روشها و مدل های روانشناختی (دانشگاه آزاد مرودشت)

مقدمه: با توجه به افزایش فروپاشی نظام خانواده، محققان بر شناسایی عوامل موثر بر سازگاری زوجین که منجر به دوام خانواده می شود تمرکز نموده اند. بر همین اساس  هدف از انجام پژوهش حاضر، طراحی و آزمون الگویی از رابطه نیرومندی خود و سازگاری زوجین با میانجی گری خود میان بینی و تمایز یافتگی خود در میان زوجین شهر شیراز بود. روش: جامعه آماری شامل زوجین شهر شیراز بودند که 250 نفر(125 زن، 125 مرد) از آنها با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های تمایز یافتگی خود(2011)، نیرومندی خود (1975)، خود میان بینی (2011) وسازگاری زناشویی (1989)  پاسخ دادند. داده های پژوهش حاضر به کمک نرم افزار  SPSSوAMOS با استفاده از روش معادلات ساختاری انجام شدند. یافته ها: یافته های پژوهش، نشان داد نیرومندی من هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیر مستقیم  از طریق تمایز یافتگی خود و خود میان بینی بر سازگاری زناشویی موثر است.  و الگوی پیشنهادی از برازش مطلوبی برخوردار است . نتیجه گیری: این مدل  به دلیل تمرکز بر عوامل فردی در سازگاری زناشویی می تواند نقش مهمی در کاهش تعارضات زناشویی داشته باشد به نحوی که 40 درصد از سازگاری زناشویی  توسط متغیر های مطرح شده در این مدل تبیین می شود.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر بررسی و مقایسه تأثیر دو روش مشاوره گروهی مبتنی بر زوج درمانی گاتمن و سیستمی-رفتاری بر صمیمیت زناشویی زنان متاهل شهر تهران می باشد. روش: پژوهش از نوع آزمایشی با اندازه گیری مکرر و با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل می باشد و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های صمیمیت زناشویی الکسیس. جی واکر و لیندا تامپسون (MIS) استفاده شد. تحلیل کوواریانس با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 انجام گرفت. جامعه آماری موردنظر شامل 100 نفر از زنان متأهل شهر تهران می باشد که داوطلبانه در سال 1398 به مراکز مشاوره فرا ذهن و مهمید تهران مراجعه کردند. تعداد 36 نفر که دارای کمترین نمرات از پرسشنامه صمیمت زناشویی بودند انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه 12 نفری قرار گرفتند. گروه های آزمایش و کنترل به صورت تصادفی انتخاب و هیچ مداخله ای روی گروه کنترل انجام نشد. پیش آزمون از هر سه گروه به عمل آمد و پس از پایان 14جلسه90 دقیقه ای زوج درمانی گروهی، پس آزمون گرفته شد و یک ماه بعد، آزمون پیگیری از گروه ها به عمل آمد. یافته ها: نتایج  داده ها نشان داد که زوج درمانی به شیوه گاتمن و زوج درمانی سیستمی-رفتاری روی صمیمت زناشویی مؤثر بوده و این اثرگذاری در مرحله پیگیری هم پایدار بوده است، اما تفاوت معناداری بین این دو رویکرد ازلحاظ اثربخشی روی صمیمت زناشویی دیده نشد. نتیجه گیری: با توجه به اثربخشی رویکردهای مورد مطالعه ، توصیه می شود از این رویکردها در مراکز مشاوره خانواده برای افزایش صمیمیت و رضایت زناشویی استفاده شود.

مقدمه: اعتیاد به مواد مخدر با طیف گسترده ای از بیماری ها، اختلالات و ناتوانی ها در ارتباط است. هدف از انجام این پژوهش مقایسه اثربخشی درمان مصاحبه انگیزشی و ماتریکس با رویکرد شناختی - رفتاری بر افسردگی و بهبود کیفیت زندگی در مصرف کنندگان ماری جوانا بوده است. روش: روش پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با سه گروه (دو گروه آزمایش، یک گروه درمان مصاحبه انگیزشی، یک گروه درمان ماتریکس با رویکرد شناختی - رفتاری و یک گروه کنترل) بود .جامعه ی پژوهش حاضر کلیه افراد وابسته به ماری جوانا شهر شیراز بودند. نمونه آماری از افراد وابسته به ماری جوانا مراجعه کننده به بیمارستان محرری شهر شیراز انتخاب شدند. افراد به صورت تصادفی در سه گروه (هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های کیفیت زندگی ویر شربورن و افسردگی بک استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که درمان ماتریکس و مصاحبه انگیزشی با گروه کنترل تفاوت معنادار داشتند، اما درمان ماتریکس با مصاحبه انگیزشی اثربخشی متفاوتی با هم نداشتند. نتیجه گیری: باتوجه به یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که هر دو درمان را می توان به عنوان درمانهای مکمل داوریی در افراد وابسته به ماری جوانا به کار برد.

مقدمه: . این پژوهش با هدف تعیین اثر بخشی تحریک الکتریکی از روی جمجمه با جریان مستقیم بر حافظه کاری کلامی کودکان با کم توانی ذهنی خفیف انجام شده است. روش: روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل کودکان ۷ تا ۱۴ ساله ای بود که جهت ارزیابی بالینی به کلینیک آتیه تهران مراجعه کرده و بر اساس مصاحبه بالینی و نسخه ی نوین هوش آزمای تهران – استانفورد بینه (۱۳۸۵) ، در گروه کودکان با کم توانی ذهنی خفیف قرار گرفتند.  گروه نمونه شامل ۳۰ کودک واجد شرایط داوطب بود که با روش نمونه گیری در دسترس، از جامعه مذکور وارد مطالعه شده و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش ۵ جلسه متوالی tDCS دریافت کردند و پس از اتمام جلسات، از هر دو گروه آزمایش و گواه مجددا آزمون هوش تهران- استانفورد بینه به عمل آمد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و بوسیله آزمون کوواریانس تک متغیری تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سطح معناداری در همه آزمونها ۰۱/۰ در نظر گرفته شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که تحریک الکتریکی قشر مغز، باعث افزایش عملکرد حافظه کاری در گروه مداخله در مقایسه با گروه گواه، شد (۰۰۲/۰=P). نتیجه گیری: باتوجه به یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که می توان از روش تحریک الکتریکی قشر مغز بوسیله جریان مستقیم (tDCS) جهت بهبود عملکرد حافظه کاری کلامی در کودکان دارای کم توانی ذهنی خفیف استفاده کرد.

مقدمه: اختلال اضطراب اجتماعی بسیار ناتوان کننده است که به مختل شدن بسیاری از جنبه های زندگی، و در موارد شدید به کاهش کیفیت زندگی فرد منجر می شود. بنابراین بکارگیری درمان تجربی فراتشخیصی یکپارچه نگر ضروری می باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی و مقایسه اثربخشی ماتریکس درمان پذیرش و تعهد و درمان پذیرش و تعهد متمرکز بر شفقت بر اضطراب اجتماعی، انعطاف پذیری پذیرش و عمل، زندگی ارزشمند و شفقت به خود انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع کارآزمایی بالینی با طرح آزمایشی تک آزمودنی با خط پایه چندگانه ناهمزمان بود که به روش نمونه گیری هدفمند در طی 12 جلسه 60 دقیقه ای، با پیگیری2 ماهه بر روی 6 دانشجوی مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی اجرا شد. برای مقایسه نتایج این دو الگوی درمانی یکپارچه نگر، از مقیاس اضطراب اجتماعی لیبویتز، هیمبرگ و همکاران، (1999)، پرسشنامه انعطاف پذیری پذیرش و عمل- نسخه دوم بوند، و همکاران (2011)، پرسشنامه زندگی ارزشمند ویلسون و همکاران (2010) و مقیاس خود شفقت ورزی- فرم کوتاه ریس و همکاران (2011)، استفاده شد. داده ها با روش ترسیم دیداری، درصد بهبودی، شاخص تغییر پایا و شاخص های شش گانه کارایی بالینی تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که هر دو روش ماتریکس درمان پذیرش و تعهد و درمان پذیرش و تعهد متمرکز بر شفقت در کاهش اضطراب اجتماعی (1.96->Z) و افزایش انعطاف پذیری پذیرش و عمل، خود شفقت ورزی و زندگی ارشمند در مرحله آخر درمان و مرحله پیگیری موثر و معنادار است (1.96Z>). همچنین نتایج این پژوهش در مرحله پیگیری نیز نشان دهنده تداوم اثربخشی و کارایی این دو مداخله یکپارچه نگر بر اختلال اضطراب اجتماعی بود.  بحث و نتیجه گیری : این پژوهش از اثربخشی و کارایی بالینی ماتریکس درمان پذیرش و تعهد و درمان پذیرش و تعهد متمرکز بر شفقت در دانشجویان با اختلال اضطراب اجتماعی حمایت می کند.

مقدمه: یکی از مهمترین متغیرها در موضوع خانواده و روابط زوجین، سازگاری زناشویی است. بنابر این، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش باورهای ارتباطی در پیش بینی سازگاری زناشویی با میانجیگری مهارگری زناشویی صورت گرفت. روش: جامعه ی آماری پژوهش، شامل زنان متأهل شهرستان بابلسر بودند که حداقل 3 سال  سابقه زندگی مشترک داشته و میزان تحصیلات آنان حداقل تا پایان دبیرستان بود. در پژوهش حاضر، تعداد 305 نفر با استفاده از روش نمونه گیری غیر تصادفی در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه ها پاسخ دادند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های سازگاری زناشویی، مهارگری زناشویی و باورهای ارتباطی استفاده شد. تجزیه وتحلیل اطلاعات به دست آمده در نرم افزار Amos   و با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری صورت پذیرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد همبستگی مثبت و معنی داری بین متغیرهای باورهای ارتباطی کارآمد و مهارگری زناشویی با سازگاری زناشویی وجود دارد. همچنین همبستگی منفی معنی داری بین متغیرهای باورهای ارتباطی ناکارآمد (باوربه مخرب بودن مخالفت، باوربه تغییرناپذیری همسر، باور به ذهنخوانی، باور به کمال گرایی جنسی و باور به تفاوتهای جنسی) و مهارگری زناشویی (مهارگری هیجانی، مهارگری بی توجهی، مهارگری خشونت کلامی، مهارگری انزوا و مهارگری پنهانکاری) با سازگاری زناشویی درآزمودنی ها وجود دارد. نتیجه گیری: باتوجه به یافته های پژوهش حاضر، می توان گفت هر دو متغیر باورهای ارتباطی و مهارگری زناشویی اثری مستقیم بر سازگاری زناشویی دارد.

مقدمه: توانایی برخورد با چالش های زندگی نیازمند سازگاری فردی و اجتماعی و توانایی حل مساله سازنده است. بر این اساس استفاده از رویکردهایی که بتواند دانش آموزان را برای برخود موثر با تکالیف پیش رو آماده کند، ضروری است. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مشاوره با رویکرد تحلیل تبادلی بر سازگاری فردی و اجتماعی و سبک های حل مساله دانش آموزان متوسطه دوم بود.  روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. ابتدا پیش آزمون با استفاده از ابزارهای پژوهش  بر روی هر دو گروه اجرا شد، سپس مداخله گروه آزمایشی با رویکرد تحلیل تبادلی انجام گرفت و در انتها مجددا پس آزمون توسط هر دو گروه تکمیل شد و نتایج مقایسه شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزن دختر متوسطه دوم در شهر فیروزآباد در 6 ماهه پاییز و زمستان 1398 بود که در مدارس این شهر مشغول به تحصیل بودند. حجم نمونه 30 نفر بود که به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب و به تصادف در دو گروه 15 نفره آزمایشی و گواه گمارده شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه سازگاری سینها و سینگ (1993) و سبک های حل مسأله کسیدی و لانگ (1996) بود. یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین نمرات سازگاری و مولفه های سازگای فردی و اجتماعی و سبک های حل مساله سازنده در پس آزمون در گروه آزمایشی نسبت به گروه کنترل به طور معناداری افزایش یافته است. همچنین نتایج نشان داد که میانگین نمرات سبک های حل مساله غیرسازنده در پس آزمون در گروه آزمایشی نسبت به گروه کنترل به طور معناداری کاهش یافته است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گیری کرد که مشاوره با رویکرد تحلیل تبادلی بر سازگاری فردی و اجتماعی و سبک های حل مساله دانش آموزان متوسطه دوم اثربخش است.

مقدمه: عوامل فراوانی می تواند باعث ایجاد استرس والدینی و کاهش رضایت زناشویی شود که داشتن فرزندی با نشانه های نقص توجه/بیش فعالی از جمله آنهاست. لذا هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر آموزش راهبردهای شناختی تنظیم هیجان بر استرس والدگری و رضایت زناشویی در والدین کودکان مبتلا به کاهش توجه/بیش فعالی بود. روش پژوهش آزمایشی از نوع پیش آزمون  پس آزمون با گروه کنترل و جامعه آماری شامل کلیه والدین دارای کودک نقص توجه/بیش فعالی در شهر تهران  بود. روش: روش پژوهش آزمایشی از نوع پیش آزمون  پس آزمون با گروه کنترل و جامعه آماری شامل کلیه والدین دارای کودک نقص توجه/بیش فعالی در شهر تهران  بود. نمونه آماری 30 نفر از این افراد بودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و در دو گروه 15 نفری آزمایشی و کنترل به تصادف گمارده شدند. هر دو گروه در دو نوبت به پرسشنامه های استرس والدینی  و رضایت زناشویی پاسخ دادند. سپس گروه آزمایشی 8 جلسه آموزش راهبردهای شناختی تنظیم هیجان را دریافت کردند، اما گروه کنترل هیچ درمانی نگرفت. اطلاعات به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج کلی نشان داد که آموزش راهبردهای شناختی تنظیم هیجان بر استرس والدینی و ابعاد آن یعنی آشفتگی والدین، تعامل ناکارآمد والد و کودک و ویژگی هابی کودک دشوار و رضایت زناشویی والدین دارای کودک مبتلا به نقص توجه/بیش فعالی تاثیرگذار است. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گیری کرد که آموزش راهبردهای شناختی تنظیم هیجان باعث کاهش استرس والدینی و بهبود رضایت زناشویی در  والدین کودکان مبتلا نقص توجه/بیش فعالی می شود.

مقدمه: هدف از این پژوهش مقایسه دارودرمانی و مدیریت شناختی رفتاری استرس بر کاهش اجتناب شناختی و ناگویی هیجانی (بعنوان دو سبک مقابله ای ناکارآمد در برابر استرس) در بیماران مبتلا به سردردهای تنشی می باشد. روش: در این مطالعه کارآزمایی بالینی تعداد 40 نفر از افراد مبتلا به سردرد تنشی شهرستان ساری به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و بصورت تصادفی در چهار گروه 10 نفره تقسیم شدند. گروه اول صرفاً درمان با مدیریت شناختی رفتاری استرس دریافت نمودند. گروه دوم صرفاً درمان دارویی شدند، گروه سوم همزمان دو درمان مذکور را دریافت نمودند و گروه چهارم هیچ درمانی دریافت ننمودند. آزمودنی ها قبل و بعد از مداخله، پرسشنامه های اجتناب شناختی و ناگویی هیجانی را تکمیل نمودند. یافته ها: نتایج با نرم افزار spss و آزمونهای ناپارامتریک تحلیل شدند. یافته ها نشان دادند، گروه اول (مدیریت استرس) و گروه سوم (مدیریت استرس و دارودرمانی) طی آزمون کروسکال والیس بیشترین رتبه را در کاهش اجتناب شناختی و ناگویی هیجانی کسب نمودند. گروه دوم (دارودرمانی) و گروه چهارم (بدون درمان) کمترین رتبه را در کاهش متغیرهای مذکور کسب نمودند. طبق آزمون مان ویتنی مشخص شد تفاوت نمرات دو گروه صدر جدول با گروه های پایین جدول معنادار می باشد. نتیجه گیری: وجود مدیریت استرس در گروههای صدر جدول و وجود تفاوت معنادار بین گروه های صدر جدول و گروه های پایین جدول نشان دهنده تاثیر مثبت مدیریت استرس بر کاهش اجتناب شناختی و ناگویی هیجانی می باشد. این نتیجه برای روانشناسان و مبتلایان به سردردهای تنشی مهم است چراکه از روش مدیریت شناختی رفتاری استرس می توان به اصلاح برخی سبک های مقابله ای ناکارآمد درمقابل استرس پرداخت و از آن طریق به درمان سردردهای تنشی اقدام نمود

مقدمه: هدف از این پژوهش بررسی نقش واسطه ای تنظیم شناختی هیجان در رابطه با ناگویی خلقی و رفتار والدینی بر مبنای نگرش به خوردن  در دانش آموزان دختر بود. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی مبتنی بر معادلات ساختاری و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر مدارس دوره دوم متوسطه شهر تربت حیدریه خراسان رضوی  (2832N=) در سال تحصیلی 99-1398 بود  که از بین آنها تعداد 390 نفر بر اساس فرمول اسلووین و به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و پرسشنامه های ناگویی خلقی، شیوه های فرزندپروری بامریند، وارسی بدنی ریس و همکاران و تنظیم شناختی گارنفسکی و همکاران را تکمیل نمودند. اطلاعات بدست آمده با روش معادلات رگرسیونی با کمک نرم افزار23 Spss و 18 Amos تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: همبستگی مثبت معنی داری بین متغیرهای ناگویی خلقی، رفتار والدینی سهل گیر و مستبد و تنظیم شناختی هیجان ناسازگار با نگرش به خوردن وجود دارند. همچنین همبستگی منفی معنی داری بین متغیرهای رفتار والدینی قاطع و اطمینان بخش و تنظیم شناختی هیجان سازگار با نگرش به خوردن وجود دارند (01/0>P). همچنین مسیر غیرمستقیم نگرش به خوردن بر اساس ناگویی خلقی و رفتار والدینی با میانجی گری تنظیم شناختی هیجان سازگار و ناسازگار معنادار بود به طوری که 57 درصد از متغیر نگرش به خوردن را پیش بین نمودند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج می توان با آموزش شیوه های فرزندپروری و مهارت های تنظیم شناختی هیجان، در شکل گیری رفتارها و نگرش های مناسب مربوط به خوردن و بهبود آن تأثیر گذاشت.