پژوهش های علوم شناختی و رفتاری

هدف از پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی و ساختار عاملی پرسشنامه تحول روان شناسی دوسویگی در بین افراد متأهل ساکن در شهرهای شیراز و کرمان است. بدین منظور، نمونه ایبا حجم 894 نفر از متأهلین (447 زوج) ساکن شهرهای شیراز و کرمان براساسِ شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای این پژوهش شامل پرسشنامه تحول روان شناسی دوسویگی (جنرو و همکاران، 1992) و سازگاری زناشویی (اسپانیر، 1976) بود. روایی محتوایی را پنج متخصص روان شناسی تأیید کردند و با تحلیل عوامل نیز تأیید شد. مقادیر شاخص های تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که الگوی دو عاملی پرسشنامه با داده ها برازش قابل قبولی داشت. نتایج این مطالعه نشان داد روایی ملاکی آزمون (همبستگی با سازگاری زناشویی) 56/0 به دست آمد که معنادار بود ( 001/0 p <). ضرایب همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه با مقدار 88/0 (خود دوسویگی، 89/0؛ دیگر دوسویگی، 90/0)، برای مردان 87/0 و برای زنان 89/0 بود. درمجموع، به نظر می رسد این پرسشنامه از قابلیت های لازم برای سنجش سازه دوسویگی در بین زوجین ایرانی برخوردار است و می توان از آن برای مقاصد مشاوره ای و پژوهشی درزمینه مسائل زناشویی و روابط بین فردی نزدیک استفاده کرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی ادراک موفقیت مسیر شغلی (موفقیت ذهنی و رضایت مسیر شغلی) در رابطه بین انطباق پذیری و سنگر مسیر شغلی کارکنان مراکز درمانی انجام شد و یک پژوهش کمی از نوع هم بستگی بود. جامعه آماری شامل کارکنان مراکز درمانی جنرال وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در شهر اصفهان بود. از این جامعه، سه مرکز درمانی و نمونه ای به حجم 367 نفر به روش نمونه گیری در دسترس و متناسب با حجم رسته درمانی و اداری انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس های سنگر مسیر شغلی، خودارزیابی عملکرد مسیر شغلی، رضایت مسیر شغلی و انطباق پذیری مسیر شغلی بود. نتایج مدل سازی معادله ساختاری نشان داد که انطباق پذیری مسیر شغلی با سنگر مسیر شغلی به طور مستقیم رابطه منفی معنادار داشت (01/0>p)، اما به طور غیرمستقیم از طریق موفقیت ذهنی و رضایت مسیر شغلی با سنگر مسیر شغلی رابطه مثبت معنادار داشت (0001/0>p). یافته ها حاکی از نقش میانجی ادراک موفقیت مسیر شغلی در رابطه بین انطباق پذیری و سنگر مسیر شغلی بود. به طور کلی انطباق پذیری مسیر شغلی به کاهش سنگر مسیر شغلی منجر می شود؛ از طرفی انطباق پذیری مسیر شغلی با افزایش ادراک موفقیت مسیر شغلی، می تواند به افزایش سنگر مسیر شغلی نیز منجر شود.

مادران کودکان مبتلا به سندروم داون با چالش هایی مواجه هستند که باعث افزایش استرس والدگری در این مادران می شود . پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی روان درمانی مثبت نگر به شیوه گروهی بر استرس والدگری مادران دارای فرزند مبتلا به سندروم داون انجام شد. درقالب مطالعه ای شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون پیگیری با گروه کنترل، از میان مادران کودکان مبتلا به سندروم داون مراجعه کننده به مرکز جامع توان بخشی نوید عصر شهر تهران در سال 1397، نمونه ای به حجمِ 40 نفر به شیوه هدفمند انتخاب و با تخصیص تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. شرکت کنندگان هر دو گروه در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری فرم کوتاه شاخص استرس والدگری آبیدین را تکمیل کردند. جلسات روان درمانی مثبت نگر در 8 جلسه 90دقیقه ای به شیوه گروهی و هفتگی برای شرکت کنندگان گروه آزمایش برگزار شد؛ اما آزمودنی های گروه کنترل تا پایان مرحله پیگیریْ مداخله ای دریافت نکردند. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و نرم افزار SPSS20 استفاده شد. نتایج نشان داد که روان درمانی مثبت نگر میزان استرس والدگری مادران گروه تحت مداخله را به طورِ معناداری کاهش داده بود و نتایج در دوره پیگیری یک ماهه نیز از ثبات لازم برخوردار بود (01/0 p <). نتایج این پژوهش اثربخشی روان درمانی مثبت نگر در بهبود استرس والدگری مادران کودکان مبتلا به سندروم داون را تأیید کرد. نتایج بر اهمیت کاربرد این مداخله بر علائم روان شناختی مادران کودکان مبتلا به سندروم داون و ارائه افق ه ای جدی د در مداخلات بالینی تأکید دارد.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثرات زبان انگیزشی رهبر ازطریق متغییرهای میانجی ادراک از ارتباطات شفاف، متقارن، درک از ارتباط فرد سازمان و شهرت درون سازمانی ادراک شده بر اشتیاق کارکنان است؛ بدین منظور، 787 نفر از کارکنان شرکت سرمایه گذاری (هولدینگ) توکافولاد به صورتِ طبقه ای متناسب با حجم شدند و به ابزارهای پژوهش پاسخ دادند. ابزارها عبارت بودند از: پرسشنامه ارتباطات متقارن دوزیر و همکاران (1995)، پرسشنامه ارتباطات شفاف راولینز (1992)، پرسشنامه ارتباط فرد با سازمان هان و گرونیگ (1999)، پرسشنامه شهرت سازمانی گاردبرگ و فومبرون (2002)، پرسشنامه اشتیاق کارکنان سَکس و روتمن (2006) و کانگ (2010)، پرسشنامه زبان انگیزشی رهبر ومیفیلد و همکاران (1998). داده های پژوهش با روش الگوسازی معادلات ساختاری (SEM) تحلیل شد. یافته ها نشان داد بین زبان انگیزشی بر ارتباطات متقارن با ضریب تأثیر 41/0، زبان انگیزشی بر درک از ارتباطات شفاف با ضریب تأثیر 48/0، درک از ارتباط متقارن دوطرفه بر درک از ارتباطات شفاف سازمان با ضریب تأثیر 26/0، درک از ارتباطات شفاف سازمان بر ادراک ارتباط فرد از سازمان با ضریب تأثیر 14/0، ادراک ارتباط فرد از سازمان بر متغییرهای شهرت درون سازمانی ادراک شده و اشتیاق کارکنان به ترتیب با ضریب تأثیر 61/0 و 64/0 و شهرت درون سازمانی بر اشتیاق کارکنان با ضریب تأثیر 30/0 رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. پس فرضیه اصلی پژوهش تأیید شد؛ هرچند که تأثیر زبان انگیزشی به صورتِ مستقیم بر متغیر اشتیاق کارکنان با ضریب تأثیر 04/0 معنادار نشد. بنابراین، مدیران با شناخت جوّ و محیط سازمان باعث می شوند ارتباط دوطرفه مناسب تری با پیروان خود برقرار کنند و انتظارات و ذهنیات خود را راحت تر و شفاف تر با پیروان خود در میان بگذارند. ازسوی دیگر، این روابط شفاف و متقابل و زبان حمایت گر مدیران ارشد باعث می شود کارکنان این هولدینگ از بودن در این شرکت و یا مجموعه شرکت های این هولدینگ احساس خوشایندی داشته باشندکه این موضوع به بهبود روابط کارکنان با سازمانشان، شهرت درون سازمانی اداراک شده آنها و اشتیاق کارکنان منجر می شود .  

نیازهای بین فردی (تعلق پذیری خنثی و ادراک سربار بودن) نقش مهمی در سلامت روان افراد دارند. هدف از این پژوهش بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه نیازهای بین فردی بود. روش این پژوهش مقطعی- توصیفی بود. جامعه آماری این مطالعه را کلیه دانشجویان دانشگاه محقق تشکیل می داد که از بین آنها 500 نفر به صورت در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه نیازهای بین فردی، مقیاس کوتاه شکست و به دام افتادگی، پرسشنامه سلامت بیمار، پرسشنامه تجربیات ناگوار کودکی و پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر بود. برای تجزیه و تحلیل از روش های تحلیل عاملی و همبستگی پیرسون استفاده شد. تحلیل عاملی تائیدی مدل 15 سوالی دو عاملی نشان داد که برازش مناسبی بین داده ها با مدل مد نظر بر قرار است. بنابراین این پرسشنامه با 12 سوال و دو عامل تعلق پذیری خنثی و احساس سربار بودن جهت سنجش نیازهای بین فردی در جامعه دانشجویان ایرانی تایید شد. تحلیل عاملی نشان داد که پرسشنامه نیازهای بین فردی از برازش مطلوبی در جمعیت ایرانی برخوردار است. و همچنین، جهت بررسی روایی پرسشنامه به برآورد همبستگی آن با افسردگی، اضطراب، شکست و تجربیات ناگوار کودکی اقدام شد و نتایج آن تحت عنوان روایی همگرا گزارش شد که نشان می دهد پرسشنامه از روایی مطلوبی برخوردار است. از این یافته ها نتیجه گرفته می شود که می توان از این پرسشنامه برای شناسایی مشکلات روانی همچون تنهایی و انزوا و عدم تعلق و ادراک سربار بودن و ارزشمندی و اهمیت فرد استفاده کرد و به پیش بینی آسیب های احتمالی همچون خودکشی و رفتارهای مخرب پرداخت.

چاقی، به خصوص در دوران کودکی و نوجوانی، یکی از عمده ترین مسائل نگران کننده در عصر حاضر است که سبب ایجاد پژوهش های متعددی درباره پیشگیری، تعدیل و عوامل زمینه ساز آن در دهه های اخیر شده است؛ بنابراین، هدف از پژوهش حاضر توصیف نوجوانان از پدیده چاقی است. روش پژوهش کیفی و برای اجرای آن از نظریه زمینه ای (اشتراوس و کربین، 1998) استفاده شد. مشارکت کنندگان این پژوهش شامل 20 دانش آموز نوجوان (10 دختر و 10 پسر) چاق بود که به روشِ نمونه گیری هدفمندْ انتخاب شدند و مصاحبه نیمه ساختاریافته با آنها انجام شد . داده ها ازطریق روش نظریه زمینه ای تحلیل و بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد برخی ویژگی های چاقی همچون ترس آوری ، محدودکنندگی، تمسخرزایی ، منزوی کنندگی و شرم آوری ، طردکنندگی و زشت کنندگی باعث شده است خودِ فرد یا والدین برای مقابله با این پدیده راهبردهایی به کار گیرند که البته به کارگیری این راهبردها برای بیشتر افراد نتایج و پیامدهای موردانتظار را نداشته است؛ بنابراین، می توان نتیجه گرفت در درمان چاقی نقش والدین و خود نوجوان بسیار حائز اهمیت است. بهبود ارتباط بین والدین و نوجوانان و همچنین ثبات قدم و اراده نوجوانان می تواند به درمان سریع تر چاقی کمک کند.