سرزمین

سرزمین

سرزمین سال دوازدهم تابستان 1394 شماره 2 (پیاپی 46) (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

مقالات

۱.

بررسی عدالت فضایی در توزیع امکانات و خدمات بهداشتی- درمانی در شهرستان های استان خوزستان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: نابرابری فضایی عدالت فضایی توسعه توسعه بهداشتی - درمانی استان خوزستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 355 تعداد دانلود : 844
از دیدگاه عدالت فضایی، عدالت دربرگیرنده مفاهیمی چون توزیع متناسب عملکردها و خدمات، دسترسی مناسب به مراکز خدماتی و فعالیتی، بدون تبعیض و تفاوت بین ساکنان یک شهر یا منطقه شهری می باشد. هدف این تحقیق بررسی وضعیت عدالت فضایی در توزیع امکانات و خدمات بهداشتی- درمانی در شهرستان های استان خوزستان می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از لحاظ روش بررسی توصیفی- تحلیلی می باشد. داده های تحقیق از سالنامه آماری استان خوزستان در سال 1390 گرداوری شده و به وسیله نرم افزارهای SPSS, EXCEL, GIS و همچنین روش های تاپسیس، تحلیل خوشه ای، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون مان ویتنی و سایر روش های آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در این تحقیق عدالت فضایی در توزیع توسعه بهداشتی- درمانی در شهرستان های استان خوزستان از دو منظر جغرافیایی و جمعیتی مورد بررسی قرار گرفت. از نظر جغرافیایی توزیع امکانات و خدمات بهداشتی-درمانی متعادل و متوازن به نظر می رسد؛ اما از نظر جمعیتی توزیع امکانات بهداشتی درمانی نابرابر می باشد و در تضاد با عدالت فضایی قرار می گیرد.
۲.

بررسی نقش عوامل تکتونیک و لیتولوژی در ناپایداری دامنه ای، در ارتفاعات شمال دریاچه ارومیه با استفاده از GIS (مطالعه موردی حوضه های شمال طرح آبخوانداری تسوج)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: تکتونیک آبخوانداری تسوج Arc GIS حساسیت سازنده ها حرکات توده ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 491 تعداد دانلود : 964
این تحقیق به منظور بررسی نقش عوامل تکتونیک و لیتولوژی که از پارامترهای عمده و تاثیرگذار در ناپایداری دامنه ای در منطقه مطالعاتی می باشد مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش مشخص گردید که درحدود 90 درصد از مساحت پیکره ارتفاعات حوضه شمال آبخوانداری تسوج از سازندهای رسوبی تشکیل شده است. عملکرد شدید نیروهای تکتونیکی به ویژه در سازند های مقاوم و غیر مقاوم با ایجاد تراکم گسلی بالا (km 2 /km)2/2 به همراه حاکمیت سیستم فرسایش پریگلاسیر، به ویژه در ارتفاعات1700متری به بالا باعث شده تا با تخریب فیزیکی سنگ ها و پسروی پرتگاه ها، جریان های واریزه ای مجزا و ممتد بسیار تیپیک در سطح وسیعی در منطقه شکل بگیرند. برای مطالعه جهت اهداف تحقیق از نرم افزارهای Arc GISو داده های سنجش از راه دور استفاده گردیده و نهایتاً نقشه های تکتونیک و لیتولوژی و حساسیت سازندهای زمین شناسی با نقشه حرکات توده ای موثر در ناپایداری دامنه ای، ترکیب یا تلفیق داده شد. نتایج به دست آمده نشان می دهند که ناپایداری دامنه ای غالب در منطقه عمدتاً از نوع واریزه های دامنه ای (Debris slide) و واریزه های دره ای (Debris flow) هستند و دینامیک آنها نیز عمدتا منشاء طبیعی داشته، که در میان عوامل موثر می توان به نقش تکتونیک و لیتولوژی،  نوع زمین ساخت به همراه عامل حساسیت سازندها از جمله مهم ترین پارامتر های تاثیر گذار آنها پرداخت. نتایج تحلیل های کمی نشان داد که اکثر ناپایداری دامنه ای(حرکات توده ای) دراثر عملکرد گسل های منطقه و در سازندهای حساس به فرسایش رخ داده است.
۳.

بررسی و تحلیل رابطه بین سیمای بصری شهر و رفتار شهروندان (مطالعه موردی: شهر اردبیل)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: سیمای بصری ادراک رفتار شهری آرامش شهر اردبیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 376 تعداد دانلود : 454
هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل رابطه بین سیمای بصری شهر و رفتار شهروندان با تاکید بر شهر اردبیل می باشد. نوع تحقیق کاربردی و رویکرد حاکم بر فضای تحقیق توصیفی تحلیلی و همبستگی می باشد؛ براین اساس، جمع آوری داده ها از طریق پرسش نامه در حجم نمونه 50 نفر از مدیران، معاونان و کارشناسان شاغل در حوزه معماری، شهرسازی و زیباسازی شهرداری اردبیل و اساتید دانشگاه های شهر اردبیل می باشد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره در قالب نرم افزار SPSS صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین سیمای بصری شهر و آرامش شهری رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد از تحلیل نتایج رگرسیون چند متغیره می توان نتیجه گرفت که شاخص های سیمای بصری شهر بیشتری تاثیر را با 533/0 بر آرامش شهروندان و کمترین تاثیر را با 128/0 بر جهت یابی شهری داشته است. آنچه شهروندان از سیمای بصری شهر اردبیل انتظار دارند به ترتیب تأمین آرامش، امنیت، جلوگیری از بروز وندالیسم و کمک در جهت یابی است و نیز در جریان اصلاحات کالبدی شهر اردبیل، هویت منظر شهری بایستی بر جایگاه مذهبی - فرهنگی و گردشگری آن منطبق گردد
۴.

تحلیل خشکسالی های استان کردستان و تاثیر آنها بر عملکرد نسبی گندم دیم(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: شاخص خشکسالی خشکسالی هواشناسی خشکسالی کشاورزی گندم دیم استان کردستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 524 تعداد دانلود : 794
به منظور بررسی وضعیت خشکسالی های استان کردستان و تاثیر آن بر عملکرد گندم دیم داده های بارش ماهانه 10 ایستگاه هواشناسی از سایت سازمان هواشناسی و نیز اطلاعات مربوط به سطح زیر کشت، میزان تولید و عملکرد گندم دیم استان کردستان در طول دوره آماری (1389-1362) از سازمان جهاد کشاورزی دریافت گردید. به منظور تحلیل خشکسالی از دو شاخص بارش استاندارد( SPI) و شاخص درصد از عادی بودن بارندگی (PNPI) استفاده گردید. نتایج حاصل نشان داد که براساس شاخص عادی بودن از بارندگی بیشترین تعداد خشکسالی استان با 8 مورد در ایستگاه بانه و کمترین تعداد خشکسالی با 5 مورد در ایستگاه بیجار اتفاق افتاده است در صورتی که براساس شاخص استاندارد بارش بیشترین تعداد خشکسالی استان با 10 مورد در ایستگاه مریوان و کمترین تعداد آن با 7 مورد در ایستگاه بیجار رخ داده است. در بررسی تاثیرات خشکسالی های هواشناسی بر کشاورزی از شاخص عملکرد نسبی محصول گندم دیم استفاده گردید. همچنین نتایج حاصل از همبستگی بین بارش و عملکرد گندم نشان دهنده رابطه مستقیم و معنی دار این دو متغیر بوده و شاخص استاندارد بارش روندی همسو با شاخص استاندارد عملکرد نسبی گندم دیم دارد.
۵.

بررسی توزیع فضایی سالخوردگی جمیعت روستایی ایران طی سه دوره سرشماری 1375، 1385 و 1390(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: توزیع مکانی جمعیت سالخوردگی روستا سیستم اطلاعات مکانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 226 تعداد دانلود : 577
رشد جمعیت و سالخوردگی آن هر دو آثار نامطلوبی در ابعاد اقتصادی واجتماعی بر جامعه خواهد داشت (قیصریان، 1388: 1) چگونگی توزیع مکانی جمعیت، یکی از مباحث مهم ساختار جمعیت است (مهاجرانی، 1389: 45)، و آگاهی از نحوه توزیع و پراکندگی جمعیت سالخورده روستایی در سال های مختلف و بررسی روند آن می تواند در برنامه ریزی های کلان اجتماعی و بویژه در مناطق روستایی مورد استفاده قرار گیرد. این تحقیق با مطالعه شاخص سالخوردگی، روند توزیع و پراکنش فضایی جمعیت سالخورده روستایی ایران را با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی GIS در سه دوره سرشماری 1375، 1385 و 1390 مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که در سه دوره سرشماری 75، 85 و 90، شاهد الگوی خوشه ای در شاخص سالخوردگی هستیم و به معنای آنست که ما شاهد تمرکز این جمعیت در بخش های مرکزی کشور هستیم و جمعیت سالخورده به صورت متعادل در کشور پراکنده نشده است و ادامه این روند تمرکز بیشتر برای جمعیت سالخورده را در پی خواهد داشت. همچنین بین مرکز و پیرامون شاهد اختلاف فضایی برای میزان بالای شاخص سالخوردگی در مرکز کشور هستیم. در نهایت اینکه جمعیت سالخورده روستایی در حال افزایش است.
۶.

شناخت مناطق همگن برنامه ریزی فضایی در منطقه کلانشهری تهران با استفاده از روش خوشه بندی k-mean(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: توسعه منطقه ای برنامه ریزی فضایی منطقه همگن K- means استان تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 128 تعداد دانلود : 128
برنامه ریزی فضایی عبارتست از، نحوه توزیع و سازمان یابی انسان و فعالیت ها در پهنه سرزمین. در اصل برنامه فضایی، برنامه ریزی ساختار کالبدی و فعالیتی سطح مورد برنامه ریزی است.نخستین کار در فرآیند برنامه ریزی در سطوح کلان،تعیین مناطقی به عنوان واحدهای همگن برنامه ریزی می باشد.از این رو هدف این پژوهش تعیین مناطق همگن برنامه ریزی در سطح استان تهران با تأکید بر نظام برنامه ریزی شهری و روستایی در این منطقه کلانشهری است.نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی است. در این مقاله برای تعیین مناطق همگن از3 شاخص پایه:محیط انسان ساخت، محیط اجتماعی اقتصادی و محیط طبیعی با زیر مجموع 22 شاخص استفاده شده است. برای تعیین مناطق همگن برنامه ریزی از روش خوشه بندی k-mean استفاده شده است.خوشه بندی روش هایی را شامل می شود که با استفاده از آنها داده های چند متغیری را در میان گروه ها یا خوشه ها سازمان می دهد، البته بر اساس همگنی میان اشیاء بطور یکه مواردی که در گروه یکسان قرار می گیرند از شباهت بسیار زیادی برخوردار هستند. برای انجام خوشه بندی، لایه ها پس از طی فرآیند پردازش، تغییر و انجام محاسبات در محیط های نرمافزاری Arc gis و Matlab،به صورت 4 منطقه پایه و همگن برنامه ریزی در قالب نقشه نمایش و محدوده های هریک از پهنه ها مشخص و برای هرکدام راهبردهایی ارائه شد.
۷.

ارزیابی شاخص های زیست اقلیمی مؤثر بر آسایش انسان و تأثیر آن در گردشگری، مطالعه موردی: شهر نوشهر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: آسایش انسان شاخص ترجونگ بیکر فشارعصبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 779 تعداد دانلود : 530
شناخت توان آسایش زیست اقلیمی یا بیوکلیماتیک در مناطق مختلف جغرافیایی، می تواند به فرایند برنامه ریزی و توسعه منطقه کمک نماید. یکی از مهمترین اطلاعات یک گردشگر آگاهی از چگونگی وضعیت آب و هوایی مقصد مورد نظر می باشد به همین جهت، هدف این پژوهش توسعه بیشتر گردشگری مطابق با بهترین زمان و مکان جهت حضور گردشگر می باشد. در این مقاله سعی شده است آسایش یا عدم آسایش بر اساس مدل ها و شاخص های زیست اقلیمی دمای مؤثر، ترجونگ، بیکر و فشار عصبی با استفاده از شناسنامه آماری ایستگاه هواشناسی نوشهر طی سالهای 1977 تا 2011 ارزیابی شود و با استفاده از این شاخص ها مناسبترین زمان را برای حضور گردشگران به این شهر تجزیه وتحلیل می نمائیم. بنابراین با توجه به ویژگی های منطقه مورد مطالعه، اعمال روش های مذکور می تواند راهنمای مناسبی در بهره برداری از شرایط محیطی باشد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهدکه منطقه در طول سال از نظر بیوکلیمایی، از شرایط بسیار گرم تا سرد برخوردار است. و در ماه های مهر و اردیبهشت دارای شرایط خوب و عالی برای حضورگردشگران می باشد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۷۸