روشها و مدل های روانشناختی (دانشگاه آزاد مرودشت)

مقدمه: هدف پژوهش حاضر، طراحی مدل سلامت جسمانی-روانی در اوقات فراغت سالمندی بر اساس شاخص های سلامت روان بود. جهت طراحی مدل از نظریه «داده بنیاد» استفاده شده است.. روش: جامعه آماری شامل متخصصان و صاحب نظران سلامت روان و مدیران با تجربه در ادارات مرتبط با امور سالمندان بود که بر اساس نمونه گیری نظری و انجام 21 مصاحبه عمیق و تحلیل نظام مند، داده های مورد نیاز جمع آوری و از طریق مراحل سه گانه کد گذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که مدل سلامت جسمانی-روانی سالمندان دارای 13 مقوله اصلی و 40 مقوله فرعی است. راهبرد سلامت جسمانی-روانی سالمندان براساس شاخص های روانی شامل چهار مرحله اساسی سیاستگذاری، تحلیل ذینفعان، ترویج اوقات فراغت سالمندان، اجرا و ارزشیابی است. نتیجه گیری: بنابر یافته های تحقیق، تعیین ایده محوری، مهم ترین گام سلامت جسمانی-روانی سالمندان است. لذا با توسعه فعالیت های جسمانی سالمندان در اوقات فراغت می توان ارتقاء سطح سلامت (جسمانی-روانی) این گروه سنی را انتظار داشت.

مقدمه: یکی از حوزه های اصلی فعالیت هیجان ها، انگیختگی و تنظیم آنها در پاسخ به عوامل استرس زا است. در این حیطه راهبردهای تنظیم هیجانی و رفتاری به مثابه راهبردهای مقابله با استرس در نظر گرفته می شوند که در هر دو مفهوم فرآیندهای تنظیمی نقش اساسی دارند. هدف اصلی این پژوهش بررسی خصوصیات روان سنجی مقیاس تنظیم رفتاری هیجان بود که در سال گارنفسکی و کرایج (2019) ساخته شده است. روش: جامعه آماری این پژوهش جمعیت بزرگسال شهر تهران بود که نمونه ای مشتمل بر 320 نفر  شامل193 زن و 127 مرد، به پرسشنامه های تنطیم رفتاری هیجان (گارنفسکی و کرایج، 2019) (BERQ) و تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی، کرایج، اسپین هوون، 2001) (CERQ) پاسخ دادند. یافته ها: نتایج نشان داد ضریب پایایی پرسشنامه با استفاده از روش بازآزمایی 82/0 و آلفای کرونباخ 73/0 بود، که حاکی از پایایی مطلوب آن است. همچنین نتایج تحلیل عامل اکتشافی نیز بیانگر وجود پنج عامل پرت کردن حواس، عقب نشینی، رویکرد فعال، جستجوی حمایت اجتماعی، و نادیده گرفتن بود که در مجموع 84/66 درصد از واریانس کل را تبیین می کرد. نتیجه گیری: در مجموع نتایج به دست آمده بیانگر آن است که پرسشنامه تنظیم رفتاری هیجان برای استفاده در جامعه ایرانی، از روایی و پایایی قابل قبولی برخورداراست.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش تنظیم شناختی هیجان بر کارکردهای روانی- اجتماعی در دانش آموزان مقطع متوسطه شهر شیراز بود. روش: روش پژوهش از نوع نیمه تجربی بود که از طرح دوگروهی پیش آزمون- پس آزمون با گروه شاهد و تخصیص تصادفی در گروه های مداخله و شاهد و پیگیری استفاده شد. نمونه پژوهش شامل 40 دانش آموز مقطع متوسطه بود که به شیوه خوشه ای چندمرحله ای انتخاب و پس از غربالگری به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. برای اندازه گیری کارکردهای روانی- اجتماعی، شرکت کنندگان با پرسشنامه مهارت های اجتماعی ماتسون (1983) آزمون شدند. متغیر هوش نیز به عنوان متغیر کنترل درنظر گرفته شد. مداخله آزمایشی شامل آموزش تنظیم شناختی هیجان براساس مدل گراس به مدت 8 جلسه گروهی 2 ساعته بود. پس از اتمام برنامه آموزشی از هر دو گروه پس آزمون و آزمون پیگیری (دو ماه پس ازاجرای پس آزمون) به عمل آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس چندراهه استفاده گردید. یافته ها: تحلیل نتایج نشان داد که آموزش تنظیم شناختی هیجان، تأثیر مثبت و معنی داری بر مؤلفه های کارکردهای روانی- اجتماعی دانش آموزان به جز بعد اطمینان بیش از حد به خود دارد(05/0 P<). نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که از آموزش تنظیم شناختی هیجان به منظور بهبود و ارتقای کارکردهای روانی- اجتماعی نوجوانان استفاده نمود.  

مقدمه: پژوهش حاضر به منظور مقایسه سبک های هویت، سبک های دفاعی و طرحواره های هیجانی در افراد عادی و افراد مبتلا به آلرژی در شهر شیراز صورت گرفت. روش: این پژوهش از نوع توصیفی مقطعی از نوع علی مقایسه ای بود. جامعه ی آماری پژوهش حاضر شامل تمامی افراد سالم و افراد مبتلا بع آلرژی پوستی، آلرژی تنفسی و آلرژی غذایی در سطح شهر شیراز بودند که از این میان به روش هدفمند تعداد ۱۳۵ نفر (۴۵ نفر سالم، ۳۰ نفر آلرژی پوستی، ۳۰ نفر آلرژی تنفسی و ۳۰ نفر آلرژی غذایی) که در طول یک سال گذشته به متخصصان و کلینیک های آلرژی در سطح شهر شیراز مراجعه داشته اند انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از نسخه فارسی پرسشنامه های سبک های هویت برزونسکی (ISI)، سبک های دفاعی اندروز (DSQ-40) و طرحواره های هیجانی لیهی (LESS) استفاده شد. همچنین داده های پژوهش به وسیله تجزیه و تحلیل واریانس چند متغیری (مانوا) مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: یافته ها نشان داد که در سبک های هویت اطلاعاتی، هنجاری و سردرگم، سبک های دفاعی رشد نایافته و روان آزرده، و طرحواره های هیجانی نشخوار ذهنی، ذهن آگاهی، تایید طلبی از دیگران، قابل درک بودن، سرزنش، تلاش برای منطقی بودن و توافق در بین افراد سالم و افراد مبتلا به آلرژی تفاوت معناداری دیده می شود. نتیجه گیری: باتوجه به یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که سبک هویت، سبک دفاعی و طرحواره های هیجانی نقش موثری در بیماری آلرژی دارد.

مقدمه : نیروی انسانی گرانبهاترین منبع سازمان برای شکوفاسازی استعدادها و دستیابی مستمر به عملکرد عالی محسوب می شود. سازمانهای موجود در عصر حاضر، شاهد تغییرات در ماهیت کار و محیط کاری بوده اند. این تغییرات منجر به ایجاد محیط های کاری شده اند که نامطمئن و غیرقابل پیش بینی هستند. روندهای جدید کوچک سازی و ساختاردهی مجدد سازمانها، تاثیر منفی بر روحیه کارکنان گذاشته است و بسیاری از کارکنان احساس عدم اطمینان می کنند. لذا شناسایی و کاهش فرسودگی شغلی کارکنان سازمان مرکزی برای موفقیت سازمان ضروری و اجتناب ناپذیر است. روش : روش پژوهش برحسب هدف، کاربردی؛ برحسب نوع داده، آمیخته  (کیفی-کمی) از نوع اکتشافی متوالی ؛ برحسب زمان گرداوری داده، مقطعی و برحسب روش گرداوری داده ها و یا ماهیت و روش پژوهش در بخش کمی  توصیفی-پیمایشی و در بخش کیفی آمیخته(کمی – کیفی) بود. در این طرح پژوهشگر ابتدا ازلحاظ کیفی موضوع پژوهش را با شرکت کنندگان محدود بررسی کرده و سپس بر مبنای یافته های کیفی نسبت به ساخت ابزار مورد نظر اقدام می نماید. تعداد یافته ها : در این تحقیق با استفاده از مدل تحلیل عاملی، که در آن عوامل: ساختاری (بارعاملی 43/0)، رفتاری (بارعاملی 62/0)، محیطی (بارعاملی 38/0)، بودند، شاخص های کاهش فرسودگی شغلی کارکنان سازمان مرکزی تعیین گردید. از بین 54 گویه، با توجه به اینکه کلیه بارهای عاملی بالای 6/0 بود لذا هیچ یک از عوامل حذف نشد هرسه مولفه بالا، تحت عنوان عوامل مدل کاهش فرسودگی شغلی کارکنان سازمان مرکزی مورد پذیرش قرار گرفت و مدل در حالت «خیلی مطلوب» تائید شد نتیجه گیری : باتوجه به یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت فرسودگی شغلی می تواند باعث افت کیفیت ارائه خدمات گردد، عاملی برای دست کشیدن از یک شغل، غیبت و یا روحیه پایین باشد و با اختلال هایی هم چون خستگی  بدنی، بی خوابی، روی آوردن به الکل و مواد و مشکلات خانوادگی و زناشویی ارتباط داشته باشد

مقدمه: پژوهش حاضر به منظور تدوین بسته آموزشی طرحواره درمانی بخشش محور و مقایسه اثربخشی آن با طرحواره درمانی و درمان شناختی رفتاری بر صمیمیت زناشویی، تعهد زناشویی بر روی زنان دارای تعارضات زناشویی شهر شیراز بود. روش: این پژوهش از لحاظ روش مطالعه، یک طرح تحقیق اکتشافی و دارای دو مرحله کیفی و کمی بود. در مرحله کیفی به منظور تدوین بسته طرحواره درمانی بخشش محور از روش کیفی تحلیل موضوعی(مضمون) استقرایی داده محور و در بخش کمی از طرح نیمه آزمایشی چهار گروهی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل استفاده شد،جامعه آماری در بخش کیفی کلیه منابع علمی شامل کتب و مقالات و پایان نامه های مرتبط با حوزه تعارضات زناشویی و در بخش کمی شامل زنان دارای تعارضات زناشویی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر شیراز در سال 98 بود که پس از اجرای پرسشنامه تعارضات زناشویی و محرز شدن سطح بالای تعارضات زوجی در آنها و داشتن ملاکهای ورود و خروج به پژوهش بصورت تصادفی به تعداد 15 نفر در هر یک از سه گروه آموزش و 15 نفر در گروه کنترل مجموعا 60 نفر جایگیری شدند. یافته ها: یافته ها در مرحله کیفی، بسته آموزشی طرحواره درمانی بخشش محور را متناسب با نیازهای زنان دارای تعارضات زناشویی در قالب 11 جلسه 90 دقیقه ای که دارای توافق تخصصی924/0 بود را بدست داد. در بخش کمی نشان داد که در متغیرهای بکار برده شده اثر بسته آموزشی طرحواره درمانی وبخشش محور بیشتر بوده است ولی بسته آموزشی بخشش محور، تأثیر معناداری بر متغیرها نداشت ولی در متغیرسازگاری زناشویی، اثربخشی بسته آموزشی شفقت درمانی و بسته آموزشی بخشش محور با بسته آموزشی شفقت درمانیِ بخشش محور بر تعهد زناشویی در زنان دارای تعارضات زناشویی دارای تفاوت معناداری بود((p<0/05 و اثر بسته آموزشی شفقت درمانیِ بخشش محور بیشتر بوده است. نتیجه گیری: باتوجه به یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که بسته آموزشی شفقت درمانیِ بخشش محور می تواند تعارضات زناشویی را کاهش دهد.

مقدمه: هدف از این پژوهش طراحی مدل ساختاری رفتارهای پرخطر بر اساس سبک های پردازش هویت با میانجیگری فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان متوسطه دوم بود. روش: در این پژوهش از طرح همبستگی و رگرسیون چند متغیره برای تبیین رابطه میان متغیرها بر اساس هدف پژوهش استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل همه دانش آموزان دختر و پسران متوسطه دوم شهر شیراز در سال تحصیلی 1399-1400 بوده است. آزمودنی ها شامل 221 دانش آموز و ابزارهای تحقیق شامل مقیاس رفتارهای پرخطر نوجوانان ایرانی (IARS)، پرسشنامه فرسودگی تحصیلی مسلش (MBI) و پرسشنامه سبک های پردازش هویت (ISI 6G) بوده است. برای تحلیل آماری از روش تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها: یافته های تحقیق نشان دادند که این مدل به شکل معناداری می تواند رفتار پرخطر در نوجوانان متوسطه دوم را بر اساس سبک های پردازش هویت هنجاری و اجتنابی پیش بینی کند. همچنین سبک های پردازش هویت هنجاری و اطلاعاتی به صورت غیرمستقیم و با میانجیگری فرسودگی تحصیلی رفتارهای پرخطر را در این دانش آموزان پیش بینی می کنند. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت پیشگیری از رفتارهای با پیامدهای طولانی و آسیب رسان نتایج این تحقیق می تواند در اختیار سیاست گذاران آموزشی کشور، آموزش و پرورش، مدارس و خانواده ها قرار بگیرد.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر، طراحی و آزمون الگویی ساختاری از پیشایندها و پیامدهای مهم اعتیاد شغلی در دبیران مرد مقطع متوسطه اول شهرستان آبادان بود. متغیرها در این الگو شامل پیشایندها (کمال گرایی، کیفیت زندگی و اضطراب) و پیامدهای اعتیاد شغلی (پرخاشگری، علائم جسمانی و اختلال خواب) می باشند. پژوهش حاضر، از نوع توصیفی-همبستگی بود. روش: جامعه آماری این پژوهش شامل 210 نفر از دبیران مشغول به تدریس مرد مقطع متوسطه اول شهرستان آبادان در سال 1397-1398بوده که به روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه کمال گرایی اهواز (1999)، پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (1991)، سیاهه اضطراب بک (1990) ، پرسشنامه اعتیاد شغلی لیبانو و همکاران (2010)، پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1992)، پرسشنامه علائم جسمانی پاول و انرایت (1991) و شاخص کیفیت خواب پیترزبورگ (1989) استفاده شد. ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری (SEM) انجام شد. یافته ها: یافته نشان داد که مدل ساختاری بجز در مسیر کمال گرایی به اعتیاد شغلی تائیدشده و معنی دار می باشد لذا مدل مورد نظر با حذف مسیر غیرمعنی دار اصلاح و درنهایت مورد حمایت واقع شد. نتایج مسیرهای غیرمستقیم نشان داد که کمال گرایی و کیفیت زندگی به پرخاشگری ، علائم جسمی و اختلالات خواب از طریق اعتیاد شغلی، معنی دار نبود. به علاوه، مسیر اضطراب به کمال گرایی و کیفیت زندگی از طریق اعتیاد شغلی معنی دار نبود. اما مسیر اضطراب از طریق اعتیاد شغلی تأثیر مثبتی در اختلالات خواب دارد. نتیجه گیری: با توجه به تأیید وجود رابطه معنی دار بین پیشایندها و پیامدهای اعتیاد شغلی در دبیران در این پژوهش، پیشنهاد می شود مدیران به شناسایی دبیرانی که میل شدید به کار نشان می دهند، بپردازند و وسعت اعتیاد شغلی به کار در درون سازمان خود را بررسی نمایند.

مقدمه: در دنیای کار امروز که تغییرات مکرر از جمله ویژگی های آن است ساویکاس، انطباق پذیری مسیر شغلی را مهمترین بعد در رشد و تکامل مسیر شغلی افراد می داند. به دلیل  اهمیت انطباق پذیری مسیر شغلی، لزوم بررسی سازه های مختلف روانشناختی در ارتباط با آن اهمیت می یابد که به نظر       می رسد در این میان، طرحواره های ناسازگار اولیه موضوع قابل تأملی باشد. پژوهش حاضر با هدف پاسخگویی به این پرسش که "کدام حوزه یا حوزه های طرح واره ها تأثیر بیشتری بر انطباق پذیری مسیر شغلی دانشجویان دارد؟" انجام شد. روش: روش پژوهش، توصیفی، از نوع همبستگی و ابزار پژوهش، دو پرسشنامه ی طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ و انطباق پذیری مسیر شغلی ساویکاس بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان  دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی  کشور  در سال ۹۸، روش نمونه گیری، غیرتصادفی با تغییرات بیشینه  وحجم نمونه  ۸۴۹ نفر بود. تحلیل داده ها با استفاده از نسخه ۲۴ نرم افزار spss و به روش رگرسیون گام به گام انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد از ۵ حوزه ی طرحواره ها ،۴ حوزه ی "خودگردانی و عملکرد مختل"،" گوش به زنگی"،"محدودیت های مختل" و" قطع و بریدگی" مجموعا قادر به تبیین ۲۱ درصد واریانس متغیر ملاک(انطباق پذیری مسیر شغلی) بوده و حوزه ی "دیگر جهت مندی" قادر به تببین این متغیرنبوده است. نتیجه گیری: به دلیل نقش مهم طرحواره ها در ابعاد مختلف زندگی از جمله انطباق پذیری مسیر شغلی کمک به دانشجویان  جهت شناسایی و تعدیل طرحواره های ناسازگارشان پیشنهاد می شود.

مقدمه: دانش آموزان پس از تحصیل، معمولا مهارت کافی برای ورود به جامعه را ندارند؛ که در این میان، برخورداری از یک ذهن خلاق، مبتکر و نوآور برای رشد و شکوفایی توانمندی دانش آموزان یک مزیت ارزشمند تلقی می شود.این پژوهش با هدف تهیه وتدوین الگوی یادگیری خلاق در ساختار برنامه درسی آموزش متوسطه شهر شیراز انجام شد. روش: با استفاده از نمونه ای از صاحب نظران مشغول به کار در 20 مدرسه دولتی شهرستان شیراز (384 نفر) تحقیق حاضر، با هدف تهیه و تدوین الگوی یادگیری خلاق در ساختار برنامه درسی آموزش دوره متوسطه بر روی در سال تحصیلی 98-99 اجرا شد. اعضای نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. روش تحقیق این مطالعه از نوع زمینه یابی بود و در آن، آزمودنی ها به پرسشنامه محقق ساخته 42 سوالی در خصوص الگوی خلاقیت پاسخ دادند؛ از نرم افزار AMOS ویراست 24، برای آزمون برازندگی الگوی پیشنهادی استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون های آماری نشان دادند که الگوی خلاقیت در برنامه ریزی درسی شامل شش بعد مجزا (روش تدریس، محتوای درسی، آموزش دهنده، ارزشیابی، محیط فیزیکی و مدیریت) می باشد؛ همچنین، برنامه ریزی درسی دانش آموزان مقطع متوسطه در کشور، با توجه بر رویکرد خلاقیت نیاز به بازنگری دارد. نتیجه گیری: این تحقیق الگوی خلاقیت در برنامه ریزی درسی را تدوین نمود و تلویحاتی برای موفقیت در شکوفاسازی خلاقیت دانش آموزان مقطع متوسطه ارائه کرد.