سیاست علم و فناوری

سیاست علم و فناوری

سیاست علم و فناوری سال هفتم بهار 1394 شماره 1 (پیاپی 25 ) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

شناسایی راه کارهای ساماندهی نظام نوآوری صنعت موسیقی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۹۴
موسیقی بومی ایران با معضلات عدیده ای روبروست که هویت و فرهنگ بومی جامعه ایران را تهدید می کند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی علل اصلی معضلات موسیقی بومی ایران و ارائه راه کارهایی برای برون رفت از آن است. برای این منظور ابتدا با ۱۴ نفر از فعالان عرصه موسیقی مصاحبه نموده مشکلات موسیقی بومی شناسایی می شود. سپس با توجه به این مشکلات و با استفاده از رویکرد نظام نوآوری، راه کارهایی برای برون رفت از مشکل ارائه خواهد شد. در مرحله بعد، این مشکلات و راه کارها را در قالب گزاره هایی به ۲۱ نفر از خبرگان موسیقی و نظام نوآوری ارائه نموده و گزاره های مورد اجماع مشخص می گردند. تجزیه و تحلیل این گزاره ها با استفاده از تکنیک دلفی فازی، مبین آن است که معضلات موسیقی بومی در ایران، معلول نابسامانی نظام نوآوری در این عرصه بوده و رفع آنها مستلزم ساماندهی نظام نوآوری در این صنعت است. به بیان دیگر ایجاد و تقویت نهادهای سیاستگذار، تأمین منابع مالی، خلق موسیقی بومی، توسعه منابع انسانی و تولید کالاها و خدمات موسیقایی می تواند بسیاری از مشکلات کنونی موسیقی بومی را از میان بردارد. با تأمل بر آنکه خبرگان این پژوهش در مورد اهمیت و جایگاه حمایت از کارآفرینی و تحقیقات انسانی- اجتماعی و دینی در خلق آثار موسیقایی به اجماع نرسیدند.    
۲.

فاوا و نابرابری درآمد در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۸۲
هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه علیت بین شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات و نابرابری درآمد در ایران طی دوره زمانی 1392-1373 است. به عبارت دیگر، آیا فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب افزایش نابرابری درآمد در ایران بوده است یا بالعکس نابرابری درآمد علت میزان دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات است؟ و آیا بازخوردی بین آنها وجود دارد؟ به این منظور از روش تجزیه و تحلیل سری زمانی مشتمل بر آزمون ریشه واحد و دو روش علیتی آزمون همگرایی باند مبتنی بر مدل تصحیح خطای نامقید (UECM) و آزمون علیت گرنجری تودا و یاماموتو استفاده شده است. یافته های این تحقیق نشان دهنده رابطه علیت یکطرفه از سمت نابرابری درآمد به تمام شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات است. به این معنا که نابرابری درآمد در کشور سبب گسترش شکاف دیجیتالی خواهد شد.    
۳.

تحلیل محتوای برنامه های توسعه آموزش عالی با تمرکز بر تغییرات ساختاری و کارکردی استقلال نظام دانشگاهی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۸۸
در این تحقیق به بررسی مقایسه ای تغییرات ساختاری و کارکردی استقلال نظام دانشگاهی در برنامه های پنج ساله بخش آموزش عالی پس از انقلاب اسلامی پرداخته شده است. مبانی نظری این تحقیق تلفیقی از تئوری سیستم ها و نظریات ارائه شده در زمینه های مدل های حکمرانی آموزش عالی و کارکردهای استقلال دانشگاهی است. هدف از این تحقیق، بررسی و تشریح روند تغییرات ساختاری (مدل های سه گانه حکمرانی آموزش عالی) و کارکردی استقلال نظام آموزش عالی ایران، در طی برنامه های پنج گانه توسعه است.  بدین منظور از روش تحلیل محتوا با رویکرد کمّی و مصاحبه استفاده شده است. هدف از تحلیل محتوا، بررسی میزان فراوانی مقوله های مرتبط با مدل های حکمرانی آموزش عالی و کارکردهای استقلال دانشگاهی در متن برنامه های پنج گانه توسعه است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی همانند آزمون مجذور کای استفاده شده است. در بخش مصاحبه، از سؤالات نیمه ساختاریافته برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. یافته های تحقیق هم در سه بخش ارائه شده اند که بخش اول شامل یافته های حاصل از تحلیل محتوا، بخش دوم شامل یافته های حاصل از مصاحبه با خبرگان موضوعی و بخش سوم نیز مشتمل بر مقایسه یافته های حاصل از تحلیل محتوا و مصاحبه است. در حالت کلی و با نگاهی به سیر تغییرات ساختاری (مدل های حکمرانی آموزش عالی) و کارکردی استقلال دانشگاهی در طول پنج برنامه توسعه، ملاحظه می شود که یک تغییر در جهت گیری و نگرش برنامه ریزان و سیاست گذاران کشور، از مدل های حکمرانی دولت گرا به مدل های حکمرانی هومبولتی و بازار محور ایجاد شده که به تبع این تغییر نگرش، میزان توجه به برخی از کارکردهای استقلال دانشگاهی در طی برنامه های سوم، چهارم و پنجم توسعه، بیش از سایر برنامه ها بوده است. همین رابطه مثبت نشان دهنده تعامل بین ابعاد ساختاری و کارکردی استقلال دانشگاهی در طی برنامه های توسعه است.   کلیدواژه ها : استقلال دانشگاهی، مدل های حکمرانی آموزش عالی، نظریه سیستم ها، کارکردهای استقلال دانشگاهی، تحلیل محتوا
۴.

سناریونگاری آینده آموزش عالی ایران و کارکرد فناوری اطلاعات در آن(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۹۰
با توجه به نقش کلیدی آموزش عالی در جامعه و تأثیر فراگیر فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی بر محیط و کارکردهای دانشگاه، هدف مقاله آن است که سناریوهای آموزش عالی ایران متأثر از فناوری اطلاعات در افق زمانی سال 1404 شناسایی و اصلی ترین سناریوهای آموزش عالی مورد بحث قرار گیرد. بدین منظور، ابتدا مهم ترین پیشران های آموزش عالی، مورد بررسی قرار گرفته و سپس با توجه به مقتضیات آموزش عالی کشور و دیدگاه صاحبنظران، مهم ترین عدم قطعیت ها و عوامل کلیدی شکل دهنده آموزش عالی در افق چشم انداز شناسایی می شود. این عوامل، سناریوهای بدیل نظام آموزش عالی کشور را در افق سال 1404 شکل می دهند. در گام بعد با استفاده از روش ترکیبی سناریونگاری، چهار سناریوی اصلی تحت عناوین «شمشاد خانه پرور»، «سرو چمان»، «رز رنگین کمان» و «یاس ارغوانی» برای آینده آموزش عالی ایران تدوین و اعتبارسنجی شده است. نکته مهم این چهار سناریو، امکان پذیری تحقق آنها در افق سال 1404 خورشیدی است و از این رو چارچوب مناسبی را برای سیاستگذاری در اختیار برنامه ریزان ملی قرار می دهد.  
۵.

جستاری در اخلاق فناوری، پیشنهاد چارچوبی برای تحلیل(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷۳
از دیدگاه های گوناگونی می توان به فناوری نگریست و ابعاد آن را بررسی کرد: از سویی، کسانی نگاهی ابزاری به فناوری دارند و از سویی دیگر، کسانی از چشم اندازی ریشه ای آن را واکاوی کرده اند و حتی از دیدگاهی هستی شناسانه به آن پرداخته اند. یکی از جنبه های اساسی در مطالعه فناوری، پرسش های اخلاقی است که پیش می کشد و جایی است که مفاهیم "درست/نادرست" و "نیک/بد" سر بر می آورند. مسأله اساسی مقاله حاضر یافتن نسبت اخلاق و فناوری است و با پرسش چگونگی طرح پرسش های اخلاقی در قلمرو فناوری پیش می رود. به بیان دیگر، این مقاله بنا دارد تا فناوری را در پیوند با اخلاق مسأله ساز کند. رویکرد مقاله اکتشافی است و با هدف فراهم آوردن چارچوبی کلان برای بیان مسائل اصلی اخلاقی فناوری دنبال می شود. سرانجام مدلی سه بخشی پیشنهاد می شود؛ چارچوبی که با بهره گیری از آن می توان به طرح ساخته و پرداخته تر پرسش های اخلاقی فناوری و ژرف کاوی آنها پرداخت.  
۶.

نگرش های عامه به علم و فناوری در بین شهروندان تهرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۶۴
مقاله حاضر در پی تعیین گروه های نگرش عمومی به علم و فناوری با دو بُعد اساسی دانش و نگرش در ایران است. بدین منظور پرسشنامه ای متشکل از سنجه ها و متغیرهایی برگرفته از تجربیات سایر کشورها و نظرخواهی از متخصصان ایرانی تنظیم و با مجموعه ای از سؤالات باز و بسته در بین 300 نفر از ساکنان شهر تهران به عنوان نمونه آماری توزیع شد. داده های بدست آمده از این پرسشنامه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل خوشه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که مهمترین یافته حاصل از این پژوهش، وجود پنج گروه نگرشی به علم در بین مخاطبان بوده است: «بی تفاوت ها به علم»، «باوردارندگان علم»، «دوستداران علم»، «حمایت گران علم» و «ناباوران به علم».  

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۱