درخت حوزه‌های تخصصی

علوم اسلامی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۱٬۴۰۱ تا ۱۱٬۴۲۰ مورد از کل ۷۳٬۸۶۱ مورد.
۱۱۴۰۱.

فضیلت بخشودن از نظر موافقان و مخالفان

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره اول پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 9 - 27

کلید واژه ها: عفو بخشودن انتقام اخلاق اسلامی فضیلت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۲۳۲
عفو و بخشودن، در متون دینی و اخلاقی یکی از مفاهیم بنیادی و کاربردی در راستای اصلاح و تعالیِ فردی و اجتماعی محسوب می شود. امروزه یکی از مباحث مطرح در این حوزه، آن است که آیا بخشودن، همواره یک فضیلت است یا نه؟ در سنت مسیحیت، گذشت، یکی از ارکان دین محسوب شده و امید به بخشوده شدن از سوی خداوند منوط به بخشودنِ فرد دانسته شده است. یونانیان باستان و نیز عده ای در فرهنگ غربی، امروزه نه تنها گذشت را فضیلت تلقی نکرده، که آن را حاکی از ضعف نفس و زبونیِ شخص می دانند. در این مقاله دلایل موافقان و مخالفانِ بخشودن طرح شده و مورد ارزیابی قرار می گیرد. با توجه به آموزه های اسلامی به نظر می رسد بخشودنِ هر خطاکاری با هر درجه از لغزش و خطا، امری فضیلت مندانه محسوب نمی شود؛ در این راستا باید قابلیتِ قابل، میزان و نوع خطا، حالات شخصِ خطاکار مانند پشیمانی او، قصد جبران و یا اصرار او بر خطا و ... در نظر گرفته شود. تعالیم اسلامی عفو را فضیلتی بزرگ دانسته و با وجود آنکه قصاص و نیز اجرای عدالت را مایه حیات، ضامن امنیت نظام و کنترل خطاکاران تلقی کرده، با ارائه ی راهکارهایی همچون تغافل، انجام آن بدون منت گذاری و صرفاً به جهت درستیِ عمل، گسترده کردن محدوده ی آن به همه انسا ن ها و ... راه را برای بخشودن هموارتر کرده و با بیان پیامدهای دنیوی و اخروی و نیز فردی و اجتماعیِ آن، خواستار صلح و آرامشِ همگان شده است.
۱۱۴۰۲.

گونه شناسی سنن تاریخی- اجتماعی در سوره یونس

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی نامه جامعه سال ۱۸ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۳۵ 79 - 99

کلید واژه ها: سنت الهی سنت عام سنت مشروط سوره یونس تفاسیر فریقین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۲۷
قرآن کتابی برای هدایت بشر و متضمن قوانین اجتماعی است. سیر حوادث تاریخی نیز در بستر اجتماعی در جریان است. بنابراین بسیاری از آیات را می توان از منظر تاریخی بررسی کرد. سوره یونس به عنوان یک سوره مکی، دارای قوانینی است که خداوند برای هدایت مشرکین نازل کرد. این قوانین در گونه های عام و مشروط آمده است. قوانین کلی که شامل همه افراد می شود و قوانین مشروط الهی، وابسته به اختیار انسان است. این قوانین، در قالب قانونمندی تاریخ و اجتماع حرکت می کند. همه این جریانات، در یک بستر تاریخی، قابل تعریف است. برای رسیدن به فهم این سنت ها، از منابع تفسیری فریقین و روش تحقیق تفسیری- تحلیلی بهره گرفته شده است. از مطالعات انجام شده به دست می آید که قوانین الهی با دو گونه عام و مشروط در تاریخ جریان دارد. قوانین عام که بر تاریخ و جوامع انسانی سیطره دارد و قوانین مشروط که با اختیار انسان، رابطه مستقیم دارد. در صورتی که مردم یک جامعه، دین اسلام را انتخاب کنند و در این مسیر به ملزومات آن پایبند باشند، باعث تحول در حرکت تاریخی شده و جامعه را از هلاکت و نابودی، به سوی سعادت و کمال رهنمون می سازد.
۱۱۴۰۳.

نقش مکانیزم های حقوقی و اخلاقی در پیشیرد اهداف صنعت بیمه های دریایی P&I Club(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اخلاقی سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۳۹)

کلید واژه ها: اخلاق سازمانی بیمه دریایی حمل و نقل تجاری P&I Club

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۳۰۴
توجه به صنعت بیمه های دریایی P&I Club با تمام مزایای خود در ایران نسبتاً ناشناخته مانده است. توجه به تعهدات قراردادی بیمه دریایی و اطلاع از شمول مفاد قراردادی بیمه شرکت های بیمه دریایی و دسترسی به اطلاعات تفسیری آن نسبت به مالکان کشتی از اصول وظایف حقوقی و اخلاقی شرکت های بیمه محسوب می شود و عدم توجه به این موضوع یک خلاء آشکار در تضییع حقوق مالکان کشتی دریایی بشمار می رود. بنابراین بررسی و شناخت اثرات مکانیزم های حقوقی و اخلاقی در پیشبرد اهداف صنعت بیمه مرکزی حوزه دریایی P&I Club به منظور رعایت و جلوگیری از بداخلاقی شرکت های بیمه و پیامدهای ناشی از آن در جبران خسارت و غرامت و اثرات قهری و جبری نامطلوب طرفین بیمه گر و بیمه گذار، ضروری به نظر می رسد. بررسی ها حاکی از خلاهای قانونی و اخلاقی فرار روی صنعت بیمه دریایی بدلیل عدم استحکام و کارآیی لازم نسبت به ایفای تعهدات می باشد. ضرورتاً استفاده از نتایج این پژوهش و سیر پژوهش های مشابه که در این زمینه بکار رفته، می توان مشکلات حقوقی و اخلاقی صنعت بیمه را با بکاربردن استراتژیک های مدیریتی بصورت کلان بویژه در مناطق ساحلی– تجاری و بندرگاه های مناطق آزاد در راستای ارتقای کیفیت اخلاق گرایانه بیمه دریایی در برابر مالکان کشتی– رعایت اصول بیمه دریایی – تجربه و الگو گیری از صنعت دریایی کشورهای جهان- روش های مطمئن و بدور از بداخلاقی در ایفای تعهدات نسبت به حوادث ناشی از آن و... را در کشور، شاهد تحول عظیمی را خواهیم بود.لذا این پزوهش بدلیل توصیف و تحلیل مسائل و تدقیق در منابع از پیش آمده به روش کتابخانه ای استقرار دارد که امید است اعتلای مرزهای صنعت بیمه دریایی حوزه های وسیع تجاری را گسترش دهد
۱۱۴۰۴.

عوامل بیگانگی اجتماعی میان امام علی(ع) و مردم زمانه در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 219 - 246

کلید واژه ها: امام علی (علی) نهج البلاغه بیگانگی اجتماعی ملوین سیمن تنفر فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۲۷۷
مفهوم بیگانگی اجتماعی و ابعاد و عوامل آن، در اکثر فرهنگ ها و جوامع بعنوان یک معضل و مسأله اجتماعی مورد تحلیل قرار می گیرد. این مفهوم بمعنای احساس انفصال و فقدان پیوند ذهنی میان فرد و جامعه می باشد و رشد و پویایی فرهنگی- اجتماعی جامعه را با توقف مواجه می کند. امام علی(علیه السلام) در دوران خلافت با حوادث سیاسی و اجتماعی مهمی مواجه شد. رویارویی با دشمنان خارجی و داخلی و  غفلت و دوری مردم از فرهنگ اصیل اسلامی سبب شد تا ایشان میان خود و جامعه پیرامون، احساس انفصال و بیگانگی نماید که بازتاب این حالت در خطبه ها و نامه های نهج البلاغه بوضوح دیده می شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی و بر اساس نظریه ملوین سیمن به واکاوی بیگانگی اجتماعی امام علی(علیه السلام) می پردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد که احساس بی قدرتی، احساس ناهنجاری اجتماعی و احساس تنفر فرهنگی مهمترین عوامل احساس بیگانگی اجتماعی در نهج البلاغه می باشند.
۱۱۴۰۵.

ظرفیت های فضای مجازی در تربیت دینی نسل جوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۶, Issue ۲۰, Winter ۲۰۲۰ 49 - 77

کلید واژه ها: تربیت دینی نسل جوان فضای مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۳ تعداد دانلود : ۴۷۸
مسئله تربیت از چنان اهمیت و جایگاهی برخوردار است که می توان آن را ماحصل کار همه انبیاء و اولیاء الهی دانست و به تعبیر شهید مطهری، مسئله ساختن افراد و انسان ها است. آن چه در این مقاله مورد توجه ویژه قرار گرفته است، تربیت، هدایت و رهبری نسل جوان است؛ مقوله ای که حاکی از وظیفه و مسئولیتی برای عموم مسلمانان است. امروز فضای مجازی، زبان نسل جوان است و بسیاری از اطلاعات خود را از این فضا کسب می کند و فرامکانی و فرا زمانی بودن، جذابیت و تنوع، تعاملی بودن، گسترش تعاملات و تبادل نظرها با سرعت بسیار بالا از ویژگی هایی است که می تواند فضای مجازی را به ابزاری قدرتمند برای بهره گیری در راستای این هدف تبدیل کند. در این مقاله سعی شده به این سؤالات پاسخ داده شود: - تربیت چیست و ملزومات تربیت دینی نسل جوان چه چیزهایی است؟ - فضای مجازی چیست و چه ویژگی هایی دارد؟ - چه ضرورتی برای بهره گیری از فضای مجازی در تربیت دینی نسل جوان وجود دارد؟ - آیا فضای مجازی ظرفیت ها و ویژگی های لازم برای این بهره گیری را دارد؟ - کدام یک از این ویژگی ها اثربخشی بر تربیت نسل جوان را افزایش می دهد؟ - چه ویژگی هایی از فضای مجازی موجب تسهیل تربیت با استفاده از این ابزار می شود؟
۱۱۴۰۶.

تاثیر ابعاد رفتارهای غیراخلاقی در زنجیره تأمین در تداوم ارتباطات با نقش تعدیل گر عدالت سازمانی

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره اول پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 29 - 46

کلید واژه ها: رفتارهای غیراخلاقی در زنجیره تأمین تداوم ارتباطات عدالت رویه ای و توزیعی رفتار زیرکانه فریبکارانه و فرصت طلبانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۱۹۲
امروزه، سازمان ها به صورت فزاینده ای خود را درگیر مسئله ای می بینند که آن را معمای اخلاقی می نامند، یعنی اوضاع و شرایطی که باید یک بار دیگر کارهای خلاف و کارهای درست را تعریف کرد، زیرا مرز بین کارهای درست و خلاف بیش از پیش از بین رفته است. به طور کلی انسان ها در بعد فردی و شخصیتی دارای ویژگی های خاص اخلاقی هستند که پندار، گفتار و رفتار آن ها را شکل می دهد. پژوهش کاربردی حاضر با هدف تعیین تاثیر ابعاد رفتارهای غیراخلاقی در زنجیره تأمین در تداوم ارتباطات با نقش تعدیل گر عدالت سازمانی به اجرا در آمده و از نظر روش، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه مدیران و کارشناسان داروخانه های شهر زنجان به تعداد 232 نفر و نمونه آماری 145 نفر که با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده انتخاب شده است. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه استاندارد کایناک و همکاران (2015) که اعتبار و پایایی آن مورد تایید قرار گرفته است، جمع آوری شد. نتایج آزمون پایایی و روایی پرسشنامه نشان می دهد ضریب پایایی (آلفای کرونباخ) برابر با 0.813 و میزان روایی بر اساس تحلیل عاملی (KMO) نیز بالای 0.7 معنی دار بوده و تایید شد. برای آزمون فرضیه های پژوهش از آمار توصیفی و استنباطی و معادلات ساختاری از طریق نرم افزار amoss22 استفاده شد. نتایج نشان داد رفتارهای غیراخلاقی در زنجیره تأمین همچون رفتار فرصت طلبانه، زیرکانه و فریب کارانه با نقش تعدیلگر عدالت توزیعی و رویه ای بر تداوم ارتباطات در داروخانه ها تاثیر معناداری دارند.
۱۱۴۰۷.

نقش نادیده گرفتن واقعیت فضای مجازی در بروز آسیب های اخلاقی خانواده

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره اول پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 65 - 85

کلید واژه ها: واقعیت مجاز خانواده اخلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۳ تعداد دانلود : ۲۷۹
با توجه به اینکه هر انسانی در خانواده به دنیا آمده و اولین محیطی که با آن مواجه می شود خانواده است سلامت این نهاد مهم، نقش بنیادینی در سلامت اخلاقی فرد خواهد داشت. متاسفانه امروزه با توسعه و گسترش شبکه های اجتماعی همچون تلگرام و اینستاگرام، خانواده در معرض آسیب های اخلاقی فراوانی قرار گرفته و این مساله در بسیاری از موارد به سستی یا حتی از هم گسستن روابط خانوادگی منجر شده است. به نظر می آید یکی از مهمترین عواملی که باعث بروز آسیب های اخلاقی در خانواده های ایرانی شده، نادیده گرفتن واقعیت و تاثیر عمیق فضای مجازی و شبکه های اجتماعی است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام شده و هدف آن این است که واقعی بودن فضای مجازی را اثبات کرده و به بررسی برخی از مهمترین دلایل نادیده گرفته شدن واقعیت این فضا که منجر به بروز آسیب های اخلاقی در خانواده می شود بپردازد. بر اساس یافته های این تحقیق، عواملی چون نامشخص بودن هویت کابران در فضای مجازی، ناپایدار بودن روابط در فضای مجازی، عدم مجاورت فیزیکی و جدید بودن فضای مجازی نقش مهمی در نادیده گرفته شدن واقعیت این فضا توسط کاربران دارد که در نهایت به بروز آسیب های اخلاقی منجر می شود.
۱۱۴۰۸.

اخلاق ژنتیک؛ چالش ها و ملاحظات اخلاقی

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره اول پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ 109 - 130

کلید واژه ها: اخلاق زیستی اخلاق ژنتیک مهندسی ژنتیک ژن درمانی اصلاح نژادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۴ تعداد دانلود : ۴۵۲
توسعه چشمگیر  و رشد فزاینده فناوری های نو پدید - در دهه های اخیر و  به ویژه در زمینه ژنتیک - بارقه های امیدی بر دلها تاباند و افقهایی کران ناپیدا پیش چشم بشر گشود- اما  ظرفیتهای بی بدیل و بالقوه این فناوریها  و  ترس از  تبعات ناشناخته و ناخوشایند بکارگیری غیر مسولانه آنها بر دلنگرانی ها  و دهشت بشر افزود  و ضرورت  توجه به ملاحظات اخلاقی این حوزه و به ویژه «اخلاق ژنتیک» را  دوچندان ساخت.  اخلاق ژنتیک - به عنوان شاخه و شعبه ای از اخلاق زیستی  - مجموعه ای از معضلات اخلاقی بغرنج و بحران آفرین را در برگرفته است  و به بحث از ملاحظات اخلاقی  و مرزو محدوده بکارگیری و  مهار و محدودسازی  مهندسی ژنتیک و پژوهش های ناظر به ژن می پردازد. در این مقاله ضمن اشاره به جایگاه و  قلمرو  اخلاق ژنتیک و طرح مهمترین موضوعات مطرح در این حوزه ، با رویکردی جستارگشایانه و تحلیلی، گزیده ای از چالش بر انگیزترین مسایل حوزه اخلاق ژنتیک مربوط به این حوزه - به اجمال و ایجاز-  واکاوی، برجسته /تبیین می شوند.
۱۱۴۰۹.

رابطه ذکر تسبیحات اربعه با طواف(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۹ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۳) 7 - 24

کلید واژه ها: تسبیحات اربعه طواف طواف و تسبیحات اربعه تسبیحات و اسماء الهی ابعاد توحید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۶ تعداد دانلود : ۲۹۱
در طواف، به عنوان یکی از ارکان واجب حج، گفتن ذکر تسبیحات اربعه مستحب است. با توجه به اینکه دین اسلام بی دلیل به چیزی توصیه و سفارش نمی کند و احکام، تابع مصالح و مفاسد واقعی است، نوشتار پیش رو به روش نقلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای در صدد است که به چرایی تأکید و سفارش بیشتر بر گفتن ذکر تسبیحات اربعه نسبت به اذکار دیگر در هنگام طواف، پاسخ دهد. یافته های این تحقیق، حاکی از آن است که وجود ویژگی های خاص مثل حاکی بودن این ذکر از اسمای حسنای الهی، دلالتش بر ابعاد توحید و عامل قبولی حج بودنش  باعث این تأکید شده است. آنچه آدمی در زمین می بیند، در عوالم بالاتر دارای حقیقتی است؛ همانند کعبه که در عالی ترین مرتبه اش از عرش سرچشمه گرفته و عرش تکون یافته تسبیحات اربعه ای است که مشتمل بر اسما و صفات الهی است. بنابراین زائر در حالی کعبه را طواف می کند که هم در ظاهر، با ذکر تسبیحات اربعه زبان به توحید گشوده و هم در حقیقت طواف او در عالی ترین مرتبه خود بر چهار رکن تسبیحات اربعه استوار است و از به هم پیوستن این ارکان، توحیدِ کامل شکل می گیرد.
۱۱۴۱۰.

قبیله خزاعه و نقش سیاسی- اجتماعی آن در آغاز گسترش اسلام(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۹ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۳) 197 - 225

کلید واژه ها: قبیله خزاعه مکه رسول الله(ص) اسلام تعامل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۳۳۵
کیفیت حیات سیاسی اجتماعی قبایل عرب در شبه جزیره عربستان از بنیان های تاریخ نگاری عرب پیش و پس از اسلام است؛ ازاین رو نقش قبایل عرب در تاریخ تحولات، گسترش و تثبیت اسلام در شبه جزیره و آگاهی و شناخت پیشینه آنان می تواند روشن کننده بسیاری از زوایای تاریک تاریخ اسلام و جریان شناسی فکری و فرهنگی مسلمانان باشد. ظهور اسلام و شعارهای آرمانی اش رویکرد جدیدی را در میان قبایل عرب بنیان نهاد و قبایل با رغبت یا با شدت و حدت سر تسلیم در برابر آن فرود آوردند. هدف این تحقیق بررسی یکی از قبایل عرب به نام خزاعه است.قبیله خزاعه یکی از قبایل بزرگ عرب، و از شاخه های قحطانی است که در بخشی از یمن سکونت داشتند و به مکه مهاجرت کردند و از ضعف و فساد جرهم، قدرت شهر مکه را به دست گرفتند. یکی از کارکردهای مهم قبیله خزاعه، وجود رجال سیاسی  نظامی است که از این قبیله برخاسته اند. از سویی دیگر خزاعی ها در حوادث دوران رسول الله(ص)  نقش کلیدی و مؤثر داشتند. محور اصلی این تحقیق تبیین و ارزیابی سیر تاریخی قبیله خزاعه در عصر جاهلیت و رابطه خزاعی ها با رسول الله(ص) و چگونگی اسلام آوردن این قبیله است. در این پژوهش سعی بر آن است تا به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع اصلی تاریخ اسلام به بررسی نقش قبیله خزاعه در تحولات پیش از اسلام و دوران رسول الله(ص) و ارتباطات و تعامل سیاسی این قبیله با رسول الله(ص)  بپردازد. فرضیه مقاله آن است که کنشگران خزاعی در حوادث دوران رسول الله(ص)  و ثبات آن، نقش مهمی داشتند. لذا برای شناخت بهتر اسلام، بررسی جایگاه و نقش هر یک از قبایل به عنوان ساخت های درونی جامعه ضروری است.
۱۱۴۱۱.

آثار انتظار و وظایف منتظران از منظر مقام معظم رهبری(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مشرق موعود سال چهاردهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵۵ 23 - 56

کلید واژه ها: مهدویت انتظار منتظران آثار مقام معظم رهبری (مدظله العالی)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۹ تعداد دانلود : ۴۱۴
اهمیت و جایگاه انتظار موجب شده تا در روایات از آن به برترین اعمال امت، بافضیلتترین و بهترین عبادات و برترین جهاد امت، یاد شود. بر این اساس انتظار دارای آثار فردی و اجتماعی مختلفی استکه در حوزههای مختلف دارای تأثیر است. با شناخت آثار و ابعاد مختلف انتظار و وظایف منتظران میتوان در سیاستگذاری و برنامهریزی برای آینده جامعه اسلامی به منظور احیای تمدن اسلامی از آن کمک گرفت. از اینرو در نوشته پیشرو به این سؤال پاسخ داده میشود که«از منظر مقام معظم رهبری(مدظله العالی) انتظار چه آثاری دارد و منتظران دارای چه وظایفیاند؟ به این پرسش از این منظر تاکنون پاسخ داده نشده است. برای تبیین پاسخ به آثار مکتوب و منقول معظم له مراجعه گردیده و از روش توصیفی و تحلیلی بهره گرفته شده است. از مهمترین نوآوریهای این تحقیق، تبیین و تبویب آثار انتظار و وظایف منتظران براساس منظومه فکری حضرت آیتالله خامنهای(مدظله العالی) است.
۱۱۴۱۲.

سیر مذهبی مَکران از ابتدا تا غلبه مذهب تسنن

نویسنده:
منبع: مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی دوره ۴ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 129 - 140

کلید واژه ها: مکران خوارج اسماعیلیه تسنن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۵۲
  مکران سرزمینی در منتهی الیه جنوب شرقی ایران که همواره در زمینه های اجتماعی، فرهنگی و مخصوصاً مذهبی طی سده های مختلف تحت تأثیر نواحی همجوار خود قرار داشت. علاوه بر این عامل، حضور گروههای جمعیتی و فرقه های مذهبی مختلف در این ناحیه نیز بر گرایشهای مذهبی مردمان این دیار بسیار مؤثر بود. پیش از ظهور اسلام غلبه با دو آیین بودایی و زرتشتی بود. در سال 24ه.ق با ورود فاتحان مسلمان، اسلام به آنجا راه یافت. اسلام در مکران مسیر پرفراز و نشیبی طی نمود. نخست حضور گسترده خوارج و سپس داعیان اسماعیلیه آنجا را در بر گرفت و از سده پنجم هجری بنا به دلایل متعدد حضور اهل تسنن فزونی می یابد. در این مقاله سعی شده نخست با روشن ساختن سیر مذهبی مردم این ناحیه علل و چگونگی گرایشها و تغییرات مذهبی آنان مورد بررسی قرار گیرد.
۱۱۴۱۳.

رنج قدسی و رهایی در الهیات متأخر مسیحیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت ادیان سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۴۲) 77-92

کلید واژه ها: رنج قدسی مسیحیت هبوط Fall کنوسیس تجسم Incarnation تثلیث Trinity

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۱ تعداد دانلود : ۴۶۲
این مقال درصدد است، علاوه بر واکاوی مفهوم رنج، به رابطه بین رنج و رهایی (رستگاری) در الهیات مسیحی بپردازد. تمرکز نویسنده بر سه طیف از رنج است که نه تنها از هم گسسته و غیرمرتبط نیستند، بلکه در ارتباطی تنگاتنگ با یکدیگر نیز به سر می برند: رنج مسیح به عنوان انسانی برگزیده و حتی خارق العاده؛ رنج انسان (معمولی) و رنج خدا. سئوال درباره چرایی و چگونگی تحقق رنج است و توجه به یک رویکرد تئولوژیک در الهیات مسیحیت؛ خدایی که رنج می کشد. پاسخ الهیات مدرن مسیحی به این سئوال که آیا خداوند (با همه قدرت و قهاریتش) می تواند دچار رنج شود، مثبت است و البته می کوشد به پارادوکس قادر و مطلق بودن خدای یگانه (که در عین حال پدر است) و رنج کشیدنش، با طرح مفاهیمی چون تجسم، کنوسیس (Kenosis) خدای عشق و رهایی، پاسخ دهد. البته این پاسخ، شرحی توأمان است بر چرایی رنج مسیح، و البته وجه کنوتیکی و غیرفیزیکی رنج او. از این رو وجه کنوتیکی رنج پدر و پسر، نشان از عمق رنجی داوطلبانه، آگاهانه و عامدانه، برای رستگاری بشر دارد؛ هرچند پدر این رنج را از همان ابتدای خلقت و با حلول روح خود در بنی آدم به جان خریده است. روایت چرایی و چگونگی وقوع این رنج که در الهیات مسیحی، رنج قدسی و الهی (sacred and divine suffering) نام گرفته با بهره گیری از رویکردهای متألهان متأخر مسیحیت (کاتولیک) انجام شده است که برخی از آنها مانند یورگن مولتمان، مفهوم رنج قدسی را تا بعد پراکتیکال الهیات امید و رهایی بخش (liberation theology) تداوم داده اند.
۱۱۴۱۴.

آل یاسین سلام الله علیهم اجمعین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سفینه سال هفدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۶۶ «ویژه قرآن و حدیث» 56-75

کلید واژه ها: قرآن اختلاف قرائت آل یاسین علمای اهل سنت علمای شیعه مولوی مثنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۰ تعداد دانلود : ۴۸۷
اختلاف قرائات قرآنی، که موضوع یکی از علوم مهم موجود در جغرافیای اسلام و از جمله مسائل مهم علوم قرآنی به خصوص در قرون اولیه به شمار می رفته است، عمدتا از اوایل قرن چهارم هجری، به شکل مدون در فرهنگ عامه مسلمانان در مواردی عدیده، معرکه آراء محققان، و مایه نزاع ها و زمینه ابراز تعصبات دینی و فرقه ای گردیده است. آیه ۱۳۰ سوره صافات «سلام علی آل یاسین» از جمله این موارد است. این قرائت از آیه شریفه که در قرائت مشهور عام موجود در متن قرآن، به همین صورت مکتوب شده است، در برخی قرائات مشهور دیگر و در احادیث، به شکل «سلام علی آل یاسین» آمده است. نویسنده در این مقاله دیدگاه خاص مولوی را در این خصوص در مثنوی، مورد بررسی قرار داده و همسویی آن را با نظر گروهی از علمای اهل سنت، و نیز قاطبه علمای شیعه پیش چشم خواننده می نهد.
۱۱۴۱۵.

تحلیل تأثیر عمل بر رشد علم فطری در شبکه موضوعی از نگاه قرآن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و پنجم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۹۴) 154 - 133

کلید واژه ها: علم فطری عمل شبکه ارتباطی فطرت بررسی تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۴۸۶
نقد و بررسی آراء مفسران در زمینه تأثیر عمل بر رشد علم فطری در شبکه ارتباط موضوعی، مستلزم ارائه الگو و معیار و سپس عرضه عملکرد آنان بر آن الگو می باشد. در این راستا، ابتدا موضوعاتی که از سنخ عمل هستند و موجبات رشد علم فطری را فراهم می آورند، نظیر تقوا، ایمان، احسان، جهاد، شکرگزاری، تزکیه و تطهیر، شناسایی و رابطه آنها با علم فطری در شبکه تشریح گردیده، سپس هر کدام از این موضوعات نظیر تقوا به عنوان محور موضوعات مرتبط با خود، مانند نماز، انفاق، برّ، وفای به عهد، صبر، صدق و تواضع، در شبکه قرار گرفته و روابط تحلیل شده است. بدین ترتیب از یک سو جایگاه علم فطری و عمل در شبکه ارتباط موضوعی ترسیم گردیده و از سوی، دیگر آراء مفسران مورد ارزیابی قرار گرفته است.
۱۱۴۱۶.

نقش سیره عقلاء در استنباط احکام شرعی

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال دوم تیر ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 1-10

کلید واژه ها: سیره حجیت سیره عقلاء حجیت استصحاب از دیدگاه عقلاء سیره عقلائیه از دیدگاه شرع مقدس و قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۹ تعداد دانلود : ۵۲۶
با توجه به پیشینه عظیم تاریخی، نقش سیره عقلاء از موضوعات مهمی است که از دیر باز محل بحث و اختلاف نظر بین اصولیان و فقیهان است بحث در خصوص سیره و عرف عقلاء در استباط احکام شرعی و ماهیت آنها از جمله مباحث مهمی است که در این نوشتار مورد بحث و بررسی قرار گرفته و با بررسی تطبیقی دیدگاههای اندیشمندان اسلامی از دوره های فقه و اصول استدلالهای هرگروه به طور دقیق و علمی در بوته نقد و بررسی قرار گرفته است و در آخر هر بحث و به جمع بندی هر بحث به جمع بندی نهائی از مباحث پیشین پرداخته شده است. بحث از سیره عقلا در استنباط احکام شرعی ازجمله مواردی است که مربوط به همه ادیان می باشد و به همین خاطر در بسیاری از مواقع مورد هجمه هایی از طرف معاندین با اسلام و مذاهب دیگر قرار می گیرد و همین موضوع لازم می نماید که در خصوص شرایط و عوامل خاص سیره عقلاء و همچنین فلسفه این حکم از سوی اسلام و مذاهب دیگر مورد تحقیق و بررسی مجددی صورت گیرد. در این تحقیق در خصوص بررسی ماهیت اصولی سیره عقلاء ازمنظر اصول و حقوق شرع تحلیل فلسفه و علل تشریح سیره عقلاء در احکام شرعی وعقلی به بحث های مفصل پرداخته شده است و درآخرمی توان به نتایجی مبنی بر اینکه سیره عقلاء در استنباط احکام شرعی از مسلمات مورد پذیرش دین اسلام می باشد و با ملاک قرار دادن ماهیت شرعی آن بسیاری ازاختلاف نظر ها را می شود سامان داد. بنابراین سیره عقلاء در شرایط خاص به خاطر ارزش گذاری بی شمار به هویت انسان در احکام و شرع می باشد.
۱۱۴۱۷.

تأملی برنظریات ابن سینا و خواجه نصیرالدین طوسی در علم واجب تعالی به جزئیات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۱ ۱۶۵-۱۸۴

کلید واژه ها: علم الهی صور مرتسمه عقول امور مادی و متغیر علم به جزیی بنحو ثابت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۳۲۱
پرسش اصلی جستار حاضر این است که: وجوه اشتراک و افتراق رویکرد ابن سینا و خواجه نصیر درباره علم خداوند به امور جزیی چیست؟ و این دو حکیم تا چه اندازه توانسته اند پاسخگوی حلّ مسئله باشند؟ مطابق یافته های پژوهش، شیخ الرئیس با استناد به اصل علّیت و صورمرتسمه به اثبات و تبیین علم خداوند به جزئیات می پردازد اما خواجه طوسی با طرح اشکالاتی بر سخنان ابن سینا در خصوص علم خداوند به امور جزیی و متغیر، نظریه دیگری را ارائه می کند؛ به اعتقاد خواجه، علم خداوند به مجردات به وجود خاص خارجی و به مادیات، به صور آنها در عقول تعلق می گیرد. از مهمترین نتایج پژوهش حاضرکه به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده آن است که: ارائه این نظریات علیرغم اینکه از اثبات علم تفصیلی که عین ذات خداوند باشد، ناتوان بود؛ امّا زمینه را برای دستیابی فیلسوفان بعدی مانند شیخ اشراق در تبیین علم خداوند در مقام فعل فراهم کرد.
۱۱۴۱۸.

ماهیت ولایت پدر بر فرزند شرعی و فرزند طبیعی از منظر حق یا حکم در فقه امامیه و قانون مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی دوره شانزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 757 - 778

کلید واژه ها: اسقاط حق حق حکم فرزند شرعی فرزند طبیعی ولایت پدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۵ تعداد دانلود : ۴۲۴
یکی از نهادها و تأسیساتی که با آنکه کاربرد فراوان در فقه و حقوق دارد، به نحو تحلیلی کمتر به ابعاد این نهاد پرداخته شده، مسئله ولایت پدر بر فرزند است. در این نوشتار تلاش می شود ماهیت ولایت پدر نسبت به فرزند طبیعی و شرعی، از لحاظ حق یا حکم بودن در فقه امامیه و حقوق مدنی بررسی شود. بررسی منابع فقهی نشان می دهد تعبیر ائمه معصومین(ع) در روایات و عبارات فقها از ولایت به عنوان حق ولایت، ناظر به معنای عام حق است که شامل حکم می شود. همچنین با توجه به قابلیت اسقاط که فقها آن را اصلی ترین ویژگی حق به معنای خاص می دانند، عدم اسقاط پذیری در ولایت، از حکم بودن این نهاد چه در مورد فرزند شرعی و فرزند طبیعی نشان دارد و قانون مدنی نیز اگرچه تصریح به این امر ندارد، با توجه به تبعیت آن از نظر مشهور با این نظر موافق است. شایان ذکر خواهد بود که در مورد فرزند طبیعی نیز با توجه به نظر فقهای معاصر، همه آثار به جز ارث مترتب می شود.
۱۱۴۱۹.

مُتفرّدات فقهی میرداماد(ره)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال بیست و هفتم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴) 200 - 227

کلید واژه ها: متفردات میرداماد (ره) فقه میرداماد (ره) عموم منزلت نجاست وهمیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۲۸
میرداماد (۱۰۴۱ق) دانشمند مشهور دوره صفویه، علاوه بر تسلط بر علوم عقلیه، در نقلیات همانند فقه وحدیث، درایه و رجال صاحب نظر و دارای تصنیفاتی است. میرداماد برجسته ترین فقیه فیلسوف در دوره های مختلف و جامع دین و خرد، و در زمانه خود صاحب مسند مرجعیت دینی بوده است. کتاب ها، رسائل وحواشی او در فقه وحدیث و تفسیر بالغ بر ۴۰ اثر از ۷۳ اثر برجسته وی، ازمجموع صدواندی تراث به جای مانده، نشان از توجه او به نقلیات در کنار آثار عمیق فلسفی دارد. در این جُستار دیدگاه های خلاف مشهور این دانشمند نام آور در فروع فقهی، استخراج وبررسی گردیده است. تفرّد میرداماد در تقابل با شهرتِ قبل از او و احیاناً زمان خود او است. وی در یک جا از آراء خاص و منحصربه فرد خویش با واژه «تفرد» یاد می کند و غالباً دلایل و مستندات رأی و فتوای خود را بیان نفرموده است. این پژوهش در بعضی موارد مستندات و توجیهاتی برای آنها ارائه داده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان