تحقیقات سیاسی و بین المللی

تحقیقات سیاسی و بین المللی

تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره سوم زمستان 1390 شماره 9

مقالات

۱.

ساختار دولت در خاورمیانه

کلید واژه ها: ساختار دولت نظام بین الملل جامعه بین الملل جامعه جهانی واقع گرایی خردگرایی انقلابی گری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 726 تعداد دانلود : 611
در جهان توسعه یافته دوران پساوستفالیایی هر چه از گذشته به سمت حال حرکت می کنیم شاهد کاهش منظم قدرت دولت و در مقابل، افزایش قدرت بازیگران غیردولتی هستیم. این موضوع با کاربست سه سنت مکتب انگلیسی (نظام بین الملل، جامعه بین الملل و جامعه جهانی) و تطابق آن با ساختار دولت در خاورمیانه و حرکت از نظام بین المللی به سمت جامعه جهانی مورد بررسی قرار گرفت. در این مقاله نشان داده شد که ساختار دولت در خاورمیانه متشکل از عناصری است که در هر سه سنت فوق جای می گیرند. اما روند به سمتی است که می توان حرکت منظم از نظام بین الملل به سمت جامعه جهانی موجود در جهان توسعه یافته را به منطقه خاورمیانه تعمیم داد. امری که در تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا نمایان شد. بنابراین هدف اصلی این نوشتار نشان دادن روند حرکتی ساختار دولت در خاورمیانه از سنت نظام بین الملل به سمت جامعه بین الملل و جامعه جهانی است.
۲.

سیاست های اقتصادی ترکیه در جمهوری های آسیای مرکزی

نویسنده:

کلید واژه ها: سیاست های اقتصادی ترکیه آسیای مرکزی تاجیکستان ترکمنستان قزاقستان قرقیزستان ازبکستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 317 تعداد دانلود : 233
پس از فروپاشی اتحاد شوروی و ایجاد خلا قدرت در جمهوری های نواستقلال یافته آسیای مرکزی  این منطقه مورد توجه قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای قرار گرفت که در این میان نقش ترکیه به دلیل پیوندهای تاریخی و فرهنگی با این منطقه دارای اهمیت خاصی است. در این پژوهش تلاش شده است ضمن نگاهی اجمالی به وضعیت اقتصادی ترکیه و جمهوری های آسیای مرکزی، فعالیت های اقتصادی ترکیه در این جمهوری ها مورد بررسی قرار گیرد.
۳.

سیاست خارجی تعامل گرای چین و نظم جهانی

کلید واژه ها: چین سیاست خارجی غرب تعامل نظم جهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 929 تعداد دانلود : 217
سیاست خارجی تعامل گرای چین در سه دهه گذشته توانسته زمینه همکاری چین با غرب را به وجود آورد و به بقای حزب کمونیست چین و بهبود موقعیت بین المللی پکن مدد رساند. یکی از ابهامات اساسی در مورد مقاصد آتی چین که با توجه به رشد اقتصادی و افزایش نقش آفرینی این کشور وجود دارد، نوع مواجهه یک چین قدرتمند با هنجار ها و قواعد نظم موجود بین المللی است. برخی با قلمداد کردن رویه های منعطف در سیاست خارجی چین به منزله تاکتیک هایی جهت ممانعت از واکنش رقبا و همسایگان به فرایند توسعه چین، بر این باورند که پکن در بلند مدت و با به بار نشستن طرح های توسعه، رویکردهای تقابل جویانه و بی ثبات ساز در قبال نظم لیبرال- دموکراتیک حاکم در پیش خواهد گرفت. این مقاله بر خلاف این دیدگاه استدلال می کند که کارکرد مثبت قواعد لیبرال در ارتقای موقعیت چین به تثبیت آن قواعد و سهیم شدن این کشور در پاسداشت آنها منجر می گردد.
۴.

اشاعه هسته ای: رفتار قدرتهای بزرگ و تأثیر آن بر امنیت بین الملل

کلید واژه ها: بازدارندگی هسته ای قدرت هسته ای رژیم امنیت اشاعه هسته ای خللع سلاح کنترل تسلیحات صلح و امنیت بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 394 تعداد دانلود : 533
پایان جنگ سرد چالش های جدیدی در ارتباط با اشاعه سلاحهای هسته ای پدید آورد. در این میان نه تنها ثبات حاصل از نظام دو قطبی بلکه کنترل و نظارت شوروی بر تأسیسات هسته ای و ده ها هزار سلاح و صدها تن مواد شکافت پذیر از میان رفت. در نتیجه این امر، امکان دسترسی بازیگران دولتی و غیردولتی به مواد و فناوری های هسته ای برای دستیابی به سلاح های هسته ای بیش از پیش تقویت شد. کشورهای هسته ای و در رأس آنها آمریکا معتقدند که محیط امنیت بین المللی و خطر اشاعه سلاحهای کشتار جمعی در ابعاد جهانی و منطقه ای از جمله مهمترین تهدیدات نظام بین الملل هستند که آثار آن بر تمامی کشورها مترتب خواهد شد. بر همین اساس ایجاد یک رژیم قوی نظارتی به منظور محدود ساختن اشاعه سلاحهای هسته ای ضروری می نماید. علاوه بر ایجاد رژیم نظارتی بر معاهده منع گسترش سلاحهای هسته ای، کشورهای هسته ای در اجلاس 3 دسامبر 2010 شورای حکام با تأسیس بانک سوخت هسته ای به منظور هدفمند کردن عرضه سوخت موافقت کردند. ابتکارات و پیشنهادات اجرائی بعضی از مقامات کشورهای هسته ای و سازمانی ذیربط نیز بخش دیگری از تلاش قدرتهای هسته ای برای محدود نمودن انتشار هسته ای است.
۵.

بررسی رابطه ایران و آمریکا از آغاز تا سال 1325 (بر اساس نظریه پیوستگی جیمز روزنا)

کلید واژه ها: روابط ایران و آمریکا نظریه پیوستگی جیمز روزنا منافع فزاینده آمریکا در ایران جهت گیری قدرت سوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 220 تعداد دانلود : 770
در تاریخ معاصر ایران، رابطه ایران و ایالات متحده آمریکا از اهمیت به سزایی برخوردار بوده است. در این مورد، نویسندگان مقاله، به شناسایی عوامل نقش آفرین در روابط بین دو کشور پرداخته و آنرا از منظر «نظریه پیوستگی» جیمز روزنا، مورد بررسی قرار داده اند. بنابراین سوال مطرح شده در این مقاله این است که چه عوامل و متغیرهایی باعث آغاز و همچنین گسترش روابط، بین ایران و ایالات متحده آمریکا از آغاز تا سال 1325 گردید. تلاش شده است که در قالب نظریه پیوستگی جیمز روزنا به این سوال این چنین پاسخ داده شود که آغاز رابطه می بایست با متغیرهای داخلی)فرد، نقش، دیوانسالاری، جامعه( و گسترش روابط، علاوه بر متغیر فوق، با استفاده از متغیر خارجی )نظام بین الملل و منافع فزاینده آمریکا در ایران( مورد بررسی قرار گیرد.با بررسی دقیق روابط دو کشور به خوبی می توان منافع روز افزون آمریکا در ایران را مورد شناسایی قرار داد.
۶.

روابط سیاسی وامنیتی روسیه و آمریکا در زمان ریاست جمهوری پوتین در اروپای شرقی (1998-2008)

کلید واژه ها: روابط سیاسی و امنیتی روسیه آمریکا اروپای شرقی طرح مشارکت برای صلح ناتو سپر دفاع موشکی جمهوری چک لهستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 449 تعداد دانلود : 202
نظام بین المللی پس از جنگ سرد همچنان در حال گذار است. اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا قریب به نیم قرن بنابر سرشت و ساختار دو قطبی قدرت در دوران جنگ سرد به رقابت با یکدیگر پرداختند. به دنبال فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و جدا شدن جمهوری های متعدد از آن کشور و تولد روسیه تغییرات زیادی در روابط دو کشور به وجود آمد. روابط آمریکا و روسیه در دوران ریاست جمهوری ولادمیر پوتین به خاطر نفوذ آمریکا در حوزه ی پیرامونی و تحت نفوذ روسیه شکل جدیدی به خود گرفت. مشارکت برای صلح از سوی  ناتو با بروز اختلافات روسیه با آن سازمان و همچنین استقرار سپر  دفاع موشکی آمریکا در جمهوری چک و لهستان از مسائل مهم و چالش برانگیز در روابط بین دو کشور بود. البته این اقدامات از سوی آمریکا ، واکنش روسیه در قالب دیپلماسی انرژی و همچنین دیپلماسی تسلیحاتی را در پی داشت و در این میان اروپای شرقی مرکز ثقل تمامی این رخدادها بود و این ناحیه جایگاه قابل توجهی را در سیاستهای امنیتی کشورهای روسیه و آمریکا طی سالهای 2008-1998 به خود اختصاص داد.
۷.

ناکامی حاکمان مصر در توسعه سیاسی و اقتصادی براساس مدل اقتدارگرای بوروکراتیک و توسعه وابسته (2011- 1980م)

کلید واژه ها: توسعه مصر بوروکراسی انسداد سیاسی نخبگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 488 تعداد دانلود : 453
علل انقلاب اخیر مصر در سال جاری از دیدگاه های متفاوتی مورد بررسی قرارگرفته است. این پژوهش به طور خاص به مدل توسعه به کار گرفته شده در مصر در سی سال اخیر می پردازد. نخست به تبیین چهارچوب نظری مدل اقتدارگرای بوروکراتیک   پرداخته می شود و سپس به تطبیق این ویژگی ها بر ساختار اقتصاد سیاسی مصر در دوران مبارک اشاره شده و به این نتیجه می رسد که مدل به کار گرفته شده درتوسعه سیاسی اجتماعی مصر موجب عدم موفقیت شده است و ناکارآمدی روش مذکور به ایجاد بحران و انقلاب اخیر انجامیده است. چهارچوب نظری براساس الگوی تطبیقی و روش گیلرمواودانل و توسعه وابسته براساس نظریه ایوانس مورد بررسی و تبیین قرار گرفته است.
۸.

بررسی امکان مطالبه خسارت زیست محیطی جنگ ایران و عراق از دیوان بین المللی دادگستری

کلید واژه ها: سازمان ملل متحد دیوان بین المللی دادگستری خسارات زیست محیطی قواعد آمره بین المللی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 544 تعداد دانلود : 112
کشورها می توانند اختلافات خود را با کشور دیگر را به دیوان بین المللی دادگستری ارجاع دهند. نه اساسنامه و نه آئین دادرسی دیوان هیچکدام دربرگیرنده مقرراتی نیستند که کشورهای غیرعضو اساسنامه را از ارجاع اختلافات به صلاحیت دیوان منع کند. پذیرش صلاحیت دیوان توسط کشورهای عضواساسنامه،خود مشمول ماده 36 اساسنامه و وقایع و شرایط پیش بینی شده در آن است.آنچه از رفتار دیوان در پرونده های توسل به زور نتیجه گیری می شود این است که علیرغم اینکه بسیاری از حقوقدانان با سیاسی پنداشتن این موضوع بطور مطلق امکان بررسی حقوقی اختلافات مربوط به استفاده از زور را نمی پذیرد ، دیوان همواره با احراز صلاحیت خود در قالب اعلامیه ها بعنوان یک رکن قضایی جنبه های حقوقی هر موضوع و اختلاف بین المللی از جمله توسل به زور را رسیدگی کرده است .با توجه به اینکه در موارد نقض قواعد آمره بین المللی صلاحیت دیوان اجباری است و دیوان در موارد نقض حاکمیت  یک عضو سازمان ملل متحد توسط دولت دیگر، دولت متجاوز را »مسئول» قلمداد می نماید و دولت اخیرالذکر بایستی جبران خسارات نماید. متاسفانه درجنگ هشت ساله عراق علیه ایران خسارات زیست محیطی زیادی به کشور و اتباع ایران وارد شده که این خسارات تاکنون بلاجبران باقی مانده است.
۹.

تعامل هم افزای قدرت نرم با دیپلماسی عمومی در برابر جنگ نرم

کلید واژه ها: دیپلماسی عمومی جنگ نرم افکار عمومی قدرت نرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 991 تعداد دانلود : 774
دیپلماسی عمومی از آن جهت که تلاش دارد مردم را اقناع کند تا به نحو خاصی فکر کنند، شبیه تبلیغات سیاسی است، اما از طرف دیگر چون دیپلماسی عمومی به حرف هایی که مردم برای گفتن دارند نیز گوش فرا می دهد، اساساً با تبلیغات سیاسی متفاوت است در این مقاله تلاش می شود ضمن بررسی مبانی ،کارکرد و ابعاد دیپلماسی عمومی به این سوال اصلی پاسخ داده شود که  ایا مبانی دیپلماسی عمومی امریکا با به کارگیری جنگ نرم قابل جمع است و قدرت نرم چه تعاملی با این شکل از دیپلماسی دارد؟  بر این مبنا فرض  پژوهش بر این اساس است : تفاوت میان دیپلماسی عمومی و جنگ نرم در الگوی ارتباط نهفته است ،از این رو قدرت نرم در یک تعامل هم افزا ، بسترساز اجرای دیپلماسی عمومی محسوب می شود . هدف اصلی در این  مقاله تاکید بر وجه قدرت  نرم دیپلماسی عمومی است دراین راستا مبانی دیپلماسی عمومی با به کارگیری جنگ نرم  قابل جمع نیست افزون بر این، دیپلماسی عمومی در سه بعد قابل تعریف است که محیط توان بخشی را برای سیاست های  خارجی حکومت ها فراهم می کند دیپلماسی عمومی مخالف جنگ نرم است چرا که جنگ نرم در فضای واقع گرا فکر می کند و درصدد است با استفاده از تبلیغات و عملیات روانی بر مخاطبان به نحو ناخودآگاه اثر بگذارد.
۱۰.

بررسی عوامل موثر بر شکل گیری هویت اجتماعی – فرهنگی (مورد مطالعه: دانش آموزان شهر جوانرود)

کلید واژه ها: هویت هویت اجتماعی هویتفرهنگی گروه های دوستی و همالان پایگاه اجتماعی - اقتصادی رسانه های گروهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 382 تعداد دانلود : 205
یکی از موضوعات اساسی، موضوع هویت است که علاوه بر داشتن جنبه های مختلف؛ تحت تاثیر تحولات اجتماعی، فرهنگی سیاسی و تکنولوژیک قرار دارد. پژوهشگران از جنبه های مختلف هویت را مورد مطالعه قرار داده اند. روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی است، اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری در این بررسی کلیه دانش آموزان دوره دبیرستان شهرستان جوانرود است که در سال تحصیل 91–90  در کلیه دبیرستان های شهرستان جوانرود مشغول به تحصیل می باشند. روش نمونه گیری، طبقه ای نامتناسب می باشد و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 358 نفر تعیین شده است.یافته ها: آزمون فرضیات تحقیق نشان داد بین سطح سواد والدین و شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی همبستگی مثبت با شدت ضعیف (11/0) و معنادار وجود داشته است،  بین میزان شرکت در گروه های دوستی و همالان با شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی(همبستگی مثبت و با شدت متوسط (37/0))، بین پایگاه اجتماعی – اقتصادی والدین با شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی(مقدار همبستگی به دست آمده (72/0))، بین میزان استفاده از رسانه های گروهی و شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی نیز دارای همبستگی مثبت و با شدت متوسط(21/0) و تمامی این روابط معنادار بوده است. تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که 37 درصد از تغییرات متغیرهای وابسته توسط متغیرهای مستقل مورد بررسی تبیین شده است.
۱۱.

رابطه ایران و امریکا بین سالهای 32- 1330 (بررسی اسناد) علل کودتای 28 مرداد

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران امریکا روابط سیاسی ملی کردن صنعت نفت کودتای 28مرداد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 833 تعداد دانلود : 319
تاریخ معاصر سالهای 1332-1330ش/ 1953-1951م به دلایل متعدد از اهمیت بسزایی برخوردار است. از جنبه های مهم دوره مزبور جنبش ملت ایران برای ملی ساختن نفت و واکنش دولت ایالات متحده امریکا در قبال آن است .این مقاله با تاکید بر منافع ملی امریکا در صدد بررسی عواملی است که باعث تغییر رویکرد ایالات متحده آمریکا در قبال ملی کردن صنعت نفت ودولت دکتر مصدق گردید.بر خلاف مشهور به نظر نمی رسد هراس از قدرت روز افزون کمونیسم در ایران عامل اصلی تغییر سیاست آمریکا شده باشد ،بلکه عامل اساسی در نوع رویکرد به دولت دکتر مصدق از جانب آمریکا موقعیت سوق الجیشی ایران و سهیم شدن در منابع نفت بوده است. این مقاله با توجه به موضوع مورد مطالعه که در حوزه تاریخ معاصر ایران قرار دارد بر روش تاریخی - اسنادی استوار است.از آنجایی  که تاثیر روابط این دوره بر مناسبات ایران و امریکا سایه افکنده است پرداختن به این مهم ضرورت و اهمیت خاصی را می طلبد.
۱۲.

بررسی عوامل مؤثر بر نگرش سیاسی- اجتماعی جوانان ( 15 الی 29 ساله) در شهر بروجن

کلید واژه ها: نگرش نگرش سیاسی نگرش اجتماعی سرمایه اجتماعی آگاهی سیاسی طبقه ی اجتماعی رسانه های گروهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 324 تعداد دانلود : 775
تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر نگرش سیاسی  اجتماعی جوانان ) 51 الی 92 ساله( در شهر بروجن صورت گرفته است. متغیرهای مستقل این تحقیق شامل: سرمایه اجتماعی ، آگاهی سیاسی ، طبقه ی اجتماعی ، سن ، جنس ، تأهل ، رسانه ی ملی )صدا و سیما( ، گرایشات مذهبی و شریعت و استفاده از فضای مجازی می باشد. متغیر وابسته در این تحقیق نگرش سیاسی  اجتماعی است. بر اساس نتایج تحقیق می توان نتیجه گرفت که متغیرهایی چون سرمایه اجتماعی ، آگاهی سیاسی ، طبقه اجتماعی ، رسانه ملی ، گرایش مذهبی و جنس با نگرش سیاسی  اجتماعی رابطه مثبت دارند و از پیش بینی کننده های نگرش سیاسی  اجتماعی می باشند ولی سن ، تأهل و استفاده از فضای مجازی رابطه ای با نگرش جوانان ندارند.
۱۳.

کاربرد شیوه های تبلیغی در روند اجرای عملیات روانی و نقش روحیه ملی کشور مورد هجوم در کارایی و یا عدم کارایی آن

کلید واژه ها: جنگ روانی عملیات روانی روحیه ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 384 تعداد دانلود : 490
اصطلاح جنگ روانی به مجموعه عملیاتی اطلاق میشد که در جنگ های نظامی به کار میرفت,امادر وضعیت جدیدآن ،مقاصد گوناگونی همچون تضعیف روحیه سربازان در جبهه های نبرد،تضعیف و گمراه نمودن مردم کشورهای درگیر جنگ،نیروهای تبلیغاتی برای حفظ برتری در جبهه، گسترش شایعات برای ایجاد ترس و......را در بر میگیرد.
۱۴.

تروریسم هسته ای: «تبیین مفهومی در چارچوب عملکرد سازمان ملل متحد»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 258 تعداد دانلود : 588
تروریسم هسته ای خطر و تهدیدی جدی برای صلح و امنیت بین المللی محسوب م شود و می تواند خطرناک ترین و شدیدترین عواقب را برای جامعه بشری به دنبال داشته باشد و بر این اساس مرگبارترین شکل از تروریسم است. سازمان ملل متحد در راستای مقابله و مبارزه با تروریسم هسته ای و حفظ صلح و امنیت بین المللی تاکنون اقدامات حقوقی گوناگونی را انجام داده است. در یکی از مهمترین این اقدامات به ابتکار مجمع عمومی و آژانس بین المللی انرژی اتمی کنوانسیونی در این زمینه در سال2005در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با اجماع به تصویب رسید. این کنوانسیون مهمترین کنوانسیون سازمان ملل در خصوص تروریسم می باشد. با این وصف نگارندگان این مقاله در صددآن خواهند بود که اقدامات حقوقی سازمان ملل متحد را در سه حوزه اقدامات مجمع عمومی سازمان ملل متحد، اقدامات شورای امنیت سازمان ملل متحد و اقدامات آژانس بین المللی انرژی اتمی که در راستای مبارزه با تروریسم هسته ای و حفظ صلح و امنیت بین المللی بوده است را به رشته تحریر در آورند.
۱۵.

ظرفیت سازی فرهنگی عامل کلیدی در راستای توسعه فرهنگی-سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 434 تعداد دانلود : 333
ظرفیت سازی فرهنگی فرایندی دائمی برای کمک به مردم، سازمان ها و انجمن های فرهنگی و سیاسی برای ارتقاء و تطبیق با تغییرات مفید و مقابله کارآمد با تغییرات غیر سودمند محیط فرهنگی-سیاسی است که نتایج و ارتقاء این فرایند از طریق مأموریت، اهداف اختصاصی، منابع و پایداری فراهم می آید. این مقاله به بررسی مفهوم ظرفیت سازی فرهنگی و نقش آن در توسعه فرهنگی-سیاسی به روش تحلیلی – توصیفی می پردازد. نقش این مفهوم در چهار جنبه مهم توسعه فرهنگی-سیاسی بررسی می گردد که عبارتند از الف) توسعه مبانی اعتقادی – دینی ب) توسعه سرمایه فرهنگی-سیاسی ج) توسعه تفکر فرهنگی-سیاسی  د) توسعه نهادی فرهنگی-سیاسی
۱۶.

مفهوم شناسی قومیت و اقلیت قومی به عنوان عنصری از جامعه سیاسی (به همراه شاخص های علمی برای تشخیص میزان و شدت قومیت)

نویسنده:

کلید واژه ها: قوم قومیت اقلیت قومی جامعه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 210 تعداد دانلود : 636
ابهام در مفهوم قومیت و اقلیت قومی ، تعامل دولت ها با گروه های قومی را با مشکل مواجه کرده است. به همین دلیل اساسی ترین اقدام برای تعیین عالمانه و هنجارمند حقوق اقلیت های قومی در یک جامعه سیاسی، تبیین مفهوم و حدود و ثغور معنایی اصطلاحاتی مانند قوم ، قومیت ، گروه قومی و اقلیت قومی می باشد. این تحقیق درصدد است تا پس از بیان معانی لغوی و اصطلاحی قومیت و ارائه پیشینه بحث ، تعاریف مطرح در مورد قومیت را بیان و در ادامه یک تعریف جامع و مناسب را در این راستا(به عنوان یک عامل چالش زا در جوامع سیاسی مدرن) انتخاب کند. همچنین شاید برای اولین بار اقدام به ارائه جدول حاوی شاخص هایی برای تعیین میزان و شدت قومیت نموده است. در این راستا و برای تبیین بهتر مفهوم قومیت به بیان درجات قومگرایی نیز مبادرت کرده است. در نهایت با تلفیق تعاریف دو عبارت قومیت و اقلیت ، اقلیت قومی نیز تعریف شده اند.  
۱۷.

حقوق عام اقلیت های دینی در قوانین اساسی ایران، مصر و عراق

کلید واژه ها: حقوق اقلیت های دینی ایران مصر عراق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 174 تعداد دانلود : 67
وجود اقلیت های دینی و نحوه تعامل حکومت ها با آنان که یکی از انواع اقلیت ها محسوب می شوند، از دیرباز مورد توجه دولت ها بوده است. کشورهای ایران، مصر و عراق به دلیل قدمت چند هزار ساله از موقعیت حساسی در منطقه برخوردارند. وجود اقلیت های دینی در این سه کشور و بررسی حقوق آنها مورد عنایت صاحب نظران بوده و هست. زرتشتیان، کلیمیان و مسیحیان تنها اقلیت های دینی در ایران شناخته می شوند؛ (اصل 13 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران) همچنین در مصر علی رغم وجود اقلیت های دینی، شیعه، مسیحیان قبطی و یهودیان و عدم ذکر اقلیتی خاص در قانون اساسی  ،اصل 40 قانون اساسی این کشور بهره مندی از حقوق عمومی همه شهروندان مصری بدون توجه به مذهب را مورد تاکید قرار می دهد؛ در ماده 2 قانون اساسی عراق، اقلیت هایی دینی مانند مسیحیان، یزیدیان  و صائبی های مندانی را مورد شناسایی قرار می دهد. ممکن است اقلیت های دینی در این سه کشور از «حقوق خاصی» در جامعه سیاسی خود برخوردار باشند اما این مقاله به بررسی حقوق عام اقلیت های دینی در این سه کشور با توجه به اهم حقوق مدنی سیاسی و نیز حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می پردازد. با تمرکز این تحقیق بر قوانین اساسی سه کشور فوق بر محور بررسی حقوق عام اقلیت های دینی، نقاط اشتراک و افتراق قوانین سه کشور به دست می آید .
۱۸.

تأثیر ویژگی های محلی فرهنگ سیاسی بر رقابت های انتخاباتی در ایران (مطالعه موردی، شهرستان ممسنی)

کلید واژه ها: انتخابات مجلس شورای اسلامی منطقه ممسنی طایفه گرایی ساختار طایفه ای ممسنی پست های مدیریتی طایفه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 606 تعداد دانلود : 76
ایران سرزمینی متشکل از اقوام ،گروه ها،فرهنگها و جریان های گوناگون و حادثه ساز تاریخ می باشد. هر کدام از این اقوام وطوایف دارای ویژگیهای خاص فرهنگ سیاسی خود بوده که بویژه در انتخابات محلی بسیار تاثیرگذار است. طایفه گرایی مهمترین ویژگی فرهنگ سیاسی در منطقه ممسنی واقع در استان فارس بوده, بگونه ای که در دو دهه اخیر در حوزه ی انتخاباتی این منطقه تاثیر بسزایی در نتایج انتخابات مجلس شورای اسلامی برجای گذاشته است. یافته های پژوهش حاضر حاکی از آن است که طایفه گرایی هرچند در زمان نماینده های ادوار مختلف متفاوت بوده است اما در انتخابات دو دهه ی اخیر بدلیل نقش برجسته نمایندگان مجلس در انتصابات دولتی محلی از افراد هم طایفه ای خود,  شاهد تشدید این تمایلات در بین طوایف  گوناگون  ممسنی هستیم. گسترش روز افزون تمایلات طایفه گرایانه می تواند با افزایش پتانسیل منازعه مشکلات بسیاری را برای این منطقه بدنبال داشته باشد.  
۱۹.

سیاست خارجی ترکیه و تحولات سوریه و تاثیر آن بر امنیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران

کلید واژه ها: سیاست خارجی تحولات سوریه ترکیه حزب عدالت و توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 427
سوریه از مهمترین کشورهای همسایه ترکیه به شمار می آید .و دو کشور از موقعیت ژئواستراتژیکی بسیار مهمی در منطقه برخوردارند . با وجودی که طی دهه گذشته در چارچوب سیاست منطقه ای حزب عدالت و توسعه فصل جدیدی از روابط ، در ابعاد مختلف، میان دو کشور سوریه و ترکیه ایجاد گردید ، اما طی ماه های گذشته روابط دو کشور در سایه روند تحولات داخلی سوریه قرار گرفته است . از همان آغاز شروع اعتراضات مخالفان حکومت بشار اسد، دولت ترکیه سعی داشته تا به نوعی نقش میانجی گرانه را ایفا کند. با ادامه روند اعتراضات  در سوریه ،سیاست میانجی گرانه دولت ترکیه به سمت فشار دیپلماتیک بر دولت بشار اسد به منظور انجام اصلاحات دموکراتیک و توجه به خواسته های معترضان گرایش پیدا کرده و نوعی لحن آمرانه یافته است . ترکیه و سوریه تا  به حال در روابط دو جانبه خود دچار مشکلاتی بوده اند که در این میان سه اختلاف اصلی بیشتر به چشم می خورد . نخستین اختلاف ترکیه و سوریه در مورد استان هاتای است که در تصرف ترکیه است و دومین اختلاف بر سر نحوه تقسیم و بهره برداری از آب های مشترک میان ترکیه و سوریه و سومین و مهمترین اختلاف ترکیه مربوط به مساله کردها می باشد. با تحولات اخیر در منطقه خاورمیانه و سیاست خارجی ترکیه مبنی بر چند جانبه گرایی و چند بعدی بودن ،روابط ترکیه از تعامل به سمت تعارض پیش رفته است به گونه ای که این امر در نا امن کردن سوریه نقش بسزایی داشته و به تبع آن بر امنیت سیاسی ایران نیز تاثیر منفی گذاشته است. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی انجام گرفته و به دنبال بررسی جایگاه ترکیه در تحولات سوریه و تاثیر آن بر امنیت سیاسی کشور ایران است.
۲۰.

پول شویی و اثرات آن با تاکید بر اثر سیاسی

کلید واژه ها: پول شویی تطهیر پول اثرات اقتصادی - سیاسی و اجتماعی سازمان یافته فراملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 221 تعداد دانلود : 986
جرم پول شویی به سبب ماهیت سازمان یافته و فراملی بودن خود اثرات زیان بار اقتصادی ،سیاسی و اجتماعی برای جامعه به جای می گذارد. تطهیر پول سبب می شود مجرمان به طور سازمان یافته در شبکه پولی و بانکی نفوذ پیدا کرده توان اقتصادی دولت ها را تحت کنترل و هدایت خود درآورند و به تدریج، با تضعیف بنیه اقتصادی دولت، که با انجام ندادن کارهای تولیدی و نپرداختن مالیات شکل می گیرد، امنیت کشور و اقتدار سیاسی- اقتصادی دولت و حاکمیت ملی را به خصوص در کشورهای در حال توسعه متزلزل نمایند.سوال اصلی این است که پول شویی چه اثرات منفی بر جامعه دارد ؟پول شویی آثار زیان بار اقتصادی سیاسی و اجتماعی در پی دارد.پول شویی برای اقتصاد و تجارت کشورها زیان آور است و آثار منفی زیادی به دنبال دارد .پول شویی به نظم اجتماعی – اقتصادی آسیب می رساند ،زیرا این پدیده آثار منفی قابل توجهی بر رقابت آزاد و ثبات و سلامت نظام مالی خواهد داشت .
۲۱.

شاخص های اقتصادی و امنیت ملی ایران

کلید واژه ها: شاخص های اقتصادی امنیت ملی توان ملی مکتب کپهناک ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 679 تعداد دانلود : 491
با پایان جنگ سرد و طرح مسایل مربوط به جهانی شدن در نظام اقتصاد سیاسی جهان، منابع نرم افزاری سیاست های امنیتی، با وجود تداوم اهمیت ابعاد سخت افزاری امنیت، جایگاه ویژه ای پیدا کرده اند. در این دوران امنیت به شکل بسیط، مطرح و بیش از پیش مسائل اقتصادی و توسعه اقتصادی مبنای اقتدار دولت ها قرار گرفت و امنیت ملی در این راستا مفهوم سازی شد. یعنی امنیت علاوه بر بعد نظامی آن، در جنبه های اقتصادی، محیط زیستی، فرهنگی و غیره نیز تبلور یافته است. در این پژوهش سعی شده است امنیت از نگاهی موسع بررسی و جنبه های اقتصادی امنیت و تاثیر شاخص های اقتصادی بر روی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران مورد بحث و بررسی قرار گیرد. به همین منظور از مکتب کپنهاک که امنیت را از جنبه های گوناگون مورد مطالعه قرار می دهد و نگاهی موسع و ایجابی به امنیت دارد، استفاده شده است.
۲۲.

افزایش مشارکت سیاسی با استفاده از مدل پشتیبانی تصمیم گیری

کلید واژه ها: مشارکت سیستم پشتیبانی تصمیم گیری فرآیند و اقناع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 174 تعداد دانلود : 320
امروزه از یک سو، مشارکت در بستر جامعه ای دموکراتیک و اسلامی، صورتی نهادمند به خود گرفته و یکی از شاخص های اصلی نظام توسعه یافته و دموکراتیک محسوب می شود و از سوی دیگر، جهان در قرن اخیر، به واسطه ی تولید انبوه داده ها و اطلاعات بشر، در آستانه ی تحوّلی شگرف و ایجاد جوامعی نو، موسوم به جوامع اطلاعاتی است که سرعت، دقّت و کیفیّت در پردازش، و ساختن دانش های جدید با استفاده از آن اطلاعات در این جوامع، ملاک توسعه و پیشرفت محسوب می شود. پژوهش حاضر، با توجه به این اصول مهم و بنیادی، مدلی را ارائه می کند که از تلفیق دو دانش سیاسی و فن آوری اطلاعات و ارتباطات، ساخته شده و چگونگی استفاده از داده ها، اطلاعات و بینش خود تصمیم گیرنده را در تحلیل، پردازش ، استنتاج و اتخاذ تصمیم مناسب برای افزایش مشارکت سیاسی، بررسی می کند. این مدل فرایند محور و فرایند اصلی در آن مشارکت سیاسی است که با توجه به اصول و روشهای اقناعی بسط داده شده است. این پژوهش بلحاظ روش، توصیفی- تحلیلی و بلحاظ هدف، کاربردی است و برای گردآوری اطلاعات از بسیاری از منابع فیش برداری شده است؛ مدل سازی سیستم یاد شده بر پایه نمودارهای جریان داده(DFD) و با نرم افزار “Sybase power designer” انجام شده است
۲۳.

راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در قبال امنیت خلیج فارس

کلید واژه ها: امنیت امنیت منطقه ای خلیج فارس جمهوری اسلامی ایران اعتمادسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 998 تعداد دانلود : 148
منطقه  خلیج فارس همواره به عنوان یکی ازمناطق مهم امنیتی، راهبردی و اقتصادی در نظام بین الملل از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده، به گونه ای که در طول قرن های اخیر، پیوسته مورد توجه قدرت های بزرگ جهانی بوده و از تجاوز آنها در امان نمانده است. امروزه با اکتشاف نفت، و با توجه به نقش اساسی آن در اقتصاد جهانی، امنیت و ثبات این منطقه دغدغه اصلی کشورهای منطقه و جهان است. به نظر می رسد با توجه به بافت دولت های منطقه ی خلیج فارس و وضعیت سرزمینی و جغرافیای سیاسی آن امنیت منطقه ای مبتنی بر همکاری بین دولت های منطقه، مناسب ترین شیوه برای تامین امنیت خلیج فارس است. البته این مهم نیز حاصل نمی شود، مگر با به کارگیری شیوه های گوناگون اعتماد سازی متقابل بین دولت های منطقه برای رفع سوء تفاهمات که وظیفه سران کشورهای منطقه است.
۲۴.

تبیین شاخص های دموکراسی از منظر جان لاک

کلید واژه ها: لیبرالیسم حقوق طبیعی قانون طبیعی قرارداد اجتماعی دموکراسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 371 تعداد دانلود : 84
اندیشه سیاسی «پدر لیبرالیسم» زمینه های نظری لازم جهت شکل گیری بحث های جدی پیرامون مفاهیمی چون قانون طبیعی و حقوق مبتنی برآن ، تفکیک قوا، سلطنت مشروطه و ... را در قرن 18 م فراهم آورد و آموزه های او به بستر رشد جنبش های دموکراتیک و لیبرال عصرهای بعد بدل شد. از این رو تحقیق حاضر در صدد بررسی شاخص های دموکراسی در اندیشه سیاسی جان لاک است . در این مطالعه از روش گردآوری داده های کیفی استفاده می شود و شیوه تجزیه و تحلیل داده ها نیز به صورت توصیفی- تحلیلی خواهد بود .
۲۵.

نقش سازمان بلدیه (شهرداری) در تحولات شهری ایران در دوره پهلوی اول

نویسنده:

کلید واژه ها: بلدیه شهرداری ارزاق صحیه دادگاه صلح بلدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 415 تعداد دانلود : 553
با اشغال اصفهان توسط افاغنه و تنازعات پس از آن بر سر قدرت، شهرهای با شکوه صفوی، یکی پس از دیگری رو به ویرانی رفت و قاجارها نیز عامدانه این روند را تشدید کردند.با وقوع انقلاب مشروطه ضرورت بازسازی شهرها موجب گردید «قانون بلدیه» در 108 ماده در مجلس شورای ملی اول به تصویب برسد. اما به دلیل عدم حمایت شاه، کمبود بودجه و نارضایتی مردم پس از چهار سال تعطیل شد.با روی کار آمدن سلسله پهلوی «شهر» به عنوان سمبل مدرنیسم مورد توجه قرار گرفت. تقاضاهای عمومی موجب گردید نهادهای متعددی مسئولیت نوسازی شهرها را بر عهده بگیرند. مکانی که تنها 28% مردم ایران ساکن آن بودند، تمام توجهات را به خود جلب کرد. «سازمان بلدیه»، با اختیارات وسیع احیا گردید و اقداماتی در عرصه های فرهنگی، بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی و عمرانی انجام داد که دراین مقاله با استفاده از اسناد موسسات دولتی، مطبوعات و جراید قدیمی و کتب خاطرات رجال به آن پرداخته خواهد شد.
۲۶.

تاثیر ایدئولوژی بر تناسب کاربرد قدرت سخت و نرم در سیاست خارجی خاورمیانه ای ایالات متحده آمریکا (مطالعه موردی اعراب، اسراییل)

کلید واژه ها: سیاست خارجی قدر ت نرم ایدئولوژی نومحافظه کاری اعراب اسراییل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 633 تعداد دانلود : 505
تعریف منافع ملی بطور قابل توجهی تحت تاثیر خوانش های متفاوت از منفعت قرار دارد. لذا ایدئولوژی به عنوان یکی از متغییر های تاثیر گذار در عرصه سیاسی آمریکا، برای درک بیشتر تغییرات سیاست خارجی این کشور در بازه های زمانی مختلف و براساس تفاسیر مختلف از منافع ملی بسیار ضروری خواهد بود در این پژوهش بدنبال بررسی وزن این متغییر در دولتهای کلینتون و بوش و اوباما خواهیم بود تا دریابیم تغییر تناسب قدرت نرم و سخت در بازه زمانی ذکر شده  در رابطه با درگیری های اعراب و فلسطین  به چه دلیل متفاوت بوده است ؟ در پژوهش میان رودوموضوع جایگاه ایدئولوژی در سیاست خارجی این کشور و تناسب کاربرد قدرت نرم در قبال مسئله اعراب و فلسطین  پیوند برقرار می شود .
۲۷.

بازنگری در روابط روسیه و آمریکا

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 999 تعداد دانلود : 276
ایالات متحده آمریکا و روسیه دو بازیگر عمده  در نظام بین الملل هستند. جغرافیای منافع ملی آنها به ترتیب جهانی و فرامنطقه ای است و لذا کیفیت روابط میان آنها در امنیت زا بودن یا امنیت زدا بودن سیستم نقش مهمی دارد. اگرچه بعد از فروپاشی شوروی تا کنون تعاملاتی در روایط طرفین دیده می شود، اما در سالهای اخیر روابط دو کشور رو به تیرگی نهاده است. روابط روسیه و آمریکا بعد از فروپاشی شوروی وارد دوره جدیدی شد. ظهور حوادث تروریستی یازده سپتامبر 2001 روابط میان آنها را بیش از پیش به سوی همکاری پیش برد. در طی بحران اشغال عراق روابط دو طرف رو به سردی گرایید ولی بعد از اشغال دوباره بهبود یافت. کمکهای مالی آمریکا به روسیه، پذیرش روسیه در گروه هفت کشور صنعتی و تبدیل شدن آن به گروه هشت، بازگذاشتن دست روس ها برای مقابله با جدایی طلبان چچن ، افزایش سطح تبادلات تجاری و .... از جمله همکاری های آمریکا با روسیه بود. از سوی دیگر حمایت روسیه از اقدامات امریکا در برخورد با طالبان و عدم مخالفت با همکاری نظامی کشورهای آسیای مرکزی با آمریکا، تمرینها و مانورهای نظامی با آمریکا، موافقت با قطعنامه های شورای امنیت که به وسیله آمریکا در مورد عراق - بعد از اشغال این کشور- ارائه شد، هماهنگی نسبی با غرب در مورد پرونده اتمی ایران و ... را میتوان از جمله اقدامات روسها برای نزدیکی به آمریکا است. هدف پژوهش بررسی روابط آمریکا و روسیه است، مخصوصاً اخیراً به واسطه اقدامات آمریکا در اروپای شرقی این روابط رو به تیرگی نهاده است. سؤال پژوهش این است که کدام یک از رفتارهای ایالات متحده موجب تهدید و رنجش روسیه شده و روسیه چه واکنشی از خود نشان داده است.
۲۸.

ترتیبات امنیت جمعی: الگویی نو برای ایجاد امنیت در خلیج فارس

کلید واژه ها: امنیت جمعی وابستگی متقابل امنیتی خلیج فارس مجموعه امنیت منطقه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 234 تعداد دانلود : 330
ویژگی، ساختار و بهم پیوستگی امنیت در منطقه خلیج فارس، باعث شکل گیری شبکه ای از روابط امنیتی میان کشورهای این منطقه شده است. بر این اساس، امنیت این کشورها را نمی توان جدا از یکدیگر تصور کرد، به گونه ای که هر گونه تغییر و تحول در وضعیت یکی از این کشورها باعث می گردد موقعیت دیگران  نیز تحت  تاثیر قرار گیرد. این امر به نوبه خود تشکیل یک مجموعه یا «زیر مجموعه امنیتی منطقه ای» را در این منطقه باعث می شود. از سوی دیگر، این منجر به ایجاد «وابستگی متقابل امنیتی» میان اعضای این مجموعه گردیده است. بدین ترتیب، باید پذیرفت که مقابله با تهدیدات و چالشها در سطح منطقه نیز نخست باید با حضور همه اعضای این مجموعه صورت پذیرد و در مرحله بعد حل این چالشها تنها با یک اقدام جمعی از سوی تمامی اعضای این مجموعه و در قالب مدیریت امنیتی جمعی چند جانبه امکان پذیر خواهد بود.
۲۹.

بحران های احتمالی در روابط ایالات متحده آمریکا و چین

کلید واژه ها: بحران رابطه ایالات متحده آمریکا و چین تایوان شبه جزیره کره حقوق بشر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 456 تعداد دانلود : 177
روابط خارجی کشورها همواره تابع مجموعه ای از نیات، اهداف، منافع، خوانش ها و کنش هایی است که برآمده از کانون های تصمیم گیری در ساختار درونی و محدودیت های نظام بین المللی بوده و پیامدهای آن نیز بر حوزه داخلی و خارجی مشهود است. روابط دو جانبه ایالات متحده آمریکا و چین نیز از این ویژگی مستثنی نیست و فهم ابعاد متفاوت آن از اهمیت اساسی برخوردار است. ایالات متحده آمریکا و چین که از سال 1971، روابط دوجانبه را گسترش داده اند، در بسیاری از زمینه ها، به ویژه در حوزه اقتصادی، عملکرد موفقیت آمیزی در تعامل با یکدیگر داشته اند، اما این امر به معنای عدم اختلاف در روابط دو کشور نیست و خطر تنش و بحران، همواره رابطه  این دو قدرت جهانی را تهدید می کند. مهم ترین بحران های احتمالی در روابط ایالات متحده آمریکا و چین شامل بحران و مسأله تایوان، بحران شبه جزیره کره، اختلافات ارضی و مرزی با کشورهای ژاپن و همچنین حضور و مداخله گسترده آمریکا و دیگر قدرتها در محدوده نفوذ چین و تنش های ایجاد شده در راستای آن است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۵