کاوش بسترهای فراغتی منتهی به خودزنی در بین دانش آموزان دختر یزدی
منبع:
فرهنگ یزد سال سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۰
31 - 67
حوزه‌های تخصصی:
اوقات فراغت مسئله ای اساسی در زندگی نوجوانان امروزی است؛ به طوری که در حال حاضر در کانون اصلی تجارت و سرگرمی قرار دارد و بی توجّهی به این موضوع مهم می تواند پیامدهای منفی فراوانی ایجاد کند. روش پژوهش حاضر نظریه زمینه ای بود و جامعه پژوهش تمامی دانش آموزان دختر ساکن در شهر یزد با سابقه اقدام به خودزنی بودند. به منظور جمع آوری داده ها فرایند نمونه گیری هدفمند تا مرحله اشباع ادامه یافت و درنهایت با 23 دانش آموز دختر دبیرستانی در رابطه با خودزنی، در بستر مسائل اوقات فراغت، مصاحبه شد. داده های گردآوری شده با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، تحلیل و در قالب خطّ داستان، شامل هجده مقوله اصلی و یک مقوله هسته و مدل پارادایمی ارائه شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد مقوله هایی مانند دشواری شادی در یزد، حسرت های پدرفرزندی، تفریح طلبی، سرگرمی های افسرده کننده، کارکردهای فضای مجازی، آشنایی با جنس مخالف در بسترهای اجتماعی مجازی، سواد رسانه ایِ حدّاقلی والدین، سبک زندگی تحمیلی و بی پردگی فضای مجازی به ظهور پدیده مرکزی پژوهش منجر شدند؛ درنتیجه نوجوانان در چنین فضای فراغتی نامناسبی، عملکردهای خاصّی را از خود نشان می دهند که یکی از آنها آزادی عامّه پسند، بدیل جویی و احساس بی تفاوتی اجتماعی است که با پیامدهای خاصّی نظیر شکست جنسیتی، کژ کارکردهای وابستگی مجازی، بی علاقگی به ایران و اسناد تقصیر همراه است. دشواری فراغت، به ایجاد شرایطی منجر می شود که در آن خانواده ها کارکردهای خود را ازدست رفته می بینند و از ایجاد تغییرات مثبت ناتوان هستند؛ به عبارتی توانایی حلّ مسئله از مسیرهای موجود، به ویژه مسیرهای پیشین و سنّتی وجود ندارد. این موضوع می تواند به انحراف هایی مانند خودزنی منجر شود؛ بنابراین به اقدام مداخله ای هوشمند در بسترهای اوقات فراغت نیاز است.