سرزمین

سرزمین

سرزمین سال هجدهم زمستان 1400 شماره 4 (پیاپی 72) (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

مقالات

۱.

مولفه های مشارکت شهروندی در شهر هوشمند؛ نمونه موردی کلانشهر تهران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: مشارکت شهرهای هوشمند شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 882 تعداد دانلود : 807
یکی از مفاهیمی که انتظار می رود با هوشمند شدن شهرها، دچار تحول شود، مفهوم مشارکت شهروندان در امور شهرسازی و مدیریت شهری است. بویژه در شهری چون تهران که میزان مشارکت تا نقطه مطلوب، فاصله زیادی دارد. مسأله آن است که اگر پیدایش شهرهای دیجیتالی و هوشمندسازی شهرها از ابعاد و جنبه های مختلف بر شهر و شهرنشینی، مدیریت شهر و زندگی در شهرها اثر می گذارد، بر روی مشارکت –که مفهومی با اهمیت بسیار بالا بوده و درای آورده های بالقوه بی شمار در مدیریت شهری است-چه تأثیری دارد و آینده مشارکت شهروندان در بستر شهرهای هوشمند و پویا، چه تحولاتی به خود خواهد دید؟ پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی، ضمن استفاده از روش ها و ابزارهای مطالعاات اسنادی در بخش مبانی نظری و پیشنه های پژوهشی و سپس بر پایه راهبرد پیمایش (پرسشنامه شهروندان و پرسشنامه خبرگان و متخصان)، سعی نمود نسبت به گردآوری داده ها و سپس تجزیه و تحلیل آنها اقدام نماید. نتایج نشان دهنده تأیید فرضیه پژوهش است، زیرا نمره گزاره ها از حداقل قابل قبول (3.1) بالاتر و انحراف معیار نیز تقریبا در همه موارد، زیر 1 بوده است. همچنین آزمون تی تک نمونه ای نشان از تأیید گزاره ها داشت. نتیجه پژوهش، شامل ارائه ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های مشارکت در شهر هوشمند و پویا در تهران به عنوان الگوی تمام نمای شهر ایرانی است.
۲.

سنجش شاخص های اثرگذار در کیفیت زندگی با تأکید بر برنامه ریزی راهبردی اجتماع محور در شهرهای جدید نمونه موردی هشتگرد و پردیس(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: شهر جدید هشتگرد پردیس تحلیل مسیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 460 تعداد دانلود : 56
شهرهای جدید، اجتماع و شهرهای برنامه ریزی شده اند که تمام جنبه های توسعه پیش از ساخت وساز آن ها آغاز می شود. افزایش جمعیت کلان شهرهای کشور به خصوص تهران، توسعه کالبدی این شهرها را در مسیری غیرمعقول قرار داده است و زندگی شهروندان و اقشار تازه شهرنشین شده را با معضلات تازه مواجه ساخته است. بر این اساس هدف این تحقیق ارزیابی شاخص های اثر گذار در شهرهای جدید پردیس و هشتگرد می باشد. تحقیق حاضر با توجه به ماهیت موضوع و هدف کلی آن، از نوع توصیفی و تحلیلی بوده و با ابزار پرسشنامه به تعداد 100 نفر انجام گرفته است. متغیر ها در 4 بخش اجتماعی، فرهنگی، زیرساختی و اوقات فراغت مورد ارزیابی قرار گرفته اند. در سنجش میزان کیفیت زندگی از تحلیل مسیر و رگرسیون استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد یک واحد تغییر در انحراف معیار متغیر اختلاط عملکرد و فعالیت و سازگاری فعالیت ها ، باعث می شود تا انحراف معیار متغیر وابسته (عرصه عمومی بافت فرسوده) به اندازه 83 و 77 درصد تغییر کند. نتایج پژوهش نشان می دهد متغیر اوقات فراغت تنها متغیری بوده است که توانسته است تنها به صورت مستقیم بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. البته چون این متغیر بلافاصله بعد از متغیر کیفیت زندگی وارد معادله شده و به عنوان متغیر وابسته میانی (درونی) در نظر گرفته شده است، بنابراین تأثیر غیرمستقیم بر روی کیفیت زندگی نداشته است.
۳.

چالش های پیش روی شهرنشینی نامتعادل در ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: تخریب محیط زیست عدالت اجتماعی توسعه پایدار اسکان غیر رسمی اکوسیستم چندسطحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 893 تعداد دانلود : 25
در نیم قرن اخیر، در ایران توسعه سرمایه داری در چارچوب اقتصاد متکی به نفت، سبب رکود بخش کشاورزی و رشد سریع شهرها گردید. این رشد سریع شهرنشینی به صورت متعادل صورت نگرفت، بلکه سبب رشد شهرهای بزرگ و مانع رشد شهرهای کوچک و روستاها گردید. و به رغم دگرگونی ها در نظام شهری ایران، سیمای اسکان و استقرار جمعیت و شهرها تصویر مناسبی را به دست نمی دهد. به طور واضح روشن است که گسترش سریع شهرنشینی در ایران به نوبه خود امید به آینده ای بهتر را برای میلیون ها انسان شهرنشین از لحاظ داشتن وضعیت اقتصادی و اجتماعی به یک کابوس بدل کرده است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی سعی بر آن دارد با دیدی علمی و استدلالی به بررسی بازتاب های شهرنشینی نامتعادل در مناطق شهری ایران و تاثیرات این فرایند در بعد فضایی و در نهایت به تاثیرات این روند در شبکه شهری ایران پرداخته شود.نتایج بدست آمده از واکاوی علمی شهرنشینی نامتعادل حاکی از آن است در صورت ادامه این روند در شهرنشینی ایران شاهد توسعه اجتماعی و اقتصادی ناپایدار، از جمله افزایش درآمد نابرابر، ائتلاف منابع، تخریب محیط زیست، ورود آسیب به میراث طبیعی و فرهنگی ایران خواهیم بود.
۴.

ارزیابی و تحلیل وضعیت پایداری شهر اهواز با تأکید بر عملکرد مدیریت شهری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: مدیریت شهری پایداری تحلیل تناظر مناطق شهر اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 449 تعداد دانلود : 408
توسعه شهر اهواز متاثر از رشد جمعیت و مهاجرت به این شهرمی باشدشیوه مدیریت شهری را دچار مشکلات فراوانی کرده است.این پژوهش به ارزیابی عملکرد مدیریت شهری در پایداری شهری شهر اهواز پرداخته است. روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی-تحلیلی می باشد. جامعه آماری شهروندان مناطق شهر اهواز است. حجم نمونه از فرمول کوکران برابر با 322 نفر می باشد. پرسشنامه ای در قالب 5 شاخص: اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، کالبدی- فیزیکی، سیاسی و زیست محیطی طراحی گردید. تجزیه و تحلیل داده ها در فضای نرم افزار SPSS استفاده شده است. مجموع میانگین نشان می دهدکه وضعیت پایداری مدیریت شهری اهواز نامطلوب می باشد و پایداری اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی نسبت به دیگر شاخص ها وضعیت بدتری دارند. نتایج آزمون Tتک نمونه ای نشان داد که همه شاخص ها با میانگین فرضی (3) فاصله دارند. این عامل گویای عدم پایداری شاخص ها در مناطق شهر را می رساند. در مجموع، منطقه1، به لحاظ پایداری اقتصادی و سیاسی، منطقه8 به لحاظ پایداری اجتماعی، منطقه3 از لحاظ کالبدی و منطقه4 از لحاظ زیست محیطی وضعیت مناسبتری را داشته اند. نتایج تحلیل تناظر، از مجموع ابعادگویای آن است که منطقه1، رو به پایداری متوسط و مناطق6، 7 و 8 در طیف خیلی کم و مناطق 2، 3 و 4 در همجواری طیف کم قرار گرفته اند. در نهایت باتوجه با نتایج، نماگرهای پایداری مدیریت شهری در سطح شهر اهواز براساس 5 سطح تقسیم شده اند. میانگین سطح اول10/24، سطح دوم 49/23، سطح سوم 42/22، سطح چهارم 37/21 و میانگین سطح پنجم 79/19 می باشد.
۵.

نقش دین اسلام در همگرایی قوم بلوچ و تأثیر بر امنیت اجتماعی استان سیستان و بلوچستان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: دین اسلام قوم بلوچ امنیت اجتماعی استان سیستان و بلوچستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 106 تعداد دانلود : 712
استان سیستان و بلوچستان به عنوان یکی از راهبردی ترین استان های شرقی کشور، همواره باعث بروز رخدادهای امنیتی فراوانی در گوشه و کنار این استان شده است در این میان قوم بلوچ، از اقوام دیرینه ایرانی است که عمدتاً دارای مذهب سنی هستند، از طرفی حاکمیت، بر مذهب شیعه به عنوان مذهب رسمی کشور تأکید دارد، ازاین رو یکی از راهکارهای دستیابی به شاخص های همگرایی، دین اسلام است. هدف از این تحقیق " تبین نقش دین اسلام در همگرایی قوم بلوچ و تأثیر آن بر امنیت اجتماعی استان سیستان و بلوچستان" بوده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و ازنظر روش تحلیلی توصیفی و جامعه آماری به صورت تمام شمار بوده و نتایج به دست آمده عبارت است از"دین اسلام به عنوان مهم ترین مؤلفه همگرایی قوم بلوچ از طریق، اصول دین مشترک بین شیعه و سن- اعتقاد به پیامبر مشترک- اعتقاد به قاعده نفی سبیل - اعیاد مشترک دینی و... در همگرایی قوم بلوچ تأثیر دارد.
۶.

مکان یابی مناطق مناسب برای کشت زرشک در کشور ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: مکان یابی سیستم اطلاعات جغرافیایی کشت زرشک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 245 تعداد دانلود : 414
زمینه و هدف: پهنه بندی کشت محصولات کشاورزی یکی از انواع ارزیابی است که می تواند به عنوان الگویی برای ارزیابی اراضی، برنامه ریزی و مدیریت بهتر از منابع اراضی مورد استفاده قرار گیرد. روش بررسی: در این پژوهش برای تعیین مکان های مناسب جهت کشت زرشک در کشور ایران، معیارها و زیر معیارهای مختلفی مد نظر قرار گرفت و با توجه به اهمیت تلفیق اطلاعات، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی برای وزن دهی به لایه ها انتخاب و به کمک نرم افزار Expert choice پیاده سازی گردید. از نرم افزار Arc GIS، به منظور تحلیل فضایی و همپوشانی لایه ها استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از عوامل اقلیمی، توپوگرافی و خاکی نشان داد که ستان های خراسان جنوبی(قاین، بیرجند)، فارس(شیراز و آباده) ، همدان، اراک، اصفهان، شهرکرد و کرمان بهترین مکان برای کشت این محصول می باشند. برای بیان میزان مناطق مناسب یا مناسب برای کشت زرشک بصورت مساحت می توان مناطق مختلف کشور را براساس مساحت اراضی قابل کشت کشور که بالغ بر 356858.1 کیلومتر مربع (35685810 هکتار) می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل می تواند، طراحان را در انتخاب مکان مناسب جهت کشت زرشک یاری کند.
۷.

تحلیلی بر اثربخشی نور روز بر آسایش بصری و سلامت درفضاهای مسکونی شهر(نمونه موردی شهر تبریز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: نور روز ادراک آسایش بصری تندرستی سلامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 812 تعداد دانلود : 366
نور روز در طول موج های کوتاه، غنی است و در زمان های روشنایی روز، به نظر می رسد مهم ترین نقش را برتنظیمات بیولوژیکی انسان دارد. پیشرفت علم درطول چند سال اخیر با بررسی های اساسی در مورد جایگاه معماری و اثرات سلامت نور روز و پنجره ها، باعث شده است که تحقیقات در زمینه نور روز، به سرعت در حال تغییر باشد. با این رویکرد نوشتار حاضر می کوشد عوامل موثر بر ادراک، آسایش بصری و سلامت درفضاهای مسکونی در ارتباط با نور روز را در شهر تبریز مورد وارسی قرار دهد. پژوهش حاضر به لحاظ حاضر هدف کاربردی، و به لحظ روش توصیفی- تحلیلی است. برای دستیابی به این هدف، پارامترهای محیطی ، با هر دو روش ذهنی و عینی، برای تجزیه و تحلیل عاملی مؤلفه های اصلی ارائه شدند. تجزیه و تحلیل با استفاده از آمار توصیفیSPSS انجام شد. نتایج پژوهش نشان می دهد میزان درخشش نور روز می تواند بر کیفیت ادراک ما اثر بگذارد. علاوه بر آن، دسترسی روزانه به نور روز، جز آسمان، شکل، اندازه و موقعیت پنجره نیز می تواند تاثیر گذار باشد. نور روز به عنوان یک موضوع پژوهشی، خود را رابط بین عوامل روانشناختی و عوامل محیطی قرار می دهد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۷۸