فرهنگ یزد

نمود و ظهور جلوه های فرهنگ عامیانه در خاطره نگاشت های دفاع مقدّس از بسامد بالایی برخوردار است. در این میان نویسندگان و خاطره نگاران استان یزد در آثار خود به فرهنگ عامّه مردم یا همان فولکلور توجّه خاصّی دارند و در یک نگاه می توان گفت که این آثار که با زبان لطیف و عامیانه نگاشته شده، تجلّی گاه فرهنگ عامّه مردم است. در این آثار اعتقادها، سنّت ها، آداب ورسوم، باورها، مشاغل، الفاظ و تعبیرات عامیانه، ضرب المثل ها، تکیه کلام ها، آواها و نواها، طبّ سنتی، آیین ازدواج، جادو و جادوگری و ... به شکل هنرمندانه ای تبلور یافته است. برقراری ارتباط با مخاطبان و در نظر گرفتن شرایط اوضاع زمان و به کارگیری فرهنگ عوام در آثار و همچنین خلق مضامین جدید، موجب شده است تا این خاطره نگاشت ها به عنوان سندی مکتوب با اقبال عمومی مواجه شود و جای پای خود را در جامعه باز کند. در این نوشتار مهم ترین جلوه های فرهنگ عامّه در خاطره نگاشت های دفاع مقدّس استان یزد به صورت تحلیلی و توصیفی بررسی می شود.

اوقات فراغت مسئله ای اساسی در زندگی نوجوانان امروزی است؛ به طوری که در حال حاضر در کانون اصلی تجارت و سرگرمی قرار دارد و بی توجّهی به این موضوع مهم می تواند پیامدهای منفی فراوانی ایجاد کند. روش پژوهش حاضر نظریه زمینه ای بود و جامعه پژوهش تمامی دانش آموزان دختر ساکن در شهر یزد با سابقه اقدام به خودزنی بودند. به منظور جمع آوری داده ها فرایند نمونه گیری هدفمند تا مرحله اشباع ادامه یافت و درنهایت با 23 دانش آموز دختر دبیرستانی در رابطه با خودزنی، در بستر مسائل اوقات فراغت، مصاحبه شد. داده های گردآوری شده با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی، تحلیل و در قالب خطّ داستان، شامل هجده مقوله اصلی و یک مقوله هسته و مدل پارادایمی ارائه شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد مقوله هایی مانند دشواری شادی در یزد، حسرت های پدرفرزندی، تفریح طلبی، سرگرمی های افسرده کننده، کارکردهای فضای مجازی، آشنایی با جنس مخالف در بسترهای اجتماعی مجازی، سواد رسانه ایِ حدّاقلی والدین، سبک زندگی تحمیلی و بی پردگی فضای مجازی به ظهور پدیده مرکزی پژوهش منجر شدند؛ درنتیجه نوجوانان در چنین فضای فراغتی نامناسبی، عملکردهای خاصّی را از خود نشان می دهند که یکی از آنها آزادی عامّه پسند، بدیل جویی و احساس بی تفاوتی اجتماعی است که با پیامدهای خاصّی نظیر شکست جنسیتی، کژ کارکردهای وابستگی مجازی، بی علاقگی به ایران و اسناد تقصیر همراه است. دشواری فراغت، به ایجاد شرایطی منجر می شود که در آن خانواده ها کارکردهای خود را ازدست رفته می بینند و از ایجاد تغییرات مثبت ناتوان هستند؛ به عبارتی توانایی حلّ مسئله از مسیرهای موجود، به ویژه مسیرهای پیشین و سنّتی وجود ندارد. این موضوع می تواند به انحراف هایی مانند خودزنی منجر شود؛ بنابراین به اقدام مداخله ای هوشمند در بسترهای اوقات فراغت نیاز است.

ضرب المثل ها بُعد مهمّ ادبیّات شفاهی هر ملّتی به شمار می آیند. میزان ذوق و قریحه هر جامعه ای را می توان با نگاهی به تعبیرها، کنایه ها و امثال رایج در میان آنها شناخت. مَثَل ها اغلب در قالب طنز و نقدی ظریف و زیرکانه برای درک بهتر اوضاع یا تحذیر و ترغیب افراد به کار می روند و خود به عنوان انعکاس دهنده اندیشه و تجارب پیشینیان در شناسایی هرچه بیشتر جوامع و سیر تحوّل تاریخ فرهنگی ملّت ها راهگشا هستند. در این گفتار، پس از گزینش ضرب المثل هایی که به آرایه کنایه آراسته بودند، نوع کنایه از نظر قریب و بعید بودن معنای ثانوی، همچنین مکنّی عنه و وضوح و خفای واسطه های کنایه مورد بررسی قرار گرفت؛ پس از بسامدگیری مشخّص شد بیش از 40درصد کنایه ها از نظر وضوح واسطه ها ذیل رمز قرار می گیرند. این نتیجه دشواری فهم و وسعت واژگان در لهجه یزدی را معلوم می سازد

نظام اداری دولتی به عنوان تسهیل گر، نقشی اساسی در فرایند توسعه جوامع بر عهده دارد؛ از سوی دیگر، امروزه یکی از محوری ترین پیشران های توسعه، عوامل انسانی، به ویژه استعدادها شمرده می شود. به گواهی مطالعات معتبر، این عامل در تسهیل دستیابی به اهداف توسعه و بهبود کیفیت زندگی شهروندان تأثیری اساسی دارد که از مهمترین وظایف دولتها به حساب می آید. سؤال اینجاست که چگونه می توان استعدادها را به عنوان پیشران انسانی توسعه در منطقه جغرافیایی ویژه ای مانند استان، به صورتی پایدار جذب و نگهداری نمود. هدف از مطالعه توسعه ای، کیفی و توصیفی حاضر آن است که عوامل مؤثّر بر جذب و نگهداشت پایدار استعدادهای انسانی در قلمروی استان یزد را بر مبنای نظرات خبرگان تحلیل کرده و ضمن ارائه تصویری شفاف از نیروهای تأثیرگذار در این عرصه، مدلی نظری و جامع از تعامل میان این عوامل و عناصر را پیشنهاد نماید. در این راستا ضمن مصاحبه با 28 نفر از استعدادهای انسانی در سطح ملی که در عرصه های مختلف علمی، هنری، اقتصادی، سیاسی، ورزشی و... فعالیت دارند، مفاهیم کلیدی ناظر بر انگیزه حضور آنان در منطقه استخراج و با بهره گیری از راهبرد نظریه پردازی داده بنیاد در قالب مدلی نظری تنظیم شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که مفهوم محوری در مدل نظری جذب استعدادها در استان یزد، «محیط شهری» است که در تعامل با دیگر مفاهیم از قبیل «شرایط شخصی و خانوادگی»، «فرهنگ»، «نظام حکمرانی»، «محیط طبیعی»، «عوامل اقتصادی» و «مدیریت استعداد» باعث می شود نظام جامع و پایدار جذب نیروی انسانی برتر ملّی در استان شکل بگیرد

شبکه های اجتماعی همچون اینستاگرام با تأثیر روی نگرش و رفتار مخاطبین خود، نفوذ بسیاری بر افراد جامعه و افکار عمومی اعمال می کنند و با توانایی هایی چون تقویت یا تضعیف هنجارهای اجتماعی، امکان ایجاد تغییرات در فرهنگ، الگوهای اجتماعی و اندیشه افراد را دارند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه فعّالیت های خبری صفحه های پربازدید اینستاگرام شهر یزد (دورهمی یزدی ها، یزدی ها، استان یزد) انجام شده است. نتایج نشان داد توجّه به فرهنگ بومی و منطقه ای در حدّ متوسطی از سوی مدیران صفحه های اینستاگرامی یزد مورد توجّه قرار گرفته و از سوی دیگر توجّه و تمرکز اصلی صفحه های اینستاگرامی یزد روی ارزش خبری «شهرت» بوده است؛ بنابراین این مسئله باعث شده «تعریف و تمجید» در جهت گیری های این رسانه ها رتبه بالایی را به خود اختصاص دهد

در نگاه اوّل به نظر می رسد که اقتصاد و هنر دو مقوله مجزّا از همدیگر هستند، امّا در سال های اخیر مقوله «اقتصاد هنر» در مطالعات اقتصادی و فرهنگی از جایگاه ویژه ای یافته است و محقّقان این حوزه معتقدند که اقتصاد و هنر می توانند در تعامل با یکدیگر باشند و اقتصاد هنر، هنر را با نتایج اقتصادی می نگرد. این مقاله نیز با هدف بررسی عوامل مؤثّر بر توسعه اقتصاد هنر، با تأکید بر هنر تئاتر، با روش توصیفی تحلیلی و کیفی انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که در دنیای پررقابت فرهنگیِ امروز، هنرهایی می توانند بقای خود را حفظ کنند و توسعه دهند که بتوانند از منظر اقتصادی نیز آثار مثبتی داشته و سودآور باشند؛ اگرچه در این راه چالش های بسیاری پیش روی هنر است. مهم ترین چالش های پیش روی اقتصاد هنر عبارت است از: 1. دیدگاه آرمان گرایانه متعصّب به هنر و هنرمند در فرهنگ و جامعه و ممانعت از دخالت اقتصاد در عرصه هنر 2. مداخله دولت ها در اقتصاد هنر 3. نگرانی از نگاه ابزارگرایانه به هنر 4. ارزش گذاری مادی بر آثار هنری. همچنین در خصوص عوامل مؤثّر بر توسعه اقتصاد هنر، به خصوص در تئاتر یافته ها نشان داد که این عوامل بر اقتصاد هنر تأثیرگذار است: 1. توجّه ویژه به تولیدات هنری (ماده اوّلیه) 2. توجّه به هزینه های تولید 3. توجّه به توزیع و نوع مخاطب 4. جلب سرمایه گذار خصوصی 5. توجّه به حضور دولت، که در این مقاله به این موارد پرداخته شد. بدیهی است تهیه کنندگان هنرهای نمایشی باید با دیدی همه جانبه نگر همه زوایای اقتصادی هنرهای نمایشی را در نظر بگیرند و برای آن برنامه ریزی کنند.