کاظم شاملو

هدف پژوهش، واکاوی بستر ها و فرایندهای شکل گیری پدیده انتشار دومینویی یا همه گیری پیام در رسانه های اجتماعی با تاکید بر نقش کاربران بود. روش این پژوهش کیفی و رویکرد آن، نظریه زمینه ای است. جامعه هدف، کارشناسان فعال در حوزه رسانه و مراکز علمی و دانشگاهی بودند که با استفاد از نمونه گیری نظری و هدفمند 17 نفر از آنان برای مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انتخاب شدند. داده های به دست آمده پس از تبدیل به متن با استفاده ازکد گذاری باز، محوری و گزینشی مورد تحلیل قرار گرفتند که نتایج حاصل از آن در قالب 28 مقوله اصلی و 1 مقوله هسته به همراه خط داستان، مدل پاردایمی و طرح واره خرد نظری ارائه شد. نتایج به دست آمده نشان دهنده آن بود که «شبکه ی کنش دومینویی» به عنوان پدیده مرکزی به دنبال مجموعه ی شرایط عِلی از جمله کنش های فرهنگی و سیاسی، کنش آموزش محور، کنش هنجارشکنانه، شبکه ی کنش مشارکتی، مشارکت عاطفی مردم و سرگرمی در رسانه به همراه مجموعه ای از شرایط زمینه ای و مداخله گر برساخته می شود. این شبکه کنشی برساخته شده، حامل استراتژی هایی چون شفافیت شبکه ای، کنش تنهایی گریزانه، بازاندیشی رسانه ای بوده و به دنبال خود پیامد هایی نظیر واقعیت نمایی شبکه ها، ارتقاء سواد رسانه ای، زوال رژیم های حقیقت و زیست شبکه ای کاربران را به دنبال داشته است.

هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش تلفن همراه هوشمند به مثابه امری تکنولوژیک در برساخت زیست شبکه ای کاربران ایرانی بود. روش شناسی حاکم بر این پژوهش کیفی و رویکرد آن، نظریه زمینه ای با رهیافت نظام مند استراوس و کربین است. جامعه هدف، کارشناسان فعال در حوزه رسانه و مراکز علمی و دانشگاهی بودند که با استفاد از نمونه گیری نظری و هدفمند 17 نفر از آنان برای مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انتخاب شدند و فرایند نمونه گیری تا مرحله اشباع کامل اطلاعات ادامه یافت. داده های به دست آمده پس از تبدیل به متن با استفاده از کد گذاری باز، محوری و گزینشی مورد تحلیل قرار گرفتند که نتایج حاصل از آن در قالب 19 مقوله اصلی و 1 مقوله هسته به همراه خط داستان، مدل پاردایمی و طرح واره خرد نظری ارائه شد. نتایج به دست آمده نشان دهنده آن بود که «زیست شبکه ای ابزارمند» به عنوان پدیده مرکزی به دنبال مجموعه ی شرایط عِلی از جمله دسترسی و تولید محتوای ابزارمند، هژمونی ابزار هوشمند، لزوم زیست هوشمند کاربران، مخاطب افزایی حداکثری ابزارها، عضویت تصاعدی معطوف به ابزار، ابزار محوری اطلاعات/ ارتباطات به همراه مجموعه ای از شرایط زمینه ای و مداخله گر برساخته می شود. این شبکه کنشی برساخته شده، حامل استراتژی هایی چون چند کارکردی شدن رسانه ها، چندسویه گی کنش ارتباطی، کنش سیاسی/ اجتماعی ابزارمند و پایگاه بودگی شبکه های اجتماعی بوده و به دنبال خود پیامد هایی نظیر همگرایی زنان در رسانه، تکثر صدا و محتوا در فضای رسانه، بازاندیشی عقلانی در بازار، زیست هوشمند فرهنگ و جامعه را به دنبال داشته است.