United States about the Syrian Kurdish issue? This study investigates the presence of United States in Syria and the support of Kurdish groups, as well as the reaction that Turkey and Iran have been involved in. The findings of this article indicate that the United States support the Kurdish groups in northern Syria has led to conflict of interest between the two countries.
۵۱.

جایگاه دیپلماسی فرهنگی ایران در آسیای مرکزی و قفقاز

نویسنده:
منبع: پژوهش ملل فروردین ۱۳۹۸ شماره ۴۰
تعداد بازدید : ۷۲۲ تعداد دانلود : ۱۲۲۹
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و ایجاد دولت های جدید التاسیس در آسیای مرکزی و قفقاز، فصل جدیدی از مناسبات جمهوری اسلامی ایران با کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز آغاز شد. از این رو، تبیین استراتژی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در این کشورها و نیز بررسی نقش عوامل تاثیرگذار حاکم بر مناسبات میان کشورها از ضروریات موجود در این پژوهش است. زیرا فرهنگ از لحاظ تاثیر وثیق آن بر حیات سیاسی- اجتماعی ملت ها از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. در این پژوهش تلاش شده تا پس از بررسی شرایط فرهنگی حاکم بر این کشورها، به شناخت و بررسی اولویت ها، جهت گیری ها و نیز رویکردهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران باتوجه به سوابق فرهنگی و تاریخی آن با واحدهای نوپدید در این منطقه و همچنین تبیین آسیب هایی که در این زمینه متوجه کشور ایران هست پرداخته شود. یافته های پژوهش در این نکته خلاصه می گردد که عملکرد دیپلماسی فرهنگی ایران در آسیای مرکزی و قفقاز به دلیل نحوه تعامل متفاوت دو کشور با نظام بین الملل، شیوه و کاربست راهبردهای فرهنگی و نیز میزان کارآمدی نهادهای مسئول امر دیپلماسی فرهنگی از نتایج متفاوتی بهره مند شده است.
۵۲.

تأثیر شیعه گرایی عصر صفوی بر تاریخ نگاری عالم آرای شاه طهماسب

نویسنده:
منبع: سیره پژوهی اهل بیت سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۸ 95 - 111

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری حسینی مرعشی تبریزی صفویان عالم آرای شاه طهماسب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۷ تعداد دانلود : ۷۳۲
ثبت وقایع و رویدادهای زندگی پادشاهان به سبک های مختلف، یکی از رایج ترین سنت های تاریخ نویسی در ایران بود. برای اطلاع از فهم تاریخی، تاریخ نگری و تاریخ نگاری در ادوار مختلف، گریزی جز استفاده از این آثار نیست. کتاب عالم آرای شاه طهماسب</em>، نوشته حسینی مرعشی تبریزی حوادث دوره شاه طهماسب را در قالب داستانی-تاریخی در فاصله سال های 930 تا 981 ثبت کرده است. با عنایت به اهمیت این کتاب در مطالعات تاریخی دوره صفوی، به ویژه از نظر بررسی شیعه گرایی رایج در این دوره، این پژوهش درصدد است به روش توصیفی- تحلیلی، ویژگی های تاریخ نگری و تاریخ نگاری حسینی مرعشی تبریزی را با توجه به رویکردهای شیعی مورخ، بررسی و تحلیل کند. سؤال اصلی پژوهش این است که شیعه گرایی رایج در دوره صفوی چه تأثیری بر تاریخ نگری و تاریخ نگاری حسینی مرعشی در تألیف عالم آرای شاه طهماسب داشته است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد به رغم داستانی بودن اثر، عواملی همچون مذهب رایج و رسمی تشیع، دیدگاه و گرایش های اعتقادی نویسنده و تأثیرپذیری از شیعه گرایی، در تاریخ نگری و تاریخ نگاری او تأثیرگذار بوده است. لذا مؤلفه هایی نظیر مشروعیت بخشی به شاه صفوی، نگاه مذهبی مورخ به تاریخ، رویاپردازی قداستی، تأویل گرایی دینی، تقدیر گرایی و نگرش غالیانه و همچنین استفاده از ادبیات شیعی و واژگان و اسامی برخاسته از باورهای شیعی و تکرار اسامی ائمه، نشان دهنده تأثیر پذیری مولف از شیعه گرایی رایج در ایران عصر صفوی بوده است.
۵۳.

تأثیر موقعیت ژئوپلیتیک و موازنه قدرت در دریای خزر (روسیه و سیاست بازگشت به گذشته)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال دوزادهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۴) 1 - 19

کلیدواژه‌ها: دریای خزر روسیه ژئوپلیتیک سیاست بازگشت به گذشته منافع ملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۷ تعداد دانلود : ۸۰۲
منطقه ژئوپلیتیک خزر پس از فروپاشی اتحاد شوروی، به عنوان کانون رقابت قدرت های ساحلی، منطقه ای و فرامنطقه ای بوده است. این منطقه در دو دهه گذشته، با توجه به واقعیت های ژئوپلیتیک منطقه، رژیم حقوقی خزر، موقعیت ژئوپلیتیک خزر در کانون حوزه های ژئوپلیتیک قفقاز، آسیای مرکزی و خاورمیانه، وابستگی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای در خزر، نوع الگوی رفتاری دولت های ساحلی خزر در روابط سیاسی و اقتصادی با یکدیگر و دولت های فرامنطقه ای و به تبع همه اینها نوع ژئوپلیتیک حاکم بر منطقه، در نقش هارتلند جدید اوراسیا نقش آفرینی کرده است. در این رابطه، ویژگی های جغرافیایی هر کشور، جایگاه خاصی را برای آن کشور در خزر به وجود آورده است. روسیه یکی از این کشورهاست که به دنبال حفظ و گسترش منافع پیشین خود در منطقه خزر از یک سو برای گسترش نفوذ خود در کشورهای نواستقلال تلاش می کند؛ از سوی دیگر، به دنبال کنترل افزایش قدرت آمریکا در منطقه است. از این رو، پرسش این نوشتار آن است که ویژگی های ژئوپلیتیک منطقه خزر چه تأثیری بر تلاش روسیه برای بازگشت به سیاست های امپراتور ی جویانه گذشته داشته است؟ در پاسخ به این پرسش، فرض نوشتار آن است که روسیه به وسیله مؤلفه های پویای اقتصادی، سیاسی، امنیتی و زیست محیطی منطقه خزر در تلاش برای باقی ماندن به عنوان قدرتمند ترین بازیگر در منطقه بوده است. نویسندگان به روش تبیینی و آزمودن فرضیه به صورت ایجابی و با تکیه بر داده های کمی و آماری فرضیه اصلی را تبیین می کنند.
۵۴.

منابع انرژی و حضور قدرت های فرامنطقه ای در دریای خزر

نویسنده:
منبع: سیاست و روابط بین الملل سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳) 24 - 47

کلیدواژه‌ها: دریای خزر منابع انرژی نظامی گری آمریکا چین اتحادیه اروپا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۸ تعداد دانلود : ۴۶۹
دریای خزر به دلیل وجود منابع غنی نفت و گاز و وضعیت نوین ژئوپلیتیک در جایگاه مهم ترین منطقه ی اوراسیا قرار گرفته و در صدر مناطقی است که به شدت از چالش های ژئوپلیتیک تأثیر می پذیرد. در گذشته حضور قدرت های بزرگ در حوزه خزر به عنوان یک مسئله به حساب می آمد، اما بعد از فروپاشی شوروی اختلاف بر سر منابع دریا موجب تنش در روابط میان کشور های ساحلی و گسترش رقابت های امنیتی- راهبردی میان آنها شده است. بنابراین، موضوع تأمین امنیت انرژی، مسیرهای انتقال انرژی و تمایل دولت های کوچک حاشیه دریای خزر به حضور قدرت های فرامنطقه ای (آمریکا، چین و اتحادیه اروپا) به ویژه ایالات متحده آمریکا، به منظور مقابله با تهدیدات امنیتی، به عنوان عاملی برای مقابله با نفوذ روسیه و ایران، زمینه ساز رشد نظامی گری در منطقه خزر گردیده است. بنابراین، با توجه به این واقعیت این سؤال مطرح می شود که منابع انرژی چه تأثیری بر حضور نظامی قدرت های بزرگ در حوزه دریای خزر داشته است؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که به دلیل نیازمندی و اهمیت منابع انرژی از دلایل اصلی حضور نظامی قدرت-های فرامنطقه ای و مداخله گرایی آنها در منطقه ی خزر ارزیابی می شود. در این پژوهش از روش تبیینی استفاده می شود و یافته های علمی پژوهش حاضر این است که برای آمریکا و متحدان استراتژیک آن علاوه بر منابع انرژی، انتقال مسیر حمل و نقل انرژی ورای قلمرو روسیه و ایران حائز اهمیت است. چین و روسیه گرچه در حوزه ی خزر هم شریک و هم رقیب هم محسوب می شوند اما منافع مشترک آنها موجب کاهش نفوذ آمریکا و متحدان استراتژیک آن شده است.
۵۵.

قدرت اقتصادی بریکس و بدیل برای اقتصاد لیبرال غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۸ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 1 - 18

کلیدواژه‌ها: اقتصاد لیبرال غرب بریکس چالش های ملی و منطقه ای ساختار نظام بین الملل قدرت اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۳ تعداد دانلود : ۶۴۶
پیدایش قدرت های نوظهور از مشخصه های مهم چشم انداز نظام بین الملل معاصراست. این قدرت ها که اغلب در قالب بریکس گروه بندی شده اند، بازتاب تحولات دوران ساز نظام بین الملل بوده و بر سرشت و سرنوشت آن اثر تعیین کننده ای بر جای نهاده اند. اشاره به قدرت اقتصادی گروه بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) توجهی است به اهمیت فزاینده قدرت های نوظهور در دورانی که جایگزینی برای اقتصاد لیبرال غرب است. با این تفاسیر، در پاسخ به پرسش اساسی این پژوهش، اینکه چگونه اتحاد اقتصادی قدرت های نوظهور بریکس تلاشی به منظور ایجاد بدیلی برای اقتصاد لیبرال غرب و ارتقای جایگاه آنها در نظام بین الملل محسوب می شود؟ و آیا این گروه تأثیر محوری بر معادلات سیاسی و اقتصادی نظام بین الملل بر جای خواهد گذاشت؟ مقاله حاضر با بهره گیری از روش تبیینی قدرت اقتصادی بریکس را در ساختار نوین نظام بین الملل به رغم چالش های ملی، منطقه ای و بین المللی موجود مثبت ارزیابی می کند و بر این اعتقاد است که بریکس در چگونگی شکل دهی به نظم بین المللی به عنوان بدیل قدرت اقتصادی لیبرال غرب، نقش آفرینی می کند.
۵۶.

تبیین جایگاه دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در روابط با بلاروس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روابط بین الملل دوره هشتم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 67 - 90
تعداد بازدید : ۱۹۷ تعداد دانلود : ۲۰۲
مهم ترین بسترهای همکاری مشترک جمهوری اسلامی ایران و بلاروس که سبب گسترش مناسبات دو کشور شده است این است که هر دو کشور در حوزه سیاست خارجی، دیپلماسی فرهنگی را سرلوحه روابط خود قرار داده اند. در واقع، دیپلماسی فرهنگی در گستره روابط بین الملل، در جهت توسعه روابط و ارتباطات در بین کشورها جایگاه ویژه ای یافته و سبب همسویی میان دولت ها و ملّت ها گردیده است. دیپلماسی فرهنگی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از اﺑﺰارﻫﺎی ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮی ﻗﺪرت ﻧﺮم در پشتیبانی سیاست خارجی کشورها که هنر ﺗﻘﻮﯾﺖ و ﺣﺼﻮل ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﻠﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎ را برعهده دارد، در فراهم آوردن بستر های همکاری های مشترک، فهم و معرفی فرهنگ ها و تبادل ارزش های فرهنگی و نیز تثبیت روابط حسنه میان دولت ها تاثیر بسزایی دارد. با توجه به این واقعیت، سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که دیپلماسی فرهنگی چگونه می تواند در ارتقای تعاملات چندوجهی میان ایران و بلاروس تاثیرگذار باشد؟ یافته های پژوهش با بهره گیری از اسناد و تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش تبیینی و با استفاده از رهیافت نظری روابط فرهنگی بین المللی، بیانگر آن است که در صورت توانمندسازی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و بلاروس دو کشور خواهند توانست سطوح همکاری ها را در حوزه های مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی به طور فزاینده توسعه دهند و در مجموع موجب ارتقای منافع و مصالح ملی متقابل شوند.
۵۷.

چالش دولت مدرن رضا شاه با ایلات و عشایر؛ مانع توسعه یافتگیِ سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴۰ (پیاپی ۱۳۰) 105 - 125

کلیدواژه‌ها: ایلات و عشایر دولت مدرن توسعه یافتگی سیاسی هویت رضاشاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۱ تعداد دانلود : ۶۰۹
مشارکت سیاسیِ مبتنی بر وفاداری ملیِ گروه های قومی و مذهبی موجود در یک کشور، از ارکان اصلی توسعه سیاسی محسوب می شود. در ایران دوره رضا شاه، اگرچه زمینه ی رشد مدرنیته و تحکیم مفاهیم اساسیِ آن فراهم شد اما در عمل توسعه یافتگیِ سیاسی به معنای مشارکت پذیری کلیه اقوام و ایلات و گروه های موجود در این سرزمین صورت نگرفت. مهم ترین علّت این امر، چالش این دولت با ایلات و عشایر بود. به علت اهمیت موضوع، این پژوهش با هدف بررسی وتحلیل مناسبات پُرچالش دولت رضا شاه با ایلات و عشایر به عنوان مانع مهم توسعه یافتگی سیاسی، قصد آن دارد تا به این سؤال پاسخ گوید که «چالش دولت مدرن رضا شاه با ایلات و عشایر، چرا مانع توسعه یافتگی سیاسی شد؟» برای پاسخ به سؤال پژوهش، این فرضیه در نظر گرفته شده که «اعمال سیاست های خشونت بار علیه ایلات و عشایر، در دولت رضا شاه موجب تحکیم احساسات قومیتی شد، لذا توسعه یافتگی سیاسی تحقق نیافت.» پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی به این موضوع می پردازد. یافته ها نشان می دهد استفاده از شیوه سرکوب، اجبار و کنترل شدید برای مهار ایلات و عشایر به منظور تحقق مدرنیسم و تجدّد مورد نظر در دوره رضاشاه، مانع اصلی توسعه یافتگی سیاسی بود.
۵۸.

بررسی چگونگی روند انفصال بحرین از ایران

نویسنده:
منبع: مطالعات خلیج فارس سال چهارم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 6-16
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۵۱۱
کشور بحرین از دیرباز از نظر موقعیت استراتژیکی و جغرافیایی و قرار گرفتن در آبهای خلیج فارس از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. انگلستان از سال ۱۸۲۰.م اعراب بادیه نشین جنوب خلیج فارس را که از راه دزدی دریایی امرار معاش میکردند، دور هم جمع کرد و با آنها قراردادی بنام صلح جاویدان امضا نمود. بهانه انگلستان برای این کار حفظ امنیت خلیج فارس بود، اما واقعیت این بود که این کشور بدنبال تثبیت سلطه خود در این منطقه بود. در این بین، انگلیسی ها قرار دادی نیز با شیخ بحرین بستند که دولت ایران به این موضوع اعتراض کرد؛ بدین ترتیب اختلاف ایران با حکام حاشیه خلیج فارس و دولت استعمارگر انگلیس شکل گرفت. دولت انگلستان مجمع الجزائر بحرین را از سال ۱۸۲۰.م کم کم از ایران جدا کرد و سرانجام در سال۱۹۷۰.م، طی یک نظرخواهی توسط انگلیسی ها از مردم بحرین که خواستار استقلال کشورشان بودند، سازمان ملل متحد استقلال بحرین را به رسمیت شناخت. پژوهش حاضر سعی دارد در این خصوص که به این سوالات پاسخ دهد: بحرین از چه زمان متعلق به کشور ایران بوده است؟ انگلیسی ها از چه زمان نفوذ خود را در بحرین افزایش دادند؟ در نهایت نیز به جداشدن بحرین از ایران در دوران پهلوی دوم پرداخته خواهد شد. فرضیه های پیشنهادی این پژوهش از این قرارند: بحرین از دوران باستان متعلق به ایران بوده است و فرمانروایان ایرانی از هخامنشی و اشکانیان گرفته تا آل بویه، صفویه، افشاریه و ... بر این سرزمین حکومت میکرده اند. انگلستان در قرن هجدهم میلادی به بهانه مبارزه با دزدان دریایی وارد خلیج فارس و از جمله بحرین شد و از آنجا که بحرین از اهمیت استراتژیکی فراوانی برخوردار بود، به فکر نفوذ خود در این منطقه افتاد. این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی- تحلیلی و براساس اطلاعات کتابخانه یی - اعم از کتب، مقالات و گزارشات - به تبیین این مهم بپردازد.
۵۹.

نگاهی تحلیلی به جایگاه مخاطب عام در تاریخ نگاری باستانی پاریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲ (پیاپی ۱۰۷) 61 - 83

کلیدواژه‌ها: مخاطب عام تاریخ نگاری باستانی پاریزی تاریخ خوانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۲ تعداد دانلود : ۷۵۶
همان گونه که پس از آغاز عصر روشنگری و تحولات اجتماعی و سیاسی در اروپا، تاریخ نگاری نیز تحول یافت و یکی از مهم ترین رویکردهای تاریخ نگاری مدرن، توجه به مردم و نقش توده ها در تحولات تاریخی بود، آگاهی توده ها از تاریخ نیز در برنامه ریزی اجتماعی و فرهنگی نظام های مختلف اهمیت یافت و زمینه گرایش به آگاهی عمومی از تاریخ افزایش یافت. از این رو در تاریخ نگاری مدرن، افزون بر تبیین تاریخ مردمی، تاریخ نگاری برای مردم و مخاطب عام نیز موردتوجه قرار گرفت. در ایران نیز چنین رویکردهایی در تاریخ نگاری در سده گذشته در روش و نگرش پاره ای مورخان پدیدار شد. باستانی پاریزی نمونه ای مهم از مورخان حرفه ای و دانشمند ایران معاصر است که بررسی موضوعی و محتوایی آثار او و اقبال عمومی به نوشته هایش، به روشنی رویکرد تاریخ برای مردم را در تاریخ نویسی او و نیز کامیابی روشی در همگانی سازی تاریخ را نشان می دهد. به هرروی این پژوهش با چنین رویکردی به روش تحلیلی به بررسی جایگاه مخاطب عام در تاریخ نگاری باستانی پاریزی می پردازد. پرسش اساسی این تحقیق، بررسی چرایی و چگونگی توجه به مخاطب عام در تاریخ نگاری باستانی پاریزی است. بدین سان در این مقاله پس از مقدمه به تاریخ نگاری برای مخاطب عام در ایران، بررسی زندگی و آثار باستانی پاریزی، نگرش او در تاریخ نگاری برای عام، عوامل مؤثر بر تاریخ نگاری باستانی پاریزی، بازتاب و دامنه تأثیرگذاری تاریخ نگاری او و عوامل و موانع پایداری آن پرداخته می شود. دست آوردهای پژوهش نشان می دهد باستانی پاریزی حق ویژه ای برای تاریخ خوانی و تاریخ دانی مخاطب عام قائل بود به همین دلیل در انتخاب موضوع و چگونگی پرداختن به آن همواره مخاطبان عام را مورد توجه قرار داده است.
۶۰.

ارزیابی و تحلیل تاریخی اقدامات اجتماعی و اقتصادی کریم خان زند در شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 113 - 128

کلیدواژه‌ها: شیراز کریم خان امنیت اجتماعی آرامش اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱۰ تعداد دانلود : ۹۱۶
از مباحث مهم تاریخ زندیه بررسی و تحلیل اقدامات کریم خان در ابعاد مختلف حکومتی به ویژه در بُعد اقدامات اجتماعی و اقتصادی وی می باشد. اکثر منابع تاریخی زندیه دوره استقرار کریم خان در شیراز را دوران آرامش اجتماعی و امنیت اقتصادی معرفی کرده اند. اینکه تا چه میزان این نگرش منابع قابل تأیید است هدف اصلی از انجام این پژوهش است. مقاله به روش توصیفی  تحلیلی با استناد به منابع دست اول تاریخی تلاش دارد به این رهیافت پژوهشی منجر شود که امنیت اجتماعی و آرامش اقتصادی دوره کریم خان زند که منابع تاریخی از آن یاد نموده اند، با واقعیت های تاریخی آن دوره چندان تطابقی ندارد و با در نظر گرفتن برخی مؤلفه ها، این گفته منابع مورد تردید واقع می گردد. اقدامات و عملکرد کریم خان فقط در پایتختش بروز و نمود داشته و چنین دیدگاهی را درباره سایر مناطق تحت نفوذ کریم خان نمی توان پذیرفت . حتی عملکرد وی در شهر شیراز نیز بنا به عوامل و مولفه هایی که در مقاله مطرح شده است می بایست به صورت نسبی و موقتی در نظر گرفت تا بیشتر با واقعیت تاریخی منطبق گردد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان