سرزمین

سرزمین

سرزمین سال دوم پاییز 1384 شماره 3 (پیاپی 7) (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

مقالات

۱.

تحلیل و پیش بینی بارش های منطقه لارستان با استفاده از مدل زنجیره مارکوف(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: بارش های جنوب ایران توالی های مرطوب و خشک تحلیل و پیش بینی بارش ها زنجیره مارکوف لارستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۱۰۷
در این مقاله تحلیل و پیش بینی بارش های منطقه لارستان، روزهای بارش 0/1 میلی متر و بیشتر ایستگاه لار در دوره آماری 2003-19960 بررسی شده است. ابتدا فراوانی روزهای بارانی بر اساس تداوم آن ها گروه بندی و فراوانی هرکدام از توالی ها به صورت مجزا مطالعه گردید. سپس بر اساس مدل زنجیره مارکوف احتمال وقوع هریک از توالی ها به صورت ماهانه ، فصلی و سالانه محاسبه شد. یافته های تحقیق نشان داد که: حداکثر فراوانی روزهای بارانی 44 روز و حداقل آن 11 روز در سال است . ژانویه بیشرین فراوانی و ماه های مه و ژوئیه کمترین فراوانی را دارند. زمستان فصل مرطوب و بهار فصل خشک منطقه است. شدت متوسط هر بارش 8/2 میلی متر ، فاصله متوسط بین دو بارش در دوره بارانی 6/2 روز، زمان متوسط شروع بارندگی 17 آذر و خاتمه بارندگی 26 فروردین است. مقایسه فراوانی توالی های پیش بینی شده با فراوانی توالی های مشاهده شده دقت مدل زنجیر ه مارکوف را در پیش بینی توالی های خشک و مرطوب در مناطقی مانند لارستان که ناهماهنگی شدید بارش دارند، نشان داد.
۲.

تحلیل خشکسالی های دوره سرد سواحل جنوبی دریای خزر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: خشکسالی های شدید و فراگیر سواحل جنوبی دریای خزر تحلیل سینوپتیکی خشکسال ی ها تحلیل آماری خشکسالی ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷ تعداد دانلود : ۱۰۱
به منظور تحلیل آماری و سینوپتیکی خشکسالی های دوره سرد سواحل جنوبی دریای خزر داده های بارش ماهانه 7 ایستگاه هواشناسی در طی دوره آماری 1999-1961 مورد بررسی قرار گرفت. جهت تعیین دوره های خشک فراگیر و شناسایی شدت، تداوم و وسعت آن ها از دو شاخص دهک و نمره استاندارد (z) استفاده شد . با استفاده از نرم افزار Arcview وسعت فراگیری خشکسالی ها ترسیم شد . به منظور تعیین الگوهای فشار موثر در ایجاد خشکسالی های شدید و فراگیر از نقشه های هوای سطح زمین و سطح 500 هکتو پاسکال و نقشه آنومالی فشار سطح زمین استفاده شد. نتایج بررسی نشان داد که در منطقه خزری خشکسالی های شدید و فراگیردر دوره سرد نیز به وقوع می پیوندد. سه الگوی فشار سبب وقوع خشکسالی های منطقه می شوند. الگوی مداری که بر اثر وزش مداری بادهای غربی ایجاد می شود. در الگوی پرفشار، دریای خزر زیر نفوذ پر فشار قرار دارد و در الگوی کم فشار هم، جریان های جنوبی بر روی دریا حاکم هستند . الگو های فشار دوره های خشکسالی نشان می دهند که علت اصلی خشکسالی های سواحل خزر عدم وزش جر یان های سرد شمالی بر روی دریای خزر است.
۳.

منطقه کلان شهری و بازتاب فضایی آن مورد تهران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلید واژه ها: منطقه شهری متروپل تهران مجموعه شهری گسترش فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۶۲
افزایش جمعیت شهری و عوارض ناشی از آن در حال حاضر یکی از دشواری ها و مشکلاتی است که در سطح جهانی ملی و منطقه ای اذهان عمومی را به خود مشغول داشته است . در این میان پیدایش کلان شهرها در کشورهای مختلف و رشد بی رویه تهران در کشور ما موجبات تغییر در نظام شهری را فراهم آورده است . توسعه و گسترش فضایی تهران علاوه بر پیدایش کو یها، محلات، شهرک های جدید، هسته های جمعیتی کوچکی را نیز که از 35 سال پیش به صورت قریه و آبادی شکل یافته بودند با پذیرش مهاجرین جدید به صورت قطب های متمرکز جمعیتی درآورده است . بدین ترتیب نظم فضایی خاصی که از سال های قبل از 1335 در تهران و فضای پیرامونی شکل گرفته بود در جریان یک سلسله تحولات اقتصادی - اجتماعی و سیاسی در سطح ملی و منطقه ای دگرگون و ضمن توسعه فضایی مقر شهری به سازماندهی فضای پیرامونی و مناطق اطراف منجر شده است.افزایش جمعیت شهری و عوارض ناشی از آن در حال حاضر یکی از دشواری ها و مشکلاتی است که در سطح جهانی ملی و منطقه ای اذهان عمومی را به خود مشغول داشته است . در این میان پیدایش کلان شهرها در کشورهای مختلف و رشد بی رویه تهران در کشور ما موجبات تغییر در نظام شهری را فراهم آورده است . توسعه و گسترش فضایی تهران علاوه بر پیدایش کو یها، محلات، شهر کهای جدید، هسته های جمعیتی کوچکی را نیز که از 35 سال پیش به صورت قریه و آبادی شکل یافته بودند با پذیرش مهاجرین جدید به صورت قطب های متمرکز جمعیتی درآورده است . بدین ترتیب نظم فضایی خاصی که از سال های قبل از 1335 در تهران و فضای پیرامونی شکل گرفته بود در جریان یک سلسله تحولات اقتصادی - اجتماعی و سیاسی در سطح ملی و منطقه ای دگرگون و ضمن توسعه فضایی مقر شهری به سازماندهی فضای پیرامونی و مناطق اطراف منجر شده است.افزایش جمعیت شهری و عوارض ناشی از آن در حال حاضر یکی از دشواری ها و مشکلاتی است که در سطح جهانی ملی و منطقه ای اذهان عمومی را به خود مشغول داشته است . در این میان پیدایش کلان شهرها در کشورهای مختلف و رشد بی رویه تهران در کشور ما موجبات تغییر در نظام شهری را فراهم آورده است . توسعه و گسترش فضایی تهران علاوه بر پیدایش کو یها، محلات، شهر کهای جدید، هسته های جمعیتی کوچکی را نیز که از 35 سال پیش به صورت قریه و آبادی شکل یافته بودند با پذیرش مهاجرین جدید به صورت قطب های متمرکز جمعیتی درآورده است . بدین ترتیب نظم فضایی خاصی که از سال های قبل از 1335 در تهران و فضای پیرامونی شکل گرفته بود در جریان یک سلسله تحولات اقتصادی - اجتماعی و سیاسی در سطح ملی و منطقه ای دگرگون و ضمن توسعه فضایی مقر شهری به سازماندهی فضای پیرامونی و مناطق اطراف منجر شده است. روند این تحولات موجب پیدایش شکل تازه ای از سازماندهی فضایی گردیده که امروزه اصطلاحاً «منطقه شهری » « مجموعه شهری» یا منظومه شهری نامیده می شود
۴.

بررسی تطبیقی چشم اندازهای فرهنگی روستاهای کوهستانی و جلگه ای (مطالعه موردی: شهرستان رودسر)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: مطالعه تطبیقی چشم انداز فرهنگی روستاهای کوهستانی روستاهای جلگه ای شهرستان رودسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴ تعداد دانلود : ۱۰۳
در بررسی چشم اندازهای روستایی می توان دریافت که در یک سکونتگاه انسانی عناصر مختلف در بستر طبیعی با استفاده از فرهنگ انسانی (خصوصیات جمعیتی، اقتصادی و کالبدی ) به زیست خود ادامه داده و در کنش های متقابل با یکدیگر گسترش یافته اند. در این مطالعه با توجه به این سؤال اصلی که چشم اندازهای فرهنگی در روستاهای کوهستانی و جلگه ای چه تفاوت ها و تشابهاتی دارند؟ اهداف عمده ای همچون بررسی عناصر سازنده چشم اندازهای فرهنگی در روستاهای کوهستانی و جلگه ای و تحلیل تاثیرات متقابل این عناصر بر هم و بر محیط روستا باعنوان زنجیره های تعاملی و تاثیرگذار، مد نظر قرار گرفته است . در راستای تحلیل این اهداف، شیوه مطالعه به روش توصیفی و تحلیلی به دو صورت مطالعات اسنادی  کتابخانه ای و مطالعات میدانی بوده و با بررسی تحلیلی چشم اندازهای فرهنگی روستاهای موردمطالعه شهرستان رودسر به آزمون فرضیه ها، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات پرداخته شده است . ازجمله این نتایج عبارتند از : نوع معیشت عامل مهمی درتبیین تفاوت های چشم اندازهای فرهنگی روستاها می باشد، ارائه خدمات زیربنایی و روبنایی در روستاهای کوهستانی و جلگه ای در تغییرات چشم اندازهای فرهنگی روستاها مؤثر است .
۵.

تحلیلی بر مشکلات موجود در قلمرو کشت و صنعت چای ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلید واژه ها: کشت و صنعت چای ایران بحران تولید شرایط اکولوژیکی فرآوری محصول نظام بازرگانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۶۵
کشت چای در سال 1279 توسط کاشف السلطنه در ایران رایج گردید . چای اکنون در وسعتی حدود 34000 هکتار در ساحل جنوبی دریای خزر کشت م یشود و 107 کارخانه در مناطق کشت مشغول فرآوری این محصول می باشند. تا سا ل های اخیر حدود 6/47 درصد مصرف کشور از تولید داخلی تأمین می شد و بقیه از خارج وارد می گردید. در سال های اخیر سهم تولید داخلی از کل مصرف کشور به 5/12 درصد تنزل یافته است . اکنون بیش از صد سال از آغاز فعالیت کشت و صنعت چای ایران م یگذرد ولی این صنعت در شرایط بحرانی قرار دارد. این بحران در سال 1383 باامتناع کارخانه ها از خرید برگ سبزچای شدت گرفت. درک مشکلات موجود در قلمرو کشت و صنعت چای ایران و عوامل مؤثر آن هدف اصلی تحقیق حاضر م یباشد. تحقیق مبتنی بر داده هایی است که از طریق پژوهش میدانی در 11 مزرعه نمونه چایکاری و مطالعه برخی اسناد آرشیو سازمان چای کشور و دیگر منابع مدون جمع آوری شده است. داده های جمع آوری شده از طریق بررسی ضریب همبستگی بین متغیرها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در بررسی روابط خطی بین متغیرهای کیفی از ضریب همبستگی ناپارامتری «اسپیرمن» استفاده شده است. نتیجه نشان می دهد که ویژگی های اکولوژیکی، نظام مالکیت اراضی، سیاست قیمت گذاری برگ سبز، شیوه فرآوری محصول و نظام بازرگانی مجموعه بهم پیوسته ای را تشکیل م ی دهند که در بحران کشت و صنعت چای ایران اثر دارند. در نتیجه چای ایران کیفیت مناسبی نداشته و قادر به رقابت در بازار نمی باشد.
۶.

بررسی اثرات خشکسالی ها بر منابع آب زیرزمینی دشت های همدان با استفاده از تحلیل های آماری چند متغیره و GIS(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: خشکسالی رگرسیون چند متغیره GIS تحلیل آماری چند متغیره سطح ایستابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۶۳
مدیریت منابع آب در دوره های خشک و خشکسالی ها نیازمند شناخت و کاربرد روش ها و راهکارهای مناسب است . از آن جا که خشکسالی به صورت یک مجموعه عوامل و متغیرهای مرتبط به هم اقلیمی (سیستم اقلیم ) در محیط طبیعی و انسانی تأثیر می گذارد، مطالعه جزئی و مجزای متغیرهای اقلیمی نتیجه متقن و قابل اعتمادی از شرایط حاکم ارائه نمی دهد. جهت بررسی میزان نقش خشکسالی ها در منابع آب زیرزمینی دشت های شمال همدان متغیرهای اقلیمی و هیدرولوژی آب های سطحی به عنوان متغیر مستقل جهت تعیین میزان همبستگی با سطح ایستایی دشت ها (متغیر وابسته ) در مقیاس ماهانه در طی 17 سال 1379-1363 مورد بررسی قرار گرفت. روش مطالعه بر رگرسیو ن چند متغیره متمرکز گردید که نتایج مناسب تری ارائه می دهد. در نتیجه ، آثار ناهنجاری های اقلیمی و هیدرولوژیکی در افت سطح ایستابی دشت ها 42 درصد همبستگی را بین متغیرهای اقلیمی مستقل با شدت افت نشان داد. در ارزیابی مکانی بحران افت سطح ایستابی تحت تأثیر خشکسالی از توانایی تحلیل ها ی مکانی و فضایی GIS بهره گرفته شد و نتایج داده های نقطه ای به اطلاعات منطقه ای تبدیل گردید و شدت افت در سطح دشت های مورد مطالعه منطقه بندی گردید که دشت بهار دارای شدیدترین افت و مناطق حاشیه دشت ها در محل اتصال به ارتفاعات از کم ترین مقادیر افت برخوردار بودند.
۷.

ارزیابی فرایند برنامه ریزی و اثرات منطق های طرح های عمرانی ملی (پژوهش موردی سد کارون 3)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: برنامه ریزی کنترل پروژه نظریه های برنامه ریزی پیامد های محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۷۶
جهت گیری های اساسی برای اجرای طرح های عمرانی ملی شامل تدوین برنامه، تخصیص بودجه، اجرا و نظارت معمولا از سوی دولت تعیین می شود. داشتن اهداف ملی و ضرورت اجرای برنامه های اساسی با تدوین برنامه استراتژیک و رویکردهای پایه در عمران و توسعه ملی لزوم دخالت دولت در فرایند برنامه ریزی طرح ها ی ملی را تبیین می نماید. از سویی این گونه نگاه و فرایند برنامه ریزی بالا به پایین در اجرای چنین طرح ها یی باعث ایجاد تغییرات و تأثیرات فراوان در محدوده جغرافیایی محلی و منطقه ای و گاه ملی می گردد. سد سازی به عنوان یکی از اقدامات و برنامه های عمرانی دولت در جهت تأمین آب مورد نیاز برای کشاورزی و شرب و سایر اهداف قابل تعریف است و از جمله پروژه هایی محسوب می شود که معمولا اجرای آن باعث ایجاد پیامد های زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی در سطح محلی می شود. سد کارون 3 روی پرآب ترین رودخانه دائمی کشور احداث شده است و هدف از اجرای آن نیز تولید برق، کنترل سیلاب ها ی حوضه بالادست و تأمین آب برای مصارف کشاورزی بوده است . مطالعات اجرای این طرح از سال 1340 شروع شد و در سال 1382 طرح مذکور به بهره برداری رسید . با توجه به اثرات و پیامدهای مختلف ناشی از اجرای این طرح این مقاله می کوشد ضمن ارزیابی فرایند برنامه ریزی سد کارون سه در چارچوب نظریه های برنامه ریزی، اثرات و پیامدهای مختلف اجرای این طرح ملی را در سطح محلی و منطقه ای تبیین نماید.
۸.

الگوها و فنون برنامه ریزی مرمت بافت تاریخی شهرها(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: بافت تاریخی برنامه ریزی مرمت تئوری تکنیک اعیان سازی پالایش شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۰۹
بافت تاریخی شهرها به دلیل بافت سنتی، فرسودگی واحدهای مسکونی، عدم سهولت دسترسی، ضعف زیرساخت ها، مشکلات زیست محیطی و .. مسیر رکود و عقب ماندگی را طی می کنند. برای رفع مشکلات بافت تاریخی شهرها در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی طرح هایی در قالب مرمت، بازسازی، نوسازی، احیا و به سازی در کشورهای مختلف تهیه و اجرا شده است . شیوه برخورد با این بافت ها متأثر از دیدگاه های فلسفی در شهرسازی متفاوت بوده است . در سال های شروع انقلاب صنعتی تا سال 1960 بافت تاریخی شهرها مورد بی توجهی برنامه ریزان شهری قرار گرفت و برنامه ریزان عمدتاً به ایجاد شهرهای جدید روی آوردند . در این دوران دخالت ها در اکثر مواقع کالبدی، مقطعی و بدون در نظر گرفتن شرایط اجتماعی اقتصادی شهر، بافت و محله انجام گرفته است. در دهه 1960 ، احیای بافت تاریخی شهرها و اعیان سازی به همراه حفظ و احیای شهر قدیمی و ساخت شهرهای جدید شبیه به شهرهای قدیمی با تأکید بر هنجارها و ارزش های اجتماعی مورد توجه قرار گرفت . در این دوران طرح های به سازی، نوسازی، احیای محلات مسکونی بافت های تاریخی براساس مطالعات اقتصادی، اجتماعی و کالبدی با بهره گیری از نظریات و الگوهای مختلف تهیه شد . که در این مقاله مروری بر الگوها و تکنیک های 1 مختلف مرمت 2 بافت تاریخی 3 شهرها شده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۸۰