روشها و مدل های روانشناختی (دانشگاه آزاد مرودشت)

هدف از این مطالعه ساخت، اعتباریابی، رواسازی و استاندارد کردن مقیاس مهارت های ارتباطی در بین مردان و زنان متأهل شهر تهران بود. 342 زن و مرد شرکت کننده به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به مقیاس مهارت های ارتباطی زوجین پاسخ دادند. ضریب پایایی آلفای کرونباخ کل مقیاس 93/0 و ضریب بازآزمایی (به فاصله ی دو هفته) 92/0 بدست آمد. تحلیل مولفههای اصلی با استفاده از چرخش واریماکس (با حذف چهارده ماده) سه عامل مهارت کلامی و همدلی، موانع ارتباطی و مهارت ارتباط جنسی را نشان داد. روایی همگرای کل و عوامل سه گانه با مقیاس کیفیت زناشویی معنادار بودند. هم چنین، روایی واگرای (تشخیصی) این مقیاس بیانگر این است که مقیاس یاد شده می تواند افراد عادی را از افراد فاقد مهارت ارتباطی مطلوب متمایز نماید. روی هم رفته، می توان گفت که نتایج این پژوهش حمایت تجربی کافی را برای پایایی و روایی این مقیاس در نمونه ی مورد مطالعه فراهم می کند.

هدف از این پژوهش تبین شاخص های روان سنجی مقیاس هوش سازمانی آلبرشت (2003) می باشد که در یک بررسی مقطعی، 335 نفر از کارکنان (280 مرد و 55 زن ) مراکز هفده گانه ی مخابراتی شهر شیراز به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند و به وسیله ی مقیاس هوش سازمانی (آلبرشت،2003) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تحلیل عوامل به شیوه ی مولفه های اصلی، 36 گویه مقیاس هوش سازمانی را در هفت مولفه چشم انداز استراتژیک، سرنوشت مشترک، میل به تغییر، روحیه، اتحاد و توافق، کاربرد دانش و فشار عملکرد مورد تایید قرار داد. نتایج بررسی ضریب آلفای کرونباخ حاکی از همسانی درونی مناسب این مقیاس می باشد. به طور کلی نتایج این پژوهش حاکی از آن است که مقیاس هوش سازمانی آلبرشت ابزاری مناسب جهت اقدام های پژوهشی است و مدیران، روان شناسان صنعتی و سازمانی و کارشناسان و برنامه ریزان سازمان ها می توانند با استفاده از این مقیاس در راستای شناسایی عوامل و ارتقای هوش سازمانی و دست یابی به رسالت و هدف های تعیین شده ی سازمان خود گام بردارند

هدف از این پژوهش تبین کفایت روان سنجی مقیاس های شاخص اختلال نقص توجه جردن است. جامعه ی آماری این پژوهش را کلیه ی دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر شیراز تشکیل می دادند. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای در دو مرحله نمونه گیری انجام شد. نخستین نمونه ی این پژوهش را 1219 دانش آموز (583 دختر و 636 پسر) تشکیل می دادند که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی از میان نواحی چهارگانه ی شهر شیراز انتخاب شدند و با مقیاس تشخیصی اختلال نقص توجه که بر اساس راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی که به وسیله ی پژوهشگر تهیه شده بود، مورد سنجش قرار گرفتند. بر اساس این آزمون 174 نفر (87 دانش آموز دارای اختلال نقص توجه و 87 دانش آموز بدون اختلال نقص توجه) به عنوان نمونه ی نهایی انتخاب شدند و شاخص اختلال نقص توجه جردن در مورد آن ها اجرا شد. در این پژوهش از دو مقیاس استفاده شد. 1- پرسشنامه ی تشخیصی اختلال نقص توجه که بر اساس داده های راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی به وسیله ی پژوهشگر ساخته شد (96/=α) و 2- شاخص اختلال نقص توجه جردن که شامل دو فرم معلم (33 پرسش) و فرم والدین (39 پرسش) می باشد. برای بررسی پایایی این شاخص از ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی تنصیفی و همبستگی بین نظر نمره گذاران یعنی معلم و والدین استفاده شد و برای تعیین روایی آزمون یاد شده از شاخص های تفاوت گروه عادی و دارای اختلال نقص توجه و همبستگی با پیشرفت تحصیلی (معدل تحصیلی) استفاده شد. نتایج در تمام موارد حاکی از پایایی و روایی مطلوب برای مقیاس های شاخص اختلال نقص توجه جردن بود. در کل نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که شاخص اختلال نقص توجه دارای پایایی و روایی و قابل استفاده در جامعه ایرانی می باشد.

هدف اصلی این مطالعه بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه ی ایرانی دو ابزار اصلی مدل فراشناختی، یعنی پرسشنامه ی کنترل فکر و پرسشنامه ی افکار اضطرابی بود. روش این پژوهش در ابتدا برگردان دو پرسشنامه بود؛ سپس 767 نفر از دانشجویان دانشگاه قزوین پرسشنامه های افسردگی بک ویرایش دوم، پرسشنامه ی اضطراب بک، پرسشنامه ی سلامت روانی، پرسشنامه ی کنترل فکر و پرسشنامه ی افکار اضطرابی را کامل کردند. 528 نفر از این افراد پس از دو هفته در فرایند آزمون بازآزمون شرکت کردند. با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی 5 عامل قابل تفسیر با عنوان ""پرت کردن حواس""، ""نگرانی""، ""کنترل اجتماعی""، ""تنبیه"" و ""ارزیابی دوباره"" برای پرسشنامه ی کنترل فکر شناسایی شدند. پرت کردن حواس با نشانه های افسردگی، اضطراب، علایم بدنی و اختلال در کارکرد اجتماعی رابطه ی معکوس و معنی داری داشت. عامل های نگرانی و تنبیه با نمره های افسردگی و اضطراب و تمام زیرمقیاس های سلامت عمومی ارتباطی مستقیم و معنی دار داشتند. میزان همسانی درونی عامل های پرسشنامه و پایایی بازآزمایی آن ها رضایت بخش بود. تجزیه و تحلیل های مربوط به تحلیل عاملی اکتشافی در مورد پرسشنامه ی افکار اضطرابی سه عامل با عنوان های "" فرانگرانی""، ""اضطراب اجتماعی"" و ""اضطراب سلامتی"" را ظاهر ساخت. این سه عامل با افسردگی، اضطراب و شاخص های ناراحتی روانی در پرسشنامه ی سلامت عمومی ارتباطی مثبت و معنی دار داشتند. میزان همسانی درونی و پایایی بازآزمایی این مقیاس نیز مطلوب و رضایت بخش بود. یافته های این مطالعه شواهد نویدبخشی را در مورد قابلیت کاربرد نسخه ی فارسی پرسشنامه ی کنترل فکر و پرسشنامه ی افکار اضطرابی در جمعیت عمومی ایران فراهم می کند، اما ویژگی های روان سنجی پرسشنامه در جمعیت بالینی ایرانی ناشناخته باقی مانده است و در این زمینه به مطالعات بیش تری نیاز است.

این پژوهش با هدف ساخت و اعتباریابی، رواسازی و هنجاریابی آزمون اختلالات رفتاری کودکان طیف اتیسم (فرم والدین) روی گروه نمونه ای به حجم 110 کودک مبتلا به طیف اتیسم (72 پسر و 38 دختر) که به صورت در دسترس نمونه برداری شدند، اجرا گردید. ابزار پژوهش آزمون اختلال رفتاری کودکان راتر (فرم والدین، 1994) و هم چنین پرسشنامه ی ساخته شده به وسیله ی پژوهشگران می باشد. روایی آزمون تهیه شده با کاربرد روش تحلیل عاملی، حاکی از وجود یک عامل کلی داشت که روایی مطلوبی را نشان داد. ضریب اعتبار نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ پس از حذف 13 پرسش برابر 946/0 بدست آمد. هم چنین، رابطه ی معناداری بین آزمون اختلال رفتاری کودکان راتر و آزمون ساخته شده وجود داشت که روایی همگرا را مورد تأیید قرار داد. در مجموع آزمون ساخته شده دارای پایایی و روایی مطلوبی بود که امید است مورد توجه پژوهشگران این حوزه قرار گیرد.

هدف از این مطالعه تبین شاخص های روان سنجی نسخه ی فارسی پرسشنامه ی تنظیم شناختی هیجان بود. گروه نمونه ی مورد مطالعه شامل 409 دانش آموز دبیرستانی مرکب از 204 دختر و 205 پسر با میانگین و انحراف معیار سنی 5/14 و 5/4 بود. ابزار مورد استفاده در این مطالعه نیز شامل نسخه ی فارسی پرسشنامه ی تنظیم شناختی هیجان(CERQ) و مقیاس افسردگی، اضطراب و فشار روانی (DASS) بود. نتایج تحلیل عامل به شیوه ی مولفه های اصلی در این پژوهش نشان داد که CERQ دارای یک ساختار هفت عاملی است که شامل: تمرکز مجدد مثبت/ برنامه ریزی، ارزیابی مثبت، سرزنش دیگران، سرزنش خود، نشخوار فکری، فاجعه آمیزکردن و پذیرش می باشد. نتایج بررسی ضریب آلفا و بازآزمایی برای خرده مقیاس های CERQ حاکی از اعتبار مناسب این پرسشنامه بود. هم چنین همبستگی خرده مقیاس های مستخرج از CERQ با نمره ی کل DASS حاکی از روایی همگرا و واگرا CERQ بود. در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد که CERQ ابزاری مناسب برای اقدام های پژوهشی می باشد.

هدف از این ساخت، مقیاس پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی پایه ی اول دبیرستان با استفاده از نظریه ی پرسش پاسخ بود. نمونه ی مورد مطالعه در این پژوهش 321 نفر از دانش آموزان دختر و پسر پایه ی اول دبیرستان شهر تهران بودند که از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. در تهیه ی این آزمون، ابتدا دو فرم همتای آزمون از نوع چند گزینه ای با استفاده از جدول مشخصات که یک بعد آن را هدف های آموزشی (رفتاری) و بعد دیگر را محتوای درسی پوشش می داد، ساخته شد. سپس هر دو فرم در دو مرحله ی تجربی (برای تعیین ضریب دشواری پرسش، تعیین ضریب تمیز پرسش، همبستگی پرسش با نمره ی کل آزمون، همبستگی میان پرسش های آزمون، تحلیل گزینه های انحرافی) و نهایی در مورد گروه نمونه با فاصله ی زمانی یک هفته از یکدیگر اجرا شدند. نتایج بدست آمده از این پژوهش حاکی از این بود که: آزمون های ساخته شده ی فرم الف و ب از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردارند و با مدل سه پارامتری نظریه ی پرسش - پاسخ برازندگی دارند.

هدف از این مطالعه بررسی کفایت شاخص های روان سنجی فرم فارسی مقیاس همدلی هیجانی متعادل بود. گروه نمونه شامل 142 نفر از کارکنان کارخانجات کما در شهر شیراز بود. در این مطالعه ، فرم فارسی مقیاس همدلی هیجانی متعادل بکار گرفته شد. نتایج آزمون تحلیل عامل به شیوه ی مولفه ها حاکی از وجود شش عامل زیر بنایی در این مقیاس بود. این عوامل بر اساس محتوا به ترتیب با عناوین همدلی واکنشی، بیانی، مشارکتی، اثرپذیری عاطفی، ثبات عاطفی و همدلی نسبت به دیگران نام گذاری شدند. ضریب همبستگی نمره ی کل مقیاس با خرده مقیاس های مستخرج حاکی از روایی نسبتاً مناسب این مقیاس و ضریب بازآزمایی این مقیاس نیز حاکی از اعتبار مناسب این مقیاس بود و در مجموع مقیاسی مناسب برای اقدام های پژوهشی بشمار می آید.