پژوهش های علوم شناختی و رفتاری

انرژی رابطه ا ی، منبعی سازمانی است که انگیزه و ظرفیت افراد را برای انجام کارْ افزایش می دهد و افراد به کمکِ آن می توانند به اهداف خود دست یابند. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه نزاکت، احترام و ارتباط غنی شده با انرژی رابطه ای ازطریق جوّ اعتماد و احترام با کنترل متغیر برون گرایی است. براین اساس، پژوهش حاضرْ مطالعه ای توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل همه کارکنان شرکت توزیع برق در شهر اصفهان بود. بدین منظور، 273 نفر از جامعه ذکرشده با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. شرکت کنندگان در پژوهشْ پرسشنامه نزاکت، احترام، ارتباط غنی شده ، جوّ اعتماد و احترام، انرژی رابطه ای و برون گرایی را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از رویکرد معادلات برآورد تعمیم یافته و نرم افزار R استفاده شد. نتایج نشان داد با کنترل متغیر برون گرایی ، جوّ اعتماد و احترام در رابطه بین نزاکت، احترام و ارتباط غنی شده با انرژی رابطه ای ، نقش میانجی پاره ای را ایفا می کند (05/0p<). به منظورِ ایجاد جوّ اعتماد و احترام و افزایش انرژی رابطه ای کارکنان، پیشنهاد می شود مدیرانْ مفهوم نزاکت، احترام و ارتباطات غنی شده را به عنوانِ ارزش های مهم سازمان معرفی کنند و بر لزوم توجه به این ارزش ها در محیط کار، تأکید کنند. همچنین، لازم است مدیران در تعامل با افرادْ ادب و نزاکت را رعایت کنند و با آنها محترمانه رفتار کنند تا الگوی مناسبی برای کارکنان باشند. علاوه براین، پیشنهاد می شود سرپرستانْ کارکنانِ بانزاکت را تشویق و حمایت کنند تا به گسترش ارتباطات مطلوب در محیط کار منجر شوند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان اثربخشی آموزش برنامه سال های شگفت انگیز بر خودکارآمدی مادران کودکان ناشنوا انجام شد. این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون و پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری مطالعه حاضر شامل همه مادران کودکان ناشنوا در شهرستان شهرضا در سال 99-1398 بود. نمونه شامل 20 مادر می شد که با روش نمونه گیری دردَسترس انتخاب شدند و با روش تصادفی در گروه های ده نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابتدا تمام آزمودنی های هر دو گروه پرسشنامه خودکارآمدی والدینی دومکا، استریوزینگر، جکسون و روزا (1996) را کامل کردند و نمره آن به عنوان پیش آزمون در نظر گرفته شد. گروه آزمایش در برنامه سال های شگفت انگیز در 12 جلسه شرکت کرد؛ درحالی که گروه کنترل در برنامه رایج مدرسه شرکت داشت. سپس هر دو گروه پرسشنامه خودکارآمدی والدینی را دوباره تکمیل کردند و نمره آن به عنوان پس آزمون در نظر گرفته شد. برای تحلیل داده ها از روش آماری تحلیل کواریانس تک متغیری استفاده شد. یافته ها نشان داد برنامه سال های شگفت انگیز تأثیر مثبت و معناداری بر خودکارآمدی مادران کودکان ناشنوا دارد (001/0P<). نتایج حاکی از آن بود که برنامه سال های شگفت انگیز برای بهبود خودکارآمدی مادران کودکان ناشنوا مفید و مؤثر است. پیشنهاد می شود از این برنامه برای آموزش مادران کودکان ناشنوا استفاده شود تا خودکارآمدی آنها بهبود یابد.    

افزایش سطح اضطراب و احساس نداشتنِ کنترل بر رویدادهای ناگوار و تجارب هیجانی می تواند سبب بروز و تداوم اختلالات روان پزشکی در افراد آسیب پذیر شود. براین اساس، هدف مطالعه حاضر بررسی رابطه آسیب پذیری روانی بدنی با اضطراب موقعیتی خصیصه ای در شرایط پاندمی ویروس کروناست.این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است و 228 نفر به صورت آنلاین در این مطالعه شرکت کردند. به منظور گردآوری داده ها در این پژوهش از مقیاس اضطراب موقعیتی خصیصه ای و مقیاس آسیب شناسی روانی عمومی (SCL-25) به عنوان ابزار پژوهش استفاده شد. داده ها پس از جمع آوری به نرم افزار SPSS 23 وارد شدند و برای بررسی روابط ساختاری متغیرها از نرم افزار LISREL 80/8 استفاده شد. نتایج نشان داد بین آسیب پذیری روان شناختی عمومی و اضطراب موقعیتی خصیصه ای رابطه همبستگی معنادار وجود دارد. الگوی ساختاری این متغیرها بیانگر رابطه بین اضطراب موقعیتی با جسمانی سازی، اضطراب، افسردگی، فوبیا و وسواس و رابطه بین اضطراب خصیصه ای با افسردگی، حساسیت بین فردی و وسواس است. موقعیت های استرس زا می تواند در افراد آسیب پذیر به بروز برخی اختلالات روان پزشکی مانند افسردگی، اضطراب، وسواس و حساسیت بین فردی منجر شود.

یکی از نیازهای اساسی غفلت شده در بافت معلولیت، توجه به نیاز جنسی است و این موضوع برای دختران دارای معلولیت جسمی چالش برانگیزتر است. این مطالعه با هدف شناسایی دیدگاه دختران دارای معلولیت جسمی درباره رابطه جنسی انجام شده است. به منظور دست یابی به این هدف، پژوهش به صورت کیفی از نوع تحلیل مضمون و جامعه مدنظر شامل دختران مجرد دارای معلولیت 18 سال به بالای شهر اصفهان بود. اطلاعات ازطریق مصاحبه عمیق با 15 فرد دارای معلولیت جسمی که ازطریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند، به دست آمد. تحلیل داده ها براساس شیوه تحلیل مضمون براون و کلارک (2006) انجام گرفت. یافته ها نشان داد چالش های دختران دارای معلولیت در بحث رابطه جنسی به پنج دسته تقسیم می شود. رابطه جنسی، بله یا هرگز؟، معنی و مفهوم رابطه جنسی، موانع برقراری رابطه جنسی، پیامد فقدان رابطه جنسی و پیشنهادهای سازنده، مضامین به دست آمده در این پژوهش هستند. براساس نتایج، افراد دارای معلولیت جسمی با نیازهای برآورده نشده جنسی روبه رو هستند و فرهنگ سازی، آموزش و طراحی مداخلات توان بخشی دراین زمینه ضروری است.

این پژوهش با هدف تعیین نقش محتوای اخبار بر میزان یادآوری و توجه دانشجویان انجام شد که بهصورت آزمایشی در آن بهطور همزمان از طرح بین آزمودنی و درونآزمودنی استفاده شد. از میان دانشجویان مرد و زن کارشناسی و کارشناسی ارشد دورههای حضوری دانشگاههای دولتی شهر تهران شاغل به تحصیل در سال تحصیلی 97 - 96 ، 60 نفر ابتدا بهصورت خوشهای و سپس هدفمند انتخاب شد. ابزارهای استفادهشده شامل پرسشنامه پیگیری اخبار صداوسیما، پرسشنامه یادآوری، دستگاه ردیابی حرکات چشم، مقیاس ارزیابی اثرگذاری اخبار و قطعههای اخبار بود که بر نمونه اجرا و دادهها توسط نرمافزار spss21 تحلیل شدند. آزمون تحلیل واریانس آمیخته نشان داد محتوای اخبار شبکه 1 و خبر بیش از شبکه 2 و 3 محتوای با بار شناختی دارد ) p=0/01 ( و مردان، بیشترْ عناصر شناختی را و زنان، عناصر هیجانی را به یاد میآورند ) p=0/001 (. همچنین، طول مدت تثبیت مردان بر اخبار با محتوای شناختی بیش از زنان به دست آمد که بیانگر توجه و یادآوری بیشتر مردان است ) p=0/001 (؛ بنابراین، نیاز است سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی باتوجهبه جنسیت مخاطب، محتوای اخبار را بهصورت شناختی یا هیجانی ارائه دهد تا توجه و یادآوری بیشتر مخاطبان را بههمراه داشته باشد.

کودکان با اختلال یادگیری خاص فعالیت فیزیکی پایین و رفتارهای خموده بالایی دارند. هدف پژوهش، بررسی اثربخشی فیلیال تراپی بر کاهش رفتارهای خموده کودکان با اختلال یادگیری خاص بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی (پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه پلاسیبو و کنترل) بود. جامعه آماری این پژوهش را 116 مادر کودکان 7 تا 11 با اختلال یادگیری خاص در شهرستان ملایر تشکیل دادند؛ از میان مادران، 95 مادر (90/91 درصد) رفتار خموده فرزند خود را بالاتر از نقطه برش (700 دقیقه یا 11 ساعت و 40 دقیقه در هفته؛ فیشر و همکاران، 2012) ارزیابی کرده بودند. از میان این مادران، 42 نفر به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش (12نفر)، پلاسیبو (12نفر) و کنترل (12نفر) جایگزین شدند. برای ارزیابی رفتارهای خموده از مقیاس صفحه نمایش هفتگی کودک (نگاه کردن به تلویزیون، تبلت و غیره) استفاده شد. در این پژوهش، فیلیال تراپی به صورت گروهی در ده جلسه دوساعته آموزش داده شد. گروه پلاسیبو به صورت هفتگی اطلاعاتی در زمینه اختلال یادگیری خاص را دریافت می کردند و در جلسات پرسش و پاسخ در این زمینه شرکت کردند و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. نتایج نشان داد که فیلیال تراپی در مقایسه با پلاسیبو و گروه کنترل بر کاهش رفتارهای خموده (در طول هفته و آخر هفته) تأثیر معنی دار داشته است. اما بین نمرات گروه پلاسیبو در پس آزمون و پیگیری نسبت به گروه کنترل تفاوت معنی دار وجود نداشت. بر اساس یافته ها، فیلیال تراپی برای کاهش رفتارهای خموده در میان دانش آموزان به ویژه دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خاص پیشنهاد می شود.

خلق، تداوم و پیشبرد مسیر شغلی در دنیای امروز نیازمند مهارتهای متفاوت از قبل می باشد. فراسازه سرمایه شخصی کارآفرینی درونی از جمله مهارتهایی است که نه تنها برای کمک به فرد در مسیر شغلی اش مؤثر است بلکه در خود- مدیریتی مسیر شغلی نیز نقش بسزایی ایفا می کند. مطالعه حاضر با هدف بررسی ویژگیهای روانسنجی مقیاس سرمایه شخصی کارآفرینی درونی و بررسی اعتبار ملاکی همزمان این مقیاس با پرسشنامه دشواری های تصمیم گیری مسیرشغلی (گتی، کرایتز و اسیپو، 1996) و مقیاس خود-کارآمدی تصمیم گیری مسیرشغلی (بتز و تیلور،2000) انجام شده است. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه حضرت معصومه (س) در سال تحصیلی 1398-1399 بودند. از این جامعه تعداد 170 دانشجو داوطلب شرکت بودند که مقیاس در اختیار آنها قرار داده شد. داده ها با استفاده از تحلیل عوامل تأییدی و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شده اند. یافته ها حاکی از تأیید روایی ملاکی سرمایه شخصی کارآفرینی درونی است. سرمایه شخصی، شاخص های روانسنجی، کارآفرینی درونی، مقیاس، مسیرشغلی.نسخه ایرانی

هنگامی که یک رفتار به دو پیامد می انجامد که یکی از آنها خوب و دیگری بد است، از کجا می فهمیم که کدام پیامد، عمدی و کدام غیرعمدی بوده است؟ با هدف شناسایی سازوکار تشخیص قصد رفتار و در یک طرح آزمایشی، 132 کودک (61 دختر) با میانگین سنّی 55 ماه از چهار پیش دبستان منطقه دو تهران با روش در دسترس گزینش و با روش تصادفی به سه گروه بی قصد (که چیزی درباره قصد شخصیت داستان به آنها گفته نشد)، قصد خوب (که به آنها گفته شد قصد شخصیت داستان خوب بوده است)، و قصد بد (که به آنها گفته شد قصد شخصیت داستان بد بوده است) گمارده شدند. ابزار پژوهش، شکلی کودکانه از داستان واگن برقی بود که در آن شخصیت داستان رفتاری انجام می داد که یک پیامد خوب و یک پیامد بد داشت و آزمودنی ها باید قضاوت می کردند که: 1) آیا پیامد بد، عمدی بود؟ 2) آیا شخصیت داستان وظیفه داشت آن رفتار را انجام دهد؟ 3) آیا رفتار شخصیت داستان درست بود؟ آزمون های مجذور کای و تحلیل واریانس نشان دادند که در هر سه نوع قضاوت اخلاقی، دو گروه بی قصد و قصد خوب با هم تفاوتی نداشتند اما تفاوت دو گروه بی قصد و قصد بد معنی دار بود. این یافته ها نشان می دهند که آزمودنی ها برای تشخیص قصد رفتار از پیش فرض بی گناهی یا همان اصل برائت سود جسته اند، یعنی پیامد خوب رفتار را عمدی و پیامد بد آن را غیرعمدی دیده اند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه ذهنی سازی دیمیتریویچ و همکاران (2017) در جمعیت ایرانی بود. پژوهش حاضر کمّی و از نوع غیرآزمایشی بود. نمونه پژوهش حاضر را 333 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور شهر الشتر تشکیل می دادند که به روش نمونه گیری دردَسترس از رشته های مختلف انتخاب شدند و به پرسش نامه های ذهنی سازی، سبک دلبستگی، شناخت اجتماعی و ذهن آگاهی پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از آلفای کرونباخ، روایی واگرا و همگرا و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. آلفای کرونباخ برای نمره کل و سه مؤلفه آن بین 73/0 تا 86/0 بود که نشان دهنده پایایی مطلوب این پرسش نامه است. یافته های تحلیل عاملی تأییدی نشان داد این مقیاس در جامعه ایرانی دارای سه مؤلفه است و شاخص های برازش مدل و بارهای عاملی از میزان مطلوبی برخوردار بودند. ذهنی سازی و مؤلفه های آن با ذهن آگاهی، سبک دلبستگی ایمن و شناخت اجتماعیْ همبستگی مثبت دارند که حاکی از روایی همگرای مطلوب این پرسش نامه است و با سبک دلبستگی اجتنابی و اضطرابی رابطه منفی داشتند که بیانگر روایی واگرای مطلوب این پرسش نامه است. به طورکلی نسخه فارسی پرسش نامه ذهنی سازی از ویژگی های روان سنجی مناسبی برای کاربرد در پژوهش های روان شناختی در جامعه ایرانی برخوردار است.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی تئاتر درمانی بر خودکنترلی، عملکرد اجتماعی انطباقی و وابستگی به بازی های رایانه ای دانش آموزان وابسته به بازی است که درقالب مطالعه ای نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون پیگیری با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان مشغول به تحصیل در دوره اول متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ تشکیل دادند که از پرسشنامه وابستگی به بازی های رایانه ای فرهادی (1396) نمرات بیشتر از 50 کسب کردند. از بین 150 نفر از افراد جامعه، 30 نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند و تصادفی در دو گروه 15نفره آزمایش و کنترل قرار گرفتند. شرکت کنندگان هر دو گروه پرسشنامه خودکنترلی تانگنی و همکاران (2004)، مقیاس عملکرد اجتماعی انطباقی پرایس و همکاران (2002) و پرسشنامه وابستگی به بازی های رایانه ای فرهادی (1396) را تکمیل کردند. جلسات تئاتردرمانی در 8 جلسه 90دقیقه ای به شیوه گروهی و هفتگی برای گروه آزمایش برگزار شد؛ اما شرکت کنندگان گروه کنترل تا پایان مرحله پیگیری، مداخله ای دریافت نکردند. پس از اتمام دوره آموزشی و 3 ماه پس از اجرای پس آزمون، هر دو گروه دوباره سنجش شدند. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و نرم افزار 24 SPSS  استفاده شد. نتایج نشان داد تئاتر درمانی میزان خودکنترلی و عملکرد اجتماعی انطباقی را در دانش آموزان افزایش و وابستگی به بازی های رایانه ای را در این گروه کاهش داده است و نتایج در دوره پیگیری سه ماهه نیز از ثبات لازم برخوردار بوده است (05/0>p). نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت کاربرد تئاتردرمانی درراستای بهبود خودکنترلی، عملکرد اجتماعی انطباقی و کاهش علائم وابستگی به بازی دانش آموزان تأکید دارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر مشاوره راه حل محور بر امید شغلی دانش آموزان بود که به روش نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل و مرحله پیگیری انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر مبارکه در سال تحصیلی 99-98 تشکیل دادند. تعداد نمونه 50 نفر بود که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند و بدین منظور، 50 نفر از دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه یکی از مدارس این شهر که به صورت تصادفی انتخاب شد، پرسشنامه امید شغلی جانتونن و وترستون را تکمیل کردند. سپس 20 نفر از کسانی که نمره کمتری در این پرسشنامه کسب کرده بودند، انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه 10نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش 5 جلسه 1 ساعت و 45 دقیقه ای مشاوره راه حل محور دریافت کرد. پس از اتمام برنامه مشاوره ای از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد و به فاصله 1 ماه پس از آن، پیگیری مربوطه انجام گرفت. برای تحلیل داده ها از میانگین و انحراف معیار و برای آزمون فرضیه ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکوا) استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد مشاوره راه حل محور سبب افزایش امید شغلی و مؤلفه های آن که شامل اهداف، گذرگاه و عاملیت است، شده است. باتوجه به نتایج این پژوهش می توان با طراحی، اجرا و کاربست مداخلات مبتنی بر مشاوره راه حل محور، امید شغلی دانش آموزان را بهبود بخشید و به هدف گزینی، انتخاب مسیر شغلی و افزایش احساس عاملیت شخصی آنها کمک کرد.

بررسی رفتار، تفکر و واکنش های عاطفی افراد در بحران ها کمک شایانی به کاهش و پیشگیری از آسیب ها در جنبه های مختلف زندگی، به ویژه بُعد روانی خواهد کرد. هدف از این مطالعه، بررسی رابطه بین راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و اضطراب کرونا بود. به منظور دست یابی به هدف پژوهش، 305 نفر با میانگین سنی 6/34 (انحراف معیار 04/9) از استان مرکزی ازطریق فراخوان برخط در این مطالعه شرکت کردند. شرکت کنندگان به پرسشنامه سبک های تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و کرج، 2006) و مقیاس اضطراب بیماری کرونا (علی پور و همکاران، 2020) پاسخ دادند. نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری در این پژوهش نشان داد ابعاد سازش یافته (پذی رش، تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی، ارزیابی مجدد مثبت، اتخاذ دیدگاه) و سازش نایافته (سرزنش خود، سرزنش دیگران، نش خوار فکری، فاجع ه آمیزپنداری) تنظیم هیجانی به طور معناداری بُعد جسمانی و روانی اضطراب کرونا را پیش بینی می کنند (05/0p<). همچنین، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، سطح تحصیلات و سن می تواند 25درصد از علائم روان شناختی و ۳۴درصد از علائم جسمی تغییرات اضطراب کرونا را تبیین کند. به طورکلی، می توان گفت که بحران هایی مانند شیوع ویروس کووید ۱۹ بر سلامت روان افراد جامعه تأثیر می گذارد. میزان آسیب در ابعاد هیجانی مانند اضطراب تحت تأثیر سبک تنظیم شناختی هیجان، سن و سطح تحصیلات افراد قرار می گیرد.