روانشناسی نظامی

مقدمه: اعتقادات مذهبی به عنوان یکی از عوامل بسیار مهم در زندگی انسان مطرح بوده و می تواند بر کیفیت زندگی تأثیر گذار باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین باورهای مذهبی و کیفیت زندگی جانبازان قطع عضو در شهرستان خراسان جنوبی انجام شد. روش: روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی است. تعداد نمونه شامل 40 جانباز که در جنگ تحمیلی قطع عضو شده و با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های باورهای مذهبی کلارک و کیفیت زندگیSF-36 بود که از روایی و اعتبار مناسبی برخوردار بودند. داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین باورهای مذهبی و کیفیت زندگی در نمونه مورد بررسی وجود دارد (001/0P = و 0486/0- =r) . همچنین نتایج بیانگر رابطه معنادار باورهای مذهبی در کل و نیز با خرده مقیاس سلامت جسمانی (01/0 p= و 405/0r=) و خرده مقیاس سلامت روانی (05/0 p= و 442/0 r=) است. بین خرده مقیاس های باورهای مذهبی با خرده مقیاس های کیفیت زندگی رابطه معنادار وجود داشت. تنها در دو بعد اعتقادی و تجربه ای با زیر مقیاس سلامت جسمی رابطه معنادار وجود نداشت. بحث: یافته ها نشان داد که دینداری و پایبندی به اصول مذهبی می تواند از عوامل مثبت تأثیرگذار بر جنبه های مختلف کیفیت زندگی جانبازان باشد.

مقدمه: امروزه دلبستگی به عنوان سازه ای تحولی و موثر بر فرایند رشد علاوه بر دلبستگی به والدین در ارتباط افراد با خدا نیز مورد توجه قرار گرفته است. روش: هدف از پژوهش حاضر پاسخگویی به این سوال بود که آیا ارتباط افراد با خدا در فرهنگ اسلامی را می توان در چارچوب نظریه دلبستگی به خدا مورد سنجش، ارزیابی و تبیین قرار داد؟ بدین منظور تعداد 30 نفر از شرکت کنندگان یک واحد نظامی(مرد)، در قالب پژوهش کیفی و با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، به شکل تصادفی انتخاب شدند و از آنان مصاحبه نیمه ساختاریافته دلبستگی به خدا (پروکتور، 2009)، به عمل آمد. نتایج: نتایج تحلیل نظری پژوهش که براساس قواعد گفتمان محاوره ای گرایس(1985) و به تفکیک سه سبک دلبستگی (ایمن، اجتنابی، اضطرابی) و 9 شاخص دلبستگی به خدا (انگاره ذهنی از خدا، تجارب رابطه با خدا، حس تردید و یکپارچگی در رابطه با خدا، ادراک مثبت از خود، ادراک مثبت از خدا، جوارجویی به خدا، اعتراض به جدایی، پناهگاه امن، پایگاه ایمن) انجام شد نشان داد، منطبق بر نظریه دلبستگی به خدا، روابط مسلمانان با خدا را می توان بر اساس شاخص های دلبستگی، به سه سبک دلبستگی ایمن، دوسوگرا و اجتنابی مورد سنجش، ارزیابی و تبیین قرار داد. بحث: نتایج حاصله به جز در برخی موارد شاخص های مربوط به سبک دلبستگی اجتنابی، با شاخصه های نظریه دلبستگی به خدا همخوان بود.

مقدمه: این پژوهش به منظور بررسی و رتبه بندی مشکلات کارکنان به منظور نیازسنجی در زمینه پژوهش های علوم رفتاری انجام شد. مشکلات مورد بررسی کارکنان در این پژوهش، مشکلات سازمانی، اقتصادی، فرهنگی، خانوادگی و وضعیت سلامت روان بود. روش: این مطالعه از نوع مطالعات توصیفی- تحلیلی است که به دنبال شناخت مشکلات رفتاری کارکنان یک محیط نظامی می باشد. جامعه مورد مطالعه، کارکنان رسمی حوزه مرکزی یک محیط نظامی است که متناسب با حجم جامعه، 435 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند و در این راه از روش های دلفی و میدانی استفاده شده است. به منظور بررسی وضعیت روانی از پرسشنامه سلامت عمومی(GHQ) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های آمار توصیفی و روش های آمار استنباطی مانند آزمون مقایسه میانگین ها و آزمون های من ویتنی(Mann-Whitney) و کوریسکال والیس (Kruskal-Wallis Test) با کمک نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج: مقایسه میانگین ها نشان داد که به ترتیب مشکلات کارکنان عبارتنداز: مشکلات اقتصادی، سازمانی، خانواده، سلامت روان و فرهنگی. بیشترین مشکلات کارکنان در زمینه اقتصادی درآمد ناکافی، در محور سازمانی؛ مشکلات اقتصادی و ناکافی بودن تسهیلات و وام مسکن، در محور خانواده؛فقدان و کمبود دوره های آموزشی مورد نیاز خانواده ها، در محور سلامت روان حدود 19% افراد گرایش به علائم اختلال روانی و در محور فرهنگی ضعف خانواده ها و فرزندان جهت شرکت در مراسم مذهبی بود. همچنین نتایج حاصله با متغیرهایی همچون جنسیت، سن، تحصیلات، درجه، سابقه کاری و نوع مسکن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بحث: نتایج این تحقیق نقش مهم نیازسنجی از طریق تحقیق مشارکتی که باعث شناسایی مشکلات و همچنین توانمندی کارکنان در این امر می گردد راگامی آغازین و اولیه برای توسعه پژوهش در حوزه سلامت نشان می دهد.

مقدمه: این مطالعه با هدف مقایسه مولفه های آنتروپومتریک (ویژگی های بدنی مانند قد، وزن، پهنای شانه و ...) با خود پنداره بدنی کارکنان مرد ورزشکار و غیرورزشکار انجام شده است. روش: مطالعه از نوع علی – مقایسه ای است. جامعه آماری تمامی کارکنان مرد یک دانشگاه نظامی شامل هیات علمی، دانشجو، کارمند، پایور و وظیفه بودند. حجم نمونه با توجه به جامعه آماری 357 نفر برآورد شده که به صورت داوطلبانه و به شکل غیرتصادفی و هدفمند برای گروه ورزشکار و به صورت تصادفی ساده برای گروه غیر ورزشکار انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، پرسشنامه خودپنداره بدنی بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از دو روش آمار توصیفی شامل میانگین، انحراف استاندارد و آمار استنباطی مانند آنالیز واریانس، آزمون T از طریق نرم افزار SPSS 16 انجام شد. نتایج: یافته ها حاکی از آن بود که بین میانگین نمرات ویژگی های آنتروپومتریک در دو گروه ورزشکار و غیر ورزشکار از نظر آماری تفاوت معناداری وجود نداشت، به عبارت دیگر مولفه های آنتروپومتریک بین کارکنان ورزشکار و غیر ورزشکار تقریباً مشابه بود. لیکن مقایسه زیر مقیاس های خودپنداره بدنی در کارکنان ورزشکار و غیر ورزشکار نشان داد که تفاوت بین مولفه های خودپنداره بدنی، ظاهر بدنی، هماهنگی، انعطاف پذیری، سلامتی، خود پنداره کلی و عزت نفس کلی از نظر آماری معنادار بود (01/0> (P. بحث: ویژگی های آنترپومتریک در کارکنان ورزشکار و غیر ورزشکار یکسان است. ولی خودپنداره کلی، عزت نفس کلی و زیرمقیاس های ظاهر بدنی، هماهنگی، انعطاف پذیری و سلامتی مردان ورزشکار بالاتر از غیر ورزشکار می باشد.

مقدمه: یافتن شیوه های مناسب و موثر برای کنترل استرس از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی سه روش؛ صبر، برون ریزی استرس و ارتباط تلفنی در کاهش علائم اختلالات روانی انجام شده است. روش: این پژوهش به شیوه شبه آزمایشی با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون چند گروهی انجام شد. نمونه این تحقیق، 54 نفر از کارکنان یکی از یگان های نظامی مستقر در خلیج فارس بود. این پژوهش فاقد گروه کنترل بود. نتایج: نتایج به دست آمده نشان داد هر سه روش، در کاهش علائم اختلالات روانی موثر بوده اند. اما مقایسه سه روش مشخص کرد که تمرین صبر موثرتر از برون ریزی استرس و برون ریزی استرس، موثرتر از ارتباط تلفنی است. بحث: رویکرد بیشتر مکاتب روان شناسی مبتنی بر تخلیه و رهایی از فشار درونی است. صبر در مقابل این روش ها و مبتنی بر تحمل فشار است که موجب رشد انسان از طریق افزایش تحمل پذیری است. پیشنهاد می شود؛ از روش صبر به عنوان یک روش موثر برای کاهش اختلالات روانی استفاده شود.

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش گروهی مدیریت خشم با رویکرد شناختی- رفتاری بر پرخاشگری دانش آموزان مدارس راهنمایی دخترانه یک شهرک نظامی است. روش: روش تحقیق، شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل است. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان مدارس راهنمایی دخترانه یک شهرک نظامی تشکیل می دهند. روش نمونه گیری از نوع تصادفی ساده است. افراد نمونه که ۴۵ نفر بودند با روش جایگزینی تصادفی در سه گروه ۱۵ نفره (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده برای اندازه گیری میزان پرخاشگری، آزمون سیاهه بروز خشم حالت و صفت (STAXI-2) است. اطلاعات به دست آمده از آزمون پرخاشگری گروه ها در پس آزمون و پیش آزمون با استفاده از آزمون های تحلیل کوواریانس و لوین مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و سپس گروه ها با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج: در رفتار کلی خشم، برون ریزی خشم، درون ریزی خشم، صفت خشم، خلق وخوی خشم، حالت خشم، احساس خشمگینانه و خشم کلامی در سطح اطمینان 99% به میزان 17% تا 64% کاهش پس از آموزش مدیریت خشم در گروه های آزمایش مشاهده شد. همچنین در کنترل درون ریزی، افزایش نمره گروه ها در سطح اطمینان 95% به میزان 15% مشاهده شد. بحث: به طورکلی نتایج این تحقیق سودمندی درمان و مؤثر بودن مداخلات در زمینه پرخاشگری را نشان می دهد. همچنین این تحقیق نشان داد که پرخاشگری پدیده ای قابل کنترل است و می توان با آموزش شیوه های کنترل و مدیریت خشم، آن را کنترل یا تعدیل نمود.