پژوهش های علوم شناختی و رفتاری

بررسی علمی رفتار نمایندگان در انجام امور نمایندگی ازجمله قانون گذاری اهمیت بسزایی دارد. ادراک نمایندگان در فرایند پیچیده قانون گذاری، نقش مؤثری ایفا می کند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی نقش عوامل فردی بر ادراک نمایندگان در فرایند تصویب قوانین با اتخاذ رویکردی رفتاری است. برای انجام پژوهش، از روش نظریه داده بنیان بهره گرفته شد. نمونه گیری با بهره گیری از روش قضاوتی با منطق نمونه گیری نظری انجام گرفت و تا حصول اشباع نظری دنبال شد. درمجموع، با 22 نماینده مجلس مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد و اسناد مکتوبی همچون مشروح مذاکرات نیز تجزیه وتحلیل شد. مقولات حاصل شده طی فرایند کدگذاری به یکدیگر مرتبط شدند و 5 قضیه به دست آمد. تحلیل داده ها مبیّن آن بود که عوامل فردی مؤثر بر ادراک نمایندگان شامل شخصیت، تحصیلات، احساسات و هیجان ها، سابقه و منافع شخصی است. ادراک نیز به عنوان مقوله محوری پژوهش تعیین شد که خود از دو زیرمقوله شناخت مستقیم و شناخت غیرمستقیم و سه مفهوم معناسازی، معنابخشی و معناشکنی تشکیل شده است. یافته های پژوهش حاضر آگاهی نمایندگان مجلس از فرایندهای ادراکی شان را افزایش می دهد و به آنها یادآوری می کند که عوامل متعددی بر ادراک آنها به صورت آگاهانه یا ناخودآگاهانه تأثیر می گذارد؛ بنابراین، شناخت این عوامل توسط قانون گذاران می تواند به افزایش کیفیت قانون گذاری منجر شود.    

نوجوانی همراه با تغییرات جسمی، شناختی و عاطفی است که با افزایش توانایی تفکر، تغییر در روابط با خانواده و همسالان و تلاش درجهت کسب نقش های عاطفی و اجتماعی جدید همراه است؛ ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی مداخله مثبت نگر و مداخله شناخت درمانگری مبتنی بر ذهن آگاهی بر بلوغ عاطفی در دانش آموزان بود. نمونه پژوهش 45 نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم دبیرستان های دولتی و نمونه دولتی شهر زاهدان بود که ازطریق روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش (30 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس اندازه گیری بلوغ عاطفی استفاده شد. گروه آزمایش مداخله مثبت نگر و مداخله شناخت درمانگری در طی 8 هفته متوالی در دو ماه دریافت کردند و داده ها توسط آزمون اندازه گیری مکرر تجزیه وتحلیل شدند. نتایج تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر نشان داد روان درمانی مثبت نگر و مداخله شناخت درمانگری مبتنی بر ذهن آگاهی بر بلوغ عاطفی تأثیر معنی داری داشته اند؛ اما براساس نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره، میانگین ثبات عاطفی، بازگشت عاطفی، ناسازگاری اجتماعی، فروپاشی شخصیت و فقدان استقلال گروه مداخله مثبت نگر در مرحله پس آزمون و پیگیری نسبت به گروه آزمایشی شناخت درمانگری مبتنی بر ذهن آگاهی و گروه کنترل کاهش معناداری نشان داد و اثربخشی مداخله مثبت نگر بر بلوغ عاطفی بیشتر از شناخت درمانگری مبتنی بر ذهن آگاهی بود (01/0>p)؛ بنابراین، می توان نتیجه گرفت که برخلاف اثربخشی هر دو مداخله، مداخله مثبت نگر در مقایسه با مداخله شناخت درمانگری مبتنی بر ذهن آگاهی در رشد هیجانی و بلوغ عاطفی نوجوانان دختر کارآمدی بیشتری داشت.    

یکی از انواع اختلال های اضطرابی، اضطراب اجتماعی است که موجب مختل کردن عملکردهای تحصیلی، اجتماعی و خانوادگی می شود و اغلب اوقات سیر مزمنی را طی می کنند که ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد. هدف پژوهش حاضر سنجش اثربخشی برنامه والد کودک شناختی رفتاری بر اضطراب اجتماعی کودکان بود. جامعه موردپژوهش دانش آموزان پسر ابتدایی استان البرز شهرستان کرج بودند که نمونه گیری ابتدا به صورت خوشه ای چندمرحله ای انجام شد و سپس شش مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شد. ابزارهای اندازه گیری مقیاس اضطراب اسپنس کودک و والد (1999)، مقیاس اضطراب اجتماعی لیبویتز (2003) بودند. 24 دانش آموز همراه با والد انتخاب شدند که نمره اضطراب اجتماعی آنها نزدیک خط برش بود و با هماهنگی مدرسه با این دانش آموزان پرسشنامه لیبویتز اجرا شد. گروه آزمایش، 13 جلسه درمانی را به صورت گروهی هفته ای یک بار دریافت کردند. طول مدت جلسات 90 دقیقه بود. یازده جلسه مختص کودک و والد و دو جلسه صرفاً برای والدین کودکان بود. نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد برنامه والد کودک شناختی رفتاری بر اضطراب اجتماعی کودکان مؤثر است و ماندگاری اثر دارد (01/0> p ). براساس نتایج به دست آمده، پیشنهاد می شود از پروتکل درمانی طراحی و اعتباریابی شده در پژوهش حاضر برای کاهش اضطراب اجتماعی کودکان استفاده شود[1].        

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارزیابی الگوی معادلات ساختاری عوامل مؤثر بر صمیمیت زناشویی زوج ها در دوران عقد صورت گرفت. در مطالعه حاضر از رویکرد کمّی استفاده شد. هدف پژوهش توسعه ای و روش آن توصیفی همبستگی از نوع تحلیل مسیر بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه زوج های شرکت کننده در کارگاه های دوران عقد معاونت اجتماعی دادگستری و وزارت ورزش و جوانان شهرکرد در بازه زمانی تابستان 99 بودند. نمونه پژوهش 200 زوج (200= مرد و 200= زن) بودند و با روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. زوجین پرسشنامه های صمیمیت زوج ها، همدلی زناشویی، خوداِفشایی و اعتماد زناشویی را تکمیل کردند. نتایج نشان داد بین همدلی و مؤلفه های آن، خوداِفشایی و مؤلفه های آن و اعتماد با صمیمیت زناشویی رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد. همچنین، در بررسی مدل یابی متغیرهای پژوهش با صمیمیت زناشویی نتایج بیانگر آن بود که خوداِفشایی و همدلی با واسطه گری اعتماد قادر به پیش بینی صمیمیت زناشویی هستند. در پایان، باتوجه به نتایج پژوهش می توان بیان کرد بررسی مؤلفه های اثرگذار بر صمیمیت زناشویی زوجین می تواند در بهبود کیفیت روابط آنان مهم باشد و در تدوین برنامه های عملی جهت بهبود روابط زوج های تازه مزدوج مؤثر است.

هدف از پژوهش حاضر، ساخت و بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس تاب آوری اقتصادی روانی فرد است. روش پژوهش، توصیفی و جامعه آماری شامل کلیه شهروندان شاغل کرمان در سال 1399 است. به این منظور، ابتدا گویه های مرتبط با تاب آوری اقتصادی فردی با استفاده از پرسشنامه تاب آوری ساخته و پس از بررسی های اولیه و تعیین روایی محتوایی و نظر کارشناسان مربوطه در حوزه اقتصاد و روان شناسی به صورت ابتدایی بر یک نمونه 30 نفری از افراد نمونه اجرا شد و درنهایت، مقیاس ساخته شد. پرسشنامه تاب آوری و پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ به همراه پرسشنامه اقتصادی روانی بر نمونه با تعداد 384 نفر از جامعه انتخاب شد که با روش نمونه گیری دردسترس از مناطق مختلف شهر کرمان انتخاب شدند. یافته ها: تحلیل عاملی اکتشافی این مقیاس نشان دهنده مدل سه عاملی شامل سه عامل تحلیل مسئله، خودکارآمدی و سازگاری و انعطاف پذیری است و برای تأیید ساختار این مدل از نرم افزار AMOS استفاده شد و نتایج نشان دهنده برازش مناسب مدل تک عاملی مرتبه دوم است. بررسی ضرایب پایایی و روایی نشان دهنده معتبر و روابودن این مقیاس است. نتیجه گیری: اعتبار و روایی مناسب این مقیاس می تواند مجوزی برای استفاده آن در حوزه های پژوهشی مرتبط باشد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی گری باورهای لذت بردن در رابطه بین عملکرد خانواده، رضایت از زندگی و افسردگی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و معادلات ساختاری و جامعه آماری شامل کلیه زنان و مردان متأهل ساکن شهر اصفهان در سال 1401-1400 بودند که از بین آنها 250 نفر ازطریق نمونه گیری دردَسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های باورهای لذت بردن بریانت (2003)، رضایت از زندگی داینر و همکاران (1985)، عملکرد خانوادگی موس و موس (2009) و مقیاس افسردگی کرونکه و همکاران (2001) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS23 و AMOS23 و روش های همبستگی پیرسون و تحلیل مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج رابطه مثبت و معنادار بین عملکرد خانوادگی، رضایت از زندگی و باورهای لذت بردن و رابطه منفی و معناداری با افسردگی را نشان دادند (001/0p<). همچنین، اثر غیرمستقیم عملکرد خانوادگی با افسردگی ازطریق میانجی گری باورهای لذت بردن و عملکرد خانوادگی و رضایت از زندگی ازطریق باورهای لذت بردن تأیید شد (05/0p<). یافته های پژوهش نشان می دهد باورهای لذت بردن (لذت بردن از تجربیات مثبت) نقش مهمی به عنوان یک همبسته مهم در پیامدهای روان شناختی خانواده های ایرانی دارد؛ درنتیجه، می توان از یافته های این پژوهش برای بهبود مسائل روان شناختی زوج ها در ایران استفاده کرد.

 پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر درمان یکپارچه فراتشخیصی بر بهبود مشکلات رفتاری درونی سازی شده، تنظیم هیجان و همدلی کودکان دچار اختلالات اضطرابی انجام شد. پژوهش حاضر یک طرح آزمایشی تک موردی از نوع طرح خط پایه چندگانه با 3 آزمودنی متفاوت (8، 9 و 10 سال) بود که طی 15 جلسه درمانی و دو دوره پیگیری 2ماهه اجرا شد. داده ها با استفاده از روش های ترسیم دیداری، شاخص تغییر پایا و درصد بهبودی تجزیه وتحلیل شدند. ابزارهای استفاده شده شامل سیاهه رفتاری کودک (فرم والدین)، چک لیست تنظیم هیجان و پرسشنامه همدلی گریفیث بود. نتایج درمان یکپارچه فراتشخیصی نشان داد هر سه کودک مبتلا به اختلالات اضطرابی، در طی درمان و پس از درمان، کاهش درخورِ ملاحظه ای در نمرات سیاهه رفتاری کودک، تنظیم هیجان و همدلی نشان دادند و دستاوردهای درمانی در دو دوره 2ماهه پیگیری حفظ شد. یافته ها حاکی از اثربخشی درمان یکپارچه فراتشخیصی در نمرات زیرمقیاس های مشکلات رفتاری درونی سازی شده در سیاهه رفتاری کودک، زیرمقیاس های تنظیم هیجان و زیرمقیاس های همدلی، در کودکان دچار اختلالات اضطرابی بود. طبق یافته های این پژوهش می توان نتیجه گیری کرد که درمان یکپارچه فراتشخیصی در بهبود مشکلات رفتاری درونی سازی شده، تنظیم هیجان و توانایی همدلی کودکان دچار اختلالات اضطرابی اثربخش است و براین اساس استفاده از این روش به متخصصان این حوزه درمانی توصیه می شود.

برخی متغیرهای مرتبط با آسیب پذیری مزاجی (ازقبیل عاطفه مندی منفی) و شناختی (مثل نگرش های ناکارآمد)، عواملی مهم در ابتلای افراد به اختلال های افسردگی شناخته شده اند. اخیراً بر نقش بد تنظیمی هیجان نیز در ایجاد، تداوم یا تشدید اختلال های هیجانی، ازجمله افسردگی تأکید شده است؛ اما جایگاه این سازه در کنار سایر متغیرها و نوع ارتباط آنها با هم، هنوز به طور دقیق مشخص نشده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی بدتنظیمی هیجان در رابطه بین عاطفه منفی، نگرش های ناکارآمد و افکار اتوماتیک منفی با نشانه های افسردگی انجام شد. روش پژوهش، توصیفی همبستگی بود و داده ها با روش مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) تحلیل شد. جامعه آماری پژوهش، افراد عادی داوطلب از شهرهای مرکزی اصفهان و تهران بودند که از میان آنها تعداد 250 نفر به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش، پرسشنامه های عاطفه مثبت و منفی (PANAS)، نگرش های ناکارآمد (DAS)، افکار اتوماتیک منفی (ATQ-N)، تنظیم شناختی هیجان (CERQ) و افسردگی بک (BDI-II) بود. نتایج حاصل از مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که مدل مفهومی پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است و همه ضرایب مسیر آن نیز معنادار بود. همچنین، نقش میانجی گری بدتنظیمی هیجان در رابطه بین عاطفه منفی و نگرش های ناکارآمد با افکار اتوماتیک منفی و درنهایت نشانه های افسردگی تأیید شد. باتوجه به نتایج پژوهش، می توان گفت که بدتنظیمی هیجان یکی از مکانیسم های اثر عاطفه منفی و نگرش های ناکارآمد بر شدت افکار اتوماتیک منفی و نشانه های افسردگی است.

بازاریابی عصبی به کارگیری عصب روان شناسی در پژوهش های بازاریابی است تا به کمک فناوری های نوین به مطالعه حسی حرکتی رفتار مصرف کننده مانند پاسخ های شناختی و احساسی به محرک های بازاریابی بپردازد. عملکرد سیستم های تشخیص اولویت مبتنی بر سیگنال های مغزی (EEG) به انتخاب مناسب روش های استخراج ویژگی و الگوریتم های یادگیری ماشین بستگی دارند. در این مقاله از سیگنال های EEG 25 شرکت کننده در زمان مشاهده 14 محصول مختلف استفاده شده است. در اینجا ابتدا سیگنال های EEG توسط پالایه های میان گذر و ساویتزکی گولای پیش پردازش می شوند و ویژگی های تبدیل موجک گسسته (DWT) و پیچیدگی لمپل زیو (LZC) از آنها استخراج می شود. سپس ویژگی های بهنجارشده به دو بخش آموزش و آزمون تقسیم می شوند. سپس ویژگی های بهنجارشده به شبکه عصبی عمیق (DNN) چهار لایه برای پیش بینی نتیجه آموزش داده می شوند و درنهایت پس از انجام آموزش، مدل پیشنهادی آماده پیش بینی است. برای ارزیابی عملکرد مدل پیشنهادی از مؤلفه های دقت، فراخوانی و صحت استفاده شده است. نتایج نشان می دهد مقدار مؤلفه های دقت 82درصد، فراخوانی 5/87درصد و صحت 5/87درصد برای تشخیص دو دسته پسندیدن و نپسندیدن پس از پنج بار متوسط گیری حاصل شده است. در این پژوهش اثر تبلیغات بر فعالیت مغز مصرف کنندگان با تحلیل سیگنال های EEG بررسی شد. نتایج تجربی بر روی مدل پیشنهادی نشان می دهد که مطالعات دراین زمینه می تواند باعث تغییر و بهبود راهبردهای بازاریابی برای بهبود عملکرد تولیدکننده و رضایت مصرف کننده شود و درنهایت، به منفعت متقابل منجر شود.