علی محسنی

متد و الگوی حکمرانی خوب از مباحث تازه و کلیدی است که بیش از دو دهه اخیر به ادبیات توسعه وارد شد و به سرعت توجه همگان را به خود معطوف کرد. حکمرانی خوب برای دوری جستن از نتایج و عواقب حکمرانی بد بوده است، زیرا فقدان یک حکومت مردم سالار و عدم ساختارهای دموکراتیک موجب بروز مشکلات و ناهنجاری هاییی از قبیل: فقر، نابرابری، عدم اشتغال، فساد، عدم بهداشت و آموزش و عدم توزیع مناسب ثروت در سطح جامعه می گردد. حکمرانی خوب دارای شاخص ها و ویژگی هایی چون: مشارکت، حاکمیت قانون، شفافیت، پاسخگویی و مسئولیت پذیری، توجه به آرای عمومی و توافق جمعی یا اجماع، برابری، اثربخشی و کارآیی است. با توجه به آنچه گفته شد، پژوهش حاضر تلاش دارد که به ارزیابی شاخص های حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران بپردازد. لذا در پاسخ به این پرسش تنظیم شده است که حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران با توجه به شاخص های آن چگونه است؟ فرضیه ای که در پاسخ به این پرسش مورد سنجش قرار می گیرد آن است که: در جمهوری اسلامی ایران به جهت آنکه سیاستگذاری در چهار حوزه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به وسیله دولت و به شیوه عمودی صورت می گیرد، نتایج این سیاست گذاری دولت ناهمسو به شاخص های حکمرانی خوب است. لازم به ذکر است که روش گرد آوری داده ها و اطلاعات، مشاهده و مطالعه است که از طریق مراجعه به کتابخانه و آرشیو اسناد و مدارک و همچنین جستجو در شبکه های مجازی و اینترنتی انجام شده است. اما ماهیت پژوهش، توصیفی و تحلیل داده ها و یافته ها می باشد.

مفهوم توسعه اقتصادی بعد از جنگ جهانی دوم مطرح گردید و کشورهای جهان به این مقوله توجه ویژه کردند. در این میان پیدایش قدرت های نوظهور یکی از مشخصه های مهم چشم انداز نظام بین الملل معاصر است. برزیل یکی از قدرت های نوظهور اقتصادی است که پس از جنگ جهانی مسیر توسعه خود را با فراز و نشیب های زیادی پیموده است. اقتصاد برزیل ازنظر تاریخی بزرگ ترین اقتصاد در آمریکای لاتین و نیمکره جنوبی، دومین اقتصاد بزرگ در قاره آمریکا پس از ایالات متحده، دوازدهمین اقتصاد بزرگ جهان ازنظر تولید ناخالص داخلی اسمی و هشتمین اقتصاد بزرگ ازنظر برابری قدرت خرید در سال 2020 است. از همین رو هدف این پژوهش بررسی روند توسعه اقتصادی برزیل است. سؤال اصلی این است که توسعه اقتصاد برزیل با چه روندها و چالش هایی همراه بوده است؟ برای این منظور به روش تبیینی و با اسناد کتابخانه ای چگونگی روند توسعه اقتصادی برزیل پس از جنگ جهانی دوم پرداخته خواهد شد.

بحران ژئوپلیتیکی سوریه، یکی از مهم ترین چالش های امنیتی است، که طی یک دهه اخیر منطقه خاورمیانه را تحت تأثیر قرار داده است. با توجه به اهمیت این مسئله، پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که منازعات بحران ژئوپلیتیکی سوریه چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی داشته است؟ فرضیه مقاله گویای آن است که، بحران سوریه ابعادی فراتر از نارضایتی سیاسی و چالش های قومی، مذهبی داشته و ریشه در دخالت منفی و رقابت های ژئوپلیتیکی قدرت منطقه ای و فرامنطقه ای دارد. با اتکای بر نظریه موازنه تهدید، نتایج پژوهش حاکی از تهدیدهای ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی در حوزه های نظامی، سیاسی، فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی است و پیامدهایی همچون افزایش تهدیدات قومیتی و فرقه گرایی در کشور، ظهور و تقویت گروه های تروریستی تکفیری در ایران، افزایش تهدیدات مرزی، افزایش حضور قدرت های فرامنطقه ای، تغییر موازنه قوای منطقه ای، تضعیف محور مقاومت دارد.

زیبایی شناسی شاخه ای از فلسفه است که به ماهیت زیبایی و سلیقه و همچنین فلسفه هنر می پردازد. با فروپاشی الهیات مسیحیت در اروپای قرن 12 و 13 میلادی، گرایش اجتماع آن زمان به عقل گرایی ارسطویی افزایش یافت. در این میان، قدیسی مسیحی به نام توماس آکویناس سعی کرد برای جلوگیری از نزول مسیحیت، آموزه های مسیحیت را با عقل گرایی ارسطویی ارتقا بخشد. پژوهش حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، درصدد بررسی پیوند بین مذهب و فلسفه ارسطویی از دیدگاه توماس آکویناس و تأثیر بر معماری ایتالیایی است. مطالعات نشان داد که توماس آکویناس اندیشه های فلسفی ارسطو را در چارچوب آموزه های مسیحیت تغییر داده و تکمیل کرد و درنهایت، ایمان مسیحیت را با فلسفه ارسطو تطبیق داد. آکویناس تلاش کرده بود برای رویدادهای اجتماعی- سیاسی آن دوران که برخاسته از عمل و سیاست کلیسا بود، نوعی وجهه عقلانی و واقعی ایجاد نماید. براساس فلسفه ارسطو، دو عقل بالفعل (الهی) و بالقوه وجود دارد. آکویناس با تکیه بر این فلسفه ارسطو، آموزه های دینی مسیحی را از عقل بالفعل یعنی خداوند می دانست که عقلانیت انسان ملهمی از آن است. در حقیقت توماس آکویناس به دو نظام معرفتى معتقد بود: نظام الهى مبتنى بر ایمان و نظام فلسفى مبتنى بر عقل بشرى. زیبایی معماری ایتالیایی به دو دسته زیبایی های ظاهری (نمادین) و باطنی (هویتی) تقسیم می شود. در حوزه ظاهری به عواملی مانند نور و رنگ و در حوزه باطنی به عواملی مانند مذهب و فرهنگ تقسیم می شود.  اهداف پژوهش بازشناسی رابطه مذهب و زیبایی شناسی از دیدگاه توماس آکویناس در قرون وسطی اروپا. بررسی تأثیر ارتباط مذهب و زیبایی شناسی در معماری ایتالیایی. سؤالات پژوهش چه ارتباطی میان مذهب و زیبایی شناسی در اندیشه توماس آکویناس وجود دارد؟ اندیشه های توماس آکویناس درباره زیبایی و پیوند آن با مذهب چه تأثیری بر معماری ایتالیایی داشته است؟

مطالعات مورد بررسی برای کسب و کار از دیدگاه جامعه شناسی محدود است؛ در حالی که بررسی مؤلفه های اجتماعی توسعه کسب وکار به عنوان حلقه گمشده در بنگاه های اقتصادی به شمار می رود. از اینرو، هدف از انجام پژوهش حاضر، تبیین و طراحی مدل اجتماعی توسعه کسب وکار بنگاه اقتصادی (سازمان اتکا) است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و بکارگیری روش تحقیق داده بنی اد انج ام گرفت ه است. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با 31 نفر از خبرگان مصاحبه شد. تحلیل داده ها در س ه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی انجام گرفت و 18 مقوله اصلی و 41 مفهوم استخراج شد. نتایج این پژوهش، منفعت اجتماعی (مقوله محوری)؛ سرمایه اجتماعی، نیاز اجتماعی، عدالت اجتماعی، رضایتمندی، روابط اجتماعی، انسجام اجتماعی، طبقه اجتماعی و کارآفرینی (شرایط علّی)؛ روابط اجتماعی مدیران و کارکنان، فرهنگ، رهبری و مدیریت، حق انتخاب، امنیت و آموزش توسعه محور (شرایط مداخله گر)؛ شخصیت اجتماعی نیروی انسانی، اعتقادات مذهبی، تعهد و هویت اجتماعی (شرایط زمینه ای) بدست آمد. راهبردها شامل اجرای مدل ذینفعان در سازمان، همسوسازی منافع شخصی کارکنان با منافع سازمانی، مشارکت دادن کارکنان در تصمیم گیری سازمانی، مدیریت سطح رضایت شغلی کارکنان، بازتعریف فرهنگ سازمانی و توسعه روابط درون سازمانی؛ پیامدها شامل ارتقای اعتماد سازمانی، ایجاد حس وفاداری در مشتریان، ایجاد منافع جمعی مشترک، ایجاد عدالت نسبی برای تلاش بیشتر کارکنان، افزایش بهره وری سازمانی با پویایی بیشتر کارکنان دارای انگیزه و بروز اندیشه های نو است.

با شکل گیری گروه داعش در سال 2014 در عراق و اقدامات تروریستی آن منافع ملی و امنیت ایران در محیط امنیتی غرب آسیا تحت تاثیر قرار گرفت چراکه نه تنها این گروه حوزه عملیات خود را بین الملل تعریف کرده بود بلکه با پیشروی به سمت مرزهای ایران موجب گسترش ناامنی نیز می شد. ایدئولوژی داعش در کنار حمایتی که از سوی غرب و متحدان منطقه ای آن میشد خطری برای محور مقاومت به شمارمی رفت بنابراین پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که راهبرد جمهوری اسلامی ایران در قبال گروه تروریستی داعش در منطقه غرب آسیا چگونه بوده است؟ برای بررسی این سوال در چارچوب رئالیسم تدافعی با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای یافته های پژوهش نشان می دهد که ظهور و قدرت گرفتن گروه تروریستی داعش در همسایگی ایران نه تنها بیم تجزیه عراق را به همراه دارد بلکه توانایی نظامی و تلاش برای نفوذ به داخل ایران از تهدیدات امنیتی به شمار می رود از همین رو استراتژی وحدت ملی و حفظ تمامیت ارضی عراق و مبارزه با داعش مدنظر ایران بوده است.

یکی از عناصر و عوامل مهم تأثیرگذار بر امنیت ملی کشورهای تولیدکننده و مصرف کننده انرژی، نفت و گاز است. بعد از پیدایش نفت در ایران به مرور این ماده خام به عنوان مهمترین مؤلفه تاثیرگذار بر اقتصاد، سیاست و به طور کلی امنیت ایران ایفای نقش کرده است. ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺳﯿﺎﺳﺖگذاری ها در اﯾﺮان ﺑﻪﻃﻮر ﮔﺮﯾﺰﻧﺎﭘﺬﯾﺮی در ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﻧﻔﺖ و درآمدهای نفتی اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ در ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ زﻣﺎﻧﯽ ﺑدﺳﺖ آﻣﺪه است ﮐﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ایران ﺑﺎ ﻣﻮازﯾﻦ ﻧﻈﺎم ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ ﺳﺎزﮔﺎری داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. در ﭘﺮﺗﻮ اﯾﻦ ﺳﺎزﮔﺎری اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﻠﯽ و رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﺸﻮر ارﺗﻘﺎ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ. اﯾﻦ نوشتار با بهره مندی از مبنای تئوریک مدل تصمیم گیری نهادی، ﻧﺤﻮه ﺑﻬﺮه مندی دولت نهم از درآﻣﺪﻫﺎی ﻧﻔﺘﯽ و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺟﻬﺖﮔﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﺖگذاری امنیتی این دوﻟﺖ، در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ سال 1384 تا 1392 ﻣﻮرد ﮐﻨﮑﺎش ﻗﺮار داده است. به عبارت دقیق تر، تاثیر درآﻣﺪ ﺑﺎﻻی ﻧﻔﺖ ﺑﺮ ﺟﻬﺖﮔﯿﺮی ﺳﯿﺎﺳﺖگذاری امنیتی دوﻟﺖ نهم بررسی شده است. در نهایت این نتیجه حاصل شد افزایش ناگهانی درآمدهای در دولت های نهم و دهم، زمینه ساز شکل گیری گفتمان تهاجمی این دولت نسبت به نظام بین الملل و منافع قدرت های بزرگ شدکه هدف از آن تغییر وضع موجود در راستای الگوی نوین عدالت- محور بود.

هدف  مقاله حاضربررسی جایگاه  عقلانیت و مدرنیت در نگاه محمدعلی فروغی "ذکاءالملک" به سیاست خارجی ایران است. فروغی به یمن آشنایی عمیق با اندیشه های فلسفی وسیاسی جدید غرب که تا زمان وی در بین نخبگان سیاسی ایران بی سابقه بود درک عمیقی از سیاست در دوران جدید داشت؛ همچنین وی به یُمن شرکت در کنفرانسهای بین المللی و حضور مؤثر در جامعه ملل  تلاش نمود؛ تا با اقدام سیاسی و قلم خود منافع ایران را در عرصه جهانی تامین کند و بیش از هر زمان، ایران را در مجامع بین المللی مطرح و دارای اعتبار و شهرت نماید. وی با بینشی واقع گرایانه و متمرکز نمودن توان خود بر اصلاحات از بالا و ترجمه، تألیف متون کلاسیک فرهنگ غربی، سخنرانی و شرکت در کنفرانسهای بین المللی و حضور مؤثر در جامعه ملل؛ دغدغه تامین منافع  ملی ایران را داشت. سوال اصلی پژوهش این  است که مولفه اصلی وویژگی بارز  رویکرد فروغی به سیاست خارجی چه بوده است؟ فرضیه مقاله حاضر این می باشد که در بین نخبگان سیاسی ایران، فروغی درک بهتری از مفهوم قدرت و بازیگر سوم درسیاست خارجی ایران داشته و تلاش وی این بوده؛ که  هم از حصار مفهوم موازنه مثبت که رویه نخبگان سیاسی چون قوام می باشد، خارج و هم از حصار رویکرد موازنه منفی نخبگانی چون مرحوم مصدق و مدرس بگریزد و ایستاری متفاوت درسیاست خارجی ایران ایجاد کند؛ که اگر چه بر اساس مفهوم بازیگر سوم بوده ولی مبتنی برعقلانیت و قدرت می باشد. یافته های پژوهش حاکی ازآن هست که نگاه فروغی به نظام بین الملل وسیاست خارجی نگاه معقول تر وعلمی تری بوده است.

اگر چه فرهنگ خود جهت دهنده به بسیاری از جنبه ها و حوزه های جامعه و زندگی افراد می باشد، اما در یک گستره وسیع تر، این دولت است که می تواند نقش مهمی در تعیین جایگاه فرهنگ داشته باشد. به عبارت بهتر، فرهنگ می تواند تحت نظارت و تعین پذیری و جهت گیری از سوی دولت و حاکمان قرار گیرد. این مقاله، جایگاه دولت در رابطه با فرهنگ را در دو دیدگاه متفاوت یعنی دولت اسلامی و دولت لیبرالی مورد واکاوی قرار داده و به این پرسش پاسخ می دهیم که: \""از دیدگاه اسلامی و لیبرالیستی دولت از چه جایگاهی در عرصه فرهنگ برخوردار است؟\"". فرضیه مورد نظر این است که \""با توجه به تعریف حداقلی از دولت در قرائت لیبرالیستی، دولت نقشی صرفاً مدیریتی و بعضاً نظاره گر را در عرصه فرهنگ برعهده دارد، اما با توجه به تعریف حداکثری از دولت در دیدگاه اسلامی، دولت علاوه بر نقش مدیریتی، نقش فرهنگ سازی، هدایت و کنترل جوانب مختلف فرهنگی جامعه را نیز بر عهده دارد\"". و با توجه به تعدد مؤلفه های فرهنگی که دولت می تواند به دخالت و نقش آفرینی در آن بپردازد، نوشته حاضر برای جلوگیری از طولانی شدن و همچنین حفظ انسجام آن به چهار حوزه و مؤلفه تعلیم و تربیت، دین، هنر و رسانه ها در دو دولت اسلامی و لیبرالی خواهد پرداخت

یکی از موضوعات اساسی، موضوع هویت است که علاوه بر داشتن جنبه های مختلف؛ تحت تاثیر تحولات اجتماعی، فرهنگی سیاسی و تکنولوژیک قرار دارد. پژوهشگران از جنبه های مختلف هویت را مورد مطالعه قرار داده اند. روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی است، اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری در این بررسی کلیه دانش آموزان دوره دبیرستان شهرستان جوانرود است که در سال تحصیل 91–90  در کلیه دبیرستان های شهرستان جوانرود مشغول به تحصیل می باشند. روش نمونه گیری، طبقه ای نامتناسب می باشد و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 358 نفر تعیین شده است.یافته ها: آزمون فرضیات تحقیق نشان داد بین سطح سواد والدین و شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی همبستگی مثبت با شدت ضعیف (11/0) و معنادار وجود داشته است،  بین میزان شرکت در گروه های دوستی و همالان با شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی(همبستگی مثبت و با شدت متوسط (37/0))، بین پایگاه اجتماعی – اقتصادی والدین با شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی(مقدار همبستگی به دست آمده (72/0))، بین میزان استفاده از رسانه های گروهی و شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی نیز دارای همبستگی مثبت و با شدت متوسط(21/0) و تمامی این روابط معنادار بوده است. تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که 37 درصد از تغییرات متغیرهای وابسته توسط متغیرهای مستقل مورد بررسی تبیین شده است.

پس از گذشت سه دهه از حیات انقلاب اسلامی به ویژه برای نسل سوم این سوال شایسته طرح و تتبع دوباره است که وجوه شگفتی آفرین و نوآوری ها و ممیزات منحصر به فرد انقلاب اسلامی ایران چه بود و از کجا نشات می گیرد؟ این پژوهش با الهام از اندیشه امام خمینی (ره) و در در چارچوب یک رهیافت تمام عیار فرهنگی درصدد اثبات این فرضیه است که وجوه شگفتی ساز، نوآوری ها و ممیزات منحصر به فرد انقلاب اسلامی از خصلت و صبغه فرهنگی آن ناشی می شود. به منظور اثبات ادعا و فرضیه مذکور و ارایه دلایل و شواهد متقن و عینی و احتراز از هرگونه ادعای شعاری، ژورنالیستی و احساسی از طریق یک بررسی تطبیقی وجوه افتراق و برجسته انقلاب اسلامی با دو انقلاب فرانسه و روسیه از جوانب متعدد مورد کاوش قرار می گیرد.