۱۶۱. بررسی عوامل جامعه شناختی مؤثر بر میزان مزاحمت های خیابانی مورد مطالعه شهر کرمانشاه نویسنده: محسن صفاریان گلمراد مرادی مریم نریمانی منبع: زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق) سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) کلید واژه ها: زنان محرومیت نسبی بی نظمی دوستان مزاحمت خیابانی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان آسیب شناسی مسایل زنان آسیب شناسی اجتماعی تعداد بازدید : ۴۸۴ چکیده تعداد دانلود : ۸۳۸ هدف این مطالعه بررسی عوامل جامعه شناختی مؤثر بر میزان مزاحمت های خیابانی در شهر کرمانشاه است که با روش توصیفی از نوع پیمایشی انجام و داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه جمع آوری و با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. جامعه آماری مورد مطالعه دختران و زنان 15 تا 49 سال شهر کرمانشاه که در زمان پژوهش به استناد آمار سال 1390 تعداد کل آنها 20325 نفر می باشند. از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای استفاده به عمل آمد. نتایج ضریب همبستگی نشان می دهد که بین بی نظمی اجتماعی، محرومیت نسبی، میزان دینداری و میزان تأثیرگذاری دوستان رابطه معنادار وجود دارد. هم چنین نتایج مقایسه میانگین ها نشان می دهد که پایگاه اقتصادی اجتماعی، وضعیت تأهل و همراه داشتن در رفتن به خیابان بر میزان مزاحمت های خیابانی تأثیر معناداری دارد. نتایج رگرسیون چند متغیره نیز نشان می دهد که چها متغیر میزان محرومیت نسبی (364/0Beta=)، تأثیرگذاری دوستان (272/0Beta=)، میزان دینداری (199/0-Beta=) و متغیر بی نظمی اجتماعی (168/0Beta=) به ترتیب میزان اهمیتی که در تبیین متغیر وابسته داشتند، وارد معادله شده و توانستند روی هم رفته 57 درصد از تغییرات درونی متغیر وابسته را تبیین نمایند.
۱۶۲. بررسی احساس امنیت اجتماعی زنان شاغل در سازمان ها و ادارات دولتی شهر تبریز و عوامل مرتبط با آن نویسنده: حسین بنی فاطمه محمدباقر علیزاده اقدم رباب صبوری منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال پنجم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۱۲) کلید واژه ها: حمایت اجتماعی آزار جنسی پایبندی مذهبی احساس امنیت اجتماعی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن و اقتصاد محیط های کاری حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده مشارکت زن در اجتماع حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی زیستی روان شناسی اجتماعی تعداد بازدید : ۸۵۶ چکیده تعداد دانلود : ۳۷۰ این مقاله با هدف بررسی احساس امنیت اجتماعی و تعیین برخی عوامل مؤثر بر آن در بین زنان شاغل سازمان ها و مؤسسات دولتی نگاشته شده است. برای شاخص سازی و فرضیه سازی، از نظریه های حوزه مطالعات امنیت اعضای مکتب کپنهاگ و نطریه های جامعه شناختی دورکیم و گیدنز استفاده شده است. پژوهش حاضر از نوع پیمایشی است و داده های لازم با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده است. همچنین حجم نمونه 240 نفری از زنان شاغل در سازمان ها و ادارات دولتی شهر تبریز از طریق روش نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب شدند. احساس امنیت اجتماعی به طور کلی در بین زنان شاغل در حد متوسط قرار دارد. نتایج حاصل از رگرسیون چند متغیره نشان داد که متغیرهای حمایت اجتماعی، آزار جنسی و درآمد با احساس امنیت اجتماعی رابطه دارند. این سه متغیر در مجموع 42 درصد از تأثیرات متغیر وابسته را تبیین می کند.
۱۶۳. بررسی تجربة زیستة حضور زنان در مشاغل مردانه؛ مطالعة موردی زنان آتش نشان و زنان رانندة تاکسی ون شهر تهران نویسنده: شهلا باقری راضیه سادات شاهمرادی زواره منبع: پژوهشنامه زنان سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۶ کلید واژه ها: تجربة زیسته تفکیک جنسیتی مشاغل تقکیک افقی مشاغل مردانه حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن و اقتصاد محیط های کاری حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده مشارکت زن در اجتماع تعداد بازدید : ۶۲۶ چکیده تعداد دانلود : ۲۹۶ اشتغال زنان، در مفهوم جدید آن، فعالیت اقتصادی ایشان در ساعت های معین و دور از محیط خانه تعریف می شود که هر روز ابعاد وسیع تری به خود می گیرد. مسئله از آن جا آغاز می شود که اشتغال تحت تأثیر ویژگی های جنسیتی قرار گرفته و عناوینی با نام مشاغل مردانه و مشاغل زنانه ایجاد شده است. در نتیجة این تقسیم بندی، برای ورود زنان به یک سری از مشاغل در جامعة ما ممنوعیت های قانونی یا اجتماعی ایجاد شده است. از آن جا که این مسئله در جامعه تأثیرگذار است، توجه مسئولان امر و متخصصان امور اجتماعی را به خود جلب کرده است. در نهایت، آن چه در جامعه مشاهده می شود اتخاذ سیاست های مبهم و تصمیم گیری های متعارض در این عرصه است؛ بنابراین در این پژوهش تفکیک جنسیتی افقی مشاغل و به همین منظور تجربة زیستة زنان حاضر در مشاغل مردانه بررسی شده است. روش تحقیق کیفی است و داده ها از طریق مصاحبة عمیق جمع آوری شده است. پس از کدگذاری مصاحبه ها نتایج در چند گروه گردآوری شد و علل ورود زنان به مشاغل مردانه، مشکلات زنان در این مشاغل، و کارکردهای حضور زنان در مشاغل مردانه نتیجه گیری شده است. در نهایت، به نظر می رسد چیستی تجربة زیستة زنان حاضر در مشاغل مردانه با توجه به تیپولوژی مشاغل متفاوت است.
۱۶۴. بررسی وضعیت زنان زندانی و روشهای بازپروری آنها (مطالعه موردی زندانیان اراک در سال ۱۳۹۴) نویسنده: احمد رشیدی مریم براتی منبع: پژوهشنامه زنان سال هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۷ کلید واژه ها: زنان زندانی زندان زنان بازپروری عدالت کیفری ادغام اجتماعی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان آسیب شناسی مسایل زنان آسیب شناسی اجتماعی حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی جنسیت تعداد بازدید : ۱۱۱۷ چکیده تعداد دانلود : ۶۱۹ نقش ها و کارکردهای زندان زنان بیان گر آن است که برغم اینکه یک نظام نظارت رسمی مبتنی بر قوانین جنایی و مجازات زندان برای حفظ نظم اجتماعی ضروری است، اصلاح و باز پروری نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مطالعه موردی پژوهش حاضر زندان زنان شهر اراک می باشد و جامعه آماری آن را کل زنان زندانی تشکیل می دهند که تعداد آنها چهل و چهار نفر است . این پژوهش در بهار ۱۳۹۴ با روش پیمایشی از طریق پرسشنامه انجام شده است . بر اساس فرضیات این پژوهش به نظر می رسد میزان رضایت زندانیان زن از محیط زندان در سطح متوسطی است؛ مشکلات روحی قبل از ورود به زندان در ارتکاب جرم زندانیان مؤثر است؛ همچنین سلامت روان مسئولین زندان با رضایت زندانیان از زندان رابطه دارد؛ و روش های بازپروری می تواند در بازگشت زندانیان به جامعه تأثیر گذار باشد. داده ها و اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل گردید؛ و در نتایج به دست آمده فرضیات مورد تایید قرار گرفته اند.
۱۶۵. تأملی بر نسبت فمینیسم با انقلاب اسلامی ایران نویسنده: نرگس نیکخواه قمصری منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال دهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۳۳) کلید واژه ها: فمینیسم زنان گفتمان انقلاب اسلامی ایران حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها فمینیسم و ابعاد آن حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی انقلاب حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن در حوزه سیاست تعداد بازدید : ۱۴۴۲ چکیده تعداد دانلود : ۶۸۸ در تاریخ ایران معاصر، زنان برای تغییر وضعیت خود بارها به اقدامات جمعی دست زده اند، اما فقط در جریان انقلاب سال 1357 بود که مشارکت آنها سیمایی متفاوت یافت، تاآنجاکه به منزلة شاخصه انقلاب مطرح شد. ازآنجاکه خواسته های زنان، به مثابة یکی از متغیرهای اصلی، توجه پژوهشگران و نظریه پردازان نسل چهارم انقلاب را به خود معطوف کرده است، شناسایی نسبت این مشارکت گسترده با گفتمان فمینیستی در آستانة انقلاب اسلامی ضروری می نماید. ازاین رو، نوشتار حاضر بر آن است تا نشان دهد در جریان منازعات گفتمانی، کدام گفتمان توانست در جایگاه گفتمان مسلط، مشارکت گستردة زنان در مبارزه های انقلابی را رقم زند. به بیان دیگر، واکاوی نقش گفتمان فمینیستی در حضور متفاوت زنان، که نه با سیمای زن سنتی نسبتی داشت و نه با آرمان های گفتمان مدرنیزاسیون پهلوی، هدفی است که مقالة حاضر، در امتداد آن، به مطالعة گفتمان های سنتی، مدرنیزاسیون و مقاومت (مارکسیست، ملی گرا و انقلاب اسلامی) می پردازد. مبتنی بر امکانات مفهومی روش تحلیل گفتمان، یافته های این پژوهش حاکی از آن است که ازیک سو، خواسته های زنانه در نسبت با معنای مرکزی گفتمان های مقاومت، یعنی ضرورت واژگونگی روابط قدرت سیاسی، اساساً مسئله ای انحرافی تعریف شده و ازسوی دیگر، ناسازگی های مندرج در گفتمان مدرنیزاسیون، مخاطبان گفتمان فمینسیتی را دچار نوعی بی اعتمادی و سردرگمی درباب ارادة حکومت در رفع تبعیض واقعی علیه زنان و پاسخ به خواسته های فمینیستی آنها کرد و درنهایت، آنها را با معنای کانونی گفتمان مقاومت پیوند داد و از این رهگذر، وضعیتی را رقم زد که طیف وسیعی از زنان، بی هیچ دغدغة زنانه ای، به جریان مبارزات انقلابی بپیوندند.
۱۶۶. آسیب شناسی کارکرد تلفن همراه بر خانواده نویسنده: بهاره نصیری آمنه بختیاری منبع: پژوهشنامه زنان سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۸) کلید واژه ها: اعتیاد مصرف گرایی تلفن همراه مناسبات و تعاملات اجتماعی و خانوادگی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن در حوزه رسانه ها حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات مطالعات فضای مجازی، جهانی شدن و تکنولوژی های نوین ارتباطاتی مطالعات فضای مجازی شبکه های اجتماعی موبایل محور تعداد بازدید : ۳۳۶ چکیده تعداد دانلود : ۲۶۸ با توجه به استفاده فراگیر از تلفن همراه و اینکه، این ابزار ارتباطی به عنوان یک نیاز اجتناب ناپذیر در عصر ارتباطات مورد توجه خانواده ها ست و می تواند کارکردهای متفاوت بر ساختار خانواده (روابط زوجین، روابط اعضای خانواده با یکدیگر) به دنبال داشته و باعث افزایش یا کاهش ضریب امنیت در خانواده گردد. بر این اساس دو سوال پژوهشی مطرح می گردد: آیا استفاده از تلفن همراه در تغییر مناسبات و تعاملات اجتماعی و خانوادگی اثر گذار است؟ آیا استفاده از تلفن همراه منجر به مصرف گرایی و اعتیاد در خانواده ها می شود؟ روش تحقیق در پژوهش حاضر، پیمایشی و جامعه آماری کلیه ی زنان و مردان 20- 60 ساله ساکن در منطقه6 شهرداری شهر تهران در سال 1394 می باشد. همچنین در پایان به ارائه راهکارهای اصلاحی جهت بهره گیری مناسب از تلفن همراه در میان خانواده های ایرانی براساس ارتقای سطح سواد رسانه ای شهروندان در این حوزه و توجه به کسب مهارت های لازم جهت زندگی در شهر الکترونیک پرداخته می شود.
۱۶۷. بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با مشارکت زنان روستایی در امور خانوادگی و اجتماعی (نمونه موردی: زنان متأهل روستاهای شهرستان کرمانشاه) نویسنده: نوذر قنبری علی سلیمیان فوزیه کیمیایی مهرداد ورناصری منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال دهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۳۳) کلید واژه ها: مشارکت عوامل اجتماعی زنان روستایی مشارکت در امور خانوادگی مشارکت در امور اجتماعی روستاهای شهرستان کرمانشاه حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده مشارکت زن در اجتماع حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی روستایی و عشایر حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده زنان تعداد بازدید : ۴۹۳ چکیده تعداد دانلود : ۲۹۳ توجه به نقش گسترده زنان روستایی در فرایند توسعه از اهمیت زیادی برخوردار است. زنان روستایی نه تنها نیروی عمده ای در ایجاد تحول و منبعی بالقوه برای پیشبرد اقتصاد روستایی و افزایش هر چه بیشتر رشد تولیدات مواد غذایی به شمار می روند، بلکه دارای نقش اساسی در ابعاد فرهنگی و معنوی این تحولات و پیشرفت ها هستند. پژوهش حاضر که با هدف بررسی بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با مشارکت زنان متأهل روستایی در امور خانوادگی و اجتماعی در روستاهای شهرستان کرمانشاه است، یک پژوهش میدانی با تکنیک پیمایش بوده و برای جمع آوری داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی زنان متأهل روستاهای شهرستان کرمانشاه است که تعداد 380 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. پژوهش حاضر به دنبال بررسی ارتباط بین نوع روابط خانواده، باورگرایی فرهنگی مرتبط با جنسیت، اعتماد اجتماعی، استفاده از رسانه های داخلی، پایگاه اقتصادی خانوار و سن به عنوان متغیرهای مستقل و مشارکت زنان روستایی به عنوان متغیر وابسته است. یافته های پژوهش حاکی از ارتباط بین نوع روابط خانواده (17/0)، باورگرایی فرهنگی مرتبط با جنسیت (28/0-)، اعتماد اجتماعی (33/0)، استفاده از رسانه های داخلی (22/0)، و سن (26/0) با مشارکت زنان روستایی در امور خانوادگی و اجتماعی است. لازم به ذکر است که همبستگی چندگانه متغیرهای پیش بین با مشارکت زنان روستایی متوسط (54/0R=) است. همچنین متغیرهای پژوهش به طور کلی توانسته اند به میزان 291/0 تغییرات متغیر مشارکت زنان روستایی را تبیین معنادار کنند (291/0R2=). اما بین پایگاه اقتصادی خانوار و مشارکت زنان روستایی ارتباط معناداری مشاهده نشد.
۱۶۸. واکاوی میزان ارث زوجه از عقارات و خیار معاملات آن نویسنده: عبدالجبار زرگوش نسب میثم دوستی پور منبع: مطالعات راهبردی زنان سال هجدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۷۲ کلید واژه ها: ارث عقار زوجه معامله خیار حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان حقوق زن خانوادگی و مالی حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان آسیب شناسی مسایل زنان آسیب شناسی خانوادگی تعداد بازدید : ۳۶۹ چکیده تعداد دانلود : ۷۱۰ یکی از اختلافات فقها و حقوق دانان از دیرباز، مسئله ی میزان ارث زوجه از اموال غیرمنقول زوج است. قانون مدنی ایران تا قبل از سال 1387 در ماده ی 946 از نظر مشهور فقها تبعیت می کرد، اما از سال 1387 با اصلاحیه ای جدید نظریه ی غیر مشهور را پذیرفته که با بازبینی ادله این نظریه منطقی تر به نظر می رسد. به تبع اختلاف در میزان ارث زوجه از اموال غیرمنقول، درباره ی حق خیار زوجه از معاملات اموال غیرمنقول زوج نیز اختلاف هست. در هر یک از دو مورد پنج نظریه وجود دارد. از آنجا که قانون مدنی قبل و بعد از اصلاح به نوعی برای زوجه در اموال غیرمنقول زوج محرومیت قائل شده، این سؤال مطرح است که با وجود محرومیت زوجه از عین اموال غیرمنقول زوج، آیا وی از حق خیار معاملات غیرمنقول ارث می برد یا نه؟ پاسخ این سؤال در قانون نیامده و یکی از مسائل مبتلابه در جامعه است. در این پژوهش پس از بررسی میزان ارث زوجه از اموال غیرمنقول و ادله ی آن، نظریه های مختلفی درباره ی میزان حق خیار زوجه از اموال غیرمنقول که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، به دست آمده که نظریه ی پنجم یعنی محق بودن زوجه از خیار در صورت فروش اموال غیرمنقول و محرومیت از حق خیار در صورت خرید اموال غیرمنقول توسط زوج، ارجح است.
۱۶۹. سن ازدواج، طول مدت خانواده و درآمد فرد: تحلیلی اقتصادی از منافع ازدواج نویسنده: وحید مهربانی منبع: مطالعات زن و خانواده دوره چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۸) کلید واژه ها: خانواده ازدواج آموزش درآمد حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن و اقتصاد حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده زن در خانواده حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده تعداد بازدید : ۴۳۲ چکیده تعداد دانلود : ۲۲۶ تحلیل اقتصادی منافع ازدواج از لحاظ زمان تشکیل خانواده و مدت زندگی در قالب آن موضوع اصلی این مقاله است. با کمک نظریه اقتصادی می توان به این موضوع پی برد که تشکیل خانواده از منافعی برخوردار است که البته افزایش درآمد مهم ترین مصداق آن است. بر این اساس انتظار می رود زمان ازدواج و پس از آن مدت زمانی که فرد در قالب خانواده زندگی می کند نیز بر درآمد مؤثر باشند. نتایج این مطالعه که بر اساس دو نمونه از مردان (شامل 415 مشاهده) و زنان (شامل 409 مشاهده) متأهل ساکن شهر تهران به دست آمده است، حکایت از این دارد که سن ازدواج اثر مثبت و مدت ازدواج اثر منفی بر درآمد افراد متأهل دارد. این یافته به طور ضمنی مؤید آن است که آموزش می تواند عامل مهم بروز چنین واقعیتی باشد زیرا از یک سو موجب تأخیر در ازدواج می شود و از سوی دیگر درآمد فرد را افزایش می دهد.
۱۷۰. بررسی رابطة جامعه پذیری جنسیتی و رفتار در دوراهی اجتماعی نویسنده: منصوره اعظم آزاده سعیده آرامی منبع: مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان (مطالعات زنان سابق) دوره چهاردهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۴۶) کلید واژه ها: کلیشه های جنسیتی دوراهی اجتماعی جمع گرایی انتخاب عقلانی اخلاق مراقبت حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده مشارکت زن در اجتماع حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی جنسیت تعداد بازدید : ۶۷۲ چکیده تعداد دانلود : ۳۸۵ دوراهی اجتماعی موقعیتی است که اکثر افراد در زندگی اجتماعی خود با آن مواجه می شوند، به این معنی که می باید بین نفع فردی و کوتاه مدت و منافع جمعی و بلند مدت، یکی را برگزینند. این موقعیت ها علاوه بر زمان تعامل فرد با دیگر اعضای جامعه، در زندگی خانوادگی و در تعاملات اعضای خانواده با یکدیگر نیز موجود می باشند. چگونگی رفتار افراد در این موقعیت ها تحت تأثیر عوامل و انگیزه های خاصی می باشد که با توجه به آن ها افراد بین نفع فردی یا جمعی، به انتخاب می پردازند. در پژوهش حاضر جهت مطالعه جهت گیری های زنان در رابطه با موقعیت های دوراهی، با توجه به تجربه زیسته زنان شاغل در رابطه با امور مالی خانواده، پنج موقعیت دوراهی براساس سناریوسازی نظری طراحی شدند. چارچوب نظری پژوهش، ترکیبی از نظریة اخلاق مراقبت گلیگان، نقش های اجتماعی ایگلی، نظریة انتخاب عقلانی اجتماعی و نظریة بازی می باشد. با استفاده از روش پیمایش و از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، پرسش نامه ای در اختیار ۲۷۵ نفر از زنان شاغل شهرداری تهران، قرار داده شد. جهت تحلیل داده ها از آزمون های همبستگی اسپیرمن و آزمون رگرسیون لوجستیک چندوجهی استفاده شد. یافته ها نشان دادند متغیرهای مستقل پژوهش که عبارت اند از جامعه پذیری جنسیتی، اخلاق مراقبت، آگاهی از انتظارات نقش و جمع گرایی رابطة معناداری با رفتار افراد مورد مطالعه، در موقعیت دوراهی اجتماعی مدنظر داشته اند.
۱۷۱. نقادی و بازسازی نظریه سارا لانگه درباره شاخص های توانمندسازی زنانِ سرپرستِ خانوار نویسنده: عباس کشاورز شکری عاطفه آذرکشب منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۶ کلید واژه ها: توانمندسازی زنان سرپرست خانوار شاخص سازی نظریه سارا لانگه حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده جامعه شناسی زنان حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری نظریه های متاخر در جامعه شناسی حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی جنسیت تعداد بازدید : ۹۹۶ چکیده تعداد دانلود : ۳۲۳ در این مقاله، مسئله «توانمندسازی زنانِ سرپرستِ خانوار» از زاویه ترمیم و اصلاحِ شاخص های معطوف به ارزیابی عملکرد نهادهایی که موظف به توانمندسازی هستند، مطالعه شده است. در همین راستا «نظریه سارا لانگه» به سبب اینکه «غنی تر» و «شناخته شده تر» از سایر نظریه هاست، انتخاب گردیده و پس از «توصیف» شاخص هایی که در آن مطرح شده، مورد «نقادی» قرار گرفته است؛ به گونه ای که نگارندگان کوشیده اند تا براساس تجربه ها و مشاهدات شغلی خویش از خلأ و نیازهای زنانِ سرپرستِ خانوار در جامعه کنونیِ ایران، «نقص ها» و «کژی ها»ی شاخص های مندرج در این نظریه را بیابند. در مرحله بعدی، از نظریه لانگه عبور شده تا از متن این مباحث سلبی و ایجابی، شاخص هایی «کارآمد» و «بومی» برای سنجش عملکرد نهادهای حامی، طراحی و تعریف شوند. این مرحله را، هم می توان «بازسازی نظریه لانگه» قلمداد کرد، و هم می توان آن را «شاخص سازی مستقل و متفاوت» شمرد که البته تا حدّی در امتداد نظریه لانگه است. این شاخص ها در مقایسه با شاخص های لانگه، از لحاظ ضریب جامعیت، «چندبُعدی نگر» هستند، و از لحاظ انطباق با شرایط خاصِ فرهنگیِ ما، «بومی» و «محلّی» به شمار می آیند. داده های این مقاله با تکیه بر روش های «تحلیل اسنادی» و «مشاهده مستقیم» گردآوری شده اند، و آنگاه شاخص های موجود مورد نقد و بررسی قرار گرفته و در نهایت شاخص های مطلوب ارائه شده است. بدین ترتیب، مفهوم توانمندسازی زنان سرپرست خانوار به پنج بُعد تقسیم و سپس برای هر بُعد، تعدای شاخصِ عینی و عملیاتی تعیین شده است.
۱۷۲. تأثیر عفاف در قدرت یابی زنان در جامعه سیاسی ایران (با تأکید بر جمهوری اسلامی ایران) نویسنده: زهرا قاسمی حمید محمودیان عطاآبادی عبدالعزیز فاضلی منبع: زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق) سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ ویژه نامه کلید واژه ها: اسلام زنان حجاب عفاف آسیب های اجتماعی قدرت یابی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در اسلام حجاب و عفاف حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن در حوزه سیاست تعداد بازدید : ۶۵۹ چکیده تعداد دانلود : ۳۹۹ «عفاف» از اساسی ترین تعالیم اخلاقی اسلام بشمار می رود. زنان جامعه اسلامی باید از خودنمایی، خودآرایی و دلربایی در محیط بیرون از خانه پرهیز و مردان جامعه نیز از چشم چرانی و هوسرانی اجتناب ورزند. امام خمینی(ره) بر ترویج فرهنگ صالح به وسیله زنان تأکید دارند. از دیدگاه ایشان زن در عصر پهلوی شیء مانند بوده، اما بعد از انقلاب زنان تابع فاطمه(س) شده و مکتب فرهنگی اسلام را رواج داده اند و به برکت نهضت اسلام زن عضوی فعال در جامعه شده و تا حدودی مقام خود را یافته است. این مقاله بر آن است که با روش تحلیلی، توصیفی به بررسی جایگاه و تأثیر عفاف زنان و قدرت یابی آنان در جامعه سیاسی ایران پس از انقلاب بپردازد و نتیجه پژوهش نشان می دهد که عفاف و حجاب بانوان نه تنها مانعی برای حضورشان در اجتماع نیست بلکه زنان با حفظ عفاف و با پایبندی به آموزه های دینی و بهره گیری از سیره بزرگان دین بویژه امام خمینی(ره) به عنوان عنصری تأثیرگذار در جریان رو به رشد انقلاب اسلامی نقش ایفا می کنند.
۱۷۳. بررسی اثربخشی مداخله مبتنی بر آموزش مهارت های زندگی بر کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار نویسنده: یاسر رضاپور میرصالح محسن فلاح مصطفی صابری منبع: زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق) سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) کلید واژه ها: کیفیت زندگی مهارت های زندگی زنان بی سرپرست حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، تفریحات و سلامت بهداشت جسمی و جنسی حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده زن در خانواده تعداد بازدید : ۱۰۶۲ چکیده تعداد دانلود : ۵۸۸ زنان سرپرست خانوار در معرض آسیب های مختلف روانشناختی و اجتماعی هستند که کیفیت زندگی آنها را تحت تأثیر قرار می دهد. هدف از این پژوهش، بررسی اثر بخشی مداخله مبتنی بر آموزش مهارت های زندگی بر کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار تحت پوشش اداره بهزیستی شهرستان میبد بود. این پژوهش یک مطالعه نیمه آزمایشی از نوع طرح های دوگروهی پیش آزمون و پس آزمون با گروه گنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه زنان بی سرپرست تحت پوشش اداره بهزیستی شهرستان میبد تشکیل می دادند که تعداد 30 نفر از این افراد با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب و در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل به صورت تصادفی جایگزین شدند. سپس گروه آزمایش طی دوازده جلسه دو ساعته، دو بار در هفته، تحت آموزش مهارت های زندگی قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکردند. هر دو گروه قبل و بعد از اجرای آموزش، به تکمیل پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی پرداختند. در نهایت داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون کوواریانس چند راهه (مانکووا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آموزش مهارت های زندگی در افزایش کیفیت زندگی شرکت کنندگان گروه آزمایش تاثیر معنی داری داشت. این تأثیر در هر چهار زیر مقیاس این متغیر نیز معنی دار بود. با توجه به این یافته ها می توان نتیجه گرفت که برای ارتقای کیفیت زندگی زنان بی سرپرست می توان از آموزش مهارت های زندگی استفاده کرد.
۱۷۴. نقش طرح واره های ناسازگار اولیه، صفات شخصیت و سبک های دلبستگی در پیش بینی علائم نشانگان ضربه عشق دانشجویان دختر نویسنده: رحیم یوسفی الهام ادهمیان کریم عبدالمحمدی منبع: مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان (مطالعات زنان سابق) دوره چهاردهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۴۸) کلید واژه ها: شخصیت دلبستگی طرح واره ضربه عشق حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان آسیب شناسی مسایل زنان آسیب شناسی جسمی و روانی حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، تفریحات و سلامت روانشناسی زنان تعداد بازدید : ۶۹۶ چکیده تعداد دانلود : ۲۷۳ زمینه و هدف : تجربه عشق و سوگ عاشقانه در دانشجویان دانشگاه شایع است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش طرح واره های ناسازگار اولیه، صفات شخصیت و سبک های دلبستگی در پیش بینی نشانگان ضربه عشق بود. روش : به این منظور تعداد 192 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به روش نمونه گیری هدفمند و با توجه به ملاک های ورود انتخاب شدند و پرسشنامه طرح واره های ناسازگار یانگ، پرسشنامه شخصیتی نئو و مقیاس دلبستگی بزرگسالان را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از روش رگرسیون چندگانه با روش همزمان تحلیل شدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که طرح واره های ناسازگار حوزه خودگردانی و عملکرد مختل و دیگرجهت مندی، و همچنین صفات شخصیتی روان رنجوری و باوجدان بودن، و در نهایت سبک دلبستگی ایمن توانستند نشانگان ضربه عشق را در دانشجویان پیش بینی نمایند. نتیجه گیری : طرح واره های ناسازگار اولیه، صفات شخصیت و سبک های دلبستگی با نشانگان ضربه عشق ارتباط دارند و می توانند آن را پیش بینی نمایند.
۱۷۵. معناکاوی طلاق از نظر زنان مطلقه شهر سبزوار نویسنده: شفیعه قدرتی شهلا باقری مریم مصطفوی مهدی عسگری منبع: مسائل اجتماعی ایران سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ کلید واژه ها: زنان معناکاوی شرایط علی امتناع از تعامل پیامدهای طلاق حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده زن در خانواده حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان آسیب شناسی مسایل زنان آسیب شناسی خانوادگی تعداد بازدید : ۵۵۵ چکیده تعداد دانلود : ۲۹۵ هدف پژوهش حاضر معناکاوی طلاق از نگاه زنان مطلقه شهر سبزوار است. این پژوهش به روش کیفی انجام شده است. داده ها از طریق مصاحبه عمیق با 15زن مطلقه در شهر سبزوار به دست آمده است. نتیجه پژوهش دستیابی به ده مقوله اصلی است؛ مقوله محوری که تمام مقولات را پوشش می دهد، « امتناع از تعامل » است.
۱۷۶. بازنمایی زنان در تبلیغات تجاری نشریات به عنوان بستری برای شکل گیری هویت آنان نویسنده: مریم مختاری محمدصادق رجایی منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال هفدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۵ کلید واژه ها: بازنمایی هویت یابی کلیشه جنسیتی تبلیغات تجاری نشریات اسطوره زیبایی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن در حوزه رسانه ها حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات آموزش و ارتباطات اقناعی تبلیغات تجاری حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی ارتباطات گروه های ویژه زن و رسانه تعداد بازدید : ۷۲۰ چکیده تعداد دانلود : ۴۱۵ هدف این مقاله؛ تحلیل محتوای تبلیغات تجاری مندرج در نشریه ها رایج کشور در دو دوره هشت ساله، به منظور نمایان کردن روند تغییرات، شیوه و شکل بازنمایی کلیشه های سنتی و جنسی در شانزده سال گذشته است. داده های تحقیق به روش نمونه گیری سیستماتیک از میان 456 شمارگان شش هفته نامه و ماهنامه گرد آوری شده است. مقایسه نتایج تحلیل محتوای دو دوره مورد بررسی نشان می دهد که، اگرچه در دوره دوم نقش های سنتی (مادری، همسری و خانه داری) کمتر بازنمایی شده اند؛ اما در دوره دوم، زنان به نحوی به تصویر کشیده شده اند (زیبا، جوان و لاغر) که گویی همیشه نیازمند بازسازی بدن خود هستند. در نتیجه، در هر دو دوره تصویر ناقص و منحرف شده ای از زن ارائه شده است که نمی توان این تصویر را بازنمایی یک زن ایرانی و اسلامی دانست. بنابراین، لازم است تا با استفاده از طیف وسیعی از دستاوردها و موفقیت های زنان در عرصه های مختلف، این شیوه بازنمایی به چالش کشیده شود.
۱۷۷. سن ایده آل ازدواج و عوامل تعیین کننده ی آن در شهر یزد نویسنده: عباس عسکری ندوشن محمدجلال عباسی شوازی مریم پیری محمدی منبع: مطالعات راهبردی زنان سال نوزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۷۳ کلید واژه ها: جوانان خانواده یزد تغییرات نگرشی سن ایده آل ازدواج حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده زن در خانواده تعداد بازدید : ۶۹۵ چکیده تعداد دانلود : ۷۰۸ روند رو به افزایش سن ازدواج یکی از ابعاد مهم تحولات اخیر ازدواج و خانواده در ایران بوده است. هماهنگ و توأم با روند تأخیر در سن ازدواج، نگرش های اجتماعی نسبت به سن مطلوب و ایده آل ازدواج نیز تغییراتی کرده است. مقاله ی حاضر، نگرش ها و ایده آل های اجتماعی مرتبط با سن مناسب ازدواج دختران و پسران و عوامل مؤثر بر آن را تحلیل و بررسی می کند. داده های تحقیق از طریق پیمایش در بین دو گ روه از زنان ازدواج کرده واقع در سنین 49-15 ساله (به تعداد 480 نفر) و دختران مجرد در سنین 29-18 ساله (به تعداد 240 نفر) در شهر یزد گردآوری شده است. به منظور تبیین تفاوت های نگرشی زنان در خصوص ایده آل های مربوط به زمان بندی ازدواج، نقش تعیین کننده عوامل مختلفی نظیر وضعیت تأهل، تحصیلات پاسخ گو، تحصیلات والدین، خودتحقق بخشی، نگرش به برابری جنسیتی، فردگرایی و... ارزیابی و تحلیل شده است. یافته های مطالعه نشان می دهد، میانگین دامنه ی سنی مطلوب ازدواج دختران و پسران از نظر زنان شهر یزد به ترتیب 22/5 و 27/5 سال است. همچنین متغیرهای تحصیلات پاسخ گو، تحصیلات والدین، خودتحقق بخشی، نگرش به برابری جنسیتی، فردگرایی و سرمایه ی فرهنگی رابطه ی مستقیم و معنادار و در مقابل، متغیر پای بندی به ارزش های دینی رابطه ی معکوس و معناداری با نگرش به حداقل و حداکثر سن مناسب ازدواج دختران دارند.
۱۷۸. تحلیل جامعه شناختی آثار سیمین دانشور نویسنده: بیتا قنبری امین دایی زاده جلودار منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۲) کلید واژه ها: ساختار اجتماعی نقد جامعه شناختی ساختار ادبی ساختار معنادار فاعل جمعی سمین دانشور حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن در حوزه های ادبی حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ جامعه شناسی ادبیات تعداد بازدید : ۷۶۸ چکیده تعداد دانلود : ۱۰۰۸ این مقاله به روش تطبیقی به بررسی ویژگی های اجتماعی، کنش های معنادار فاعلان جمعی، درون مایه های اجتماعی تکرارشونده، شناخت جایگاه طبقاتی نویسنده و بازتاب آن بر پیرنگ و شخصیت های رمان، ارتباط و تناظر میان ساختار ادبی و ساختار اجتماعی در رمان های دانشور پرداخته است. دانشور دو نوع زندگی را از دو طبقه ی مختلف تجربه کرده است، اما همواره با تحصیل کردگان، روشنفکران و بزرگان علم و ادب هم نشین بوده است، این تجربه های طبقاتی در آثار و شخصیت های داستان های او تأثیر گذاشته اند. زنان آثار او، از هر دو طبقه ی اجتماع، «اشراف و محروم» هستند. او شخصیت های داستان هایش رابیشتر از آدم های دور و بر خودش انتخاب کرده است. او در رمان های متأخر، شخصیت های زن را از میان دانشجویان و دانشگاهیان برگزیده است. سووشون سکوی پرتاب نویسنده برای حرکت در مدار واقع گرایی است. دانشورخط عزیمت اندیشه ی زری را از فردگرایی تا جامعه گرایی و از انقیاد تا عصیان ضد روزگار خود و از زنی احساساتی و منفعل تا مرز زنی منطقی و فعال و از عامیانه اندیشی تا پهنه ی اندیشه های فلسفی و اجتماعی پیگیری کرده است. در نتیجه عوامل مهمّی چون تحولات اجتماعی و انقلاب بیرونی و درونی و ارتباط وتناظر ساختار ادبی و ساختار اجتماعی آفرینش و تحول شخصیت های داستان تأثیری به سزا دارد.
۱۷۹. پیش بینی تحمل پریشانی بر اساس مولفه های ارتباطی خانواده مبدأ در زنان مطلقه و غیر مطلقه نویسنده: رضوان امین الرعایا سمیه کاظمیان معصومه اسماعیلی منبع: زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق) سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۲۸) کلید واژه ها: تحمل پریشانی مولفه های ارتباطی خانواده زنان مطلقه و غیر مطلقه حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن، اجتماع و خانواده زن در خانواده حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده زنان تعداد بازدید : ۴۴۷ چکیده تعداد دانلود : ۲۱۳ هدف از این پژوهش پیش بینی تحمل پریشانی بر اساس مولفه های ارتباطی خانواده مبدا در زنان مطلقه و غیرمطلقه بود. روش پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش همه زنان مطلقه و غیرمطلقه شهر تهران در سال 1395 بودند. نمونه شامل 300 زن (150زن مطلقه و 150 زن غیرمطلقه) بود که به روش نمونه گیری تصادفی از بین مراجعان به مراکز قضایی خانواده و خانه سلامت شهدای صادقیه منطقه 3 تهران انتخاب شدند. برای گرد آوری داده ها از مقیاس خانواده اصلی (هاوستات و همکاران،1985) و پرسش نامه تحمل پریشانی (سیمونز و گاهر،2005) استفاده شد. داده ها از روش تحلیل رگرسیون چندگانه و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل گردید. نتایج نشان دادند که زنان غیر مطلقه از نظر ابعاد الگوهای ارتباطی و تحمل پریشانی وضعیتی بهتر را برای خود گزارش کردند و رضایت خاطر بیش تری داشتند و زنان مطلقه نسبت به زنان غیر مطلقه از الگوهای ارتباطی آشفته تر و از نظر تحمل پریشانی در سطح پایین تری بودند.
۱۸۰. زمینه های روابط فرازناشویی در ایران؛ مطالعه موردی شهر تهران نویسنده: سید حسین شرف الدین عبدالهادی صالحی زاده منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۲۷) کلید واژه ها: خیانت اباحی گری اباحی گری جنسی زمینه های خیانت جنسی حوزه های تخصصی: حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان آسیب شناسی مسایل زنان آسیب شناسی جنسی حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده تعداد بازدید : ۹۸۹ چکیده تعداد دانلود : ۱۰۸۸ خیانت جنسی به عنوان یکی از مصادیق اباحی گری جنسی، از مسائل و معضلات فرهنگی جامعه ایران است که نگرانی اندیشمندان فرهنگی – اجتماعی، سیاستگذاران و مدیران را به دنبال داشته است. این پژوهش، با هدف بصیرت زایی و شناخت عمیق مسئله خیانت، در قالب مطالعه ای کیفی به جست وجوی زمینه های اجتماعی خیانت در جامعه ایران معاصر پرداخته است. این تحقیق با تحلیل مضمونی دیدگاه های زنان و مردانی که خواسته یا ناخواسته خیانت و بی وفایی را تجربه کرده اند، به مطالعه زمینه هایی همچون سطوح عینی، کنترل های درونی و بیرونی پرداخته است. وجود برخی محمل ها و قابلیت ها همچون زیبایی ظاهری، ثروت، توانایی در جذب احساسات طرف مقابل و نیز ویژگی های موقعیتی مثل فضای باز ابراز احساسات عاطفی، ارتباط عادی با جنس مخالف در کنار ضعیف بودن زمینه های کنترل درونی، مثل درون مایه های دینی و اخلاقی و کنترل های بیرونی، مثل ضعف عملکرد عوامل بازدارنده حقوقی و قانونی از جمله زمینه های تسهیل کننده ارتباط جنسی اباحه گرانه و خیانت می باشد که افراد مورد مصاحبه بدان اذعان کرده اند.