بررسی تطبیقی مفهوم تمدن از دیدگاه علامه طباطبایی و سیدقطب
منبع:
مطالعات قرآنی نامه جامعه سال ۱۸ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۳۶
89 - 120
حوزه های تخصصی:
قرآن، نظامنامه تمدن اسلامی است. واژه « تمدّن» در قرآن نیامده است؛ ولی برخی از مفسران، از« امت» استفاده تمدّنی کرده اند؛ یعنی جماعتى که به پیامبر خدا ایمان آورده اند. در این نوشتار، به روش توصیفی _تحلیلی، به بررسی تطبیقی مفهوم تمدن از نظر علامه طباطبایی و سیدقطب به ویژه در تفاسیرشان با توجه به واژه «امت» پرداخته شده است. یافته های مقاله نشان می دهد قرآن مهم ترین عامل پیدایش و تداوم اجتماع بشری را در وحدت فرامادّی دانسته که مرزهای جغرافیایی، زمانی، خویشاوندی، نژادی و... را درمی نوردد. سید قطب معتقد است مقصود از «امت واحده » در ق رآن ، دی ن اس لام و جامعه مسلمانان است و هر که اعتقاد مسلمانی نداشته ب اشد، از ق لم رو «ام ت واحده» خارج و در زمره جامعه جاهلی است؛ اما علامه در مفهوم امت، توسعه معنایی می دهد و معنای جهان شمولی قائل است؛ یعنی گروه ی ک ه ه دفی واح د اعم از ام ور دن یوی و م عنوی دارند؛ گ ر چ ه وحدت امت، ع لاوه ب ر همگرایی، با ه م کیشی کامل می شود.