پژوهش های علوم شناختی و رفتاری

بیشتر ابزارهای موجود برای سنجش شخصیت در کشور به منظور قضاوت درباره افرادی به کار می روند که در محیط های بالینی ارزیابی می شوند. این ابزارها در محیط های سازمانی کاربرد چندانی ندارند؛ ازاین رو پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی نیم رخ ساز شخصیت (مؤسسه یادگیری کارلسون، 1994)، پرسش نامه شخصیت هوگان (هوگان و هوگان، 1995)، بررسی اعتبار ملاکی هم زمان این ابزارها با تیپ نمای مایرزبریگز (مایرز و بریگز، 1962) و HEXACO اشتون و لی، 2000) در دو مطالعه مستقل انجام شده است. نمونه مطالعه اول شامل 230 نفر و مطالعه دوم شامل سیصد نفر می شود که از میان کلیه کارکنان شرکت پالایش و پخش فراورده های نفتی اصفهان با روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. داده ها با استفاده از شاخص های رتبه درصدی، تحلیل عوامل تأییدی و ضریب هم بستگی پیرسون تحلیل شده اند. یافته ها از تأیید اعتبار ملاکی پرسش نامه های و حکایت می کند. در این پژوهش هنجارهای دو ابزار اصلی شخصیت در محیط سازمانی برای نخستین بار به دست آمده است. هنجارهای مذکور در فعالیت های مهم منابع انسانی، ازجمله گزینش کارکنان، طبقه بندی شغلی و نظام جانشینی، کاربرد دارند.

هدف این پژوهش بررسی تاثیر ابعاد خودپنداره شامل عزت نفس سازمان محور و خودکارآمدی نقش محور بر ادراک از اشتغال پذیری بود که نقش تعدیل کننده یادگیری داوطلبانه نیز مورد توجه قرار گرفت. تحقیق حاضر به لحاظ هدف یک تحقیق کاربردی و به لحاظ روش، تحقیقی توصیفی و همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه کارکنان ستاد شرکت توانیر در شهر تهران شامل 420 نفر بود که از میان آنها 200 نفر بر اساس فرمول کوکران به عنوان نمونه پژوهش به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل سه پرسشنامه یادگیری داوطلبانه، پرسشنامه ادراک از اشتغال پذیری، پرسشنامه عزت نفس سازمان محور و پرسشنامه خودکارآمدی نقش محور بود که روایی آنها با استفاده از روایی سازه و محتوا و پایایی آنها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی بررسی و تایید شده است. فرضیه ها و مدل تحقیق بر اساس مدل یابی معادلات ساختاری آزمون شدند. یافته های تحقیق تاثیر مثبت و معنی دار عزت نفس سازمان محور و خودکارآمدی نقش محور بر ادراک از اشتغال پذیری را تایید کرد. در این رابطه علاوه بر تایید تاثیرگذاری مستقیم یادگیری داوطلبانه بر ادراک از اشتغال پذیری، نقش تعدیل کننده آن نیز در تاثیر عزت نفس سازمان محور و خودکارآمدی نقش محور بر ادراک از اشتغال پذیری تایید شد. در نهایت می توان گفت توجه به یادگیری داوطلبانه و ابعاد خودپنداره کارکنان و ارتقاء آنها می تواند به نتایج مهم و مثبتی در زمینه ادراک کارکنان از اشتغال پذیری منجر شود.     

قصد ترک شغلْ رضایت و میلی آگاهانه، داوطلبانه و سنجیده شده به ترک سازمان است. ترک شغل هزینه های مستقیم و غیرمستقیمی را به سازمان تحمیل می کند که می تواند باعث ایجاد اختلال در عملکرد سازمان شود. یکی از متغیرهایی که در پیش بینی قصد ترک شغل کارکنان نقش مهمی دارد، رهبری کارآفرین است. هدف این پژوهش، بررسی نقش رهبری کارآفرینی در قصد ترک شغل کارکنان با میانجی گری تعهد عاطفی و تعدیل کنندگی تناسب شخص سازمان است. جامعه آماری شامل همه کارکنان یک شرکت تولیدی در اهواز به تعداد 570 نفر است. نمونه پژوهش 183 نفر از کارکنان است که با استفاده از جدول مورگان انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های استانداردی همچون رهبری کارآفرینی (تورنبری، 2006)، قصد ترک شغل (کامان و همکاران، 1979)، تعهد عاطفی (آلن و میر، 1990) و تناسب شخص سازمان (اسکروگینس، 2003) استفاده شده است و برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش الگویابی معادلات ساختاری و تحلیل رگرسیون (AMOS-22 و SPSS-22) استفاده شده است. براساسِ نتایج، الگوی نهایی از برازش مطلوبی برخوردار است (06/0RMSEA=، 94/0CFI=، 96/0GFI=). همچنین، نتایج نشان داد رهبری کارآفرینی بر قصد ترک شغل با میانجی گری تعهد عاطفی اثر غیرمستقیم دارد و تناسب شخص سازمان توانست رابطه بین تعهد عاطفی و قصد ترک شغل را تعدیل کند. باتوجه به نتایج پژوهش حاضر، به مدیران سازمان ها توصیه می شود برای کاهش قصد ترک شغل کارکنان به متغیرهای مهمی همچون رهبری کارآفرینی، تعهد عاطفی و تناسب شخص سازمان توجه کنند تا از این طریق، میزان ترک شغل کارکنان، هزینه های گزاف استخدام و آموزش کارکنان جدید، کاهش بهره وری و ازدست دادن کارکنان باتجربه و بامهارتْ کاهش پیدا کنند.    

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان ودیعه های انسانی(HGT) بر کاهش اضطراب، افسردگی و باورهای غیرمنطقی زنان مطلقه است. روش پژوهش حاضر نیمه تجربی ازنوع پیش آزمون پس آزمون، با گروه کنترل به همراهِ آزمون پیگیری است. جامعه آماری این پژوهش شامل همه زنان مطلقه شهر شهرکرد می شود. نمونه مدنظر، 30 نفر از زنان مطلقه هستند که به شیوه نمونه گیری دردَسترس ازطریق مراجعه به دادگاه های خانواده، مراکز مشاوره و یا با مراجعه به خانه سلامت انتخاب شده اند و به صورت تصادفی در گروه های آزمایش و گواه قرار گرفته اند. درمان HGT طی 7 جلسه هفتگی انجام شده است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه اضطراب بک (1990)، پرسشنامه افسردگی بک (1978) و پرسشنامه عقاید غیرمنطقی جونز (1967) استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شده است. نتایج آزمون تحلیل واریانس مکرر نشان داد درمان ودیعه های انسانی(HGT) بر میزان اضطراب (87/30 = F ، 001/.P<)، افسردگی (38/22 = F ، 001/.P<) و عقاید غیرمنطقی (02/2323 = F ، 001/.P<) زنان مطلقه تأثیرگذار است و توانست افسردگی، اضطراب و افکار غیرمنطقی آنان را به طورِ معنی داری کاهش دهد. همچنین، نتایج آزمون بونفرونی نشان داد اثر درمانی ودیعه های انسانی(HGT) بعد از چهار ماه حفظ شده است. از مجموعه یافته های مطالعه حاضر، چنین برمی آید که درمان HGT ازطریق تمرکز بر تغییر قالب های ذهنی و تأکید بر منابع ذاتی توانست اضطراب، افسردگی و باورهای غیرمنطقی زنان مطلقه را کاهش دهد.

انسان ها به واسطه کار معنای وجودی خویش را  می یابند و از این جهت کار می تواند بنیان و کانون زندگی بشر قلمداد شود. از این رو، هدف مقاله حاضر بررسی این موضوع بود که چگونه معنویت فردی و سازمانی پرستاران می تواند سبب بهبود ادراک معناداری کار و اشتیاق شغلی حاصل از آن شود. تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه جمع آوری داده ها، توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش مشتمل بر کلیه پرستاران شاغل در دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان در سال 1398 می باشد که از بین آنها 270 نفر به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای نسبی انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه معنویت فردی، پرسشنامه معنویت سازمانی، پرسشنامه اشتیاق شغلی اوترچت و پرسشنامه معناداری کار بودند. تحلیل داده ها با نرم افزار Lisrel 8.8 و با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که هر چند معنویت فردی، تجارب پرستاران را از معناداری کارشان افزایش نمی دهد؛ اما این سازه (05/4, T=29/0=Z) همراه با متغیر معنویت سازمانی (27/4, T=31/0=Z) می توانند به عنوان پیشایندهای اشتیاق شغلی مد نظر قرار گیرند. در نهایت، شواهد حاکی از تأیید نقش میانجی گری نسبی معناداری کار در ارتباط بین معنویت سازمانی و اشتیاق شغلی در جامعه مورد مطالعه است (96/1, T09/5=). با توجه به یافته های پژوهش، چنانچه مدیران مراکز درمانی درصدد ارتقاء تجربه معناداری کار و اشتیاق شغلی حاصل از آن در کادر پرستاری خود هستند، بایستی در ابتدا بر جهت گیری معنویت در فرهنگ سازمانی و سپس بر بهبود سلامت معنوی کارکنان خود تمرکز نمایند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش فنون مراقبه ی مبتنی بر ذهن آگاهی بر توانایی توجه و درک مطلب، دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه انجام شد. طرح پژوهش از نوع نیمه تجربی پیش آزمون-پس-آزمون با گروه کنترل بود و جامعه آن شامل دانش آموزان دارای اختلال یادگیری ویژه شهر تبریز در سال تحصیلی 1398-97 13بودند. در این راستا، تعداد 30 نفر از این گروه دانش آموزان به روش نمونه گیری در دسترس از مراکز آموزشی و توانبخشی اختلال یادگیری شهر تبریز به عنوان نمونه انتخاب شدند و در دو گروه 15 نفره آزمایشی و کنترل به صورت تصادفی گمارش شدند. برای جمع آوری اطلاعات از آزمون کلوز برای درک مطلب و آزمون عملکرد مداوم برای ارزیابی توجه پایدار در پیش و پس از آموزش ذهن آگاهی استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره نشان داد که در مرحله ی پس آزمون میزان توجه و درک مطلب بعد از آموزش ذهن آگاهی در گروه آزمایش به طور معناداری بیشتر از گروه کنترل است. طراحی و اجرای برنامه آموزش ذهن آگاهی برای ارتقای سایر پایه های روان شناختی اساسی در افراد دارای اختلال یادگیری ویژه و سایر گروه های عصب-تحولی پیشنهاد می شود.